«Κύριε, θέλομεν τον Ιησούν ιδείν»

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία είμαστε τόσο συνηθισμένοι να βλέπουμε τους Έλληνες ως το κανάλι μέσω του οποίου ο Ιησούς εμφανίζεται στον κόσμο, που έχουμε την τάση να ξεχνούμε πως υπήρξε μια στιγμή που στέκονταν απέξω και ρώτησαν έναν Εβραίο, τον Απόστολο Φίλιππο, αν μπορούσαν αν δουν τον Ιησού. Εκείνος μετέφερε την παράκλησή τους στον Ανδρέα, και οι δυο μαζί μετέφεραν το αίτημά τους στον Ιησού. Αυτό το σημαντικό περιστατικό καταγράφεται στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη 12, 20-50. Στους στίχους 23 και εξής δίνεται η απάντηση του Ιησού, καθώς ο ίδιος έκανε δεκτό το αίτημά τους. Εκεί ο Κύριος μιλά για τον ερχομό της ώρας κατά την οποία θα μπορεί να αποκαλυφθεί όχι μόνο στους Εβραίους αλλά και στους Εθνικούς, αφού εκείνη την εποχή ήταν οι Έλληνες που κατ’ εξοχήν εκπροσωπούσαν τους Εθνικούς. Θα μπορούσαμε άραγε να υποθέσουμε -έστω για μια στιγμή- πως ο Χριστός θα έλεγε ότι αφού οι Έλληνες δεν είχαν περιτμηθεί, και επομένως δεν αποτελούσαν μέρος του εκλεκτού λαού του Θεού, δεν θα μπορούσαν να τον δουν; Με προνοητική σκέψη τους καλωσόρισε στην κοινότητά Του, η οποία μετά την Πεντηκοστή έγινε η Καθολική Εκκλησία, δηλαδή μια κοινότητα ανοικτή σε όλα τα έθνη κι όχι πλέον ένα εθνικό σώμα ανοικτό μόνο στους Εβραίους.

 

Αγιασμός των Υδάτων στο Κάρδιφ της Ουαλίας, σαν σήμερα,
την Κυριακή 12η Ιανουαρίου 1992, πριν από 22 ακριβώς χρόνια.

Στον στίχο 32 ο Χριστός λέει: «Καγώ εάν υψωθώ εκ της γης, πάντας ελκύσω προς εμαυτόν». Αυτή η προφητεία έχει εκπληρωθεί στη διάρκεια των αιώνων, αλλά προφανώς δεν εκτιμήθηκε από όλους τους μαθητές κατά την αυγή της χριστιανικής εποχής, αφού οι διαφορές μεταξύ των Εβραίων και των Εθνικών συνεχίστηκαν και έπρεπε να διευθετηθούν σε αυτό που νόμιμα μπορεί να θεωρηθεί ως το πρελούδιο των επτά Οικουμενικών Συνόδων, όπως καταγράφεται από τον Ευαγγελιστή Λουκά στις Πράξεις των Αποστόλων, κεφ. 15. Ο Άγ. Ιάκωβος προήδρευσε αφού ήταν ο Άγγελος της Εκκλησίας στα Ιεροσόλυμα. Αυτός ομίλησε μετά τον Άγ. Πέτρο, τον οποίο είχαν ακολουθήσει ο Άγ. Παύλος και ο Άγ. Βαρνάβας. Ομίλησε δε ως εξής: «Διό εγώ  κρίνω μη παρενοχλείν τοις από των εθνών επιστρέφουσιν επί τον Θεόν, αλλά επιστείλαι αυτοίς του απέχεσθαι από των αλισγημάτων των ειδώλων και της πορνείας και του πνικτού και του αίματος». Η επιστολή αυτή καθ’ αυτή που συνετάχθη άρχιζε ως εξής: «Οι Απόστολοι και οι Πρεσβύτεροι και οι αδελφοί τοις κατά την Αντιόχειαν και Συρίαν και Κιλικίαν αδελφοίς τοις εξ εθνών χαίρειν». Και τέλειωνε έτσι: «Έδοξε γαρ τω Αγίω Πνεύματι και ημίν μηδέν πλέον επιτίθεσθαι υμίν βάρος πλην των επάναγκες τούτων», και αναφέρονται οι τέσσερεις απαγορεύσεις του Αγ. Ιακώβου, κατακλείοντας με το «Έρρωσθε».

            Τι σημαντικό πραγματικά και θεμελιώδες πρόβλημα συζητήθηκε και λύθηκε (αν και όχι γρήγορα παντού όπως οι Επιστολές του Αγ. Παύλου αποκαλύπτουν) σε αυτή την κοσμοϊστορική Γενική Σύνοδο: «Η Εκκλησία του Θεού θα πρέπει να είναι εθνική ή καθολική, θα πρέπει να αποκλείει ή να συμπεριλαμβάνει»;

            Υπάρχει μια πολύ πραγματική σύνδεση μεταξύ των Πράξεων κεφ. 15 και του Ιωάννου κεφ. 12 και αποδεικνύει πως οι μαθητές είχαν κατανοήσει τη σημασία των λόγων του Χριστού για την αναζήτηση Ελλήνων και είχαν αποφασίσει ότι εκείνοι και όλα τα έθνη θα πρέπει όντως να δούν τον Ιησού μέσω της ενσωμάτωσής τους στο μυστικό Σώμα Του, τη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία.

            Κατά μία έννοια, συνεπώς, οι Έλληνες πήραν τη θέση των Εβραίων, όταν ο περιούσιος λαός Του, εκτός από αξιοσημείωτα παραδείγματα, Τον απέρριψε. Η ελληνική γλώσσα έγινε το όχημα για την καταγραφή των βιβλίων της Καινής Διαθήκης, η οποία, μαζί με την ελληνική έκδοση της Παλαιάς Διαθήκης των Εβδομήκοντα, του 3^ου αιώνα π.Χ., έγινε η Βίβλος της χριστιανικής Εκκλησίας. Καθώς το χριστιανικό μήνυμα εξαπλωνόταν σε όλο και πιο διευρυμένους κύκλους στον πολιτισμένο κόσμο και στον κόσμο των βαρβάρων, Ακολουθίες τελούνταν στα ελληνικά οπουδήποτε υπήρχαν χριστιανικές κοινότητες, και αν και άλλα έθνη με τις δικές τους γλώσσες εκχριστιανίσθηκαν αργότερα, στη Ρώμη, Αίγυπτο, Περσία, Συρία, Αρμενία κ.α., παρ’ όλα αυτά οι Έλληνες μπορούν να διεκδικήσουν τον τίτλο του περιούσιου λαού ανάμεσα στους χριστιανούς.

            Αλλά πρέπει το μήνυμα της Ορθοδοξίας να εγκλεισθεί στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό; Με δεδομένη την ιστορία της αιχμαλωσίας για αιώνες κατά την τουρκοκρατία, μπορεί να γίνει κατανοητό ότι ένα ορισμένο εθνοτικό πνεύμα θα πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στους Έλληνες. Αλλά αν αυτοί με ταπείνωση θυμηθούν το περιστατικό στο Ιωάνου κεφ. 12, όταν ζήτησαν να δουν τον Ιησού, και πως χορηγήθηκε αυτό το αίτημα από τον Κύριο και επικυρώθηκε από τους Αποστόλους στις Πράξεις κεφ. 15, σίγουρα θα αντιληφθούν ότι είναι προνόμιό τους να μοιραστούν το Ευαγγέλιο με άλλα έθνη, και να δουν το προνόμιό τους ως περιούσιος λαός όχι με την έννοια της κυριαρχίας αλλά με αυτήν της διακονίας, καλώντας όλα τα έθνη στη μαθητεία, που είχε καταστεί δική τους από την αυγή του χριστιανισμού.

+ Αρχιμ. Βαρνάβας Burton

Orthodox Leaflet, Φθινόπωρο - Χειμώνας 1989, No. 86, σσ. 2-3

Μετάφραση: Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας