Στέλιος Κυριακίδης

…ο άνθρωπος που έτρεξε για έναν ολόκληρο λαό

Δυστυχώς η πατρίδα μας, η Ελλάδα πολλές φορές μας πληγώνει. Ζούμε σε καιρούς άσχημους, πεζούς και μίζερους και η μιζέρια συνήθως φέρνει διχόνοια και απογοήτευση. Έχουμε μεγάλη ανάγκη να ελπίζουμε και να προσμένουμε το καλύτερο από όπου κι αν προέρχεται. Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα, η ιδέα της Μαρίας Κοντού να γράψει ένα βιβλίο για τον παππού της, τον Στέλιο Κυριακίδη, ο οποίος είναι σχεδόν άγνωστος στην νέα γενιά, ακούγεται σαν βάλσαμο.

Ο Στέλιος Κυριακίδης γεννήθηκε το 1910 στην Πάφο της Κύπρου. Από νεαρή ηλικία λάτρευε τον αθλητισμό και συμμετείχε σε Παγκύπριους αγώνες. Το 1934 μετακόμισε στην Αθήνα και εργάστηκε ως εισπράκτορας στην ΔΕΗ. Έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου όπου γνώρισε σπουδαίους αθλητές όπως τον Τζέσε Οουένς και τον Τζόνι Κέλι. Το 1941 παντρεύτηκε την Ιφιγένεια Κατσαρέλου και μαζί της έκανε τρία παιδιά. Το 1943 συνελήφθη από Γερμανούς μαζί με άλλα 49 άτομα ως αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού στρατιώτη. Οι υπόλοιποι εκτελέστηκαν, αυτός αφέθη ελεύθερος επειδή ο Γερμανός αξιωματικός ήταν μαραθωνοδρόμος και βρήκε στην τσέπη του τα αθλητικά διαπιστευτήριά του.

Λίγο πριν τον πόλεμο, το 1938, είχε συμμετάσχει στον Μαραθώνιο της Βοστόνης. Στην διάρκεια του αγώνα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει: τα παπούτσια που του είχαν δωρίσει οι Έλληνες ομογενείς ήταν καινούρια και στενά και του μάτωναν τα πόδια. Το 1946 ο πεισματάρης Στέλιος Κυριακίδης αποφάσισε να τρέξει ξανά στον Μαραθώνιο της Βοστόνης. Ήταν αδύνατος και υποσιτισμένος λόγω του πολέμου και του εθνικού σπαραγμού που ακολούθησε. Όταν ανακοίνωσε στην γυναίκα του την απόφασή του, αυτή τον είπε τρελό. Η Ελλάδα δεν μπορούσε να του καλύψει τα έξοδά του. Ο Στέλιος πούλησε την ηλεκτρική κουζίνα και το ραδιόφωνο του σπιτιού του για να μπορέσει να πάει. Κατάφερε τελικά και έφτασε στην Βοστόνη όπου δήλωσε: «Ήρθα να τρέξω για επτά εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες.»

Όταν τον εξέτασαν οι γιατροί πίστεψαν ότι θα πεθάνει από την εξάντληση αφού ήταν υποσιτισμένος και τον έβαλαν να υπογράψει υπεύθυνη δήλωση στην οποία αναλάμβανε προσωπικά την ευθύνη αν κάτι του συνέβαινε. Οι Έλληνες ομογενείς τον φιλοξένησαν και ανέλαβαν τα έξοδα διαβίωσής του. Ο Κυριακίδης έτρεξε με σύστημα, δεν εξάντλησε τις δυνάμεις του στην αρχή του αγώνα και κατάφερε να προπορευτεί στα τελευταία χιλιόμετρα μαζί με τον συναθλητή και φίλο του Τζόνι Κέλι. Εκείνες τις κρίσιμες στιγμές ένας ηλικιωμένος Έλληνας άρχισε να φωνάζει: «Για την Ελλάδα, Στέλιο μου, για τα παιδιά σου.» Ο Κυριακίδης έβαλε όλες τις δυνάμεις του, τερμάτισε πρώτος και φώναξε την φράση: «For Greece». Ήταν 20 Απριλίου του 1946. Ο Τζόνι Κέλι σε ερωτήσεις δημοσιογράφων είπε: «Πώς θα μπορούσα να νικήσω εγώ έναν τέτοιο αθλητή; Εγώ αγωνιζόμουν μόνο για τον εαυτό μου. Αυτός αγωνιζόταν για μια ολόκληρη πατρίδα.»

Μετά την νίκη του ο Κυριακίδης έμεινε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για μεγάλο χρονικό διάστημα και μάζεψε χρήματα και βοήθεια για την πεινασμένη Ελλάδα. Το ποσό έφτασε τα 250.000 δολάρια ενώ ο εφοπλιστής Λιβανός παραχώρησε δύο πλοία του για να μεταφερθούν τα είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, φάρμακα, ρούχα κ.ο.κ.). Όλη αυτή η προσπάθεια ονομάστηκε «Πακέτο Κυριακίδη». Η διεθνής κοινότητα ευαισθητοποιημένη από την ατομική προσπάθεια του αθλητή έστειλε έκτακτη βοήθεια στην Ελλάδα που μαστιζόταν από τον εμφύλιο σπαραγμό και την πείνα. Στην Βοστόνη δύο χιλιόμετρα περίπου πριν την εκκίνηση του Μαραθωνίου έχει τοποθετηθεί ένα άγαλμα το οποίο ονομάζεται «Το Πνεύμα του Μαραθωνίου». Σε αυτό παρουσιάζεται ο Στέλιος Κυριακίδης να τρέχει, δίπλα του στέκεται ο Σπύρος Λούης, που του δείχνει τον δρόμο προς την νίκη.

Ο Στέλιος Κυριακίδης πέθανε το 1987. Έως και το τέλος της ζωής του κυκλοφορούσε με ποδήλατο και με τα πόδια. Δεν απέκτησε ποτέ αυτοκίνητο. Έκανε βόλτες στο κέντρο της Αθήνας, έβλεπε την νεολαία να κάθεται με τις ώρες στις καφετέριες χωρίς να κάνει τίποτα και πικραινόταν, θεωρούσε ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο χαράμιζαν το δώρο της ζωής και τα ταλέντα τους.

Το βιβλίο «Ο άνθρωπος που έτρεξε για έναν ολόκληρο λαό», το οποίο έγραψε η Μαρία Κοντού κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου θα διατεθούν σε φιλανθρωπικά ιδρύματα ενώ μεγάλο μέρος βιβλίων θα δωρηθούν σε βιβλιοθήκες, δημοτικά σχολεία και αθλητικούς συλλόγους.   

Εύη Ρούτουλα