Παρουσίασης ποιητικής ανθολογίας

Συμπόρευση σε βίωση κατανυκτικών αισθημάτων

Δε  θα  προκαλούσε , ίσως,  μεγάλη  εντύπωση  σε έναν αναγνώστη, αν  για  πολλοστή φορά  διάβαζε  εγκώμια  για  μια  σπουδαία εκδήλωση  πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Κι είναι και εύκολα τα «μεγάλα λόγια και τα παχιά», όπως  χαρακτηριστικά δηλώνει και η λαϊκή θυμοσοφία. Κι είναι, επίσης, εφικτό, με ρητορείες σε ένα άρθρο για τον απολογισμό μιας εκδήλωσης, να διογκώσει κάποιος  την  αξία της, προκειμένου να εντυπωσιάσει, ιδιαίτερα, όταν οι αναγνώστες ήταν απόντες. Όμως, υπάρχει και ο φόβος για το αντίστροφο: να μην μπορεί να μεταφερθεί  τώρα στους αναγνώστες, στο παρόν κείμενο, η επιτυχία της παρακάτω εκδήλωσης, ο βαθύς στοχασμός και η συγκίνηση των συμμετεχόντων και των παρισταμένων της, επειδή ακριβώς -οι αναγνώστες- ήταν απόντες!

Ωστόσο, τα λόγια διέπονται από αντικειμενικότητα και αξιοπιστία, όταν συνοδεύονται από αποδείξεις. Και στην προκειμένη περίπτωση, απόδειξη αποτελεί  η συλλογική προσπάθεια  πολλών  ανθρώπων  που αγαπούν και υπηρετούν την ποίηση, τη μουσική και το τραγούδι  και  ένωσαν το μεράκι τους  και  τη  δουλειά τους, για να χαρίσουν, αμισθί, μία μαγική βραδιά στην πόλη της Ηγουμενίτσας.

Συγκεκριμένα, η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσπρωτίας, υπό την αιγίδα της Σχολικής Συμβούλου των Φιλολόγων, κ. Παπαευσταθίου Μαρίας και σε συνεργασία με το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας, πραγματοποίησε το Σάββατο 4 Οκτωβρίου, στις 8 μ.μ., στην αίθουσα  του ομώνυμου Μουσείου «Σωτήρης Δάκαρης»,  εκδήλωση την οποία οργάνωσε και επιμελήθηκε  η κ. Βασιλική Β. Παππά, θεολόγος, ποιήτρια, δημοσιογράφος, τακτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και Υπεύθυνη στο ΚΕ.ΣΥ.Π. Ηγουμενίτσας. Βασικός στόχος της εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση του επίτομου έργου «ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΗΣΗΣ» με τον τίτλο «ΕΙΣ ΣΕ ΑΝΑΤΙΘΗΜΙ» και τον υπότιτλο «Απόπειρα  θρησκευτικής ποίησης», στο οποίο συμμετέχουν δέκα αξιόλογοι ποιητές και ποιήτριες,  που έχουν ήδη  τιμηθεί, λιγότερο ή περισσότερο,  με διακρίσεις για την προσφορά τους στο χώρο των γραμμάτων.Το έργο εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη τον  προηγούμενο Αύγουστο  και το επιμελήθηκε, επίσης, η Βασιλική Β. Παππά.

Την εκδήλωση συντόνισε με επιτυχία  και  γνήσιο ενδιαφέρον ο κ. Τσώνης Νικόλαος, καθηγητής Φυσικών Επιστημών, συγγραφέας και πρώην Νομάρχης Θεσπρωτίας. Χωρίς να τον γνωρίζω καθόλου προηγουμένως, από τον τρόπο και το περιεχόμενο του χαιρετισμού του ένιωσα πως τον χαρακτηρίζει ειλικρινής ευαισθησία για τη λογοτεχνία και τις τέχνες. Αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα και χρησιμότητα παρόμοιων εκδηλώσεων για τον τόπο της Θεσπρωτίας, αφού προάγουν θετικές στάσεις και αξίες  και ευρύτερα τον πολιτισμό. Επεσήμανε κάποια ιδιαίτερα θετικά χαρακτηριστικά  της ποίησης  και των ποιητών, την ευαισθησία και την ιδιαίτερη ενδελεχή ενδοσκόπηση τους στα πράγματα, τη δυνατότητα που παρέχουν να αναλογιζόμαστε σοβαρά, πέρα από επιδερμικές και βολικές απαντήσεις που απομακρύνουν από τα ουσιαστικά ανθρωπιστικά ιδεώδη. Μας έκανε την τιμή, τέλος, να μας απαγγείλει κι ένα αξιοπρόσεκτο ποίημά του.

Η κ. Βασιλική Παππά, αφού χαιρέτισε την εκδήλωση και  ευχαρίστησε τους αρμόδιους υπεύθυνους για τη συμπαράστασή τους, αναφέρθηκε στην ανάγκη αντίστασης  μας σε νοσηρά φαινόμενα της ατομικής και κοινωνικής ζωής μας, με επίδειξη ενεργητικής στάσης απέναντι σε ό,τι μας ισοπεδώνει. Ένας τέτοιος αποτελεσματικός τρόπος είναι και η ποίηση και, στην προκειμένη περίπτωση, η θρησκευτική ποίηση. Στην κυρίως ομιλία της υπογράμμισε, ως αφόρμηση της παρουσιαζόμενης Ανθολογίας, το θρησκευτικό συναίσθημα των δημιουργών και τη γενικότερη σχέση τους με την πίστη. Έκανε μνεία στη γοητεία της ποίησης και την «ωραία παραξενιά» των ποιητών. Επίσης, μεταξύ άλλων, ανέφερε πως «ο κάθε δημιουργός προσφέρει όχι απλώς τα δώρα του προσωπικού του ταλέντου, αλλά η μούσα του είναι και συνισταμένη του όλου ποιητικού δυναμικού της Εκκλησίας». Μας υπενθύμισε πως η μεγάλη λογοτεχνική αξία των βιβλικών κειμένων αναγνωρίζεται, όχι μόνο από θρησκευόμενους, αλλά και από αγνωστικιστές και άθεους. Συμπλήρωσε με εύστοχες παραπομπές σε σπουδαία έργα, θεολογικά και μη, θρησκευτικού περιεχομένου, όπως των Γρηγορίου Θεολόγου, Κ. Παλαμά, Γ. Σαραντάρη, Αγ. Σικελιανού, Αλ. Παπαδιαμάντη και άλλων αξιόλογων δημιουργών, των οποίων οι στίχοι δονούνται από αληθινό και θρησκευτικό συναίσθημα. Κλείνοντας, εξέφρασε τις ευχαριστίες της προς όλους τους ποιητές της ανθολογίας  για τη συμμετοχή τους και την άμεση ανταπόκρισή τους στο κάλεσμά της και τέλος ευχαρίστησε και τον αδελφό της, Δρ. Νικόλαο Παππά, Αρχαιολόγο, για την όλη στήριξή του και σ’ αυτήν τη νέα της προσπάθεια.

Καταλυτική αποδείχθηκε η παρουσία και ομιλία της ποιήτριας κ. Αρχοντίας Δέρβου, η οποία ταξίδεψε από την Ερέτρια για τη βραδιά αυτή. Ανθολογείται πρώτη στο έργο, το οποίο εκπροσώπησε  επάξια  και με ευστοχία στην εκδήλωση.Μας οδήγησε στις στιγμές που πρωτοσυζητήθηκαν,  με την κ. Β. Παππά, η έμπνευση  και οι πρώτες  ιδέες για την πραγμάτωση  της συγκεκριμένης ανθολογίας. Το σημαντικό ήταν ότι μετέφερε με ειλικρίνεια  στο κοινό το ακριβές  στίγμα  και την ουσία  στη διαδικασία γραφής θρησκευτικής ποίησης: την πηγαία ανάγκη να καταγραφεί, να εξωτερικευθεί και να κοινοποιηθεί η  ατόφυα  αγάπη  προς τον Κύριο  και  η ατέρμονη  ευγνωμοσύνη προς την απέραντη Αγκαλιά Του. Με  γνήσιο   και ανυπόκριτο λόγο,  έμπλεο  συναισθήματος, αναφέρθηκε  στη σωτήρια  υποστήριξη  και συμπαράσταση  που  δέχτηκε  από προικισμένο πνευματικό  άνθρωπο  της  ορθόδοξης χριστιανικής  εκκλησίας, προκειμένου να  υπερνικήσει  προσωπικές δυσκολίες. Πόσο συγκινητικό  να «ξεγυμνώνει»  μία  καλλιτέχνιδα τα  πάθη της και να κοινωνεί  τις  εμπειρίες της  με το συνάνθρωπο! Γιατί, άραγε, κάτι τόσο απλό και φυσικό να έχουν «εκπαιδευτεί» οι περισσότεροι να το κρύβουν εντέχνως, για να δείχνουν άτρωτοι  ή υπεράνθρωποι; Οι πραγματικοί καλλιτέχνες, όμως, τολμούν να μη φοράνε μάσκες και αυτό το μαγικό επίτευγμα  καθιστά την τέχνη  και τους λειτουργούς της φορείς ανθρωποποίησης  σε εποχές απανθρωποποίησης! Τέλος, μας τίμησε με την απαγγελία ενός από τα ποιήματά της. (Παρακάτω παρατίθενται διευκρινιστικά σχόλια για το έργο της Αρχοντίας Δέρβου).

Ως  βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης, για να παρουσιάσει την Ανθολογία,  κλήθηκε από τη Θεσσαλονίκη  η κ. Αρχοντά Αγλαΐα, φιλόλογος του 6ου Γ/σίου Ευόσμου, η οποία ξεκίνησε από το συνήθη -κατά κανόνα-  προβληματισμό  και  την ευθύνη  κάθε παρουσιαστή: να μην υποβαθμίσει την αξία τού προς παρουσίαση έργου, αλλά ταυτόχρονα  να κεντρίσει και το ενδιαφέρον του ζωντανού κοινού, το οποίο είναι καλό να νιώσει, στο τέλος, ότι ευχαριστήθηκε και  αποκόμισε στοιχεία που συνετέλεσαν στην προαγωγή της αισθητικής του και ευρύτερα  του πολιτισμού του.

Στην  εισαγωγή της δηλώθηκε πως η   λογοτεχνία δεν αφορά μόνο τους  «ιδιαίτερους» ή «ευαίσθητους», αλλά μας αφορά -κάτω από πρoϋποθέσεις-  όλους και αποτελεί, διαχρονικά, μία από τις πιο προσιτές  μορφές τέχνης. Μπορεί, η τέχνη του λόγου,  μέσα από την ανάγνωση  και τη συγγραφή, να επικοινωνήσει σκέψεις  και συναισθήματα, ιδιαίτερα σε εποχές και περιβάλλοντα που η ουσιαστική επικοινωνία αποτελεί ζητούμενο. Η  λογοτεχνία, επίσης, και  από την πλευρά της ανάγνωσης, αλλά και από αυτή του δημιουργού, αναντίρρητα δύναται να  συμβάλλει στη διοχέτευση  αφόρητων ανθρώπινων  πιέσεων  σε δρόμους προς υγιή  εκτόνωσή και λύτρωσή τους, και άμεσα και μακροπρόθεσμα. «Η  θεατρική  συγραφέας  και ποιήτρια  Sally  Balfe  σημειώνει ότι η λογοτεχνική - δημιουργική  γραφή έχει χρησιμοποιηθεί  επικουρικά   από ανθρώπους που υποφέρουν από χρόνιο  άγχος,  μαθησιακά  προβλήματα  ή ακόμα και διατροφικές διαταραχές  ή κατάθλιψη. Επίσης, έχει αναγνωριστεί από επιστήμονες ως ένα ισχυρό εργαλείο ανάπτυξης  της αυτοσυνειδησίας, της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης[1]. Από τα παραπάνω, λοιπόν, καθίσταται  κατανοητός ο  λόγος που αρκετοί επιδιώκουν να «βγάλουν» τη λογοτεχνία από το στενό κύκλο των «ολίγων κι εκλεκτών»  και να τη διαδίδουν σε, όσο το δυνατόν, περισσότερους ανθρώπους. Τέτοιου είδους δουλειά πραγματοποιείται συστηματικά και σε εργαστήρια φιλαναγνωσίας και δημιουργικής γραφής και στα σχολεία από εκπαιδευτικούς.

Κινούμενη προς αυτή τη θεώρηση, η ομιλήτρια πέρασε στην παρουσίαση της Ανθολογίας, ορμώμενη από τον τίτλο του εξώφυλλου «ΕΙΣ ΣΕ ΑΝΑΤΙΘΗΜΙ», μία φράση με παρακλητικό - λυτρωτικό μήνυμα, ειλημμένη από την ακολουθία του «μικρού παρακλητικού κανόνος  εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον»: «Την πάσα ελπίδα μου εις Σε ανατίθημι, Μήτερ του Θεού, φύλαξόν με υπό τη Σκέπη ΣΟΥ». Πέρα, όμως,  από το σεπτό πρόσωπο της Παναγίας,  «αγκαλιάζονται» και υμνούνται ο Θεός, ο Κύριος και άλλα πρόσωπα ιερά, όπως, για παράδειγμα, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, πρόσωπα που λειτουργούν ως αρωγοί στο δύσκολο μονοπάτι της ζωής. Προστέθηκε ότι στον υπότιτλο ο όρος «απόπειρα» μπορεί να εξηγηθεί ως ένδειξη ταπεινότητας και δέους μπρος σε ό,τι περιστρέφεται το μυστήριο και την ιερότητα της θρησκείας.

Υπογραμμίστηκε η ανάγκη των περισσοτέρων να αναθέτουν «την πάσα ελπίδα τους» σε μία δύναμη  ασφαλή και αξιόπιστη που συναισθάνεται τον ανθρώπινο πόνο και συντρέχει, με πνευματικό πάντα τρόπο, στις αναποδιές και τα -εκ πρώτης όψεως- αδιέξοδα  στο ταξίδι της ζωής. Και ο πιο ψυχρός πραγματιστής - ρεαλιστής που υποστηρίζει μόνο τη δύναμη της αυστηρής λογικής , της επιστημονικής απόδειξης  ή του πειράματος  και πιστεύει  ως αληθινό μόνο ό,τι φαντάζει αληθινό στις, έτσι κι αλλιώς, πεπερασμένες αισθήσεις, κάποιες στιγμές βιώνει -κατά κανόνα- αδυναμία και απογοήτευση, τις οποίες, συνήθως, δύσκολα δύναται να διαχειριστεί. Γιατί; Επειδή απλά είναι ...άνθρωπος, ένα  ον  όχι παντοδύναμο ανά πάσα στιγμή. Ένα ον που διέπεται από τους αδήριτους νόμους της φύσης -γέννηση, φθορά, θάνατο- καθώς και από  βασανιστικά  ερωτήματα  για θέματα αισθητά ή υπεραισθητά. Κάποιοι, βέβαια, συμβιβάζονται με λύπη με τα «τρωτά» της ανθρώπινης φύσης, ενώ άλλοι χαίρονται τη ζωή  με υποδειγματική  σοφία,  γιατί  έχουν κατακτήσει  υψηλότατη πνευματικότητα.

Η αιώνια, λοιπόν, ανάγκη να  εκφραστούν και κυρίως να  αμβλυνθούν τα αγωνιώδη υπαρξιακά ερωτήματα αποτελεί ένα από  τα αίτια  που έχουν οδηγήσει, συχνά, στη συγγραφή θρησκευτικής ποίησης. Έγινε μία σύντομη ιστορική αναδρομή, ξεκινώντας με δείγματα ποίησης θρησκευτικής από τους προ - ομηρικούς χρόνους, οπότε και κατατίθενται οι μεταφυσικοί προβληματισμοί των προγόνων μας για το «θείον». Πολύ αργότερα, ιδιαίτερα κατά την υπερχιλιετή βυζαντινή ποίηση και υμνογραφία, ο βυζαντινός άνθρωπος εκφράζει  έντονα το θαυμασμό και τη βαθειά  ευλάβεια του στο Θεό.

Και η «παράδοση» αυτή συνεχίζεται και στην παρούσα Ανθολογία όπου οι δέκα αξιόλογοι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες, λίγο ως πολύ, αναζητούν, με αφοπλιστικό αυθορμητισμό, την Αλήθεια και το Φως, τη  ζεστασιά, την ανακούφιση και τη χαρά  που τελικά εισπράττουν από την πίστη  στο Θεό.

Επιπροσθέτως, έγινε αναφορά  στην ανεπίληπτη και λιτότατη εκδοτική εμφάνιση της ανθολογίας, χωρίς καμιά εκζήτηση, η οποία ταιριάζει άψογα με τη φιλοσοφία του δύσκολου αυτού πονήματος το οποίο φυλλομετράται 68 σελίδες.

Δεν παραλείφθηκε και το γεγονός της ευγενικής υποδοχής του έργου από τον αξιοσέβαστο πρωτοπρεσβύτερο Αναστάσιο Σαλαπάτα, Δ/ντή του Ελληνικού Κολλεγίου Λονδίνου, ο οποίος στο blog «Ημερολόγιο αποδημίας» γράφει: «Τα έργα της Ανθολογίας είναι  εξαιρετικά ενδιαφέροντα. Διαπνέονται από τον καθάριο άνεμο της Ορθοδοξίας και φωτίζονται από το θεραπευτικό καντήλι της Ορθοπραξίας. Ο Κύριός μας, η  Αγία Γραφή, η Παναγία, Μητέρα του Θεανθρώπου και δική μας, οι Άγιοι και Εορτές τους δηλώνουν όλοι παρόντες σ’ αυτή την ιερή σύναξη της ποιητικής έμπνευσης και της χριστιανικής αγάπης». Στο τέλος εύχεται αυτή η προσπάθεια  να έχει καλή επιτυχία  και η εύχυμη αυτή ανθολογία  να είναι καλοτάξιδη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι  η Ανθολογία έχει λάβει σοβαρά θετικά σχόλια από ανθρώπους που αγαπούν την ποίηση  κι έχουν θητεύσει  σ’ αυτήν. Επισημάνθηκε , επίσης, πως η διαδικασία της επιμέλειας  μιας έκδοσης, από τις πρώτες  επαφές  με τους δημιουργούς και άλλους εμπλεκόμενους μέχρι  την τελική παρουσίαση των 28 έργων τους είναι ιδιαίτερα κοπιαστική  και προϋποθέτει  οργανωτική ικανότητα και  υπομονή.

           

Ανοίγοντας το βιβλίο,  στα περιεχόμενα, στις σελ. 5 και  6,  ενημερώθηκαν οι ακροατές ότι μπορούν  να δούνε τα ονόματα των  δέκα ποιητών, -τριών που ανθολογούνται σε τυχαία σειρά (ούτε αλφαβητική ούτε αξιολογική): ΑΡΧΟΝΤΙΑ ΔΕΡΒΟΥ,  ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΚΑΚΟΥΡΗ,  ΕΒΙΤΑ ΚΑΣΑΓΙΑΝΝΗ,  ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ,  ΦΩΤΙΟΣ  ΠΑΝΟΣ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑ,  ΒΑΣΙΛΙΚΗ Β. ΠΑΠΠΑ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ  Β. ΠΑΠΠΑΣ, ΤΖΟΥΛΙΑ ΠΟΥΛΗΜΕΝΑΚΟΥ και ΘΕΟΔΩΡΟΣ  ΣΑΝΤΑΣ.  Επίσης, γνωστοποιούνται οι τίτλοι των ποιημάτων, η πλειοψηφία των οποίων είναι ανέκδοτη. Κάθε δημιουργός  ανθολογείται με 3 ποιήματα, εκτός από τον κ. Νικολαΐδη  Σ. που παρουσιάζει ένα, αλλά μακροσκελές έργο.

           

Πρόκειται  για  ανθολογούμενους για τους οποίους εύκολα μπορεί να εικάσει κάποιος ότι τους ενώνει ο κοινός πόθος και το πάθος για την ποιητική έκφραση. Ποικίλουν ως προς τη διαβάθμιση της ηλικίας, δε γνωρίζονται όλοι μεταξύ τους,  ζουν  σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας, εργάζονται σε διαφορετικά, αλλά πάντα  απαιτητικά πόστα, όπως της εκπαίδευσης (φιλόλογοι, θεολόγοι, μαθηματικοί), της αρχαιολογίας, αλλά και της τεχνολογίας, διοίκησης και επιχειρήσεων. Κάποιοι εκ των ποιητών  έχουν «συναντηθεί» και σε προηγούμενες ανθολογίες, αφιερωμένες η μία στο Νικηφόρο Βρεττάκο και  η επόμενη στον Κων/νο Καβάφη, τις οποίες, επίσης, είχε επιμεληθεί η κ. Βασιλική Παππά.

Τονίστηκε πως την ανθολογία, στις σελ. 9 και 10, τιμά με το γλαφυρό και συγκινητικό πρόλογό του ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας, ο οποίος στην έναρξη παραπέμπει στα εξής λόγια του Αλ. Παπαδιαμάντη: «Το  επ’ εμοί, ενόσω ζω και αναπνέω  και σωφρονώ δε θα παύσω πάντοτε ... να υμνώ μετά λατρείας  τον Χριστό μου και να ζωγραφώ  μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά ήθη». Στο τέλος εύχεται και παρακαλεί τους ποιητές «να συνεχίσουν να ομορφαίνουν με τους στίχους τους  τη ζωή μας, διότι η ομορφιά και η ποίηση θα σώσουν τον κόσμο».

   

Συνεχίστηκε η περιδιάβαση στις σελ.11 έως 13,  όπου, ως είθισται, η επιμελήτρια   στον πρόλογό της ενημερώνει τους αναγνώστες για την αφόρμηση της Ανθολογίας και συμπληρώνει με χρήσιμες απόψεις και επισημάνσεις, όπως αυτές ακούστηκαν στην ομιλία που προηγήθηκε.

           

Εκτιμήθηκε ότι τα έργα της Ανθολογίας μάς παρέχουν τη δυνατότητα να απολαύσουμε ποικιλία περιεχομένου, ύφους   και τεχνικών. Οι αναγνώσεις μας  διατρέχουν δρόμους υψηλής αισθητικής, ψυχοβιογραφίας, συμβόλων, κοινωνιολογικούς και ηθικοθρησκευτικούς. Εικόνες, περιγραφές, ονόματα και γεγονότα από την Αγία Γραφή, αλλά και από την ευρύτερη θεολογική - θρησκευτική παράδοση, λειτουργούν ως ερέθισμα - αφόρμηση, για να εξωτερικευτούν  και να επικοινωνήσουν  ποικιλόμορφες ιδέες και προβληματισμοί σχετικά με όσα προαναφέρθηκαν για τα αιώνια μεταφυσικά ερωτήματα που τίθενται και για την  ανάγκη προσέγγισης του Θείoυ. Τολμώνται  σε κάποια έργα και αυστηρές αποδοκιμαστικές  κριτικές της άκρατης υποκρισίας των δήθεν θρησκευομένων.

Το ταξίδι στον κόσμο των κατανυκτικών  συναισθημάτων  του βιβλίου ξεκίνησε με το έργο της Αρχοντίας Δέρβου. Σε  δημοσιεύσεις έργων της σε παλιότερες ανθολογίες ξεδιπλώνει, με περηφάνια  και αφοπλιστική απλότητα την έντονη αγάπη της  προς την πατρίδα Ελλάδα (ποίημα Αχ, Ελλάδα) «Χρώμα παίρνω από το γαλάζιο των ματιών σου και σκορπώ. Πάνω από τον Παρθενώνα, Αχ Ελλάδα σ΄αγαπώ /...Το άγιο χώμα σου μυρίζω / Και το κάνω φυλαχτό / Μα όταν πάψω να αναπνέω / Μέσα σε αυτό ας μπω».

Η κ. Δέρβου χρησιμοποιεί με φροντίδα όρους από τη χριστιανική θρησκευτική ορολογία μετουσιώνοντάς τους σε ποιητικά σύμβολα, όπως οι στίχοι από το ποίημα «Απόσταγμα»: «Γλυκό αντίδωρο η ζωή, Σταυρός που χάραζε η ψυχή, σαν τη ξομολογούσες. Η άφεση αμαρτιών / στην αγία τράπεζά σου / το δισκοπότηρο / εσύ να πιω / Στον  Ιορδάνη ποταμό / Το πρώτο Βάπτισμά σου».

Κοινωνήσαμε μαζί της  την αγωνία του θανάτου και τον πόνο  μπροστά στη «μοίρα την τρελλή» σε μνημόσυνο θανάτου για το αδικοχαμένο αφίλητο νεανικό κορμί. (Αφώτιστη αυγή).

Αλλού («Δώσε μου χώμα και νερό») μέσα από μία έκρηξη εικόνων, αποκαλύπτοντας τις αρχέγονες τυραννίες της, η ποιήτρια  ζήτησε  με θάρρος τα ιερά πρωτόλεια  στοιχεία της φύσης, χώμα και νερό, για να ...ορκιστεί ότι αγάπησε: «Χρόνια που σας λάτρεψα / σε άδεια πέλαγα τρικυμίες μου / σπάτε μέσα στο κύμα σας / τις αρχέγονες τυραννίες μου».

           

Στην «Προσμονή και το άγγιγμα ενός ιερού «ΕΣΥ», ρουφά γουλιά γουλιά τις στάλες της γένεσης και αφήνεται ευλαβικά στη ροή της ψιχάλας αυτού: «ΚΡΑΤΩ το άφημα της εκπνοής σου / στα κλειστά ροδοπέταλα που θα σκορπίσουν γλυκιές ευωδιές σπάνιων ανθών / Καθώς θα κυκλώσουν τους εύφορους αγρούς / της ψυχής μου μετά τον ΕΡΧΟΜΟ ΣΟΥ».

Περνώντας στη συγκεκριμένη ανθολογία, το ποιητικό υλικό της  μάς  συμπαρασύρει σε ασύλληπτες καταβυθίσεις στα σκοτεινά κανάλια της ανθρώπινης ψυχής. Στην «ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ» μάς μεταφέρει το αιώνιο  κοινό ερώτημα  όλων μας:  «ποιος είναι ο κόσμος της Δημιουργίας / πού τελειώνει το σύμπαν / τι κλείνει ο ουράνιος ορίζοντας / ποια η αλήθεια και το βάθος της ψυχής μου;» Σε αυτήν την επώδυνη αναζήτηση, αφουγκράζεται, ερευνά, ψάχνει ...Τελικά η αγωνία αμβλύνεται και σταδιακά εξανεμίζεται, όταν καταλήγει  στην αγκαλιά του Θεού, στο βλέμμα των δικών Του ματιών!

Σε ύφος  πιο πεζολογικό  στην «ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ», σε έναν τόνο έντονα εξομολογητικό, βασανίζεται γλυκά από τη σκέψη να συντονιστεί στους παλμούς  της ακριβής καρδιάς Του -κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν;-, να πετάξει μαζί Του στ’ αστρικά διάσελα που κατοικεί. Συνομιλεί  με τον Κύριο και τον παρακαλεί να προσεγγίσει τις φωτοδότρες επάλξεις Του, για να καταγράψει τους γλαυκούς ορίζοντες της γραφίδας της στο ναό της ποίησης.

Και μέσα από μια  βιωματική  ανιούσα κλιμάκωση αγωνίας και χορού  συναισθημάτων στα 2 πρώτα ποιήματά της συναντιέται  τελικά  στο 3ο ποίημα «Σ΄αγαπώ» με το ...θαύμα του μεγαλείου της αγάπης, μιας πληρότητας μυστηρίου. Κάθαρση που επιτυγχάνεται στην τόσο απλή  φαινομενικά  αλλά και τόσο δυσπρόσιτη σε μερικούς φράση-αναφώνηση: «Τώρα βλέπω το δώρο του Θεού!»

΄Oπως διαπιστώνουμε, ο λόγος της Αρχοντίας Δέρβου πετυχαίνει να  κινείται στη νοητή γραμμή μεταξύ καθημερινών, από τη μια πλευρά, και βαθιών ανεξερεύνητων προβληματισμών, από την άλλη, χωρίς να χάνει καθόλου την ευκτέα ισορροπία. Γλώσσα που συνδυάζει την επιτήδευση με την απλότητα, επιστρατεύοντας εικόνες γλαφυρές, οπτικές και οσφρητικές με ευωδιές και διοσμαρίνια.

           

Στη συνέχεια, αναγνώστηκαν από ένα αντιπροσωπευτικό έργο του κάθε συμμετέχοντα στην Ανθολογία  και διατυπώθηκαν -λόγω περιορισμένου χρόνου-  σύντομα σχόλια για το περιεχόμενο και την τεχνική τους, προκειμένου να διαπιστωθεί και στην πράξη η αλήθεια και η κατάθεση ψυχής που τολμούν οι άλλοτε απεγνωσμένοι και άλλοτε λυτρωμένοι ποιητές. (Θα  δημοσιευθεί σύντομα η βιβλιοπαρουσίαση και κριτική της Ποιητικής Ανθολογίας «Εις σε ανατίθημι» όπου θα δοθεί η δυνατότητα  στους ενδιαφερόμενους να γνωρίσουν πιο εμπεριστατωμένα τους ποητές της).

Η παρουσίαση του παραπάνω πονήματος πλαισιώθηκε από τα μοναδικά ακούσματα των μουσικών κομματιών «Tο αστέρι του Βορριά» και «Κεμάλ» του Μ. Χατζηδάκι, «Amelie», «Μαργαρίτα Μαγιοπούλα» του Μ. Θεοδωράκη, «Η μικρή Ελένη», «Gipsy Dance» του Lichner, «Ουγγρικός Χορός Νο 5» του Brahms, «Αutumn» του Vivaldi, που εκτελέστηκαν με το αληθινό πάθος του ερασιτέχνη, αλλά ταυτόχρονα και  με επαγγελματική αρτιότητα από τους, άξιους πολλών συγχαρητηρίων, παρακάτω μουσικούς του Θεσπρωτικού Ωδείου Ηγουμενίτσας: τη βιολονίστρια Φεντερίκα Καστελάρι-Πάσια, την πιανίστα Νικόλ Μουσκέτα και τους υπέροχους μαθητές και μαθήτριες Σωτήρη Κούλα (πιάνο), Μαριαλένα Λιόντου (βιολί), Τζωρτζίνα Παππά (πιάνο), Παναγιώτα Φερεντίνου (βιολί), Μυρσίνη Μπέζα (βιολί), και την Αγγελική Μητσέλου (τραγούδι) που συγκίνησε με την απογειωτική ερμηνεία της. Ευχάριστη αίσθηση άφησε η ανεπιτήδευτη διάθεση και η «γλύκα» της μικρής Δέσποινας Παπαδοπούλου  που απήγγειλε  με άνεση  και θεατρικότητα ποιήματα της Ανθολογίας. Ευχαριστούμε και τη Βασιλική Χαλκή για την επιμέλεια στη φωτογραφία.

             

Όπως, λοιπόν, εύλογα μπορείτε να συμπεράνετε, επρόκειτο για μια βραδιά, με ποικιλία παρουσιαζόμενου υλικού, αρκετούς ανθρώπους που, με χαρά, ενεπλάκησαν και πρόσφεραν ο καθένας το δικό του διαφορετικό χρώμα στην παλέτα της τέχνης. Και, κυρίως, που «αποπειράθηκαν» -και κατά τον υπότιτλο  της τιμώμενης ανθολογίας- να αγγίξουν, έστω και λίγο τη Χάρη του Θεού.

           

Οπωσδήποτε  συγχαίρουμε και ευχαριστούμε την «ψυχή» της εκδήλωσης,  κ. Β. Παππά, που, ακάματη, αενάως αγωνίζεται στη  δύσβατη λεωφόρο  της προσφοράς στο χώρο του πολιτισμού, και που μας μεταλαμπαδεύει, σε ένα από τα ποιήματά της, την αισιόδοξη στάση «ότι τα όρια (μας) είναι στον ουρανό».

Αγλαΐας Αρχοντά

Φιλολόγου

---

[1]  www.dimiourgikigrafionline.com/