Τζορτζ Μπέρναρ Σω και Πατρίτσια Κάμπελ

Τις προάλλες είχα την χαρά να δω στην Αθήνα την θεατρική παράσταση «Αγαπημένε μου ψεύτη», η οποία αναφέρεται στην εντελώς πλατωνική σχέση του μεγάλου Ιρλανδού συγγραφέα Τζορτζ Μπέρναρ Σω και της Αγγλίδας ηθοποιού Πατρίτσια Κάμπελ. Οι θεατές μέσα από αυτό το έργο, έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν την σχέση αυτών των δύο προσωπικοτήτων μέσα από την αλληλογραφία που διατήρησαν επί σαράντα χρόνια.

Η Μπέατρις Στέλλα Τάνερ γεννήθηκε στο Κένσινγκτον του Λονδίνου το 1865, σπούδασε μουσική και παντρεύτηκε τον Πάτρικ Κάμπελ, μαζί του έκανε δύο παιδιά αλλά έμεινε χήρα το 1900, αφού ο σύζυγός της σκοτώθηκε στον πόλεμο των Μπόερς. Διατήρησε το όνομα του πρώτου συζύγου της ως το τέλος της ζωής της και πλέον έμεινε γνωστή ως Πατρίτσια Κάμπελ. Το 1914 η Κάμπελ παντρεύτηκε τον συγγραφέα Τζορτζ Κορνγουάλις-Γούεστ, που είχε παντρευτεί σε πρώτο γάμο την μητέρα του Σερ Γουίνστον Τσόρτσιλ. Ήταν πετυχημένη ηθοποιός και εμφανιζόταν συχνά στα θέατρα του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης, έγινε γνωστή στους ρόλους της Οφηλίας, της Ιουλιέτας, της Έντα Γκάμπλερ και της Ηλέκτρας.   

Ο Τζορτζ Μπέρναρ Σω ήταν Ιρλανδός συγγραφέας, γεννήθηκε στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας το 1856. Το 1898 ο Σω παντρεύτηκε την Σάρλοτ Πέιν Τάουνσχεντ και έμειναν μαζί έως τον θάνατό της, το 1843. Ο Σω υπήρξε δημοσιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και πάνω από όλα συγγραφέας θεατρικών έργων. Έγραψε πάνω από εξήντα θεατρικά έργα, τα πιο γνωστά από αυτά είναι: Ο Πυγμαλίωνας, Το Επάγγελμα της Κυρίας Γούωρεν, Ο Άνθρωπος και ο Υπεράνθρωπος, Καίσαρ και Κλεοπάτρα, Ταγματάρχης Μπάρμπαρα και ο Άνθρωπος και τα Όπλα.  Σε όλα τα έργα του ασχολείται με τα ζητήματα της εκπαίδευσης, της θρησκείας, του γάμου και της συμβίωσης των δύο φύλων, της κυβέρνησης, των κοινωνικών τάξεων, του συστήματος υγείας. Ο Σω υπήρξε σοσιαλιστής και υποστηρικτής του φαβιανισμού- βρετανικό φιλελεύθερο κίνημα του 19ου αιώνα σύμφωνα με το οποίο οι άνδρες και οι γυναίκες είχαν τα ίδια δικαιώματα, επίσης ήταν κατά της αποικιοκρατίας. Το 1925 ο Τζορτζ Μπέρναρ Σω κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας και το 1938 κέρδισε το Όσκαρ για την κινηματογραφική μεταφορά του έργου του Πυγμαλίων.

Η Πατρίτσια Κάμπελ γνώρισε τον Τζορτζ Μπέρναρ Σω μέσα από τις θεατρικές κριτικές που έγραφε στις λονδρέζικες εφημερίδες: την επαινούσε αλλά και την κατέκρινε ανάλογα με την περίπτωση. Ο διάσημος συγγραφέας είχε εμπνευστεί από την προσωπικότητά της και χρησιμοποιούσε στοιχεία του χαρακτήρα της στις ηρωίδες του. Το 1897 γνωρίστηκαν για πρώτη φορά από κοντά και ο Σω της πρότεινε να πρωταγωνιστήσει στο νέο του έργο Ο Μαθητής του Διαβόλου, πρόταση που η Κάμπελ απέρριψε. Το 1912 η Πατρίτσια Κάμπελ δέχτηκε να πρωταγωνιστήσει στον Πυγμαλίωνα του Τζορτζ Μπέρναρ Σω και έκτοτε ξεκίνησε μια πλατωνική, ερωτική σχέση μεταξύ τους, η οποία βασιζόταν πιο πολύ στα αμοιβαία αισθήματα σεβασμού και αφοσίωσης. Και οι δυο ήταν παντρεμένοι και ζούσαν σε μια εποχή που ο γάμος ήταν ακόμα σεβαστός. Αυτό βέβαια δεν τους εμπόδισε να ανταλλάξουν εκατοντάδες γράμματα στην διάρκεια των σαράντα χρόνων που κράτησε η φιλία τους. Σε αυτά τα γράμματα εκτός από την αγάπη τους και τις απόψεις τους για το θέατρο συζητούν την ταραγμένη πολιτική κατάσταση, τον θάνατο του γιου της Κάμπελ στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τις πρωτοποριακές ιδέες του Σω, την αφοσίωση της Κάμπελ για το σκυλάκι της.

Στο τέλος της ζωής της η Πατρίτσια Κάμπελ αντιμετώπισε μεγάλες οικονομικές δυσκολίες και θέλησε να δημοσιεύσει την αλληλογραφία τους προκειμένου να εξοικονομήσει κάποια έσοδα.  Ο Σω της απαγόρευσε την δημοσίευση των επιστολών του για να μη πληγωθεί η σύζυγός του και για να μην καταστραφεί η δημόσια εικόνα του. Τελικά όλη η αλληλογραφία τους δημοσιεύτηκε το 1952, δύο χρόνια μετά τον θάνατό του και δώδεκα χρόνια μετά τον θάνατό της.    

Εύη Ρούτουλα