Εγκύκλιος Θυατείρων για 28η Οκτωβρίου 1940

Εγκύκλιος του Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας

για την Επέτειο του ΟΧΙ της 28^ης Οκτωβρίου 1940

Adremo nell’ Egeo              Θα πάμε στο Αιγαίο

Prendereno pure il Pireo  Και θα πάρουμε τον Πειραιά

E-se tutto va bene              Κι’ αν όλα πάνε καλά

Prendereno orche Atene! Θα πάρουμε και την Αθήνα επίσης!

(Δημοφιλές τραγούδι του Ιταλικού Στρατού)

            Η Ελλάδα εισήλθε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο τον Οκτώβριο του 1940 όταν ο Ιταλικός Στρατός εισέβαλε στο έδαφός της δια μέσου της Αλβανικής Χώρας. Η συμβολική επιλογή της ημερομηνίας της Ιταλικής εισβολής υπογράμμιζε την δεκαοκτάχρονη  επέτειο του Μπενίτο Μουσσολίνι  και του φασιστικού κόμματος στους θώκους εξουσίας της Ιταλίας. Παράλληλα, τα πραγματικά κίνητρα της Ιταλικής επίθεσης αποκάλυπταν τους στρατηγικούς, πολιτικούς και ιδεολογικούς στόχους της γείτονος χώρας. Ο έλεγχος της Ελλάδος ήταν κρίσιμος στην στρατηγική του Μουσσολίνι για την εγκαθίδρυση Ιταλικής ηγεμονίας στην Μεσόγειο και την παλιγέννηση Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Φασιστικού τύπου. Επί πλέον, με την προσδοκούμενη στρατιωτική ήττα και την υποταγή των Ελλήνων, ο Ιταλός δικτάτωρ σκόπευε να αποδείξει, στον κόσμο, όλο την ιδεολογική ανωτερότητα  του Ιταλικού Φασισμού και την εθνικιστική υπεροχή του Ιταλικού Λαού. Η Ιταλική εισβολή, σχεδιασμένη για πλήρη επικράτηση και υποταγή της Ελλάδος, εντός τριών εβδομάδων, αναχαιτίζεται επιτυχώς από τον Ελληνικό Στρατό, προκαλώντας δυσαρέσκεια και φόβο στον Ιταλό δικτάτορα και μεγάλη έκπληξη σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Η μάχη στο Καλπάκι είναι η πρώτη νικηφόρα μάχη των Συμμάχων στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εναντίον των Δυνάμεων του Άξονα και η επική και νικηφόρα για τα Ελληνικά Όπλα, Μάχη της Πίνδου, άνοιξε τον δρόμο για την Ελληνική Αντεπίθεση της 14^ης Νοεμβρίου σε όλο το μέτωπο με την κατάληψη της Κορυτσάς την 21^η Νοεμβρίου, της μεγαλύτερης Αλβανικής πόλης. Η Κορυτσά είναι η πρώτη πόλη, σκλαβωμένη στον Άξονα, που απελευθερώνεται από τα Συμμαχικά Στρατεύματα, κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Από την Κορυτσά και μετά, ο Ελληνικός Στρατός προελαύνει σαρωτικά, απωθώντας τις Ιταλικές Δυνάμεις στο Αλβανικό έδαφος έως και την επιτυχή αντιμετώπιση της «Εαρινής Επίθεσης» του Ιταλικού Στρατού, την σημαδιακή μέρα της 25^ης Μαρτίου 1941. Ο Μπενίτο Μουσσολίνι ο οποίος βρισκόταν στο Αλβανικό έδαφος διευθύνοντας προσωπικώς την «Εαρινή Επιχείρηση», επιστρέφει στην Ιταλία συμβολικά ταπεινωμένος και ουσιαστικά ηττημένος. Η Ελληνική νίκη επί της Ιταλίας είχε τεράστια σημασία για την έκβαση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία – δυστυχώς – δεν αναδείχθηκε όσο της ταίριαζε. Η επιμονή εις το επιχείρημα ΄των Ελλήνων ότι ο Αγώνος του Έλληνος εναντίον του Άξονος καθυστέρησε για έξι βδομάδες την εισβολή της Ναζιστικής Γερμανίας στην Σοβιετική Ένωση, ενώ εκφράζει του λόγου το αληθές, παρασιωπά την ουσιαστική και στρατηγικής σημασίας προσφορά της Νίκης των Ελληνικών Δυνάμεων. Και τούτο γιατί η αναγωγή του Ελληνο-ιταλικού Πολέμου στην κλίμακα των τοπικών επεισοδίων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου «εξυπηρετεί» τα αφηγήματα των δύο βασικών Ευρωπαίων αντιπάλων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου: της Μεγάλης Βρετανίας και Γερμανίας. Το Βρετανικό αφήγημα υποβιβάζει την σημασία της Ελληνικής Νίκης προσπαθώντας να καρπωθεί σχεδόν εν τη ολότητά της την Δόξα της δικής της αντιστάσεως. Το Γερμανικό αφήγημα υιοθετημένο από πολλούς Γερμανούς στρατηγούς, αναζητά ευπρεπείς δικαιολογίες για να δικαιολογήσει την ήττα της Βέρμαχτ από τον Κόκκινο Στρατό.

            Αξίζει, νομίζουμε, να διατυπώσουμε ένα δικό μας, ρεαλιστικότερο αφήγημα της σημασίας της Νίκης 1940-41, για να αναδείξουμε έτσι από υπερηφάνεια και καθήκον αλλά και υπηρετώντας με συνέπεια και ήθος την επιστήμη της Ιστορίας, την αξία και το κόστος της θυσίας αυτών που έπεσαν και αυτών που γύρισαν «ταπεινωμένοι νικητές» και «ξεχασμένοι ήρωες». Το δικό μας λοιπόν αληθινό αφήγημα, τονίζει τις στρατηγικές  και ιδεολογικές συνέπειες της Ελληνικής Νίκης, στο Μεσογειακό Θέατρο του Πολέμου. Η Ελληνική Νίκη στη Αλβανία απέτρεψε τον έλεγχο της Μεσογείου από την Ιταλία και την πιθανή ήττα των Βρετανών στην Αίγυπτο. Ο έλεγχος της Διώρυγας του Σουέζ από τις δυνάμεις του Άξονα του έδινε την κυριαρχία  ολοκλήρου της Μεσογείου, αφού το Φασιστικό καθεστώς του στρατηγού Φράνκο στην Ισπανία, αποποιούμενο την ουδετερότητά του, θα προσχωρούσε στον Άξονα. Η τύχη του πολέμου θα ήταν εντελώς διαφορετική αφού το Γιβραλτάρ θα ετίθετο υπό τον έλεγχό του.

            Αλλά πιο σημαντικές είναι οι ιδεολογικές συνέπειες της Νίκης, για ένα κόσμο που συντριμμένος από την αποτυχία της φιλελεύθερης νεωτερικότητας και του πλέγματος των αξιών που αυτή πρόβαλε, εξακολουθούσε να παραμένει αγωνιωδώς αγκιστρωμένος σ’ αυτές. Η νίκη της Ελλάδος εναντίον της Φασιστικής Ιταλίας «απομάγευσε» τους Ευρωπαϊκούς Λαούς από την γοητεία του Φασιστικού Παραδείγματος και της νεωτερικότητας της δύναμής του κοινωνικού δαρβινισμού. Αποκαθήλωσε την Ιταλική φασιστική ιδιαιτερότητα, καταστρέφοντας την διεθνή γοητεία του Μουσσολίνι ακόμα και εντός των τειχών του Φασιστικού Καθεστώτος. Η Ελληνική νίκη με το να στεφανώσει τα όπλα των ιδεών και όχι μόνο εκείνα του πολέμου, σάρωσε τον μύθο του αήττητου των ιεραρχικά οργανωμένων κοινωνιών και τις αυταπάτες του ολοκληρωτισμού που κήρυττε μία Νέα Τάξη Πραγμάτων, έναν μεγαλύτερο πολιτισμό που εξέφρασε το δίκαιο του δυνατού, την υπεροχή στην μάχη, την υιοθέτηση του πολέμου ως κινητήριο παράγοντα της Ιστορίας και της φυλετικής καθαρότητας. Αυτοί λοιπόν που έπεσαν στα βουνά της Αλβανίας, και της Ηπείρου, αυτοί που γύρισαν «ταπεινωμένοι» νικητές, ξεχασμένοι ήρωες που χάθηκαν στη λήθη της ζωής, αυτούς τιμούμε με το να θυμηθούμε γιατί πολέμησαν και να αναλογισθούμε αν ο αγώνας τους δικαιώθηκε. Έτσι μπορούμε να τους μνημονεύσουμε και να τους ζωντανεύουμε όχι μόνον ως ήρωες αλλά και ως ενεργά υποκείμενα της Ιστορίας και της Πατρίδος.

            Με αυτές τις σκέψεις και τους προβληματισμούς καλούμαστε σε μία ακόμα εορταστική επέτειο σε μια ακόμη αναπόληση των όσων μας είπαν αυτοί που τα έζησαν και τα έκαναν και σε όσα μας διδάσκει η ιστορία για το μεγάλο ΟΧΙ του 1940-41 και τη  εποποιΐα του. Να γιορτάσουμε σε Σχολεία και Εκκλησίες, σε πνευματικά Ιδρύματα και Συλλόγους καταθέτωντας Δοξολογίες στους ανώνυμους και επώνυμους ήρωες που έπεσαν και που επολέμησαν για της πατρίδος την ελευθερία και την τιμή. Στην Ελληνορθόδοξη Αποδημία του Ηνωμένου Βασιλείου και Ιρλανδίας, η Νίκη του ’40 θα εορταστεί στις κατά τόπους Κοινότητές μας με ειδικές εκδηλώσεις και εκκλησιαστικές δοξολογίες. Στο Λονδίνο η ιστορική επέτειος θα εορταστεί επισήμως την Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017 στον Ιερό Καθεδρικό Ναό της του Θεού Σοφίας με την καθιερωμένη Δοξολογία της οποίας θα προστεί ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας κ. Γρηγόριος και με την πανηγυρική ομιλία του Εξοχωτάτου Πρεσβευτού της Ελλάδος στο Λονδίνο κ. Δημητρίου Καραμήτσου-Τζιρά. Eυχόμενος σε σας υγεία και την επιστασία του Αγίου Θεού στα έργα σας, διατελώ μετά θερμών ευχών και της εν Κυρίω αγάπης και τιμής.

Λονδίνο 28 Οκτωβρίου 2017

Ο Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Γρηγόριος

Σημείωση: Να αναγνωσθεί από Άμβωνος αντί Κηρύγματος την Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017