Monday 25 February 2019

Ὁ Καισάριος Δαπόντες καί ὁ Ἅγιος Ρηγῖνος


[Καθώς ξημερώνει το γίου Ρηγίνου, σκέφτηκα, μιά καί τιμμε φέτος τόν Δαπόντε, ν π δυό λόγια γιά τήν προσφορά το Καισάριου στόν γιό του. ς εναι δέ ατό να ελαβικό μνημόσυνο γιά τόν Σκοπελίτη λόγιο, τόν τόσο ξεχασμένο, κόμα κα  στόν τόπο του...]


Θέλω ν πιστεύω, πς ν δ φρόντιζε Καισάριος, στε ν διαδοθε τ νομα το γίου Ρηγίνου, φο ατς πρτος νοιάστηκε ν συνθέσει κα ν δημοσιεύσει τν κολουθία του, σήμερα δν θ εχαμε τν ξεχωριστ ατ τιμ, τν ποία φείλω ν μολογήσω τ συμπληρώνει να λλο μεγάλο νομα λογίου νδρς κι ατο Σκοπελίτου κα μάλιστα λησμονημένου. Το καθηγητο Νικολάου ω. Γεωργάρα, το ποίου ο μελέτες κα μάλιστα πρώτη πιμελημένη πανέκδοση τς κολουθίας κα το βίου το γίου Ρηγίνου τ 1902, πομένουν τεκμήρια μις σοβαρς στορικς ρευνας κα διακαος ελάβειας γι τν γιο κα τ Σκόπελο. Ατ ς μι παρένθεση, ναγκαία πιστεύω, κα εστόχως συμπληρωματική.

Τ 1746 σέ λίκια 32 τν Κωνσταντνος Δαπόντες βρίσκεται στς παραδουνάβιες γεμονίες κα φέρει τ ψηλ ξίωμα το Καμινάρη, πεύθυνου δηλ. γι τ συλλογ φόρων τν οίνοπνευματωδν κα το ταμπάκου. Τότε εναι, λοιπόν, πο τοιμάζει κα τν κδοση τς κολουθίας το γίου Ρηγίνου, λλ κα το βίου του, ποος σημειωτέον μς παραδίδεται κα χειρόγραφος, θησαυρισμένος στ ρχεο τς M.Μ. Λαύρας το γίου ρους.

στόσο, ατ πο θ θελα ν παρατηρήσω εναι τ ξς: μέχρι σήμερα δν χουν προσεχθε δύο σημαντικ σημεα, θησαύριστα παντελς, π᾿ ατ πο μς παραδίδει Δαπόντες στν κολουθία το γίου, πο ξεδόθη στ Βενετία τ 1746.

Τ πρτο ναφέρεται στν ατία τς κδοσης τς ν λόγω κολουθίας κα βρίσκεται στν γνωστο, δυστυχς, μέχρι σήμερα πρόλογο το συγγραφέα κα μνογράφου. «Συνέταξα, μς πληροφορε Δαπόντες, μετ πόνου πολλο τν παροσαν βίβλον περιέχουσαν τν πασαν κολουθίαν το ν γίοις πατρς μν ερομάρτυρος πισκόπου Σκοπέλων Ρηγίνου, χρέος τ μετέρ πατρίδι φοσιούμενος κα τν πατρς μνήμην θρέπτρα τ πατρίδι προσφέρων, πατρς παλαιο, πο κα ες συνόδους κατ τν δυσεβούντων πάμπολλα γωνίσατο κα τν εσέβειαν πέρτις λλος κηρύξας...».

Τ λλο πάρχει μέσα στ συναξάρι το γίου, πο εναι νσωματωμένο στν κολουθία του κα μς πληροφορε τ κόλουθα: «Πρ πέντε χρόνων πό τς σήμερον -δηλ. γύρω στ 1741 (278 χρόνια πό σήμερα), σταλθες παρ τς Γερουσίας τν Σκοπέλων Χατζη-Κωνσταντνος, στερον μετωνομασθες δι τ μοναχικν σχμα Καλλίνικος, φέρθησαν μέρη τιν κ το  γίου λειψάνου ες Σκόπελον κα τέθησαν ν τ σεβασμί μοναστηρί το γίου ωάννου το Προδρόμου, που ερίσκονται φυλαττόμενα κα τιμώμενα ς εκός». ξηγ δ, πς στ Σκόπελο το 18ου αί, πρχε  Κοινοτικ Διοίκηση, τν ποία ποτελοσαν δύο πίτροποι Γέροντες κα Γραμματικς τς Χώρας. σαν πιφαν πρόσωπα τς Σκοπελίτικης κοινωνίας - Χατζη-Κωνσταντής, μάλιστα,  νας π᾿ ατούς, θ πρέπει ν ταν κα προσκυνητς το Παναγίου Τάφου, μόνο πο μέχρι σήμερα δν χουμε λλες κανς εδήσεις γι᾿ ατόν.        

λήθεια, πόσα τεμάχια . Λειψάνων φερε Χ-Κωνσταντς πό τν Κύπρο; Θέττω τ ρώτημα ατ γι ν σς π τι ατ τ τεμάχιο το λειψάνου το γίου μας, πο π τ 1834 περίπου εναι θησυαρισμένο στν περικαλ να τς πισκοπς, τ Γέννηση το Χριστο, μετ πό τν διάλυση τν μονν πό τν ντιβασιλεία, εναι ατ πο κομίσθη πό τν Κύπρο, κατ τ μαρτυρία το διου το Καισάριου, πο μς ξηγε καλύτερα τ πράγματα στν νέκδοτη Γεωγραφική του στορία. φο λοιπόν, κε θ᾿ ναφερθε στν Κύ­προ, λέει παρακάτω:

«­χει δ κν τ λεί­ψα­νον το θεί­ου μου η­γί­νου
 Σκο­πέ­λων ­πι­σκό­που, ναί, το θαυ­μα­στο ­κεί­νου
ες τν το ρ­χαγ­γέ­λου δ μο­νν το Μο­να­γρί­ου
 τν λε­γο­μέ­νην σώ­ζε­ται καύ­χη­μα το νη­σί­ου.
Ες το Κι­τέ­ων τν γνω­στν τος π­σιν ­παρ­χί­αν,
Σκό­πε­λός μου ­χει δ τα­φν του τν ­γί­αν
κι ­να με­γά­λον κόκ­κα­λον ­πό τ λεί­ψα­νόν του
λη­φθν κα προ­σκυ­νού­με­νον ες δό­ξαν κα τι­μήν του».


Φυσικ στν γιο Ρηγνο Δαπόντες χει φιερώσει κι λλες σελίδες, τς ποες φιλότιμος ναγνώστης μπορε ν βρε στ ργα το Δαπόντε Λόγοι Πανηγυρικοί (κδ. Βενετία 1778) κα ξήγησις τς Θ. Λειτουργίας (Βιένη 1796) κα φυσικ στν νέκδοτη Γεωγραφικ στορία, τν ποία εχε προαναγγείλει τι θ ξέδιδε μακαρίτης καθ. λκης γγέλου, πιμελητς κα κδότης το περίφημου «Κήπου Χαρίτων». Θ ταν εχς ργον ν τν εχαμε. χι τίποτε λλο, λλ γιατ τ ργο ατ γράφτηκε τ 1781, δ στ Σκόπελο, στ μοναστήρι το Εαγγελισμο. Κα μι κι γινε λόγος γι πάρχοντα σήμερα χειρόγραφα το Δαπόντε στ Σκόπελο, πρέπει ν γνωρίζουμε, τι στ μον το Εαγγελισμο κανένα του χφο δν πάρχει, ν στς μονς το Τ. Προδρόμου κα τς Μεταμορφώσεως διασώζοντα κάποια. 

πειδ μέρα πο εναι, μέρα Γιορτς κα Πανηγύρως, καλ εναι ν κλείσει τ παρν μ τ λόγια το διου το Καισάριου, πο πευθύνονται, ς κέσιος λόγος, στν γιο Ρηγνο κα εναι σ ν γράφτηκαν πίτηδες γι τς γκρίζες μέρες πο διερχόμαστε:

«πιμελο τν πόλιν σου, φύλαττε τν λαόν σου,
πο τιμ πανευλαβς τάφον τν γιόν σου,
σκέπε τν παρχίαν σου, σζε τ ποίμνιόν σου,
πο δοξάζει κτελε κα τ μνημόσυνόν σου.

Φύλαττε πάντοτε ατν π τν οράτων
κα ρωμένων τε χθρν τν θεοκαταροτάτων.
Δίωκε πάντοτε π᾿ ατν νόχλησιν παντοίαν,
πσα λογς σθένειαν, κα πσαν δυστυχίαν
ατν πο τν βρεξες μ τόσα αματά σου,
κα δι τοτο προσκυνε, τιμ τ νομά σου,
βρέχε την μ τ λεος παντοτιν τ θεον,
να βλαστάν κα γενν καρος καλν παντοίων.
Ατν πο άτρευες ζν δι παρουσίας,
άτρευε τώρα ατν δι ορασίας...».

Λόγια ελικριν,  καρδιακ κα ντιμα. Πς ν μ συγκινήσουν κα παράλληλα ποδείξουν τ μέγεθος γάπης κα λατρείας το μεγάλου μας συμπολίτη στν γιο το τόπου του;  π κάτι τέτοια φαίνεται δ πς τν τίμησαν δύο μεγάλοι θεωρητικο τς λογοτεχνίας μας. Γ. Σεφέρης κι Κ.Θ. Δημαρς. Κα πιστεύουμε,  πς κενοι σωστ πραξαν. μες;

π. Κων. Ν. Καλλιανός
το γίου Ρηγίνου 2019

No comments:

Post a Comment