Ιμάμ...

 
Που να τα ξέρω; Με ποιόν και από ποιόν θα τα μάθαινα; Το σπίτι μας ήταν σε στενοσόκακο. Γειτονιά δεν είχε για να βγω να παίξω και όταν πήγαινα στην γιαγιά μου, που είχε και έβγαινα, οι σύντροφοι μου στο παιχνίδι θα ήταν ο Χαρίλαος, ο εξάδελφος μου, ο Γιωργάκης της κυρίας Μαρίκας -δικός του εξάδελφος-, ο Χρηστάκης και ο πιό μικρός Αλεκάκης. Τουρκάκια δεν είχε, με ποιόν να τα μιλήσω;
 

Βέβαια, στο σπίτι, ο μπαμπάς μου κάθε τόσο έφερνε από αντίκρυ (εκεί που δούλευε στο Σερβί Μπουρνου) τον Με(χ)μέτη για να τραβήξει νερό από το πηγάδι -το μοιραζόμασταν με τον γείτονα Α(χ)μέτ εφέντη- με την τουλούμπα(1) για την λάτρα του σπιτιού, που τον λέγαμε "μεγάλο" επειδή ήταν μεγαλοκαμωμένος, αλλά πάρε-δώσε μαζί του δεν είχα. Με έβλεπε, τον έβλεπα, χαμογελούσε, χαμογελούσα και τόσο. Ερχόταν και ο άλλος ο Μεμέτης, ο μικρός, ήταν πιό μικροκαμωμένος, για κάποιες άλλες μικροδουλειές, άλλα αλισβερίσι και μ' αυτόν δεν είχα. Τα ίδια, με κοίταζε, τον κοίταζα, αυτό ήταν όλο. Ακόμα και ο κιορ(2) Iμπραΐμης ο σακκάς(3), που ερχόταν να φέρει νερό από την βρύση για να πίνουμε, και η γυναίκα του, που ερχόταν για την μεγάλη πλύση των ρούχων, κάτω στην μεγάλη κουζίνα/πλυσταριό με την μεγάλη σκάφη και τις μεγάλες μαύρες πέτρες/πλάκες στο δάπεδο. Την δικιά μας γλώσσα μισο-μιλούσαν τουλάχιστον με εμένα, ας πούμε.
 
Δεν με πολυ έδιναν σημασία, μια σταλία πράμα, τι να με κάνουν; 
 
Σαν όλα τα παιδιά ήρθε ο καιρός και έτσι και εγώ πήγα στο σχολείο.  Η κυρία Ευγενία, η κυρία Αναστασία, η κυρία Ασπασία και η ENISE HANIM. Με αυτήν την τελευταία που ήταν κοντούλα, κάπως ηλικιωμένη, με τα κοντά φουντωτά λευκά μαλλάκια, την χαμογελαστή και καλόκαρδη που φαινόταν, παρουσιάστηκε ένα πρόβλημα. Δεν καταλάβαινε η μιά την άλλη. Εκτός από βαρ και γιοκ, αλ και βερ, γκελ και γκιτ, άντε και κανένα ταμάμ, χαμπάρι δεν έπαιρνα. Τίποτα, τζίφος.
 
Η Ενισέ OGRETMEN ΗΑΝΙΜ(4) όμως ήθελε κι άλλα, τα δικά μου δεν τα έβρισκε αρκετά. Σκοπός της, να μάθω την γλώσσα του κράτους και φυσικά που ήταν η δική της. Υπομονή είχε, αγαπούσε τα παιδιά, παιδάκι ήμουν, το παιδικό μυαλό σαν σφουγγάρι ρουφά τα πάντα, το δικό μου δεν πήγαινε πίσω και έτσι κουτσά-στραβά άρχισε η συνεννόηση. 
 
Σε δυό χρόνια που πήγα σε άλλη τάξη, ήρθε και η SEMIHA HANIM. Αυτή ήταν νέα, νεαρή σχεδόν. Ψηλή και λεπτή με κάτι πελώρια μάτια και πιό πελώριο στόμα και με αγάπη στη χειροτεχνία και στην ζωγραφική. "Καλά θα τα πάμε" σκέφτηκα. Προόδευα και στη γλώσσα την Τουρκική, αφού για αυτήν μιλώ, μάθαινα καινούργιες λέξεις, ρήματα, καταλήξεις, ενικούς πληθυντικούς, τα πάντα. Μας έλεγε ιστορίες και ιστοριούλες, ATA SOZLERI(5), και ότι μπορούσε να μας μάθει. Μάθαινα και εγώ, το λεξιλόγιο μου εμπλουτιζόταν. Με ενδιαφέρον διδασκόμουν πολλά και διάφορα. Προσπέρασα το μέρχαμπα, τον Ιμάμι, το αμάν και το ζαμάν και έφθασα στο BEYENDI(6).
 
Στου μυαλού μου την εξώθυρα, άραξε πρόσφατα η θύμηση με την είσοδό στο σούπερ-μάρκετ της περιοχής μου. Εκεί μπροστά-μπροστά σχεδόν με το που μπήκα, θαρρεί κανείς που με περίμενε. Και πάλι. Την βλέπω συχνά. Χειμώνα-καλοκαίρι, άνοιξη-φθινόπωρο, δεν έχει εποχή, την βλέπω να βρίσκεται, θαρρείς που με κοιτάζει προκαλώντας και προσκαλώντας με να πάω κοντά της. Υπακούω, παρατηρώ στα διάφορα ξυλένια/πλαστικά κασάκια (καφάσια τα λέγαμε, γιατί άραγε;) την ύπαρξη της σε διάφορα μεγέθη και σχήματα, λίγο πιο σκούρα, λίγο πιό ανοιχτόχρωμη, πότε-πότε μικρότερη, στρογγυλεμένη στις άκρες σαν μπανάνα, στην χάση και στην φέξη μικρούλικια, ατζαΪπικια που θα έλεγε η φιληνάδα μου η Σίνα στην ανάμιχτη Ελληνο-Τουρκική λαλιά, σαν μπάμια, αλλά σε άλλο χρώμα ή σαν πιπερίτσα, καμιά φορά μακρουλή άλλη φορά χοντρούλα, τοπτάνικια, λαμπερή σαν καλογυαλισμένη λουστρινένια γόβα. Ριγωτή με μελιτζανιές ρίγες, αφού για την μελιτζάνα πρόκειται, την έλεγαν και μαντζάνα, πατλιτζαν στα Τουρκικά και βαζάνα στην Κυπριακή διάλεκτο, όπως τελευταίως πληροφορήθηκα. Η Aubergine στα Αγγλικά, ανύπαρκτη μαζί με τόσα άλλα ανύπαρκτα, όταν πρωτοήρθα στην Αγγλία, τώρα με την κλιματική αλλαγή που άλλαξε τα πάντα και έφερε τα πάνω κάτω και τα κάτω πάνω, δειλά-δειλά καλλιεργείται στην χώρα και με τον φίλο Νίκο από το Συριανοχώρι της Κύπρου, πρωτοπόρο.
 
Με την Νηστεία των Χριστουγέννων που αρχίζει στις 15 Νοεμβρίου, την επομένη "του Αγίου Φιλίππου" μας πληροφορούσε η γιαγιά μου και το ημερολόγιο που τραβούσαμε τα φυλλαράκια κρεμασμένο στον τοίχο, "άρχεται η Νηστεία",  αυτό το ζαρζαβατικό που πλέον αφθονεί και σε όλες τις εποχές και στο καταχείμωνο, προσφέρει την δυνατότητα πολλών εδεσμάτων στο τραπέζι μας. Καθώς έβαζα τις μελιτζάνες στο καλάθι στην πρόσφατη επίσκεψη μου στο σούπερ μάρκετ, θυμήθηκα την Ενισέ Χανούμ και την Σεμιχά Χανούμ και τις προσπάθειές τους να με μυήσουν στα μυστικά της επίσημης γλώσσας του κράτους... Τότε που έμαθα τι θα πει BAYILDI(7) και που έπεσα στην αγκαλιά της μαμάς κλαίγοντας για να μην κάνει τις μελιτζάνες έτσι... και λιγοθυμίσει ο μπαμπάς μου!
 
Νίκη Beales
Δεκέμβριος 2022
Milton Keynes, Αγγλία
 
(1) αντλία
(2) τυφλός
(3) νερουλάς
(4) κυρία δασκάλα
(5) γνωμικά, παροιμίες
(6) αρέσει
(7) λιποθύμισε