Wednesday 15 March 2017

Ο Δαρβίνος, η επιστήμη και ο Χριστιανισμός [Ε']

Δ΄ ΜΕΡΟΣ
Ο Δαρβινισμός και η εξέλιξη της αντιπαράθεσης

Από τα τέλη του 20ού αιώνα οι θεωρίες του Δαρβίνου βρίσκονται σε ένα νέο στάδιο αντιπαράθεσης μεταξύ των αθέων και των χριστιανών επιστημόνων και συγγραφέων. Αιτία η ανάπτυξη της μοριακής βιολογίας, της βιοχημείας και των άλλων όμορων σ’ αυτές επιστημών. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, όταν άρχισε να αναπτύσσεται η μοριακή βιολογία,  για τους παραδοσιακούς εξελικτικούς φάνηκε πως ήταν μια απειλή απαξίωσης των όσων είχε γράψει ο Δαρβίνος τον προηγούμενο αιώνα.


Πράγματι τρεις επιστήμονες, από τους σημαντικότερους εξελικτικούς του  20ου αιώνα, οι Ernst Mayr (1904-2005), Theodosius Dobzhansky (1900-1975) και George Gaylord Simpson (1902-1984) εξέφρασαν τον έντονο σκεπτικισμό τους ακόμη και με τις μοριακές προσεγγίσεις της εξέλιξης, ειδικά όταν έρχονταν σε σύνδεση με την φυσική επιλογή. Ειδικότερα ο Mayr εξέφρασε τη διαφωνία του και με την θεωρία του Δαρβίνου, ότι τα πάντα προέρχονται από έναν κοινό πρόγονο. Σημειώνεται ότι ο Mayr ήταν Γερμανικής καταγωγής Αμερικανός και άθεος, ο Dobzhansky Ουκρανο – Αμερικανός γενετιστής και βιολόγος, φίλος του φημισμένου παλαιοντολόγου ρωμαιοκαθολικού κληρικού Teilhard de Chardin και πιστός Ορθόδοξος Χριστιανός και ο Simpson Αμερικανός παλαιοντολόγος, που ξεκίνησε ως πιστός Χριστιανός και προοδευτικά έγινε αγνωστικιστής. Επιπρόσθετα οι ανακαλύψεις του Αμερικανού βιολόγου Carl Woese (1928-2012) στο RNA  και οι πριν από λίγα χρόνια πιστοποιηθέντες παράγοντες συμβιογένεσης και οριζόντιας μεταφοράς γονιδίων, εισήγαγαν ακόμη μεγαλύτερη πολυπλοκότητα στην εξελικτική θεωρία.

Ο Άγγλος βιοχημικός Rupert Sheldrake (1942- ) σε συνέντευξή του στο γαλλικό περιοδικό Le monde des Religions (No 63, JanvierFevrier 2014, p. 68-71) διαφωνεί με τον άθεο βιολόγο Richard Dawkins, ότι ο άνθρωπος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα γιγαντιαίο ρομπότ, δηλαδή μια άψυχη μηχανή και προσθέτει:

«Πιστεύω ότι ο υλισμός είναι ένας διανοητικός φραγμός, ο οποίος εμποδίζει τους ανθρώπους να ζήσουν σε αρμονία με την φύση... Αν δεν αρθεί αυτός ο φραγμός δεν θα μπορέσουν να ανακαλύψουν τον πλούτο της θρησκευτικής τους  παράδοσης».
         
Ένας άλλος σημαντικός μοριακός βιολόγος και βιοχημικός είναι ο δρ. Denis Alexander (1945- ), επικεφαλής του προγράμματος περί Ανοσολογίας στο Abraham Institute, διδάσκων στο St. Edmunds College του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ και εκδότης του περιοδικού «Science and Christian Belief». Σε άρθρο του σημειώνει: «Δυστυχώς πολλοί δοκίμασαν να κουρσέψουν τη θεωρία της εξέλιξης, για να στηρίξουν κάθε είδους ιδεολογία. Η εξέλιξη χρησιμοποιήθηκε για να στηρίξει το ρατσισμό, τον κομμουνισμό, τον καπιταλισμό και άλλες ιδεολογίες – πολλές εκ των οποίων είναι ασύμβατες μεταξύ τους. Αλλά η εξέλιξη είναι απλώς μια βιολογική θεωρία, αρκετά αδύναμη για τόσο Ηράκλειες ιδεολογικές απόψεις». (Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο με τον τίτλο « Is Evolution atheistic?» (Είναι αθεϊστική η εξέλιξη;).

Ο Αμερικανός δρ. Henry M. Morris (1918-2006) ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το θέμα της εξέλιξης και ήταν ο ιδρυτής της Εταιρείας Έρευνας της Δημιουργίας. Σε άρθρο του υποστηρίζει: «Είναι γεγονός πως οι εξελικτικοί πιστεύουν στην εξέλιξη επειδή το θέλουν. Είναι επιθυμία τους με κάθε κόστος να ερμηνεύσουν την καταγωγή του παντός χωρίς τον Δημιουργό. Ο <εξελικτισμός> έτσι στην πραγματικότητα  είναι μια αθεϊστική θρησκεία. Ορισμένοι μπορεί να προτιμούν να τον ονομάζουν ουμανισμό και οι εξελικτικοί της Νέας Εποχής μπορεί να τον τοποθετούν στο πλαίσιο μιας μορφής πανθεϊσμού, αλλά όλοι αυτοί οι ορισμοί και όλα αυτά τα πιστεύω είναι το ίδιο πράγμα. Είτε τον ονομάζουν αθεϊσμό, είτε ουμανισμό, είτε πανθεϊσμό, ο σκοπός τους  είναι να εξαφανίσουν τον προσωπικό Θεό από κάθε ενεργητικό ρόλο στη δημιουργία του σύμπαντος και από όλα τα συστατικά της, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου. ...Εφόσον μαζί ο νατουραλισμός και ο ουμανισμός αποκλείουν τον Θεό από την επιστήμη ή οποιαδήποτε άλλη ενεργό  λειτουργία στη δημιουργία και στη διατήρηση της ζωής και του σύμπαντος γενικά, είναι πασιφανές ότι η θέση τους δεν είναι τίποτε άλλο παρά αθεϊσμός και ο αθεϊσμός είναι μια θρησκεία!». (Το άρθρο στο διαδίκτυο με τίτλο: «Evolution is religion - not science» (Η εξέλιξη είναι θρησκεία-όχι επιστήμη). 

Ο καθηγητής ανθρωπολογίας του πανεπιστημίου της Μπολόνια Fiorenzo Facchini (1929- ) στο βιβλίο του «Evoluzione. Cinque questioni nel dibattito attuale» (Εξέλιξη - Πέντε ερωτήματα στην επίκαιρη συζήτηση) (Ediz. Book, Milano) σημειώνει ότι οι εξελικτικοί πρέπει να είναι σε πολύ δύσκολη θέση με τις νέες ανακαλύψεις πάνω στην πολυπλοκότητα του DNA. Πιο συγκεκριμένα σημειώνει ότι «το DNA σε ένα ανθρώπινο κύτταρο έχει συντεθεί από περίπου τρία δισεκατομμύρια νουκλεοτίδια» και προς σύγκριση αυτού του δεδομένου ο ιταλός καθηγητής σημειώνει ότι οι πληροφορίες τους είναι ως τα στοιχεία χίλιων τόμων μιας βιβλιοθήκης. (Βλ.σχ. «Il Sole 24 Ore» Domenica, 4 Novembre 2012, p. 27). Θέτει λοιπόν ο κ. Φακίνι το ερώτημα αν όλα αυτά και οι συνδυασμοί στην υπάρχουσα πολυπλοκότητά τους συνέβησαν τυχαία.

Στη μηχανιστική άποψη της ανθρώπινης ζωής οι εξελικτικοί πρέπει να απαντήσουν επίσης στο πώς αυτή μπορεί να συνδυασθεί με ανώτερα ανθρώπινα συναισθήματα, όπως είναι ο αλτρουισμός, ο ηρωισμός,  η αυτοθυσία, η αγάπη, η αλληλεγγύη και η ίδια η Ηθική. Αν ισχύει, κατ’ αυτούς, η χρησιμοθηρία και η μηχανιστική λογική πώς μπορούν να εξηγηθούν συναισθήματα και πράξεις, που συμβαίνουν από ανθρώπους αντίθετα προς αυτή τη χρησιμοθηρία και αυτή την συμφεροντολογική λογική;

Ο συνεργάτης  του πανεπιστημίου της Γενεύης Florian Cova σημειώνει ότι ορισμένοι σύγχρονοι φιλόσοφοι βλέπουν τη δυνατότητα να βρεθεί κάποτε μια φυσική και επιστημονική βάση στην εξήγηση της Ηθικής. Άλλοι, αντιθέτως, βλέπουν στην προηγούμενη άποψη μιαν ακόμη αιτία να απορριφθεί η Ηθική ως μια πλάνη... Όπως ισχυρίζονται αν η κάποια ηθική ενέργεια επελέγη για την χρησιμότητά της, τότε ουδείς λόγος υπάρχει να θεωρείται αληθινή.... Το βέβαιο είναι, κατά τον Φλόριαν Κόβα, ότι « η σχέση μεταξύ της Ηθικής και της επιστημονικής της προσέγγισης  θα είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, στο κέντρο των συζητήσεων  κατά τα επόμενα χρόνια». (Άρθρο του Florian Cova στο περιοδικό “Le Point”, Decembre 2016 – Janvier 2017, “References – Le bien et le mal – Les textes fondamentaux”. p. 98). Από τη διαπίστωση του πανεπιστημιακού, του ειδικού σε θέματα συναισθημάτων, διαπιστώνει κανείς πόσο δρόμο έχει η εξέλιξη για να μπορέσει να ερμηνεύσει ακόμη και στοιχειώδεις πλευρές της ζωής του ανθρώπου...

Οι κύριοι εκπρόσωποι της επιθετικής και δημαγωγικής αθεϊστικής προπαγάνδας είναι για μεν τους αγγλοσάξονες ο Ρίτσαρντ Ντόκινς και για τους γαλλόφωνους ο Μισέλ Ονφρέ. Και οι δύο στηρίζουν την προπαγάνδα τους στη θεωρία της εξέλιξης. Ο Ντόκινς (1941- ) είναι βρετανός ηθολόγος, εξελικτικός βιολόγος και στρατευμένος στον αθεϊσμό. Έχει γράψει δέκα τρία βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης, τα περισσότερα των οποίων έχουν κυκλοφορηθεί και στα ελληνικά. Σε συνέντευξη, που έδωσε στο ΒΗΜagazino (14 Μαρτίου 2010, σελ. 28-36) και στον Μάκη Προβατά, στο σχόλιο του έλληνα δημοσιογράφου ότι τον αποκαλούν «ροντβάιλερ του Δαρβίνου» ο Άγγλος εξελικτικός και επιθετικός αθεϊστής απάντησε: «Υποθέτω ότι το λένε εννοώντας ότι το ροντβάϊλερ είναι επιθετικό σκυλί. Κατ’ αρχάς εγώ δεν είμαι καθόλου επιθετικός, αλλά μπορώ επίσης να πω ότι το ροντβάϊλερ είναι ένα γλυκό ζώο, αν το γνωρίσεις καλά. Έτσι κι αλλιώς, πάντως, με κολακεύει οποιοσδήποτε χαρακτηρισμός έχει να κάνει με τον Δαρβίνο».

Ο καθηγητής Ernst Mayr έγραψε για τον Ντόκινς: «Το κωμικό πράγμα είναι πως εάν στην Αγγλία ρωτήσεις έναν άνθρωπο στο δρόμο ποιος είναι ο μέγιστος εν ζωή Δαρβινιστής θα σου απαντήσει ο Ρίτσαρντ Ντόκινς. Και, πράγματι, ο Ντόκινς έχει κάμει μιαν εξαιρετική δουλειά να εκλαϊκεύσει τον Δαρβινισμό. Αλλά η βασική θεωρία του Ντόκινς επί του γονιδίου, πως αποτελεί το αντικείμενο της εξέλιξης, είναι καθ’ ολοκληρίαν αντι - Δαρβινικό. Επομένως εγώ δεν θα τον αποκαλούσα τον μέγιστο Δαρβινιστή» (Ernst Mayr “ What evolution is”, Edge 92, Editor Brockman John).


Ο Ντόκινς μιλάει και γράφει με μίσος κατά του Χριστιανισμού. Είπε, μεταξύ των πολλών άλλων, στη συνέντευξη που προαναφέρθηκε, ότι « μπορεί να αποδείξει ότι η πίστη είναι ένα από τα μεγαλύτερα κακά του κόσμου, συγκρίσιμο με την ευλογιά, αλλά πιο δύσκολο στην εξάλειψή του». Και για να υποστηρίξει την πίστη του στην αθεΐα λέγει κάτι εντελώς παράλογο: «Η επιστήμη αποδεικνύει τα πράγματα, θεμελιώνει τις θεωρίες της με βεβαιότητα». Αυτό μόνο ένας φανατικός και ακατάρτιστος οπαδός της αθεΐας θα μπορούσε να το εκστομίσει... Ο χαρακτηρισμός και το μίσος του Ντόκινς ακολουθεί αυτό του  Νίτσε, ότι ο Θεός πέθανε και των Μαρξ – Λένιν, ότι η θρησκεία είναι το όπιο του λαού.

Η άποψη του αμερικανού παλαιοντολόγου και εξελικτικού βιολόγου Στέφεν Τζέι Γκουλντ (1941-2002) στο θέμα της σχέσης της θεωρίας της εξέλιξης και της υπάρξεως Θεού Δημιουργού είναι διαφορετική από αυτή του Ντόκινς. Παρά το ότι ο Γκουλντ ήταν αγνωστικιστής παραδεχόταν ότι η επιστήμη μπορεί να εργαστεί μονάχα στο πλαίσιο φυσιοκρατικών εξηγήσεων. Όπως έγραψε  «Δεν μπορεί ούτε να επιβεβαιώσει, ούτε να απορρίψει την ύπαρξη του Θεού». (Σημ. Για τις απόψεις των Ντόκινς και Γκουλντ δες βιβλίο Άλιστερ ΜακΓκραθ «Το λυκόφως του αθεϊσμού», Εκδ. «Ουρανός», σελ. 135-157).

Ο Μισέλ Ονφρέ (1959 - ) Γάλλος αθεϊστής, ηδονιστής και επικούρειος (Σημ. Έτσι τον περιγράφει το βιογραφικό του), είναι των ιδίων αντιλήψεων και ίδιων δημαγωγικών νοοτροπιών με αυτών του Ντόκινς, αλλά κινείται περισσότερο πολιτικά και κοινωνιολογικά. Το περιοδικό «Le Point» στο φύλλο του της 5ης Ιανουαρίου 2017 έχει πρωτοσέλιδο τον Ονφρέ, προβάλλει το νέο του βιβλίο «Decadence» (Παρακμή – Κατάπτωση), με υπότιτλο «Το βιβλίο σοκ του Μισέλ Ονφρέ» και στο κύριο άρθρο του, που υπογράφει ο Franz-Olivier Giesbert, σημειώνεται ότι ο Ονφρέ, «μισός δράκος και μισός προφήτης, είναι σε διαδικασία να καταστεί από μόνος του ο εθνικός μας (Σημ. Των Γάλλων)  φιλόσοφος και η συλλογική μας συνείδηση»...

Ο Ονφρέ αποτελεί ένα πρότυπο δημαγωγίας. Δεν είναι των θετικών επιστημών, είναι φιλόσοφος. Δεν ασχολείται  τόσο με τον Δαρβίνο, όσο με το να εξαλείψει τον  Πολιτισμό που  δημιούργησε ο Χριστιανισμός.  Χειμαρρώδης στο λόγο, γραπτό και προφορικό, δεν διστάζει να εξαπολύει ανεύθυνους, αβασάνιστους και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς σε ιστορικά πρόσωπα και να τα βάζει με όλους και με όλα. Υβρίζει και συκοφαντεί  τον Ιησού Χριστό, τον Απόστολο Παύλο, τον Μέγα Κωνσταντίνο και γενικά τον Χριστιανισμό.  Καταφέρεται επίσης με απαξιωτικό τρόπο εναντίον του Μαρξ, του Λένιν, του κομμουνισμού, του Σαρτρ, του συνδικαλισμού... «Ζήτω εγώ και κανείς άλλος», θα μπορούσε να διακηρύξει...

Στη συνέντευξη, που έδωσε στο περιοδικό «Le Point», όπως και στο πρόσφατο βιβλίο του «Παρακμή», ο Ονφρέ  «αναγγέλλει» - και αυτός – τον θάνατο του Χριστιανικού Πολιτισμού. Ο δημοσιογράφος τον ερωτά γιατί αυτό το  μίσος προς τον Χριστιανισμό και εκείνος απαντά: «Ο ανατόμος δεν ερεθίζεται από το σώμα που στηθοσκοπεί»... Επίσης σημειώνει πως «το ιδανικό του Χριστιανισμού είναι απάνθρωπο», ότι «ο Ιησούς Χριστός ενέπνευσε τον Χίτλερ στην ιδεολογία του και επομένως έχει ευθύνη για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων», ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος «κατέστρεψε τα αγάλματα των θεών και επέβαλε με τη βία τον Χριστιανισμό», ότι το χριστιανικό πανεπιστήμιο «σκότωσε» το Σωκράτη... Για να στηρίξει τον συκοφαντικό και υβριστικό ισχυρισμό του ότι ο Χριστός ενέπνευσε τον Χίτλερ  αναφέρεται στο ότι ο αιμοσταγής Γερμανός δικτάτορας, έγραψε  στο βιβλίο του «Ο Αγών μου» πως «ο χριστιανισμός που θα υπερασπιστεί είναι αυτός του φραγγελίου που πήρε ο Χριστός για να διώξει τους εμπόρους από τον  Ναό του Σολομώντα...» Δηλαδή για να κτυπήσει τον Χριστιανισμό ο Ονφρέ παίρνει στα σοβαρά τα λόγια του Χίτλερ και όχι τη διδασκαλία και τα όσα έπραξε ο Ιησούς στη ζωή Του...Δεν εξετάζει καν το πνευματικό περιεχόμενο της ενέργειάς Του στο Ναό του Σολομώντα, καθώς και των «ουαί» κατά των φαρισαίων... (Michel Onfray “Traite datheologie”, Ed. Grasset, Paris, 2005, p. 201).

Αυτά που γράφει στο ίδιο βιβλίο ο Ονφρέ για τον Απόστολο Παύλο δεν είναι απλώς ανεύθυνα, επιπόλαια, υβριστικά και συκοφαντικά, είναι χυδαία. Από όλα όσα αναφέρει ο Απόστολος των Εθνών στις Επιστολές του περιορίζεται μόνο  στο ότι είχε «σκόλοπα στη σάρκα του» και αφού αναφέρει μια σελίδα ασθένειες, από τις οποίες μπορεί να έπασχε, ρίχνει το δηλητήριό του, ότι πιθανόν να έπασχε από σεξουαλικά προβλήματα... (Βλ. ανωτ. Σελ. 166-169). Φυσικά η αναφορά  του είναι μόνο για να προκαλέσει και να εντυπωσιάσει. Αυτό είναι το επίπεδο ήθους του διεκδικούντος να αποτελεί τη συνείδηση της σύγχρονης Γαλλίας.... 

Η καταγωγή του ανθρώπου αποτελεί πάντα πεδίο έρευνας για τους επιστήμονες της εποχής μας. Πρόσφατο άρθρο του Jon Moallem, που γράφτηκε στους New York Times και αναδημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» της 13ης Ιανουαρίου 2017 (σελ. 9), δείχνει τις δυσκολίες που υπάρχουν στο να προσδιοριστεί ο ενδιάμεσος κρίκος μεταξύ ανθρώπου και πιθήκου. Γράφοντας την υπόθεση, ότι ο άνθρωπος του Νεάτερνταλ είχε κοινό πρόγονο με τον homo sapiens σημειώνει: «Προφανώς είχαμε έναν κοινό πρόγονο, σε κάποιο σημείο μέσα στον χρόνο, πριν από 500.000 έως 750.000 χρόνια....Εμείς εξελιχθήκαμε στην Αφρική, ενώ οι Νεάτερνταλ στην Ευρώπη και στην Ασία επί 300.000 χρόνια. Ή ίσως και μέχρι 60.000 χρόνια. Η απάντηση, βέβαια σε αυτό εξαρτάται από τον ποιόν θα ρωτήσεις, καθώς η μελέτη της καταγωγής του ανθρώπου χαρακτηρίζεται από εντονότατες διαφωνίες και η πιο απλή ερώτηση μπορεί να τύχει πολλαπλών απαντήσεων».  Αν με τις πιο εξελιγμένες σήμερα μορφές της Επιστήμης υπάρχουν κολοσσιαίες διαφορές στους υπολογισμούς, αντιλαμβάνεται κανείς πόσες ατέλειες έχουν οι υποθέσεις των προηγουμένων δεκαετιών για την εξέλιξη του ανθρώπου... 

Υπάρχουν και άλλες απλοϊκές έως γραφικές απόψεις πάνω στην εξέλιξη. Μια από αυτές είναι του άθεου Γάλλου στοχαστή Ρεζίς Ντεμπρέ, ότι «η τρίτη γενιά χιμπατζήδων είναι και παραμένει ένα θρησκευόμενο θηλαστικό». (Ρεζίς Ντεμπρέ «Ο Θεός», Εκδ. «Κέδρος», Αθήνα, 2001, σελ. 41). Επίσης η «ανακάλυψη» της συμπαθέστατης κυρίας Τζέϊν Γκούντολ, που μετά από μεγάλη έρευνα διαπίστωσε ότι χιμπαντζήδες έκοβαν κλαράκια από τα δένδρα, απομάκρυναν τα φύλλα τους και τα έβαζαν στην είσοδο της φωλιάς των τερμιτών... Όταν οι τερμίτες ανέβαιναν πάνω στα κλαράκι, τα απέσυραν από τη φωλιά και έτρωγαν το μεζεδάκι τους...Αυτό έπεισε την κυρία Γκούντολ ότι οι χιμπαντζήδες είναι ικανοί να δημιουργούν εργαλεία!... (Βλ. σχ. «Το ΒΗΜΑ science» της 8ης Ιανουαριου 2017, σελ. 1,4-5). Με την ίδια λογική θα μπορούσε η κυρία Γκούντολ να θεωρήσει ικανά να φτιάχνουν κατασκευές χρησιμοποιώντας τέτοιου είδους «εργαλεία», όπως των χιμπαντζήδων, και  πολλά άλλα ζώα, όπως είναι ο σκίουρος, το χελιδόνι, ακόμη και το μυρμήγκι...  

Στη διάθεση της άθεης ιντελιγκέντσιας να εκμεταλλευθεί την θεωρία της εξέλιξης για να προωθήσει τις ιδέες της δίνει απάντηση ο Βιτγκενστάϊν, μέσω του Ζήσιμου Λορεντζάτου:

«Κανένας δε λέει πως η εξέλιξη πηγαίνει στο καλύτερο. Και πρώτα πρώτα η ίδια η εξέλιξη, που γεννάει εκτρώματα και καταστρέφει τα έργα της. Αυτό διόλου δε σημαίνει πως η θεωρία της εξέλιξης δεν είναι σωστή (Δαρβίνος) καθώς και η γενικευμένη θεωρία της εξέλιξης (νεοδαρβινιστές). Να θυμηθούμε εδώ τον Wittgenstein (Σημ. γρ. Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, 1889-1951, Αυστριακός φιλόσοφος με σημαντική συνεισφορά στον τομέα της αναλυτικής φιλοσοφίας και λογικής), που διαχωρίζει - από τη μια μεριά τη φιλοσοφία και από την άλλη τις φυσικές επιστήμες. <Η θεωρία του Δαρβίνου δεν έχει να κάνει με τη φιλοσοφία περισσότερο από όσο έχει να κάνει οποιαδήποτε άλλη υπόθεση της φυσικής επιστήμης> (Tractatus 4.1122)». (Ζησ. Λορεντζάτου «Collectanea», σελ. 697).            
     
Μελέτη  Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Χημικού, Δημοσιογράφου και Συγγραφέα

(Η μελέτη συνεχίζεται...)

No comments: