Νόμπελ Λογοτεχνίας 2019

Ο Αυστριακός Πέτερ Χάντκε τιμήθηκε χθες με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2019, όπως ανακοινώθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία στη Στοκχόλμη.

Ο Χάντκε, 76 ετών, κέρδισε το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας για «μια επιδραστική εργασία η οποία με γλωσσική επινοητικότητα διερεύνησε την περίμετρο και την ιδιαιτερότητα της ανθρώπινης εμπειρίας», σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ακαδημίας.

Ο Χάντκε καθιερώθηκε ως ένας από τους πιο επιδραστικούς συγγραφείς στην Ευρώπη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ανέφερε η Ακαδημία, με ένα έργο που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μυθιστορήματα, δοκίμια και θεατρικά έργα.

Ο Πέτερ Χάντκε γεννήθηκε το 1942 στο χωριό Γκρίφεν της νότιας Αυστρίας, τόπος γέννησης επίσης της μητέρας του, που ανήκε στην σλοβενική μειονότητα. Έκανε το ντεμπούτο του στη Λογοτεχνία με το μυθιστόρημα «Die Hornissen», που κυκλοφόρησε το 1966.

Το «Τραγούδι της παιδικής ηλικίας» (Lied Vom Kindsein), που παρατίθεται παρακάτω, το έγραψε ειδικά για την ταινία «Τα Φτερά του Έρωτα» ενώ συνυπογράφει και το σενάριο μαζί με τον σκηνοθέτη Βιμ Βέντερς.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

περπατούσε με κρεμασμένους ώμους,

ήθελε το ρυάκι να είναι ποτάμι,

το ποτάμι να είναι ρέμα πελώριο, πλατύ

και η λακκούβα αυτή με νερό να είναι η

θάλασσα.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

δεν ήξερε ότι είναι παιδί,

όλα τα πράγματα το γέμιζαν χαρά

και όλες οι χαρές ήτανε μία.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

δεν είχε γνώμη για τίποτα,

δεν είχε συνήθειες,

καθόταν συχνά στα πόδια του

και άρχιζε ξαφνικά από το τίποτα να τρέχει,

είχε στα μαλλιά μια κορφή

και δεν έπαιρνε ύφος στις φωτογραφίες.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

ήταν η εποχή για τις εξής απορίες:

Γιατί αυτός είμαι εγώ και δεν είμαι εσύ;

Γιατί είμαι εδώ και όχι εκεί;

Πότε άρχισε ο χρόνος και πού τελειώνει ο κόσμος;

Μην είναι άραγε μόνο ένα όνειρο η ζωή στη γη;

Μην είναι ό,τι βλέπω και ακούω και μυρίζω

μόνο το είδωλο ενός κόσμου πριν τον κόσμο;

Υπάρχει αλήθεια τo Κακό και άνθρωποι

που είναι πραγματικά κακοί;

Πώς γίνεται, εγώ, που υπάρχω,

να μην υπήρχα πριν να υπάρξω

και πώς μια μέρα εγώ, που είμαι,

δεν θα είμαι πια αυτός που είμαι;

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

του έφερνε αναγούλα το σπανάκι, ο αρακάς,

το ρυζόγαλο

και το βραστό κουνουπίδι,

τώρα όμως τα τρώει όλ’ αυτά –όχι μόνο γιατί

πρέπει.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

ξύπνησε μια φορά σε ξένο κρεβάτι,

τώρα όμως νομίζει πως ξυπνάει συνέχεια σε ξένο·

πολλοί άνθρωποι του φαίνονταν όμορφοι,

τώρα όμως του μοιάζει ευτύχημα να δει

ωραίους ανθρώπους·

είχε μια καθαρή εικόνα για τον Παράδεισο,

που τώρα έχει απομείνει μια μάλλον θολή υποψία·

του ήταν αδύνατον να διανοηθεί το Τίποτα,

ενώ τώρα ανατριχιάζει με τη σκέψη.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

έπαιζε μ΄ενθουσιασμό,

ενώ σήμερα αισθάνεται δοσμένο σε ένα

πράγμα όπως τότε,

μόνο όταν αυτό το πράγμα είναι η δουλειά του.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

του έφτανε ένα μήλο, λίγο ψωμί

και το ίδιο είναι και τώρα.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

τα μούρα βάραιναν στη χούφτα του μόνο σαν

μούρα

και το ίδιο είναι και τώρα·

η γλώσσα του γινότανε στυφή απ΄τα χλωρά

καρύδια

όπως και τώρα,

σε καθεμιά βουνοκορφή

ένιωθε μια λαχτάρα για μια ακόμα πιο ψηλή,

σε κάθε πόλη λαχταρούσε

μια ακόμα πιο μεγάλη

και το ίδιο είναι και τώρα.

Σκαρφάλωνε να φτάσει τα κεράσια

της ψηλότερης κορφής με μια τρελή χαρά

και το ίδιο παραμένει και τώρα·

είχε για τους αγνώστους την ίδια ντροπή

που νιώθει και τώρα·

περίμενε το πρώτο χιόνι,

όπως το περιμένει και τώρα.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,

σημάδεψε το δέντρο μ’ ένα ξύλο μακρύ,

που εκεί πάλλεται ακόμα και τώρα.

Μετάφραση: Γιώργος Καρτάκη