Sunday 31 May 2020

Κυριακή των 318 Πατέρων 2020


Τ ατ µέρ, Κυριακ βδόµ π το Πάσχα, τν ν Νικαί πρώτην Οκουµενικν Σύνοδον ορτάζοµεν, τν τριακοσίων δέκα κα κτ θεοφόρων Πατέρων.



Πόλου νοητο στέρες σελασφόροι. κτσιν µν φωτίσατέ µοι φρένας. Ξένον τν Υἱὸν Πατρς οσίας λέγων, ρειος, τω τς Θεο δόξης ξένος.



Τας τν γίων τριακοσίων δέκα κα κτ θεοφόρων Πατέρων πρεσβείαις, Χριστ Θες µν, λέησον µς. µήν.

Saturday 30 May 2020

Ποίηση Φάνη Λελεμψή - 16


Η Ποίηση είναι γεμάτη φως... η Ποίηση είναι φως! Για τούτο κινείται στο πλαίσιο της ημέρας... εκεί όπου όλα είναι ορατά... εκεί όπου όλα ελέγχονται... εκεί όπου ο πλούτος και ο θησαυρός της, με τη μορφή των εύπλαστων λέξεων, καθίστανται εμφανείς.


Ο Αναπλιώτης Δημιουργός, ο εντάλαντος Ποιητής Φάνης Λελεμψής, ζώντας ο ίδιος μέσα σε πλαίσιο άπλετου φωτός και σκαλίζοντας τα κοσμήματα της ιερής αυτής Τέχνης... μας προσφέρει απλόχερα τους παρακάτω στίχους:



Η Ποίηση
γράφεται
με τα υλικά της μέρας.
Τα ποιήματα
αδειάζουν
σαν τσάντες
σαν κιβώτια
σαν τσέπες
τις λαμπερές λέξεις τους
τα τιμαλφή τους.

Friday 29 May 2020

Έγκλειστοι Διάλογοι στο Ινστιτούτο Ο.Χ.Σ.


Ο δεύτερος Διάλογος στη σειρά  των «Lockdown conversations at IOCS» είναι γεγονός. Θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Δευτέρα 1η Ιουνίου, 6.00-7.30 μ.μ., μέσω της εφαρμογής Zoom.

This event is the second conversation dealing with the effects of the COVID19 on Orthodox faith communities in the UK and abroad, including exploring questions of theology, liturgical practice, faith in the public and private space.

Next Monday's event will include a panel of six clergy and lecturers from the UK and from overseas: Revd Dr John Jillions (Associate Professor at St Vladimir’s Orthodox Theological Seminary, Founding Principal of IOCS), Revd Dr Anastasios Brandon Gallaher (Senior Lecturer of Systematic and Comparative Theology, University of Exeter), Revd David Lowell (Director IOCS, Executive Director Raphael House), Sister Vassa Larin (host of the popular series of podcasts ‘Coffee with Sr Vassa’, author, liturgiologist at the University of Vienna), Dr Mary Cunningham (Honorary Associate Professor of Historical Theology, The University of Nottingham), Revd Dragos Herescu (Principal IOCS, moderator).

This second event will touch upon the lessons from the New Testament with regard to the reality of the pandemic, on the relationship between the Orthodox Church and the modern world, on the responses to the crisis from a pastoral perspective. Is the current context a challenge or an opportunity for the Orthodox Liturgical tradition and the ritual practices? How can we better harness our Patristic heritage in dealing with contexts like the one we are experiencing now?

The panel discussion will be followed by an opportunity from the live audience to ask questions, but we strongly recommend that you submit questions in advance, by email to info@iocs.cam.ac.uk, to enable speakers to consider them in advance.

The event will be held via Zoom. The Zoom link for participation is: https://us02web.zoom.us/j/86189115788 (Please note that the maximum number of participants allowed by Zoom is 100).

Thursday 28 May 2020

Το δίλημμα κατά την Άλωση και σήμερα


Το δίλημμα που ετέθη στον Ελληνισμό κατά την Άλωση «ιδιοπροσωπία ή αφομοίωση» τίθεται και σήμερα. Ο ιδιοφυής ιστορικός μας Κων. Σάθας στο κλασσικό έργο του «Η ιστορία της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας» (εξεδόθη το 1869) έγραψε για την Άλωση: «Τελικά στις 29 Μαΐου 1453 η Δύση είδε να εκπληρώνεται ο σκοπός που πριν από 600 χρόνια επιδίωκε με λύσσα». Εννοεί από την εποχή του Καρλομάγνου και την έναρξη του ανταγωνισμού της Δύσης με την Ανατολή. Αυτός μετά το σχίσμα του 1054 εξελίχθηκε σε μίσος των Λατίνων εναντίον των Ορθοδόξων Χριστιανών. Αποκορύφωμά του ήταν η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1204, και το βαρύτατο πλήγμα που υπέστη η Αυτοκρατορία, από το οποίο δεν μπόρεσε πλέον να συνέλθει. Ρωμαιοκαθολικός ιστορικός γράφει σχετικά: «Η σφαγή και η λεηλασία (Σημ. από τους Λατίνους) που επακολούθησε, όπως ανέφεραν οι αυτόπτες μάρτυρες, δύσκολα βρίσκουν κάτι ανάλογο στην ιστορία των κατακτήσεων».
           

Όσο πιεζόταν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία από τους Οθωμανούς, τόσο αυξανόταν ο εκβιασμός από τον Πάπα και τους βασιλείς της Δύσης να υποταγούν οι Έλληνες σε αυτούς και να δεχθούν «να φιλήσουν την παντόφλα του». Οι Παλαιολόγοι ήθελαν την «ένωση», ουσιαστικά την υποδούλωση στον Πάπα, για πολιτικούς λόγους. Πίστευαν -οι αφελείς- ότι έτσι η Δύση θα τους βοηθούσε αποτελεσματικά στο να αποκρούσουν τους Οθωμανούς.... Αυτό παρά την πικρή εμπειρία που είχαν αποκτήσει. Το 1425, πριν δηλαδή από τη Σύνοδο Φεράρας - Φλωρεντίας, ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄ ο Παλαιολόγος παρέδωσε στους Ενετούς τη Θεσσαλονίκη μήπως και γλυτώσει από τους Τούρκους... Φρούδα η ελπίδα του. Το 1430 η Συμβασιλεύουσα κατελήφθη από τους Τούρκους του Μουράτ. Αλλά και μετά το 1450 αποδείχθηκε ότι ουδεμία επιθυμία είχε η Δύση, πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων, να ενισχύσει την άμυνα της Βασιλεύουσας έναντι των Οθωμανών. Μόνο όταν αισθάνθηκε ότι, μετά την Άλωση και την εξάπλωση τους, η ίδια κινδυνεύει αντέδρασε. Αλλά για τον Ελληνισμό ήταν αργά...

Εν όψει του οθωμανικού κινδύνου και της αναλγησίας της Δύσης ετέθη στους Έλληνες το δίλημμα, το οποίο περιγράφει άριστα ο άλλος εξαίρετος ιστορικός μας Σπυρίδων Ζαμπέλιος: «Οφείλει το γένος των Ελλήνων να παραιτηθεί της ιδιοπροσωπίας του, ...να παραδεχθή τον Παπισμόν, να συγχωνευθή μετά των εσπερίων εθνών, να απολέση την αρχαιόγονον φύσιν του, να εξουθενηθή εις τον ωκεανόν των δυτικών εθνικοτήτων, ...να απεκδυθή της ιστορικής ηγεμονείας του και ταύτα πάντα χωρίς της βεβαιότητος ότι θέλει σωθεί ποτέ από της αναβαινούσης βαρβαρικής πλημμύρας ...ή να παραχωρήση τον βυζαντινόν θρόνον,... εις εαυτό δε να φυλάξη την κατοχήν του θρησκεύματος, ως παλλάδιον εντός του οποίου ήθελε καταφύγει και κρυφθή ο σπόρος της πολιτικής ελευθερίας;».

Οι Έλληνες προτίμησαν να διατηρήσουν την ιδιοπροσωπία τους, να μην αλλοιωθούν ως λαός και να αγωνισθούν για την ελευθερία τους  από την πρώτη ημέρα μετά την Άλωση. Ο μακραίων αγώνας, που ποτίστηκε από άφθονο αίμα ιερομαρτύρων - εθνομαρτύρων,  ωρίμασε το 1821...

Στα 2021 οι Έλληνες είμαστε μπρος σε ανάλογο του 1453 δίλημμα: Θα διατηρήσουμε την ταυτότητά μας, την Παράδοσή μας, την Πίστη μας, ή θα προτιμήσουμε να αφομοιωθούμε από τη Δύση, με την ψεύτικη προσδοκία ότι Αυτή θα μας βοηθήσει σε τυχόν θερμή εμπλοκή μας με την Τουρκία;.... Υπενθυμίζεται ότι εν όψει του 1453 πολιτική ηγεσία και ιντελιγκέντσια (Παλαιολόγοι, Βησσαρίων, Πλήθων Γεμιστός) ήσαν υπέρ της Δύσης, ο λαός όμως δεν τους ακολούθησε... Σήμερα η Ιστορία επαναλαμβάνεται.  Πολιτικοί μας και μέλη της Επιτροπής για τον εορτασμό των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821 συμπεριφέρονται ως συνεχιστές της συμπεριφοράς του Βησσαρίωνα.

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Wednesday 27 May 2020

Αναστάσιμοι στίχοι 2020


Σας στέλνω ένα ποίημά μου Αναστάσιμο. Εάν, ίσως, θέλετε να το ανεβάσετε στο Ημερολόγιο, να είναι μια καλή ημέρα η Απόδοσις του Πάσχα.

Σας εύχομαι κάθε καλό

Ντέμη Σταυροπούλου



Ηγέρθη, ούκ’ έστιν ώδε!*

Η ζωή κυλούσε
κεκλεισμένων των θυρών*
της ψυχής,

κι ο Αναστάσιμος ύμνος
ένιωθα να μας καταδιώκει:
ανάστα ο Θεός κρίνον την γην*...
Ζόφος ασέληνος.

Ωστόσο, Σήμερον,
κεκλεισμένων των θυρών των ναών,
σε μια πλάση που πάσχει
πύλας χαλκάς συνέτριψε*
ο Αγαπημένος

και Άγγελος
με μορφή Νεανίσκου στον Τάφο
πληροφορούσε
και πάλι τις Μυροφόρες:
Ιησούν ζητείτε τον Ναζαρηνόν
τον Εσταυρωμένον;

Ηγέρθη, ούκ έστιν ώδε!.*

Χριστός Ανέστη!
Ευφροσύνη αιώνιος!


* Αφιερωμένο στον Θεόκλητο: τον 9χρονο που τραυματίστηκε πολύ σοβαρά από αυτοκίνητο έξω από τον ναό που ιερουργούσε την Αναστάσιμη Θ. Λειτουργία κεκλεισμένων των θυρών, ο ιερέας πατέρας του. Είναι εξαιρετικά καλύτερα.

*Ιωάν. Κ-19
*Ψ. 1- 8
*Ιδιόμελον Μ. Σαββάτου
*Μάρ. ΙΣΤ- 6

Monday 25 May 2020

Χαιρετισμός τιμῆς καί συνάμα ἔκφραση εὐγνωμοσύνης


(Μι περιήγηση στ περιώνυμο Λεύκωμα μ τς Σκιαθίτικες (φωτο) Μνμες,
το καπετν Γιάννη Θεοδ. Παρίση)


Γι ν π τν λήθεια, μετ τ πανωτ μερολόγια πο εχε τν εγένεια ν μο στέλνει κάθε χρονι κλεκτς Πρόεδρος τν Συνταξιούχων Ναυτικν τς γείτονος νήσου Σκιάθου, μερολόγια πο θησαύριζαν μ θαυμάσιο τρόπο ψηφίδες ερς π τ μεγάλο ψηφιδωτό, πο σφαλς εναι τ ν λόγ Λεύκωμα, τν περίμενα ατν τν κδοση. Κα ν πο βοήθησε Παναγία, φορος τς Σκιάθου, λλ κι λοι τς ο γιοι ν᾿ ξιωθομε ν κρατμε στ χέρια μας μι τέτοια ερ  κοσμηματοθήκη: Κοσμηματοθήκη, μέσα στν ποία ντως φυλάσσονται ο ερότερες Μνμες τς φιλτάτης γείτονος νήσου, που πίσω π πολλς π ατές, διακρίνονται ο πάντιμες σκις τν δύο λέξανδρων μ τ σα γραψαν κα κατέθεσαν -ς ποθκες πανίερες- γι τν φιλτάτη τους Σκιάθο, τν «μικρν πατρίδαν, τν τόσον μεγάλην ν τ θρησκεί της» (λ. Μωραϊτίδης) [κόμα, συμπληρώνω κι γώ].

Δ σκέφτομαι ν μακρυγορήσω, γιατ εμαι σίγουρος πς τ ποπτικ λικό, δηλαδή, ο φωτογραφίες πο χουμε μπροστά μας κ΄ εναι ναφισβήτητα κάθε μία της κρυστάλλωμα το Χρόνου πο καλλιτέχνης φωτογράφος  παθανάτισε κα μς τ φησε κληρονομιά. π τς ερότερες, τς πλέον νθεκτικς στ Χρόνο κι  π τν λλη, ψώνουν κα τιμνε  κάποια τεκμήρια θανασίας: Προσώπων κα τόπων. Προσώπων, πο χουν π καιρ ναχωρήσει κα τόπων πο π χρόνων κανν χουν λλάξει τν ψη τους. στόσο, διακρατον κόμα στν πυρήνα τους τν στορικ τ Μνήμη, πο μήτε χάνεται, μήτε μφισβητείται. Μπορε κάποιοι νίδεοι φώτιστοι ν τ περιφρονον λ᾿ ατά, στόσο να εναι τ κρατούμενο: τι περιφρόνηση πιστρέφει σ κενον πο κριτα, πιπόλαια κα νεύθυνα τ παραμερίζει. 

Κι πως δν μπορες ν παραμερίσες τ λείψανα τν Γονιν Σου πο τος κάνει τ Μνημόσυνο στ «ξεχώματα», λλο τόσο δ βάζεις στν κρη φωτογραφίες/εκόνες νς καιρο περασμένου, που φωτογραφία ταν να μεγάλο γεγονός, μι στορικ στιγμή. Γιατ μν κοιτμε τ πράγματα μ τ φακ τν σημερινν δεδομένων, που εναι εκολο ν φωτογραφήσεις, ν κινηματογραφήσεις, ν ατοφωτογραφηθες, ν πράξεις τ χίλια δυ πο σύγχρονη τεχνολογία δαψιλς προσφέρει. Τότε φωτογραφία ταν τέχνη κα συνάμα μέγας πολογισμός το τ θ «βγάλεις», τ πς θ τ «τραβήξεις» κι κόμα τ πς θ τυθωθε. τσι, λοιπόν, λες ατς ο φωτογραφίες το Λευκώματος εναι τεκμήρια δουλεις  κα πειθαρχημένης πιμέλειας τν παλαιν φωτογράφων. Γι᾿ ατ κα σκύβοντας μ ερ προσοχ κα συγκίνηση,  μέσα στς σελίδες το ν λόγω Λευκώματος νοιώθουμε ν μς κοιταζουν πρόσωπα χτεσινά, κεκοιμημένα σήμερα, λλ ζωνταν μέσα μας κα μέσα στν στορία. Κι εναι ζωντανά, γιατ ρχονται ν μς θυμίσουν, λλ κα ν μς ξεναγήσουν στ Σκιάθο το Θεο, τ πανίερο ατ νησ μ τν γιασμένη παράδοση τν εροπρεπν Κολλυβάδων, λλ κα μ τ Χάρη τς Παναγις ν τ σκέπει.

τσι, καθς συλλέκτης κα κδότης ατο το Λευκώματος μς χαρίζει εκόνες, πως π.χ. κείνη τς σελίδας 17, ατόματα μς θυμίζει τ περιούσιο διήγημα το λ. Μωραϊτίδη "Μέ τά πανιά". πως πίσης φωτ. τς σελ. 148 μ τν είμνηστο λόγιο ερέα π. Γ. Ρήγα, μς ξαναφέρνει στ νο τν παρέα τν πλν Σκιαθιτν, πο πγε ν κάμει Χριστούγεννα στ Χριστ, στ Κάστρο, σύμφωνα μ τ λαμπρ διήγημα το λ. Παπαδιαμάντη.

Ελικριν τ λέω. πάρχει μι πληθώρα φωτογραφιν, πο κάποιος ρευνητς θ μποροσε κάλλιστα ν τς στολίσει μ κείμενα τν δύο λέξανδρων, στε ν μάθουν καλά, χι μονάχα ο Σκιαθίτες, λλ κα λοι σοι  γαπον κα τιμον τν λληνικ λαϊκ παράδοσή μας, πς κα μόνο μ τ τεκμήρια ατ πο πόμειναν, ποδεινκύεται τ πόσο μεγάλη κα συγκινησιακ  τιμητικ εναι ατ κδοση.

μως, πειδ μ ατ πο γραψα δν εμαι εχαριστημένος, σκέφτομαι ν σταθ, σ λλο μου γραφτό -ν μο δώσει Θες γεία- σ δο κορυφαες νότητες το Λευκώματος ατο: Στν ρθόδοξη λατρευτικ παράδοση κα τ ναυπηγική: Δύο σημαντικος ξονες δηλαδή, τς νόθευτης Σκιαθίτικης ζως κα μαρτυρίας.

Καπετν Γιάννη, συγκινημένος Σ εγνωμον γι τούτη τν φωτισμένη κα μ φιλοπατρία καμωμένη κδοση.

π. Κ.Ν. Καλλιανός