Ημερολογιο Αποδημιας: Εὐγνωμονώντας τούς ἔντιμους φίλους...

ἤ Δημοσιεύοντας, μὲ ἄπειρη, ὁμολογουμένως, συγκίνηση,

τὸν χαιρετισμὸ τοῦ προσφιλοῦς μου Ἰατροῦ κ. Κων. Σπ. Τσιώλη

Προσπαθῶ νὰ βρῶ δυὸ λόγια εἰλικρίνειας, ἀλήθειας καὶ εὐγνωμοσύνης, νὰ τὰ στείλω στὸν καλό μου φίλο, τὸν ἐξ Ἀγράφων ὁρμώμενο Κων. Σπ. Τσιώλη, παπαδοεγγονό, φωτισμένο παραδοσιακὸ λόγιο, καὶ «ἰατρὸν ἄριστον», γιὰ τὰ παρακάτω λόγια ποὺ ἔστειλε στὴν ἀποψινὴ βραδυά. Μιὰ βραδυὰ τιμητικὴ γιὰ τὸν ὑποφαινόμενο -ἄν καὶ δὲν αἰσθάνεται νὰ ἔπραξε κάτι, ὥστε νὰ λάβει τιμές. Ἐν πάσει περιπτώσει ὁ καλὸς φίλος ἔσπευσε καὶ μὲσα στὴ δύνη τῶν ὑποχρεώσεών του -ἰατρικῶν, συγγραφικῶν καὶ οἰκογενειακῶν- κάθησε καὶ ἔγραψε τὸν παρακάτω λαμπρὸ χαιρετισμό, ποὺ μὲ συγκίνησε, γιατὶ ἔφερε, μέσα στὸ κάμμα τοῦ Αὐγούστου, τὴ φρέσκια δροσιὰ ἀπὸ τὰ ἀγέρωχα «Ψηλὰ Βουνά», ὥστε νὰ ἀναψύξει τὴν ψυχή μου, ἀλλὰ καὶ τὶς ψυχὲς τῶν παρευρισκομένων.

Τὸν εὐγνωμονῶ καὶ τὸν ἀσπάζομαι φιλαδέλφως καὶ μὲ ἄπειρη ἐκτίμηση στὸ τίμιο καὶ εὐθές του πρόσωπο.

Εἰς ἐγκάρδιον τιμὴν του καταθέτω τὰ λόγια τῆς ἀγάπης του νὰ τὰ διαβάσει καὶ νὰ τὰ ἔχει ὁ κάθε πιστὸς λόγιος. Γιατὶ φαντάζομαι ὅτι εἶναι τόσο χρήσιμα...

********************************************************

Κωνσταντῖνος Σπ.Τσιώλης

π. Κωνσταντῖνος Ν. Καλλιανός

Βαδίζοντας στὰ ἴχνη τῶν δύο Ἀλεξάνδρων

Σύμφωνα μὲ τὸν δημοσιογράφο, ἐκδότη καὶ πολιτικὸ τοῦ τέλους τοῦ 19^ου αἰ. καὶ τῶν ἀρχῶν τοῦ 20^ου, Γεώργιο Πώπ:

«Ὅ,τι δὲν πετυχαίνουν οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας, τὸ πετυχαίνει ὁ Μωραϊτίδης· ὀδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴν πίστη»

Ὅταν, ὅμως, ὁ ἄνθρωπος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι Λειτουργὸς τοῦ Ὑψίστου, διακονεῖ δηλ. τὸν Οἶκο τοῦ Θεοῦ, ‒καὶ μάλιστα κατὰ τὸ Κολλυβαδικὸν πρότυπον‒ ἐνῷ ταυτόχρονα μελετᾶ καὶ βιώνει τὶς ἀξίες ποὺ ἀποπνέει τὸ Μωραϊτιδικὸ ἔργο, ἀλλὰ καὶ τὸ Παπαδιαμαντικὸ, ὅπως στὴν περίπτωση τοῦ π. Καλλιανοῦ, τότε ὁ ἄνθρωπος δὲν ὀδηγεῖται ἁπλὰ στὴν πίστη ἀλλὰ σὲ μιὰ πίστη βιωματικὴ τῶν Μυστηρίων τοῦ Θεοῦ, τῇ ἀνοχῇ καὶ βεβαιώσει τῆς ἀφάτου φιλανθρωπίας Του, ὅπως, ἀπὸ μέσης καρδίας, καταθέτει, στὰ κείμενα πνευματικῆς μέριμνας καὶ βιοτῆς του, στὸ πόνημά του «Ἰσορροπώντας».

Ἡ ἐκτίμηση πὼς βαδίζει ἐπὶ τὰ ἴχνη τῆς μοναδικῆς αὐτῆς πνευματικῆς ξυνορίδος τῶν Σποράδων ἀλλὰ, ‒πῶς ὄχι;‒ καὶ τοῦ ὅλου Ἑλληνισμοῦ, δὲν εἶναι δική μου. Ὅταν πρὸ ἀρκετῶν ἐτῶν εἶχα μιὰ συζήτηση περὶ Παπαδιαμάντη καὶ Σκιάθου μὲ τὸν ἀείμνηστο λόγιο Καρπενησιώτη ἱερωμένο π. Κωνσταντῖνο Βαστάκη, μοῦ τόνισε πὼς στὴ Σκόπελο, στὴν ἐνορία τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος, διακονεῖ τὸν Ὕψιστο καὶ τοὺς ἐνορίτες του ὁ π. Κ. Καλλιανός, ὁ ὁποῖος ὅπως μοῦ δήλωσε χαρακτηριστικά: βαδίζει στὰ ἴχνη τῶν δύο Ἀλεξάνδρων.

Μπορεῖ νὰ ἀκολουθεῖ τὸν Παπαδιαμάντη καὶ τὸν Μωραϊτίδη ἀλλὰ δὲν τοὺς μιμεῖται. Ἐπιδιώκει μέσα ἀπὸ τὴ μελέτη τοῦ ἔργου τους νὰ βρεῖ τὰ δικά του βήματα, τὴν δική του προσωπικὴ πορεία στοὺς δρόμους τῆς γραφῆς ἀλλὰ καὶ τῆς διακονίας τοῦ ποιμνίου του. Ὁ Σταυρὸς τῆς ἱερωσύνης τὸν φέρνει πιὸ κοντὰ στὰ ἴχνη τῶν βημάτων τους, νὰ προσπαθεῖ μέσω τοῦ ἔργου του νὰ βηματίσει στὰ μονοπάτια ποὺ βάδισαν κι ἐκεῖνοι φέροντες τὸν δικό τους πνευματικὸ ἀλλὰ καὶ βιοτικὸ Σταυρό.

Ἡ ἰδιαίτερη ξεχωριστὴ ἀδυναμία του πρὸς τὸν ἄλλον Ἀλέξανδρο, τὸν Μωραϊτίδη, ἐξηγεῖται πιστεύω καὶ ἐκ τοῦ λειτουργήματός του ποὺ θέλει τὸν ἱερωμένο νὰ στέκεται καὶ νὰ δείχνει ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον καὶ μέριμνα πρὸς τοὺς ἀδικουμένους· καὶ θεωρεῖ γραμματολογικὰ ἀδικημένο τὸν Μωραϊτίδη, καταδικασμένο σὲ μιὰν ἀνεξήγητη ἄδικη λογοτεχνικὴ ἀφάνεια. Ἔτσι, χρόνια τώρα, μὲ τὴν γραφίδα του προσπαθεῖ νὰ διατηρεῖ στὴν προφάνεια τὸ μεγάλο, ἔργο τοῦ «Ταξειδιώτη» τοῦ περιηγητὴ «Μὲ τοῦ βορηᾶ τὰ κύματα» τοῦ τελειωθέντα, ὡς μοναχοῦ Ἀνδρόνικου, ἐν Σκιάθῳ τῇ 25ῃ Ὀκτ. 1929. Σ’ αὐτό, καταλυτικὴ ὁμολογουμένως, ἦταν ἡ συμβολή, τὰ τελευταῖα χρόνια, τῆς ἐπαρχιακῆς ἐφημερίδας «Χρονικὰ Δυτικῆς Μακεδονίας» τῶν Γρεβενῶν καὶ τοῦ δὶς κατ’ ἔτος ἐκδιδομένου χαριτολογικοῦ διφύλλου «Τύρβη» μὲ τὰ ὁποῖα συνεργάζεται τακτικὰ ὁ π. Καλλιανός· ἀμφότερα ἔργο τοῦ μερακλῆ ἐκδότη Ἀντώνη Ν. Παπαβασιλείου καὶ τῶν μελῶν–συνεργατῶν τῆς συντεχνίας του.

Μὲ τὴν πάροδο τῶν ἐτῶν καὶ τὴ σχέση καὶ συνεργασία ποὺ εἴχαμε μὲ τὸν τιμώμενο κατάλαβα, καὶ μετὰ λόγου γνώσεως καταθέτω, πὼς ὁ π. Καλλιανὸς εἶναι μία μοναδικὴ, ἰδιαίτερη πνευματικὴ μορφή, ποὺ λειτουργεῖ ὅπως ἐκεῖνα τὰ ἁπλὰ ὄστρακα, τὰ κοχύλια τῆς θάλασσας, ποὺ ἀπὸ ἕναν μικρὸ κόκκο ἄμμου μὲ ὑπομονὴ φτιάχνουν ἕνα πολύτιμο λαμπερὸ μαργαριτάρι. Ἀξιοποιεῖ τὶς ἱστορικὲς πληροφορίες τὶς συνθέτει, τὶς σχολιάζει, τὶς ἀναλύει καὶ τοὺς δίδει λάμψη μαργαριταριοῦ.

Ἀλλά, ἐπίσης, μὲ τὸ ἔργο καὶ τὴ δράση του δὲν παύει νὰ στηλιτεύει τὴν κακοδαιμονία, προσπαθώντας μὲ τὴν πέννα καὶ τὸν λόγο του, μὲ τὴ σεμνότητα καὶ τὴ λιτότητα τῆς βιοτῆς του νὰ κινήσει τὸ τέλμα, ὅπου διαπιστώνει τὴν ὕπαρξη του· χωρὶς ὑστεροβουλία, χωρὶς ἰδιοτέλεια, ἀλλὰ μιὰν πηγαία αὐτογνωσία καὶ ἀγάπη γιὰ τὸν πλησίον.

Ὁ π. Καλλιανὸς στάθηκε καὶ στέκεται πιστός, ὑποτακτικὸς ὑπηρέτης τῆς γενέθλιας γῆς, τῆς Σκοπέλου. Θαύμασε τὸ ἄπειρο κάλλος της. Ἐρεύνησε καὶ ἔφερε στὸ φῶς τὸν θρησκευτικό, ἱστορικό, παραδοσιακό λαογραφικὸ θησαυρό της. Συνέδεσε στὸν πανέμορφο αὐτὸν τόπο τὰ παλιὰ καὶ τὰ κατοπινὰ, μὲ τὰ τωρινὰ χρόνια. Ἀξιοποίησε μὲ τὸ ἀσίγαστο ἐρευνητικό του πάθος τὴν πλούσια παράδοση μιᾶς μακρᾶς τοπικῆς ἱστορικῆς διαδρομῆς, πάντα ὅμως κοντὰ στὸ ποίμνιό του, κοντὰ στὸν λαὸ τοῦ τόπου του.

Χάρη στὶς μελέτες του καὶ τὰ ποικίλα δημοσιεύματα του ποὺ ἔχουν ἄξονα τὴ ζωὴ καὶ τὴ δράση ἀξιόλογων προσωπικοτήτων τῶν Σποράδων καὶ μὲ τὴν συνεχῆ προβολή, μέσω τῶν δημοσιεύσεών του, τῶν φυσικῶν καλλονῶν, τῶν ἱστορικῶν τόπων, τῶν χριστιανικῶν μνημείων και κειμηλίων πέτυχε νὰ κάμει γνωστὴ ἀλλὰ κυρίως νὰ διασώσει τὴν πολιτισμικὴ κληρονομιὰ τοῦ τόπου του. Αὐτὸ καταθέτει, ἀφήνει ὡς παρακαταθήκη καὶ σὲ ὅσους θέλουν νὰ ἀκολουθήσουν τὸ παράδειγμα του. Εἶναι τὰ δικά του πτερόεντα δῶρα μὲ τὰ ὁποῖα θέλει φιλεύσει ὅλους ὅσοι προθύμως τὰ δέχονται, ὡς ἄστρα ποὺ λάμπουν στὶς συνειδήσεις, ὡς αὔρα ἱκανὴ νὰ δροσίζει τὰ ψυχὰς καὶ τὴν ζωὴν, ὡς ἐξερχομένη πνοὴ θείας γαλήνης.

Ἀπ’ τὶς ἁλαταριὲς τῶν Ἀγράφων μὲ τὰ οὐρανομήκη ὄρη, τὰ δροσερὰ πελάγη ἐλατοδάσους, τὶς κρυερὲς πηγές, ἀπ’ τὴν «Φοντάνα» τοῦ Εὐγενίου Γιαννούλη καὶ τοῦ Ἁναστασίου Γορδίου, ἀπ’ τὰ λημέρια τοῦ θρυλικοῦ Κατσαντώνη, χαιρετίζω τὴν εὐγένεια τῆς ψυχῆς σας καὶ τὴν αὐθόρμητη ἐσωτερικἠ σας συμμετοχὴ στὶς ὡραῖες πνευματικὲς ἀγωνίες τοῦ πολυγραφώτατου καὶ ἐκλεκτοῦ συμπατριώτη σας ποὺ τιμᾶ μὲ τὸ ἔργο του τὸν τόπο καὶ τοὺς ἀνθρώπους του, ἑνὸς ἱερέα μὲ αἴσθηση τοῦ καθήκοντος, ἑνὸς ὑπευθύνου ἀνθρώπου τοῦ πνεύματος ἀλλὰ καὶ τοῦ μόχθου καὶ ἑνὸς τίμιου οἰκογενειάρχη. Θεωρῶ πὼς ὁ π. Κωνσταντῖνος αἰσθάνεται, ὡς ἱκανοποίηση τῶν προσπαθειῶν του, -πέραν τῆς δικῆς του ἐσωτερικῆς παραμυθίας τῆς ψυχῆς καὶ συνειδήσεώς του- τὴν ἠθικὴ συμπαράσταση καὶ μέριμνα ἐκλεκτῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἐσεῖς, ποὺ γνωρίζουν ὅτι πρέπει νὰ τιμοῦν καὶ νὰ εὐλαβοῦνται τὴν πνευματικὴ προσφορὰ καὶ δημιουργία.

Κατέρχομαι, λοιπόν, νοερά, ἀπ’ τὰ ψηλὰ βουνὰ τοῦ Ζαχαρία Παπαντωνίου, ἀπ’ τὰ Ἄγρια καὶ τὰ ἥμερα τοῦ βουνοῦ καὶ τοὺ λόγγου τοῦ Στέφανου Γρανίτσα ‒Ἀγραφιῶτες λόγιοι τῆς ἐποχῆς τῶν δύο Ἀλεξάνδρων τοὺς ὁποίους πολλὲς φορὲς ἀναφέρει καὶ τιμᾶ στὰ δημοσιέυματά του ὁ τιμώμενος- γιὰ νὰ ἁρμυριστῶ στὶς ἀκρογιαλιὲς τοῦ τόπου σας καὶ νὰ αἰσθανθῶ τὴν ὀσμὴν ἰωδίου αὔρας θαλασσινῆς συντροφιὰ μὲ τὸν παπα-Καλλιανὸ καὶ τοὺς φιλογενεῖς συντοπίτες του.