Μόνο οι τρελοί και τα παιδιά

...Διακηρύσσουμε ότι ο Χριστός δεν γεννήθηκε απλώς από την Παρθένο, αλλά ότι Αυτός που γεννιέται έχει την ίδια άναρχη αιωνιότητα με τον Πατέρα και το Πνεύμα. Έχει δυο γεννήσεις ο Χριστός μας. Μια την άχρονη και μια την άσπορη… Η μόνη αγνή και άχραντος Παρθένος η Θεόν ασπόρως κυήσασα πρέσβευε υπερ του σωθήναι και ελεηθήναι την ψυχήν του δούλου σου…

Και όμως…
 
Αν ρωτήσουμε σε έναν τυχαίο ναό εκατό εκκλησιαζόμενους ποιος είναι ο Θεός Λόγος, τι σημαίνει «ασύγχυτη άσπορη ένωση», γιατί η Θεοτόκος είναι Θεοτόκος, τι συνέβη στον Σταυρό, ποιές είναι οι δύο φύσεις του Χριστού… φοβόμαστε πως, ίσως μόνον οι πέντε το πολύ θα ξέρουν.
 
Οι υπόλοιποι απλώς θα επαναλαμβάνουν και θα επαναλαμβάνουν. Και εκεί γεννιέται ένας τόσο υπαρκτός κίνδυνος πολλών αιώνων: να πλάθουμε έναν «δικό μας Χριστό» όχι τον Άναρχο, τον Αΐδιο, τον Προαιώνιο, όχι τον Τριαδικό, όχι τον Λόγο που έγινε Σάρκα, όχι τον Θεάνθρωπο Ιησού, τον Αναμενόμενον, Σωματούμενον Θεόν, που προεκήρυξαν αιώνες πριν με τρόπο αναντίλεκτο οι προφήτες με αναρίθμητα γραφτά τους, βλέποντας με την πνευματική τους διόραση το σωτήριον όλων των λαών, αλλά έναν Χριστούλη, συναισθηματικό με ενσυναίσθηση και συμπερίληψη, ψυχολογικό, βολικό. Έναν Χριστό που μοιάζει στις φαντασίες μας και όχι στις Γραφές και στους Πατέρες. Έναν Χριστό των αιρετικών όλων των εποχών, από τους μονοφυσίτες έως τα σύγχρονα πνευματικά υποκατάστατα.
 
Και όμως η Εκκλησία μας δεν μας εγκατέλειψε στην άγνοια. Κάθε ύμνος είναι δάσκαλος. Κάθε μεγαλυνάριο είναι θεολογική σχολή. Κάθε Λειτουργία είναι χειροπιαστή κατήχηση. Οι θησαυροί είναι μπροστά μας... Εμείς δεν σκύβουμε να τους ανοίξουμε. Ήλθε και πάλι ο καιρός όπου θα σταθούμε μπροστά στο άρρητο γεγονός της Σαρκώσεως. Σήμερα ψάλλουμε για τον Θεό που «ἐκ Μαρίας τῆς Παρθένου ἐνανθρωπήσαντα», για Εκείνον που «κλίνας τῇ καταβάσει τοὺς οὐρανούς» χώρεσε στη μήτρα μιας κόρης της Ναζαρέτ. Πώς να σταθούμε μπροστά σε τέτοια μυστήρια με άδεια καρδιά; Πώς να ψάλλουμε για την ενανθρώπηση χωρίς να γνωρίζουμε ποιος είναι Αυτός που έλαβε δούλου μορφή (Φιλιπ. 2, 7) για να μας ελευθερώσει; Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων, ο βασιλεύς των ουρανών, και ποιητής των όλων. Άναρχος Θεός καταβέβηκεν και εν τη Παρθένω κατώκησεν. Βασιλεύς των όλων και Κύριος ήλθε τον Αδάμ αναπλάσασθαι. Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρετε, τάξεις των Αγγέλων ευφραίνεσθε. Τα λεγόμενα Βυζαντινά κάλαντα. Πόσες δογματικές αλήθειες μέσα σε ελάχιστες γραμμές… αυτές τις αλήθειες που πάντα θα τις ομολογούν μόνο οι... τρελοί και τα παιδιά...
 
Νώντας Σκοπετέας

Τα κάλαντα του Γένους μας

Σήμερα, Παραμονή της μεγάλης Εορτής των Αγίων Χριστουγέννων, ψάλλονται -κατά παράδοση του Γένους μας- τα επίκαιρα εορταστικά χριστουγεννιάτικα κάλαντα. Είναι σημαντικό μέρος των εθίμων αυτής της εποχής.

Στο βίντεο της παρούσας ανάρτησης βλέπουμε τον φημισμένο μαέστρο και βιολονίστα André Rieu να παρουσιάζει από το Maastricht μια ωραία χριστουγεννιάτικη συναυλία και με τη συμμετοχή της Ομογενούς σοπράνο Χριστίνας Πέτρου να προσφέρουν στους θεατές τα υπέροχα χριστουγεννιάτικα κάλαντα. Έτσι, με τον τρόπο αυτό, τα κάλαντά μας αποκτούν διεθνή διάσταση και προβολή.

Τα Χριστούγεννα στους αιώνες της σκλαβιάς

 
Στις ημέρες μας, που η πολιτισμική και η πατριωτική κληρονομιά μας, ως Ελλήνων, τείνει να ξεχαστεί και που ως προοδευτικότητα προωθείται ο ατομισμός, ο μηδενισμός, ο σχετικισμός και ο κοσμοπολιτισμός, καλόν είναι να θυμηθούμε πώς περνούσαν τα Χριστούγεννά τους οι πρόγονοί μας κατά τα 400 χρόνια της σκλαβιάς σε βάρβαρο μωαμεθανό δυνάστη. Η αντίσταση που προέβαλαν στο να μην εξισλαμισθούν και στο να μην απωλέσουν  την ταυτότητά  τους είναι μοναδική στην παγκόσμια ιστορία. Στα τετρακόσια χρόνια, περίπου σε δέκα γενιές διωγμών, βίαιων εξισλαμισμών και αυθαίρετης εξουσίας δεν πέτυχαν οι Οθωμανοί να ξεριζώσουν τη φύτρα μας. Και έως σήμερα γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα όπως πριν, από τα Βυζαντινά τα χρόνια…
 

Κυρίως τα πρώτα διακόσια χρόνια μετά την Άλωση της Βασιλεύουσας το Γένος μας διατήρησε την ταυτότητά του στο πιο μαύρο σκοτάδι. Γράφει σχετικά ο Θανάσης Πετσάλης - Διομήδης, συγγραφέας μεταξύ άλλων, του επικού μυθιστορήματος «Οι Μαυρόλυκοι»:
 
«Τους δύο πρώτους αιώνες ανοργάνωτα και ασυστηματοποίητα μαζεύει ο παπάς, μισογραμματισμένος κι εκείνος τις πιο πολλές φορές, μαζεύει μερικά παιδιά στην εκκλησιά, στον νάρθηκα της εκκλησιάς, όπου υπάρχει, και τους μαθαίνει τα πρώτα γράμματα, τα κολλυβογράμματα του Κρυφού Σχολειού. Τότε που ο φόβος του τούρκου έκανε τους γονείς να στέλνουν τα παιδιά τους πριν ξημερώσει ακόμα, μεσ’  στο σκοτάδι, να πάνε στον παπά, παπά και δάσκαλο» (Θ. Πετσάλη - Διομήδη «Διάλογοι με τον εαυτό μου», Εκδ. Αρσενίδη, Αθήνα, σελ.92).
 
Για την ίδια περίοδο γράφει ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος:
 
«Μαζί με τους ελληνόπαιδες και το Έθνος όλο, θαλερό, έχυνε πικρά δάκρυα για τη δεινή αιχμαλωσία του και, εκ του λόγου αυτού, ατένιζε με αποστροφή τον Οθωμανό δυνάστη και βγάζοντας κραυγή οδύνης για την απανθρωπιά των ημερών της δουλείας που περνούσε, εν τούτοις διατηρούσε ακμαίες τις ηθικές του δυνάμεις…Και είναι αναμφισβήτητο ότι η, δια της υπό στοιχειώδη έστω μορφή μεταδιδόμενης στις Ιερές Μονές ελληνικής παιδείας, συστηματικώς καλλιεργηθείσα ελληνική ψυχή, οπλίστηκε με τα ακαταμάχητα όπλα της στον Θεό πίστεως και της αγάπης στην πατρίδα και βρέθηκε στη θέση να επανακτήσει την ευδαιμονία, την οποία μιαν αποφράδα ημέρα στερήθηκε» (+Χριστοδούλου Παρασκευαΐδη, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος «Από την Άλωση στην Παλιγγενεσία», Έκδοση Επικοινωνιακού και Μορφωτικού Ιδρύματος Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας «Ο Άγιος Σπυρίδων», Κέρκυρα, 2025, σελ. 61-62).  
           
Δείγμα της αντίστασης του Γένους στον Οθωμανό κατακτητή δεν είναι μόνο οι επαναστατικές κινήσεις, που ξεκίνησαν μετά τη ναυμαχία της Ναυπάκτου, το 1571 (Βλ. σχ. Γιώργου Καραμπελιά «Εκκλησία και Γένος εν αιχμαλωσία», Εναλλακτικές εκδόσεις, 2018, σελ. 44 κ.ε.). Είναι και τα όσα έγραψαν γενικώς και ειδικότερα για τα Χριστούγεννα εκκλησιαστικοί ποιμένες. Ο Παχώμιος ο Ρουσάνος (1508-1553) έγραψε ότι «στα Χριστούγεννα εορτάζουμε την δια της Γεννήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού ανάκληση και επάνοδο στην αρχαία ευγένεια (Σημ. των Αδάμ και Εύας προ της πτώσεως, αλλά υπονοεί και τα χρόνια του Βυζαντίου) του ανθρώπου, που είχε υποκύψει στα άλογα πάθη» (Βλ. Ι.Ν. Καρμίρη «Ο Παχώμιος Ρουσάνος και τα ανέκδοτα δογματικά και άλλα έργα αυτού», Αθήναι, 1935, σ. 123).
           
Ο μέγας πατριάρχης Αλεξανδρείας Άγιος Μελέτιος ο Πηγάς (1535-1602) έγραψε για τα Χριστούγεννα, όταν ακόμη ήταν ιερομόναχος στην Κωνσταντινούπολη: «Σήμερον Χριστός γεννάται και δοξάζεται Θεός. Σήμερον Χριστός γεννάται και η γη πάσα ειρήνην φέρει. Σήμερον Χριστός γεννάται, εν ανθρώποις γαρ ευδοκία. Σήμερον έλεος και αλήθεια συνηντήθησαν… Σήμερον αλήθεια εκ της γης ανέτειλε και δικαιοσύνη εκ του ουρανού ήλθε. Σήμερον ο Κύριος έδωκε χρηστότητα και η γη ημών δίδει τον καρπό της» (Γ. Βαλέτα «Μελέτιος Πηγάς», Χρυσοπηγή, Αθήναι, 1958, σελ. 251).
           
Ο σπουδαίος ρήτορας και με θερμουργή εθνική συνείδηση Επίσκοπος Κερνίτσης και Καλαβρύτων Ηλίας Μηνιάτης (1669-1714) έγραψε για τα Χριστούγεννα: «Οι μάγοι αφού προσκύνησαν τον Χριστό δεν γύρισαν από τον ίδιο δρόμο, που ήρθαν, αλλά πήραν άλλον και επέστρεψαν στον τόπο τους. Όταν αυτές τις ημέρες εξομολογηθούμε και μεταλάβουμε δεν πρέπει να γυρίσουμε πάλι από τον ίδιο δρόμο… Να αλλάξουμε δρόμο, να αλλάξουμε ήθη, να αλλάξουμε ζωή. Μη στραφούμε στα πρώτα πάθη, στις πρώτες αμαρτίες… Ας πιάσουμε τον άλλο δρόμο της χριστιανικής αρετής. Με λίγα λόγια ας αφήσουμε τον δρόμο των κακών συνηθειών και ας περπατήσουμε άλλον, μιας τέλειας διορθώσεως, που μας φέρνει στην αιώνια ζωή» (Ηλία Μηνιάτη «Διδαχαί και Λόγοι», Εκδ. Φως, Αθήναι, 1960, σελ. 320).
           
Ο λόγιος Αγιορείτης μοναχός Αγάπιος Λάνδος γεννήθηκε στην Κρήτη στις αρχές του 17^ου αιώνα, και, κατά τον Κων. Σάθα, «τα πολυάριθμα συγγράμματα στους αιώνες της σκλαβιάς υπήρξαν το μόνο ανάγνωσμα των Ελλήνων». Μεταξύ των άλλων έγραψε και το γνωστό βιβλίο «Αμαρτωλών Σωτηρία». Για τα Χριστούγεννα έγραψε: «Ας υψωθούμε από τα επίγεια και ας καταφρονήσουμε όλα τα φθαρτά και ανάξια και ας ποθήσουμε τα άφθαρτα και πολύτιμα. Ας μισήσουμε τις κτηνώδεις ορέξεις και όλα τα σαρκικά θελήματα και ας ποθήσουμε τα ψυχοσωτήρια… Γνωρίζοντες λοιπόν της φύσεώς μας την ευγένεια, ας μη γίνουμε ζώα στη λάσπη και τον βόρβορο των αμαρτιών κυλιόμενοι… Ας εορτάσουμε τη μεγάλη αυτή Πανήγυρη με αρετές μάλλον και όχι με χορούς και τραγούδια, τα οποία μισεί ο Θεός, αλλά με ελεημοσύνες πτωχών. Και ας μη πολυτρώμε κρέατα και ψάρια, όταν αυτοί δεν έχουν καν ψωμί για να χορτάσουν, διότι τότε δεν χαίρεται ο Δεσπότης Χριστός που πανηγυρίζουμε» (Αγαπίου μοναχού του Κρητός (Λάνδου), Κυριακοδρόμιον, εν Βενετία 1885, σελ. 189-190).
           
Λόγους και παραινέσεις με την ευκαιρία των εορτών των Χριστουγέννων έγραψαν πολλοί ακόμη κατά το καιρό της τουρκοκρατίας. Μεταξύ αυτών ο εκ Νάξου Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1748-1809), ο Κερκυραίος Αρχιεπίσκοπος Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806), ο επίσης Κερκυραίος Αρχιεπίσκοπος Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800) και ο Πάτμιος Άγιος Μακάριος Καλογεράς (1688-1737).
 
Η αντίσταση των προγόνων μας επί 400 χρόνια στην αφομοίωσή τους στον αλλόθρησκο κατακτητή, που επεδίωξε με κάθε τρόπο να τους αφομοιώσει, πρέπει να μας διδάξει και να μας παρακινήσει να αντισταθούμε στην οποιαδήποτε επιχείρηση αφομοίωσής μας σε απάνθρωπους και ολοκληρωτικούς τρόπους ζωής. Πρέπει να αντισταθούμε και όχι να αφεθούμε στα ρεύματα της χοϊκότητας. Να μην παραδοθούμε σε αυτά για να μη χάσουμε την επίζηλη κληρονομιά μας.
 
Αν έχουμε επίγνωση του πολιτισμικού θησαυρού που έχουμε κληρονομήσει πρέπει να είμαστε περήφανοι γι’ αυτόν και άγρυπνοι φρουροί του. Ας μην πάθουμε αυτό που γράφει ο Ζήσιμος Λορεντζάτος: «Ενώ κερδίσαμε την ελευθερία του υπόδουλου, να χάσουμε την ελευθερία του ελεύθερου» (Collectanea, Εκδ. Δόμος, σελ. 99). Μακάρι ο καθένας μας να πει μαζί του: «Γεννήθηκα, έζησα και θα πεθάνω στην πίστη των πατέρων μου, στην πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Των αγίων πατέρων ημών. Γεννήθηκα, έζησα και θα πεθάνω στη γλώσσα των πατέρων μου, στη γλώσσα του Ομήρου, των Ευαγγελίων και του Σολωμού. Των αγίων πατέρων ημών. Πιστεύω ότι θα περάσουν ακόμα αμέτρητοι αιώνες, από τότε που ο Σεφέρης βιάστηκε να μου παραδώσει την απαισιόδοξη μαντεία, πως φοβάται μήπως είμαστε οι τελευταίοι που μιλάμε ελληνικά» (Αυτ. σελ. 225).
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Έρχεται η νέα φρεγάτα

 
Η Ελλάδα παρέλαβε, πριν από λίγες ημέρες, την φρεγάτα «Κίμων» τύπου FDI HN (Belh@rra) F - 601, σε μία ειδική τελετή στη Λοριάν της Γαλλίας. Στην τελετή ονοματοδοσίας και ύψωσης της ελληνικής σημαίας σε αυτή την πρώτη φρεγάτα, παρέστη ο υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας καθώς και οι αρχηγοί του ΓΕΕΘΑ (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας) και του ΓΕΝ (Γενικό Επιτελείο Ναυτικού).
 

Η ένταξη της φρεγάτας στη δύναμη του Στόλου αποτελεί ιστορική στιγμή και ισχυρό μήνυμα εθνικής αποφασιστικότητας, σηματοδοτώντας την είσοδο της χώρας σε μια νέα εποχή ναυτικής ισχύος. Πρόκειται για ένα πλοίο αιχμής, εξοπλισμένο με τεχνολογία τελευταίας γενιάς, ικανό να κυριαρχεί σε κάθε πεδίο επιχειρήσεων και να προστατεύει αποτελεσματικά τα ελληνικά συμφέροντα στη θάλασσα. Η ΚΙΜΩΝ δεν είναι απλώς μια νέα φρεγάτα· είναι σύμβολο αναγέννησης του Στόλου και έμπρακτη απόδειξη ότι η Ελλάδα επενδύει αποφασιστικά στην άμυνα, την ασφάλεια και την κυριαρχία της. Μαζί με τις υπόλοιπες νέες μονάδες, ενισχύει καταλυτικά την αποτρεπτική ισχύ της χώρας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Μεσιανικές μελωδίες του Handel

Μια εξαίρετη μελωδική πανδαισία εμπλούτισε τον μουσικό ουρανό του Μπρίστολ χθες το βράδυ. Ήταν το ορατόριο του σπουδαίου συνθέτη Georg Friedrich  Handel (1685 - 1759), που παρουσιάσθηκε από το Bristol Choral Society στον υπέροχο θεατρικό χώρο Bristol Beacon.

Μέσα στον πνευματικό χώρο της ιερής προσμονής των Χριστουγέννων η ουράνια αυτή μουσική, που εκτελέσθηκε από ταλαντούχους μουσικούς, δημιούργησε μια ατμόσφαιρα ανώτερη, κυριολεκτικά αγγελική και μοναδική.
 

Κρατώντας στα χέρια μας το κείμενο του σπουδαίου αυτού έργου, που ήταν χωρία από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, μας έκανε συντελεστές, συμμετόχους και συνδημιουργούς του όλου αυτού εξαιρετικού αποτελέσματος.
 

Hallelujah: for the Lord God Omnipotent reigneth (Revelation 19:6).

Με το φως των κεριών

 
Χθες το βράδυ είχαμε την όμορφη ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, σε έναν κατάμεστο Καθεδρικό Ναό στο Μπρίστολ, μια ιδιαίτερα ατμοσφαιρική μουσική εκδήλωση. Ο επιβλητικός χώρος, φωτισμένος απαλά με αμέτρητα κεριά και γεμάτος προσμονή, δημιούργησε από την πρώτη στιγμή το ιδανικό σκηνικό.
 

Το κονσέρτο έφερε τον τίτλο Candlelight: Christmas Movie Soundtracks και, όπως προμήνυε το όνομά του, κινήθηκε σε έντονα γιορτινούς και νοσταλγικούς ρυθμούς.
 

Ένα τοπικό κουαρτέτο εγχόρδων ερμήνευσε με ιδιαίτερη έμπνευση και ευαισθησία τις μουσικές επιλογές, κερδίζοντας το κοινό με τον ζεστό και γεμάτο συναίσθημα ήχο του.
 

Το πρόγραμμα περιλάμβανε γνωστές μελωδίες από αγαπημένες κινηματογραφικές ταινίες με χριστουγεννιάτικη θεματολογία, που ξύπνησαν αναμνήσεις και μετέφεραν όλους μας στο κλίμα των ημερών.
 

Η μουσική, σε συνδυασμό με τον χώρο και την κατανυκτική ατμόσφαιρα, προσέφερε μια πραγματικά ξεχωριστή εμπειρία.

Γνήσια ονόματα ευρωπαϊκών χωρών

 
Ο χάρτης της παρούσας ανάρτησης μας προσκαλεί σε ένα ταξίδι στον χρόνο, αποκαλύπτοντας τις παλαιότερες ονομασίες περιοχών και λαών της Ευρώπης, πολύ πριν διαμορφωθούν τα σύγχρονα εθνικά κράτη. Ονόματα όπως Γαλατία, Ιβηρία, Δακία, Παννονία ή Κιέβο Ρως δεν είναι απλώς γεωγραφικοί όροι· αντανακλούν πολιτισμούς, γλωσσικές ρίζες, αυτοκρατορίες και ιστορικές μνήμες που άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ευρωπαϊκή ταυτότητα. Κάθε χρώμα και κάθε λέξη στον χάρτη αφηγείται μια ιστορία μετακινήσεων, συγκρούσεων και αλληλεπιδράσεων μεταξύ λαών.
 

Η κατανόηση αυτών των παλαιών ονομασιών μας βοηθά να δούμε την Ευρώπη όχι ως ένα στατικό σύνολο κρατών, αλλά ως έναν ζωντανό ιστορικό οργανισμό σε συνεχή εξέλιξη. Πίσω από τα σημερινά σύνορα κρύβονται αιώνες αλλαγών, συγχωνεύσεων και διασπάσεων, που εξηγούν πολλές από τις πολιτισμικές ομοιότητες και διαφορές του παρόντος. Ο χάρτης αυτός λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι η ιστορία δεν είναι απλώς παρελθόν, αλλά ένα θεμέλιο που εξακολουθεί να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την Ευρώπη σήμερα.

«Η Σταχομαζώχτρα»

 
Στο χριστουγεννιάτικο ηθογραφικό διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Η Σταχομαζώχτρα» (1897), η πρωταγωνίστρια στέκει ως μια γυναικεία ηλικιωμένη μορφή σιωπηλής περηφάνειας, θυμίζοντάς μας πως η αληθινή αξιοπρέπεια γεννιέται μέσα από την εργασία και την καρτερικότητα. Στον Άγιο των ελληνικών γραμμάτων, η φτώχεια δεν εξευτελίζει κανέναν άνθρωπο και το γήρας δεν τον ταπεινώνει.
 

Ἦτον πτωχὴ γυνή, πτωχοτέρα πάσης πτωχείας.
Χήρα, ἄτεκνος, ἀβοήθητος,
εἶχε φθάσει εἰς τὸ ἔσχατον τοῦ βίου της στάδιον,
ὅπου τὸ γῆρας συμπλέκεται μετὰ τῆς πενίας.
 
Ἐξηντλημένη ἐκ τῶν κόπων καὶ τῆς στερήσεως,
ἀλλ’ οὐχὶ ταπεινωμένη,
περιῆρχετο τοὺς ἀγροὺς μετὰ τὴν συγκομιδήν,
καὶ ἐμάζευε τοὺς στάχυας τοὺς ἀπολειφθέντας,
ὅχι ἐπαιτοῦσα, ἀλλ’ ἐργαζομένη.
 
Τὸ πτωχικὸν τοῦτο ἔργον
ἦτο δι’ αὐτὴν μέσον ζωῆς,
ἀλλὰ καὶ ἀξιοπρεπείας.
Διότι ἡ γυνὴ αὕτη
προετίμα νὰ κοπιᾷ σιωπηλῶς
παρὰ νὰ ἐκτείνῃ χεῖρα ἐπαιτείας.

Πολυπληθέστερες θρησκείες

 
Το εικονίδιο της παρούσας ανάρτησης αποτυπώνει με συνοπτικό τρόπο τις πολυπληθέστερες θρησκευτικές παραδόσεις παγκοσμίως, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις μεγάλες θρησκείες όσο και τα επιμέρους δόγματα και σχολές τους. Ισλάμ, Χριστιανισμός, Ινδουισμός και Βουδισμός εμφανίζονται όχι ως ενιαία μεγέθη, αλλά ως ζωντανά και πολυδιάστατα θρησκευτικά σύνολα, με εσωτερική ποικιλομορφία, ιστορικό βάθος και ισχυρή πολιτισμική επιρροή. Οι αριθμοί αυτοί δεν αποτυπώνουν μόνο τη δημογραφική δυναμική των θρησκειών, αλλά και τον ρόλο τους στη διαμόρφωση κοινωνιών, αξιών και ταυτοτήτων σε ολόκληρο τον κόσμο.
 

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες χριστιανικές παραδόσεις διεθνώς. Με ιστορική παρουσία που εκτείνεται από την Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, ενώ έχει οπωσδήποτε και ζωντανή σύγχρονη παρουσία από την Αμερική έως την Αυστραλία, η Ορθοδοξία διατηρεί μια αδιάκοπη ιστορική και θεολογική συνέχεια από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Η έμφαση στη λειτουργική ζωή, την πατερική παράδοση και τη συλλογική εμπειρία της πίστης προσδίδει στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία έναν ξεχωριστό χαρακτήρα, καθιστώντας την όχι μόνο πολυπληθή, αλλά και βαθιά ριζωμένη στο πνευματικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι πολλών λαών.

Μεσονύκτιον εξεγειρόμην

Λόγια ψυχής, θεολογίας και ορθοπραξίας, αφιέρωμα ιερής μνήμης στον σύγχρονο Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας.

Αλήθειες αναντίρρητες, ζωής αρετής και μετάνοιας, με αδιάλειπτη προσευχή, μέρα και νύχτα... με στόχο τη σωτηρία ψυχής!

Best and worst cities in the UK

 
Rankings like the one above always spark debate, but they’re a useful starting point for thinking about what really makes a place liveable. Access to jobs, housing affordability, transport, green space, culture, safety, and a sense of community all tend to weigh heavily in whether a city feels like home or a daily struggle. The “best” cities often balance opportunity with quality of life, while those that rank poorly are usually grappling with long-term economic pressures, stretched services, or high living costs that outpace local wages. Of course, any list like this is a snapshot rather than a verdict - people’s experiences can differ wildly from street to street.
 

I’m pleased (and not entirely surprised) to see Bristol ranked second best, especially as it’s the city I call home. Bristol consistently scores well for its creative energy, independent spirit, strong job market, and access to both countryside and coast, even if rising house prices remain a real challenge. It’s a city that feels dynamic without being overwhelming, and that balance counts for a lot. Ultimately, what makes a place good or bad isn’t just statistics - it’s how well a city supports everyday life, fosters belonging, and gives people room to thrive. Lists come and go, but those qualities are what truly define where we want to live.

Από ψηλά

 
Χθες βρέθηκα στην όμορφη πόλη του Swansea, στη Δυτική Ουαλία, και είχα μια ξεχωριστή εμπειρία: την ευκαιρία να ανέβω σε έναν πύργο 28 ορόφων. Από εκεί ψηλά, η πόλη απλώθηκε μπροστά μου με έναν τρόπο που μόνο το ύψος μπορεί να αποκαλύψει.
 

Από τον 28ο όροφο αγνάντεψα τη μαρίνα του Swansea, γεμάτη πλωτά σκάφη που λικνίζονταν ήρεμα στο νερό. Οι αποβάθρες, τα κανάλια και τα κτίρια γύρω τους συνέθεταν μια εικόνα ζωντανή αλλά και γαλήνια ταυτόχρονα.
 

Το βλέμμα μου ταξίδεψε πιο μακριά, προς την άκρη του Ατλαντικού ωκεανού, εκεί όπου η θάλασσα συναντά τις ακτές της πόλης. Η μεγάλη αμμουδιά και τα κύματα που έσβηναν απαλά στην ακτή δημιουργούσαν ένα τοπίο γεμάτο αίσθηση ελευθερίας.

 

Ήταν μια στιγμή σιωπηλής παρατήρησης και θαυμασμού, όπου πόλη, θάλασσα και ουρανός ενώθηκαν σε ένα ενιαίο κάδρο. Το Swansea, από ψηλά, μου χάρισε εικόνες που αξίζει να κρατήσει κανείς στη μνήμη και να μοιραστεί.

Thyateira Christmas Appeal

 
His Eminence Archbishop Nikitas of Thyateira and Great Britain issued and distributed an Encyclical Letter addressed to all Greek Orthodox Communities in the United Kingdom.
 

The purpose of His Eminence’s message is to invite everyone to support financially the Sacred Archdiocese, as a Christmas gift, in order to meet the many needs of the growing Archdiocese.

Η Καρδιά ως Φάτνη Χριστού

 
Την ερχόμενη Δευτέρα, 15η Δεκεμβρίου 2025, μέσα στο πλαίσιο των Διαδικτυακών Μελετών, με τον γενικό τίτλο ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ, θα έχουμε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνάντηση.
 

Ομιλητής θα είναι ο πολύ αγαπητός μου π. Σάββας Βασιλειάδης, Ιερέας στην Ι.Μ. Περιστερίου και Θεολόγος, ο οποίος θα αναπτύξει το θέμα: «Η Καρδιά ως Φάτνη Χριστού - Ο ρόλος της στην ζωή του Ψυχοσωματικού Ανθρώπου».

Learning a foreign language

 
Estimates for learning the official languages of European countries vary widely, ranging from relatively quick paths to long-term commitments. Several Western European languages fall into the 24-week range, while Germanic and Romance languages generally require around 30 weeks.
 

Languages across Eastern Europe tend to demand significantly more time, often around 44 weeks, reflecting their complex grammar and structure. A few languages stand out as exceptionally challenging, placed in the category that requires far more effort than typical learning timelines.

Το δημοτικό τραγούδι και ο Ελληνισμός

 
Η ιστορία του δημοτικού τραγουδιού αποδεικνύει τη συνέχεια του Ελληνισμού από τους χρόνους του Ομήρου έως σήμερα. Ο πρωτοπρεσβύτερος π. Χρίστος Κυριακόπουλος, στο προσφάτως εκδοθέν βιβλίο του «Η ιστορία του δημοτικού τραγουδιού», γράφει: «Σύμφωνα με τις μελέτες ειδικών ερευνητών στις μελωδίες των δημοτικών τραγουδιών μετουσιώνεται ο πλούτος της αρχαίας μουσικής και μετρικής. Ο Όμηρος παρουσιάζει τους φημισμένους “αοιδούς” τον Φήμιο και τον Δημόδοκο, να τραγουδούν τα “κλέα των ανδρών”, που δεν ήτανε τίποτε άλλο παρά κάτι ανάλογο με τα νεότερα κλέφτικα τραγούδια, που εξυμνούν τα κατορθώματα εκείνων που προτιμούσαν “καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή”».
 

Η λέξη «Τραγωδέω - τραγωδώ» προέρχεται από το ρήμα «άδω» = τραγουδώ και σημαίνει απαγγέλλω, εμφαντικώς διηγούμαι, εμμέτρως διαζωγραφώ. Είναι το ρήμα εκ του οποίου προέρχεται ο όρος τραγωδία και η λέξη τραγούδι. Ο Αλέξης Πολίτης για να δείξει τη συνέχεια της εθνικής μας ποίησης, σημειώνει πως «ένα χωρίο στην Ιλιάδα προσφέρει μιαν ενότητα πιο άμεση, πιο εξειδικευμένη  και ακόμα πιο εντυπωσιακή με τα νεότερα μοιρολόγια. Είναι εκείνο όπου η οικογένεια του Πριάμου ξεσπά σε θρήνους δίπλα στο πτώμα του Αχιλλέα για να του αποδώσουν τις νεκρικές τιμές».
 
Ο π. Χρίστος Κυριακόπουλος σημειώνει πως τα ακριτικά τραγούδια, τα αθάνατα αυτά μνημεία των Ορθοδόξων Ελλήνων, είναι πολύ κοντά στους ήχους της βυζαντινής μουσικής και  κάνουν την εμφάνισή τους τον 8^ο αιώνα. Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος στο εξαιρετικό πόνημά του «Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος», εκδοθέν το 1852 στην Κέρκυρα, επισημαίνει πως η περιγραφή του μεσαιωνικού βίου καθίσταται αναγκαία στην αισθητική γεύση των δημοτικών ασμάτων της Ελλάδος. Ο βίος του απροσώπου και ανωνύμου λαού διαφωτίζει τις δύσκολες διόδους, που διέβη το Γένος μας και διαλύει πολλές απορίες. Όταν δια της δημοτικής ποίησης, προσθέτει ο Ζαμπέλιος, διασαφηνίσουμε τις ροπές του Γένους, εκθέσουμε το όραμα των αγώνων, των κινδύνων, των ευχών, των παθημάτων αυτού και εξαγάγουμε τα αναγκαία συμπεράσματα, τότε η δημοτική ποίηση ανακύπτει χίλιες φορές λαμπρότερη.
 
Των ακριτικών τραγουδιών ακολουθούν τα κλέφτικα, τα οποία, όπως τονίζει ο π. Χρίστος Κυριακόπουλος «αναπλάθουν σημαντικά γεγονότα, εξαίρουν την ανδρεία, και το ηρωικό φρόνημα σπουδαίων προσώπων και διασώζουν την ιστορική μνήμη» και προσθέτει ότι το μήνυμά τους είναι μεγάλο, γιατί μας εμφανίζουν τους ανδρειωμένους προγόνους και συμπατριώτες μας να αγωνίζονται αδελφωμένοι «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία».
 
Ανάμεσα στα κλέφτικα τραγούδια που συγκέντρωσε ο φιλέλληνας Γάλλος ακαδημαϊκός, φιλόλογος και συλλέκτης των δημοτικών μας τραγουδιών Κλοντ Φορέλ (1772-1844) και τα εξέδωσε στο Παρίσι το 1824-1825, ξεχωρίζει ένα για τον ξακουστό αρχηγό των κλεφτών ιερέα Ευθύμιο Μπλαχάβα ή Βλαχάβα, που αναδείχθηκε μεγαλομάρτυρας της Εκκλησίας και της Πατρίδας, αφού σε άνιση μάχη οι τουρκαλβανοί τον συνέλαβαν και τον πετσοκόψανε, αφού τον υπέβαλαν σε όλα τα βασανιστήρια που μπόρεσε να φαντασθεί το ανθρώπινο τέρας, που ονομαζόταν  Αλής πασάς.    
 
Το βιβλίο του π. Χρίστου είναι ευσύνοπτο και ευανάγνωστο. Με 63 ερωταποκρίσεις και με σαφήνεια δίνει μια πλήρη εικόνα της ιστορίας της δημοτικής μουσικής από των αρχαίων χρόνων έως σήμερα. Ως προς το σήμερα επισημαίνει ότι η κατάσταση είναι εντελώς απογοητευτική! Και αυτό γιατί η παρακμή, η παραχάραξη και η συνακόλουθη φαλκίδευσή της κυριαρχούν. Σήμερα εκδηλώνεται ένας μουσικός λαϊκισμός σε όλο το μήκος της ακαταλληλότητάς του: αλλοιωμένο πνεύμα ερμηνείας, στίχοι διαστρεβλωμένοι και άμουσοι, αγοραία μουσική, ρυθμική αναρχία, εκκωφαντικοί ήχοι, ανατολίτικα μέτρα και ερμηνευτές άγευστοι της ημετέρας μουσικής παιδείας.
 
Ο θεολόγος, κατά την επιστήμη, μουσικολογιώτατος π. Χρίστος Κυριακόπουλος έχει αφιερώσει τη ζωή του στη μελέτη, στη διατήρηση και στην προβολή της δημοτικής μας μουσικής. Έχοντας το φυσικό ταλέντο της καλλικέλαδης φωνής του διδάχθηκε τη βυζαντινή μουσική πρώτα στο Ωδείο Αθηνών και μετά στο Ελληνικό Ωδείο, από όπου και έλαβε το πτυχίο και το δίπλωμά του. Σήμερα είναι διευθυντής της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως Κηφισίας, της οποίας είναι και Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος. Είναι επίσης διευθυντής της πολυμελούς χορωδίας «Βυζαντινή Κυψέλη», της οποίας τυγχάνει και ιδρυτής. Η Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών έχει εκδώσει μελέτες του, με καταγραφές δημοτικών τραγουδιών. Προ της εκδόσεως  του βιβλίου του για την ιστορία του δημοτικού μας τραγουδιού εξέδωσε, σε συνεργασία με τον συγγραφέα Δημ. Κ. Κυριακόπουλο τον βραβευθέντα από την Ακαδημία Αθηνών πολυσέλιδο τόμο  με ηρωικά τραγούδια της Πελοποννήσου, αφιέρωμα στα 200 χρόνια από την κήρυξη του Απελευθερωτικού Αγώνα του 1821.
 
Η δύσκολη εποχή που ζούμε, εποχή επιβολής των δυτικής προέλευσης ατομισμού, ηδονισμού και μηδενισμού, μοιάζει με την εποχή που οι Έλληνες των Ιονίων νήσων έζησαν υπό την κυριαρχία δυτικών κρατών, τα οποία επιχείρησαν να τους επιβάλλουν τον δικό τους κοσμικό  τρόπο ζωής. Πολλοί, κυρίως λόγιοι και πλούσιοι αστοί, υπέκυψαν στα θέλγητρα αυτού του τρόπου ζωής. Από τους λογίους μόνο οι κληρικοί παρέμειναν πιστοί στις προγονικές παραδόσεις τους και τήρησαν, είτε διδάσκοντες, είτε γράφοντες, είτε κηρύττοντες, την χρήση της πατρίου διαλέκτου και με την επιμονή τους αναχαίτισαν την πλημμύρα της ξενογλωσσίας και της θρησκευτικής αποστασίας και με τα δόντια, τρόπος του λέγειν, συγκράτησαν τη συνέχεια του ελληνισμού σε αυτές τις δυτικοκρατούμενες περιοχές του έθνους μας (Βλ. σχ. Σπ. Ζαμπέλιου «Σκέψεις περί ελληνικής ποιήσεως» Εν Αθήναις, 1859, σελ. 57).
 
Σήμερα είναι παρήγορο ότι  υπάρχουν ακόμη κληρικοί, ένας από τους οποίους είναι ο π. Χρίστος Κυριακόπουλος, που με το έργο τους, ο καθένας με τα τάλαντά του, διασώζουν την ψυχή μας ως έθνους, και μας βοηθούν στο να παραμένουμε πιστοί στις παραδόσεις μας και στην πολιτισμική και θρησκευτική κληρονομιά μας.
 
Γιώργου Παπαθανασόπουλου

Εορτή Αγίας Άννης

 

Συναξάριον

Τοῦ Μηναίου.

Τῇ Θʹ τοῦ αὐτοῦ μηνός, ἡ Σύλληψις τῆς ἁγίας Ἄννης, μητρὸς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.
 

Ἀπολυτίκιον. Τῆς Ἁγίας Ἄννης.

Ἦχος δʹ.

Σήμερον τῆς ἀτεκνίας δεσμὰ διαλύονται· τοῦ Ἰωακεὶμ γὰρ καὶ τῆς Ἄννης εἰσακούων Θεός, παρʼ ἐλπίδα τεκεῖν αὐτοὺς σαφῶς, ὑπισχνεῖται θεόπαιδα, ἐξ ἧς αὐτός ἐτέχθη ὁ ἀπερίγραπτος, βροτὸς γεγονώς, διʼ Ἀγγέλου κελεύσας βοῆσαι αὐτῇ. Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.

Παναγία εγκυμονούσα

 
Η εικόνα της παρούσας ανάρτησης παρουσιάζει την Παναγία μας εν πορεία προς τη Βηθλεέμ, φέροντας στα σπλάχνα Της τον Υιό και Λόγο του Θεού. Με σεμνότητα και ιερή γαλήνη, πορεύεται πάνω στο ταπεινό υποζύγιο, υπενθυμίζοντάς μας ότι ο Θεός προσλαμβάνει ταπεινά σχήματα για να φανερώσει το άπειρο έλεός Του. Το απαλό φως της αυγής και το χρυσό της θείας χάριτος που Την περιβάλλει φανερώνουν το μυστήριο της Ενανθρωπήσεως, το οποίο συντελείται αθόρυβα αλλά σωτηριωδώς για όλη την κτίση.
 

Μαζί με την Παναγία, πορευόμαστε κι εμείς οι πιστοί, με καρδιά γεμάτη ιερή προσμονή για την έλευση του θείου Βρέφους. Η διαδρομή προς τη Βηθλεέμ γίνεται σύμβολο της δικής μας πνευματικής πορείας προς τη μετάνοια, την αγάπη και το φως του Χριστού. Καθώς πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, προετοιμαζόμαστε να Τον υποδεχθούμε στην ταπεινή φάτνη της καρδιάς μας, για να λάμψει μέσα μας η χαρά της μεγάλης εορτής και να ζήσουμε βαθύτερα το θαύμα της θείας Σαρκώσεως.

Ελληνικά ονόματα αρρένων

 
Τα ονόματα Ελλήνων αρρένων έχουν βαθιές ρίζες στην παράδοση, τη θρησκεία και την ιστορία του έθνους. Στα πιο δημοφιλή ονόματα συναντάμε τον Κωνσταντίνο, τον Δημήτρη και τον Παναγιώτη, που συνδυάζουν αρχαίες σημασίες με σύγχρονη διαχρονικότητα. Ονόματα όπως ο Χρήστος και ο Γιάννης διατηρούν έντονη θρησκευτική φόρτιση, ενώ ο Αλέξανδρος και ο Άγγελος ξεχωρίζουν για τις δυνατές τους ερμηνείες.
 

Σημαντική θέση κατέχουν και ονόματα με βαθιά λαϊκή χρήση, όπως ο Γιώργος και ο Νίκος, τα οποία παραμένουν σταθερά αγαπημένες επιλογές. Το ίδιο ισχύει για τον Πέτρο, τον Ανδρέα και τον Απόστολο, που αντικατοπτρίζουν ισχυρές αξίες όπως η γενναιότητα, η σταθερότητα και η πνευματικότητα. Οι εκδοχές και τα υποκοριστικά τους διατηρούν την καθημερινή οικειότητα, χωρίς να χάνουν τη σημασία τους.
 

Στη δεύτερη ομάδα συναντάμε ονόματα με ακόμη πιο έντονο ιστορικό βάθος, όπως ο Αθανάσιος, ο Βασίλης και ο Στέφανος, τα οποία παραπέμπουν στην αθανασία, τη βασιλεία και την τιμή. Ονόματα όπως ο Μανώλης, ο Μιχάλης και ο Λεωνίδας φέρουν μηνύματα πίστης, δύναμης και ηρωισμού. Τέλος, ο Θεόδωρος παραμένει ένα από τα πιο όμορφα και συμβολικά ελληνικά ονόματα, αφού σημαίνει “δώρο Θεού”, ολοκληρώνοντας έτσι μια συλλογή γεμάτη ιστορία, πολιτισμό και διαχρονικές αξίες.