Η κόλαση

Πριν από αρκετό καιρό επισκέφθησαν το Ναό μας για να ξεναγηθούν τα μέλη του τοπικού Συλλόγου Αγγλικανών Νεωκόρων. Μου είχαν ζητήσει πριν να έλθουν, εκτός από την ξενάγηση στο Ναό, να τους μιλούσα για την Κόλαση. Ίσως αυτό να ήταν το θέμα που επεξεργάζονταν εκείνη την εποχή.

Άρχισα, λοιπόν, την ομιλία μου με την εξής ιστορία, που πήρα από το Γεροντικό:

«Ένα πρωΐ ένα δόκιμος μοναχός βρήκε τον γέροντά του να κλαίει σαν μικρό παιδί και τα δάκρυα να στάζουν ποτάμι. Ανησύχησε και τον ρώτησε:
- Τι συμβαίνει γέροντα, γιατί κλαίς;
Ο γέροντας τον κοίταξε χαμογελώντας. Ύστερα του είπε:
- Αυτά είναι δάκρυα χαράς, παιδί μου, γιατί τώρα ξέρω οτι ο Θεός είναι μαζί μου! Νήστεψα και προσευχήθηκα για 40 ημέρες και νύχτες, περνώντας δια μέσου πολλών πειρασμών. Λίγο πριν να έλθεις είδα ένα όραμα. Είδα μια μεγάλη άβυσσο, γεμάτη με ανθρώπους που στέναζαν, βογγούσαν και έκραζαν: “Μετανόησε, γιατί έτσι είναι η κόλαση”. Τώρα γνωρίζω οτι ο Θεός φυλάει την ψυχή μου.
- Μα πώς μπορείς να είσαι τόσο βέβαιος;, τον ρώτησε ο υποτακτικός. Πώς μπορείς να ξέρεις ότι αυτό το όραμα ήλθε από τον Θεό;
- Άμαθο παιδί!, λέει ο γέροντας μοναχός. Η Αγία Γραφή μας πληροφορεί ότι ο διάβολος χρησιμοποιεί όλα τα τεχνάσματα για να μας εξαπατήσει, παίρνοντας ακόμα και την μορφή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, αλλά πιστεύεις ότι μπορεί να μου έδειχνε το βασίλειό του; Όχι, τέκνο μου, είναι ο Θεός που με προειδοποιεί δείχνοντάς μου το τρομερό βασίλειο του Άδη.
Κι αφού σταμάτησε για ένα λεπτό να πάρει μια ανάσα κατέληξε λέγοντας:
- Αν ήταν ο σατανάς θα μου έδειχνε τον Παράδεισο!».

Πάντοτε πρέπει να προσπαθούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα και κάποια μηνύματα από τις ιστορίες αυτές. Σ’ αυτή την περίπτωση το κεντρικό νόημα είναι ότι η Κόλαση είναι μια δεδομένη πραγματικότητα, και ο Θεός πάντα βρίσκει τρόπους για να θυμίζει αυτή την πραγματικότητα στα πλάσματά του.

Από την σύγχρονη ζωή γνωρίζουμε ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι ικανοί να παρουσιάσουν και να αναπαραγάγουν τα ορατά αντικείμενα στις τρεις διαστάσεις τους. Είχα την ευκαιρία να παρατηρήσω την εικόνα από έναν ψηφιακό δίσκο που είχαν κάποια παιδιά στον υπολογιστή τους, με θέμα το ονομαστό πλοίο «Τιτανικός», που είχε βουλιάξει –πριν από 100 χρόνια περίπου- στο παρθενικό του ταξίδι. Εκεί μπορούσες να δεις μπροστά σου τα πάντα. Μπορούσες να πας κοντά στο καράβι, να το περιεργαστείς, μπορούσες να ανοίξεις πόρτες, μπορούσες να επιλέξεις να εισέλθεις στο ένα και το άλλο δωμάτιο, σαν να ήσουν πάνω στο καράβι αυτό καθ’ αυτό. Αυτό ονομάζεται «εικονική πραγματικότητα».

Στην ιστορία με τον γέροντα μοναχό και τον υποτακτικό του που προαναφέραμε, παρακολουθήσαμε πως ο Άγιος Θεός μας – χωρίς να χρησιμοποιεί υπολογιστές, ψηφιακούς δίσκους, ή οτιδήποτε άλλο από την σύγχρονη τεχνολογία- βρήκε έναν τρόπο να δείξει σ’ ένα εκλεκτό τέκνο Του τι ακριβώς είναι η Κόλαση, κι έτσι κατ’ αρχάς να τον συνειδητοποιήσει για τον φόβο και τον τρόμο που κυριαρχεί στον Άδη, κι ύστερα να τον κάνει εραστή του Παραδείσου.

Όσον αφορά δε εμάς τους απλούς χριστιανούς, για να καταφέρουμε να φτάσουμε στο πνευματικό επίπεδο του γέροντα και να δούμε κι εμείς ανάλογα οράματα, θα πρέπει να είμαστε απολύτως αφοσιωμένοι κατά την ώρα της προσευχής, ακριβώς όπως και τα παιδιά είναι προσηλωμένα όταν παρακολουθούν ένα παιχνίδι, ή οτιδήποτε άλλο, ευρισκόμενα (ή όπως συνήθως λέμε «καρφωμένα») μπροστά στον υπολογιστή τους.

Ο Ντοστογιέφσκι, ένας σπουδαίος Ρώσος συγγραφέας του 19ου αι., ασχολήθηκε στο βιβλίο του «Αδελφοί Καραμαζώφ» με το θέμα «κόλαση». Ανάμεσα στις άλλες πνευματικότατες και Ορθοδοξότατες σκέψεις του, είπε και τα εξής:

- «Κόλαση είναι το μαρτύριο να μην μπορείς να αγαπάς».

- «Κόλαση είναι εκεί όπου οι άνθρωποι δεν θα μπορούν να δουν ο ένας το πρόσωπο και τα μάτια του άλλου. Στην κόλαση ο κάθε άνθρωπος θα στέκεται με την πλάτη προς τον άλλο».

Αυτή η δεύτερη σκέψη επισημαίνει ακριβώς την πλήρη αδυναμία και απουσία πραγματικής ανθρώπινης επικοινωνίας στην κόλαση. Αξίζει μάλιστα να επισημανθεί οτι τα στοιχεία της επικοινωνίας και της διαλεκτικής των προσωπικοτήτων είναι χαρακτηριστικά αυτών που ζουν στον Παράδεισο.

Η κόλαση είναι οπωσδήποτε μια πραγματικότητα, μια υπερφυσική πραγματικότητα. Αυτό το στοιχείο του υπερφυσικού είναι που μας κάνει να μην είμαστε σε θέση να την περιγράψουμε λεπτομερειακά. Εκείνο που μπορούμε με σιγουριά να πούμε είναι οτι τα κύρια χαρακτηριστικά της κόλασης είναι προφανώς η εμπειρία της απουσίας του Θεού, καθώς και ο απερίγραπτος πόνος και η μόνιμη (αιώνια) θλίψη και ο έλεγχος της συνείδησης αυτών που ζουν εκεί, ή που ζουν έτσι (ο όρος «έτσι» χρησιμοποιείται εδώ για να επισημάνει ακριβώς ότι η κόλαση δεν είναι ένας συγκεκριμένος τόπος αλλά μια πνευματική κατάσταση).

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε οτι η Αγία Γραφή (στην Παλαιά και την Καινή Διαθήκη) βρίθει από αναφορές για την κόλαση, την οποία παρουσιάζει κυρίως ως φωτιά. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε και τα παρακάτω χωρία στα οποία έχουμε είτε απολύτως σαφείς είτε υποκρυπτόμενες αναφορές στο υπό εξέταση θέμα μας:

ΗΣΑΪΑ, 1, 28 & 31.
ΜΑΤΘΑΙΟΥ, 3, 10 &12. 8,12. 10, 28. 13, 49. 25,46.
ΛΟΥΚΑ, 16, 19-31: Η Παραβολή του πλουσίου και του πτωχού Λαζάρου.
B' ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ, 1, 6-10.
Β' ΠΕΤΡΟΥ, 2, 17.
ΙΟΥΔΑ, 6.
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ, 9, 2. 14, 10. 20, 10 & 15. 21, 8.

Επίσης, στην Ορθόδοξη εικόνα της Ανάστασης βλέπουμε τον Άδη, σύμφωνα με τον πατέρα της σύγχρονης εικονογραφίας Φώτη Κόντογλου, να «παρίσταται εις τύπον γέροντος γυμνού, έχοντος την όψιν σκληράν, το βλέμμα ανηλεές και εκδικητικόν, τας τρίχας της κόμης και του γενείου ηγριωμένας, δεδεμένου με αλύσεις τας χείρας και τους πόδας. Κείται δε εντός σκοτεινού σπηλαίου, σφαδάζων και καταπλακωμένος από τας εξαρθρωθείσας πύλας του βασιλείου του, επί των οποίων πατεί με ορμήν ο Χριστός, ο Νικητής του Θανάτου».

Ο λαός μας δε, μέσα από τα τραγούδια, τις παροιμίες και όλη την λαογραφία του μελέτησε εκτενώς το θέμα της κόλασης, από αρχαιοτάτων μάλιστα χρόνων, και την ερμήνευσε διττά: 1. ως τόπο, (αναφερόμαστε πολλές φορές στον «κάτω κόσμο», ή στον άδη) και 2. ως πρόσωπο, με αναφορά στον κυρίαρχο δαίμονα του κάτω κόσμου. Είναι χαρακτηριστική και η αναφορά στα κάλαντα του Λαζάρου που λέει:

«-Πες μας, Λάζαρε, τι είδες
εις τον Άδη που επήγες;
-Είδα πόνους, είδα τρόμους
είδα βάσανα και πόνους!...».

Πάντως, η μεγάλη παρηγοριά για εμάς, τους πιστούς Ορθόδοξους χριστιανούς, είναι να γνωρίζουμε πως μπορούμε να λογαριαζόμαστε φίλοι του Θεού, κι επίσης να αγωνιζόμαστε πορευόμενοι προς την Αιώνια Βασιλεία του Μεγάλου Θεού μας, που είναι ο Κύριος της ζωής και του θανάτου.

Ελληνικοί Δρόμοι

...στο Λονδίνο

Ο ποιητής ιστορεί:

«Το ρολόϊ του αλάνθαστου χρόνου
στην εποχή των πορτοκαλιών
και τα φύλλα πεσμένα
-μελαγχολία των μεγάλων δέντρων
τα πολύμορφα αισθήματα
αραδιασμένα στους κήπους
και στα πεζοδρόμια
των δρόμων με τα ξενικά ονόματα».

Σε διάφορες περιοχές της μεγαλούπολης του Λονδίνου, εκτός από τους δρόμους «με τα ξενικά ονόματα», βρίσκει κανείς δρόμους (μικρούς, μεγάλους, λεωφόρους κ.λ.π.) με ονόματα ελληνικά. Διαβάζοντας ένα χάρτη του «ευρύτερου Λονδίνου» (Greater London) βρήκα και μεταφέρω εδώ τις παρακάτω ονομασίες, τις οποίες παραθέτω όπως ακριβώς αποτυπώνονται στο χάρτη:

Acacia Avenue, Academy Gardens, Acanthus Road, Achilles Way, Adelphi Terrace, Aerodrome Road, Agamenon Road, Alanthus Close, Alexander Place, Alexandra Avenue, Alexandria Road, Alexis Street, Alpha Place, Amelia Street, Amidas Gardens, Angela Gardens, Angel Alley, Angelica Gardens, Anna Close, Anthony Road, Apollo Avenue, Apothecary Street, Arcadia Avenue, Aristotle Road, Athena Close, Atlantic Road, Atlas Gardens

Baptist Gardens, Barnabas Road, Bartholomew Close, Basil Avenue

Camomile Street, Centaur Street, Chara Place, Christian Street, Christina Street, Christopher Gardens, Clematis Street, Constantine Road, Corinthian Manorway, Cosmo Place, Criterion M., Cyclamen Close, Cyprus Road

Daphne Gardens, Delta Close, Diameter Road

Eclipse Road, Elia M., Epirus M, Eugenia Road, Eureka Road, Evangelist Road

Galata Road, Galatea Square, Gardenia Road, Georgia Road, Grecian Crescent, Greek Court, Gregory M.

Hadrian Street, Harmony Lodge, Harp Alley, Heracles Close, The Hexagon, Hippodrome Place, Homer Street, Hyacinth Close

Irene Road

Katherine Gardens

Ladas Road, Lakis Close, Lela Avenue, Lysias Road

Marina Close, Melody Road, Monastery Gardens

Nestor Avenue, Nicholas Close, Nicosia Road

Olympia Yd., Olympic Way, Olympus Square, Omega Street, Orpheus Street

Pandora Road, Parthenia Road, Patmos Road, Patriot Square, Pegasus Court, Pelican Estate, Phineas Pett Road, Phoenix Road, Plato Road

Rhodes Avenue

Samos Close, Scutari Road, Scylla Road, Smyrna Road, Solon Road, Sophia Close, Sparta Street

Theodore Road, Therapia Lane, Thermopylae Gardens, Thessaly Road, Thetis Terrace, Thyra Grove

Οι φωτογραφίες παρατίθενται για του λόγου το αληθές.

Φανουρόπιτα

Εορτή του Αγίου Φανουρίου σήμερα. Τι καλύτερο αφιέρωμα από μια αναφορά στην τόσο γνωστή Φανουρόπιτα.

Η Φανουρόπιτα δεν είναι απλά ένα οποιοδήποτε γλύκισμα. Φτιάχνεται με προσευχές και ευγενική διάθεση από τους πιστούς και προσφέρεται με πολλή αγάπη και πίστη προς τον Άγιο Φανούριο.

Επειδή, λοιπόν, είναι γλύκισμα και βγαίνει μέσα από μια διαδικασία προσευχής, το οποίο συνήθως οι πιστοί το πηγαίνουν και στην εκκλησία για να ευλογηθεί, φροντίζουν να το φτιάχνουν νηστήσιμο. Δεν βάζουν δηλαδή γάλα, ή άλλα αρτύσιμα υλικά, στη Φανουρόπιτα.

Τα υλικά, λέγεται πως, πρέπει να είναι 7, ή 9, ή 11, πάντα όμως μονός αριθμός. Οι λόγοι είναι μάλλον αδιευκρίνιστοι.

Μία από τις διάφορες συνταγές που υπάρχουν για την Φανουρόπιτα είναι και η παρακάτω:


Υλικά

4 φλυτζάνια αλεύρι μαλακό
2 φλυτζάνια ζάχαρη
2 φλυτζάνια λάδι
2 φλυτζάνια πορτοκαλάδα (από πορτοκάλια που θα έχουμε στείψει)
1 ποτήρι του κρασιού κονιάκ
½ κουταλάκι του γλυκού καννέλα
½ κουταλάκι του γλυκού γαρύφαλλα
2 κουταλάκια του γλυκού σόδα
½ κουταλάκι του γλυκού ξύσμα λεμόνι, ή πορτοκάλι
1 κουταλάκι του γλυκού γλυκάνισο
2-3 κομμάτια μαστίχα Χίου
½ φλυτζάνι καρύδια
Ελάχιστες σταφίδες
Ελάχιστους κόκκους ξερή μαγιά
Λίγο αγιασμό

Εκτέλεση

Τα χτυπάμε όλα μαζί, εκτός από το αλεύρι και την σόδα. Μετά το χτύπημα ρίχνουμε πρώτα την σόδα και μετά το αλεύρι.

Ψήνουμε στους 230 βαθμούς επί μία ώρα.

Όταν βγάλουμε την πίτα από τον φούρνο την ραντίζουμε με λίγο ανθόνερο, ή άλλο ποτό. Μετά βάζουμε την ζάχαρη, ή καρύδι τριμμένο.

Το προσκύνημα...

...στο Marlow

Πραγματοποιήθηκε χθες, ημέρα αργίας στην Αγγλία, το Κοινοτικό μας προσκύνημα στο Ρ/Καθολικό Ναό του Αγ. Πέτρου στην πόλη του Marlow. 75 προσκυνητές βρεθήκαμε εκεί για να τιμήσουμε το λείψανο (αριστερό χέρι) του Αγίου Ενδόξου και Πανευφήμου Αποστόλου Ιακώβου, αδελφού του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου. Με την ευγενική βοήθεια των εκεί εκκλησιαστικών αρχών τελέσαμε την Ιερή Παράκληση του Αγ. Ιακώβου και στο τέλος όλοι προσκύνησαν με δέος και με συγκίνηση περισσή το λείψανο.

Η ευχή και η ευλογία του Αγίου Ιακώβου θα μας συνοδεύουν στο μεγάλο αγώνα της ζωής.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι την ίδια ημέρα η φιλοξενούσα πόλη υποδέχονταν τους Ολυμπιονίκες της, που επέστρεφαν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου. Για τον σκοπό αυτό είχε κρεμάσει σε κεντρικό σημείο της κύριας οδού ένα μεγάλο πανώ με καλωσόρισμα και με τα ονόματά τους:

-

-

Σήμερα δεν γκρεμίζουμε τα τείχη όπως παλιά. Άλλωστε δεν υπάρχουν πια τείχη. Όλα φαίνεται να έχουν πέσει...

Στο Ντάραμ

Στο πρόσφατο Θεολογικό Συνέδριο (Orthodox Theological Research Forum) που έλαβε χώρα στο Ντάραμ (Durham) της BA Αγγλίας, μας εκπροσώπησε επάξια ο πρωτότοκος υιός Δημήτρης, τελειόφοιτος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών.

Μαζί με τις ωραίες εμπειρίες του μας έφερε και αρκετές φωτογραφίες, που δείχνουν το πόσο γραφική είναι αυτή η πόλη και πόσο αξίζει πραγματικά να την επισκεφθεί κανείς. Aς απολαύσουμε μερικές από αυτές.

Το Ντάραμ, (Ντάρχαμ ή Ντούρχαμ στη τοπική διάλεκτο) είναι το καμάρι της BA Αγγλίας, με καταπληκτική αρχιτεκτονική. Δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλο μέρος των ταινιών του παιδικού ήρωα Χάρυ Πότερ γυρίστηκαν στον Kαθεδρικό Ναό και στις υπόλοιπες αρχαιότητες της πόλης. Κάστρα, τείχη, οικίες αρμονικά ενταγμένες στο περιβάλλον, φρούρια, σύγχρονο οδικό δίκτυο, αγγλική φύση, αγορά με ότι βάζει ο νους και ένα μεγάλο ποτάμι να περνά ενδιάμεσα σε όλα αυτά, συνθέτουν το τοπίο που μπορεί να θαυμάζει ο περιηγητής.

Εκτός των παραπάνω, το Πανεπιστήμιο της πόλης θεωρείται το τρίτο καλύτερο στην Βρετανία με πλήθος Σχολών και Κολεγίων.

-

Στο Henley

I

Ένας αναπάντεχος
και ανάγλυφος
ζωγραφικός πίνακας
διαγράφεται
over the bridge
κάπου στα νότια
της κομητείας της Οξφόρδης
εκεί όπου ο Τάμεσης
είναι ακόμη αβαθής.

Οι ολόλευκοι κύκνοι
οπτασία αιθέρια μιας συγγενικής
και χαμένης
ίσως προδομένης
αυτοκρατορίας
γέρνουν το μακρύ λαιμό τους
ως άλλοι κρίνοι
ικετευτικά.

Το κρύο τσουχτερό
την ώρα του περιπάτου
μα ο ήλιος ανάλαφρος και γλυκύς
και το καμπαναριό
της γοτθικής εκκλησιάς
αγέρωχο
κανόνας μιας ζωής
που απομακρύνεται
σαν τα μακρόστενα
ποταμόπλοια
που χάνονται στο βάθος
της υδάτινης καταλλαγής.

ΙΙ

Το γραφικό θέρετρο
των Λονδρέζων της βικτωριανής εποχής
Henley-on-Thames
παρά τις όχθες του ποταμού
που μας θυμίζει λίγο από Πηνειό
τουλάχιστιν στο χρώμα
έχει τις αγκαλιές του
γεμάτες από άνθη εποχής
και την πλούσια καρυδένια κασέλα
με τους πολύτιμους θησαυρούς του
ανοιχτή
και προτεινόμενη.

Η φιλοξενία σε τούτη την κοιλάδα
μας ξάφνιασε.
Ο τόπος έτοιμος
να υποδεχθεί την άνοιξη.

Το όνειρο εδώ θα συνεχίσει αενάως
να συνοδεύει τις λέμβους
στους έντιμους αγώνες τους
και να γεννά ακέραιη αισιοδοξία
που τόσο την έχουμε
όλοι μας
ανάγκη.

-

Καλαμπόκι

Στη Βικιπαίδεια διαβάζουμε για το καλαμπόκι:

«Το καλαμπόκι ή αραβόσιτος είναι σιτηρό της οικογένειας των Αγρωστωδών και κατάγεται από την Αμερικάνικη ήπειρο όπου που πριν απο 5500 χρόνια το καλλιεργούσαν οι Ίνκας οι Μάγια και οι Αζτέκοι.

Η Ελληνική ονομασία του αραβόσιτος σημαίνει “η σίτος των Αράβων” και εισήχθη στην Ελλάδα το 1600 από τη Βόρεια Αφρική.

Παρότι το καλαμπόκι είναι βασική πηγή διατροφής σε πολλές χώρες η θρεπτική του αξία είναι μικρότερη απ’ ότι στα άλλα σιτηρά. Επίσης το ψωμί που παράγεται από το καλαμπόκι, γνωστό με το όνομα μπομπότα, δεν είναι καλής ποιότητας. Στη διατροφή επίσης χρησιμοποιείται και το λάδι του καλαμποκιού το γνωστό αραβοσιτέλαιο. Όμως χρήσιμα είναι και τα μη φαγώσιμα μέρη. Έτσι από το καλάμι φτιάχνεται χαρτί και χαρτόνι».

Εμένα πάντα μου άρεσε ιδιαίτερα το ψημένο καλαμπόκι, «αραποσίτι» το λέγαμε στα μέρη μας, στην Αργολίδα. Ακόμα και τώρα, όταν επισκέπτομαι το πατρικό μας σπίτι, η μητέρα μου ψήνει πάντα αραποσίτι, για να με ευχαριστήσει.

Αυτές οι ωραίες θύμησες μας έκαναν να ψήσουμε αραποσίτια τις προάλλες εδώ στο Λονδίνο και να απολαύσουμε τις ωραίες αυτές γεύσεις τους.

Σύννεφα στο Λονδίνο

Συννεφιά σήμερα το απόγευμα στο Λονδίνο.

Ο Νομπελίστας ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης έλεγε ότι:

«Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι».

Στη δική μας περίπτωση φαίνεται -δυστυχώς- πως δεν γεννήθηκε καθόλου φέτος το καλοκαίρι. Και πώς να σκοτωθεί κάτι που δεν υπάρχει καν.

Πάντως ας προσέξουμε λίγο περισσότερο και τις ψυχές μας, γιατί εκεί μάλλον παίζεται το μεγάλο παιχνίδι της ζωής. Κι όση περισσότερη συννεφιά υπάρχει εκεί τόσο πιο βαρύς ο πνευματικός χειμώνας...

Ο νοών νοείτω!

Βυζαντινή Σικελία

Η Σικελία κατακτήθηκε το 535 μ.Χ. από τα βυζαντινά στρατεύματα. Από τότε αρχίζει η βυζαντινή κυριαρχία, που κράτησε τρεις αιώνες.

Σ’ αυτή την εποχή το νησί ήταν υπό την πνευματική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και η τέχνη των Βυζαντινών επικράτησε πλήρως στον όμορφο αυτό τόπο, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που ακόμα κι όταν η Σικελία δεν ανήκε κατευθείαν στους Βυζαντινούς, οι ντόπιοι έκτιζαν βυζαντινά κτίρια και ναούς, αγιογραφούσαν βυζαντινές εικόνες και χρησιμοποιούσαν την τέχνη του βυζαντινού ψηφιδωτού.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα ο Καθεδρικός Ναός της Κεφαλού, που χρονολογείται από το 1197 και στεγάζει τα παλαιότερα βυζαντινά ψηφιδωτά του νησιού, ο Καθεδρικός Ναός του Μονρεάλε, (12ου αιώνα), 8 χλμ ΝΔ του Παλέρμο, με τα θαυμάσια βυζαντινά ψηφιδωτά και το Παρεκκλήσιο του Παλατίνου του Παλέρμο, με τις περίφημες εικόνες και τα βυζαντινά αγιογραφικά και ψηφιδωτά κοσμήματα.

1. Ο Παντοκράτορας της Κεφαλού:

2. Καθεδρικός Ναός του Μονρεάλε:

3. Καθεδρικός Ναός του Μονρεάλε:

4. Παρεκκλήσιο του Παλατίνου του Παλέρμο:

5. Παρεκκλήσιο του Παλατίνου του Παλέρμο:

Ο σπουδαίος Ουαλός ποιητής Euros Bowen εμπνεύσθηκε ιδιαίτερα από τον Παντοκράτορα της Κεφαλού και μας προσέφερε το υπέροχο εκείνο ποίημά του:


Ο ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΥ

Πέρα από την άκρη του βράχου
προς τους δυο στέρεους πύργους της πρόσοψης
κατά μήκος του κυρίως καθεδρικού ναού
σε απόσταση οπτικής επαφής με το ιερό,
κι εκεί ψηλά στην κορυφή
η αιώνια κεφαλή.

Χρυσά ψηφιδωτά να σπάζουν μέσα στο φύλλο
ο αίνος των
αρχαγγέλων, χερουβείμ, σεραφείμ,
και τα μεγαλυνάρια
της Παρθένου Μαρίας,
αποστόλων, πατριαρχών,
προφητών και αγίων,
προς την αιώνια κεφαλή.

Το αριστερό χέρι να κρατά το βιβλίο
των κρίσεων όλων,
και το δεξί χέρι να δίνει
με κοκκαλιάρικα δάχτυλα
την ευλογία
της αιώνιας κεφαλής.

Μαλλιά,
γένι,
όψη ασκητική,
και η αιώνια κεφαλή.

Και μάτια
η λάμψη
της κεφαλής
μια φωτιά που καυτηριάζει τη ρίζα
της του χώματος ενοχής.

Η Παναγία μας

Ένα σύντομο αλλά επιβεβλημένο αφιέρωμα στην Παναγιά μας.

Ο Άγιος των Ελληνικών Γραμμάτων Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης της αφιέρωσε το ποίημα «Στην Παναγίτσα στο Πυργί». Ας το απολαύσουμε:

Άφες μοι ίνα αναψύξω προ του με απελθείν
και ουκέτι ου μη υπάρξω.
(Ψαλμός του Δαυίδ).

Χαίρετ’ ο Ιωακείμ κι η Άννα,
που γέννησαν χαριτωμένη κόρη
στην Παναγίτσα στο Πυργί!
Χαίρεται όλ’ η έρημη ακρογιαλιά
κι ο βράχος κι ο γκρεμός αντίκρυ του πελάγους,
που τον χτυπούν άγρια τα κύματα,
χαίρεται απ’ την εκκλησίτσα,
που μοσχοβολά πάνω στη ράχη.

Χαίρεται τ’ άγριο δέντρο, που γέρνει
το μισό απάνω στον βράχο, το μισό στον γκρεμό.
Χαίρετ’ ο βοσκός, που φυσά τον αυλό του,
χαίρετ’ η γίδα του, που τρέχει στα βράχια,
χαίρεται το ερίφιο, που πηδά χαρμόσυνα.

Κι η πλάση όλη αναγαλλιάζει
και το φθινόπωρο ξανανοιώνει η γης,
σα σεμνή κόρη, που περίμενε χρόνια
τον αρραβωνιαστικό της απ’ τα ξένα
και τέλος τον απόλαψε πριν είναι πολύ αργά,
και σαν τη στείρα γραία, που γέννησε θεόπαιδο
κι ευφράνθη στα γεράματά της!

Δος μου κι εμένα άνεση, Παναγιά μου,
πριν ν’ απέλθω και πλέον δεν θα υπάρχω.

Όταν ο Μέγας Ναπολέων μπήκε νικητής στο Λουξεμβούργο, οι κάτοικοι έτρεξαν να του παραδώσουν τα κλειδιά της πόλεως πού τα είχαν φυλάξει στα χέρια ενός αγάλματος της Παναγίας.

- Αφήσατε τα στα χέρια της Παναγίας, είπε εκείνος, γιατί ό,τι φυλάει η Παναγία είναι καλά φυλαγμένο.

Ας έχουμε την ευχή της!

Η Γεωμετρία της Μνήμης

Εκδόθηκε πρόσφατα (σε 2η έκδοση) η δίγλωσση ποιητική συλλογή του Γεράσιμου Λουκάτου με τον όμορφο τίτλο «Η Γεωμετρία της Μνήμης». Η συλλογή εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2008 για λογαριασμό της νέας Εκδοτικής Εταιρείας «Ούτις».

Το βιβλίο περιλαμβάνει βασικά ένα ποίημα, διαιρεμένο σε 24 «Οίκους», ίσως για να θυμίζει λίγο από Χαιρετισμούς της Παναγίας. Στο τέλος υπάρχει κι ένα σύντομο ποιητικό αφιέρωμα στον μεγάλο Νεοέλληνα ποιητή Νίκο Καρούζο.

Η πολυτονική γλώσσα της ποιητικής αυτής δημιουργίας,η σύνταξη, τα συναισθήματα και οι εικόνες που ιστορούνται εκεί, αξίζουν σίγουρα της ιδιαίτερης προσοχής και μελέτης μας.

Κι αν θέλετε πάρτε κι ένα μικρό κουταλάκι για να γευθείτε λίγο από το υπέροχο και μυρωδάτο μέλι της:

«Ήταν ξεκλείδωτη η νύχτα.
Το φεγγάρι νόμισμα ασημένιο
το πήρε η σιωπή.
Το ‘ριξε στο πηγάδι της μνήμης
να ‘ρχονται να κοινωνούν τα αποδημητικά
για το μακρύ ταξίδι τους στο μέλλον».

«Ο καπνός δεν είναι πάντα
τεκμήριο θανάτου
το ξερό κλαδί
το πρόσωπο της σιωπής.
Θα γεράσεις
περιμένοντας χλωρά φύλλα
να τυλίξουν τη δίψα σου.

Μάθε την υπομονή
σα μοναχός
μπρος στο αναμμένο τζάκι της ερημιάς».

Το χέρι του Αγ. Ιακώβου

Στην μικρή, αλλά γραφική και ιστορική, πόλη του Marlow βρίσκεται ο Ρ/Καθολικός Ναός του Αγ. Πέτρου. Στο Ναό αυτό σώζεται ένα σημαντικό χριστιανικό λείψανο, το αριστερό χέρι του Αγ. Ιακώβου του Αποστόλου, εξαιρετικά καλοδιατηρημένο.

Μετά την πρόσφατη αυτή ανακάλυψη κι αφού είχα την ωραία ευκαιρία να επισκεφθώ τον εν λόγω Ναό και να προσκυνήσω το λείψανο, πρότεινα στον Εφημέριο του Ναού να μας επιτρέψει να οργανώσουμε ένα προσκύνημα με την Κοινότητά μας. Εκείνος συμφώνησε με προθυμία και τελικά κανονίσθηκε να γίνει το προσκύνημα κατά την αργία του τρέχοντος μηνός Αυγούστου, δηλαδή την Δευτέρα 25η Αυγούστου.

Οι Ενορίτες μας θα έχουν την δυνατότητα να επισκεφθούν τον ιστορικό Ναό του Αγ. Πέτρου, θα τελέσουμε την Ιερή Παράκληση προς τιμήν του Απ. Ιακώβου και θα προσκυνήσουμε το ιερό λείψανό του, για το οποίο ας αναφέρουμε και κάποια ιστορικά στοιχεία:

Το χέρι του Αγ. Ιακώβου, το οποίο πρωτοαναφέρεται στο Χρονικό του Επισκόπου του Αλτίνο στα 640, φυλάσσονταν στην Ιταλία μέχρι το 1046, οπότε και μεταφέρθηκε στο Αμβούργο της Γερμανίας, από τον Adalbert, Αρχιεπίσκοπο της Βρέμης. Στην Γερμανία φυλάσσονταν στο παλάτι του Αυτοκράτορα μέχρι που το έφερε στην Αγγλία το 1123 η Matilda, Αυτοκράτειρα της Γερμανίας και κόρη του Ερρίκου του Α΄, και το προσέφερε στο Reading Abbey το 1133. Το λείψανο βρίσκονταν εκεί μέχρι το 1539 οπότε ο Ερρίκος ο Η΄ διέλυσε όλα τα μοναστήρια.

Αργότερα στα 1786 βρέθηκε σε μια ανασκαφή που έγινε στο τόπο του μοναστηριού του Reading. Ακολούθως εκτέθηκε στο μουσείο του Reading, αλλά όταν το μουσείο έκλεισε το 1853 το λείψανο αγοράστηκε από τον κ. Scott Murray of Danesfield. Στα 1896 το λείψανο δόθηκε στο Ναό του Αγ. Πέτρου, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.

Σε μια προσπάθεια να εκτιμηθεί η αυθεντικότητα του λειψάνου αναζητήθηκε το υπόλοιπο σώμα του Αγ. Ιακώβου, το οποίο βρέθηκε ενταφιασμένο στον Καθεδρικό Ναό του Αγ. Ιακώβου (Sant Iago στα ισπανικά) στην πόλη Santiago de Compostela, που βρίσκεται στην περιοχή της Γαλικίας στην ΒΔ Ισπανία. Στα 1879 έγινε η έρευνα στον τάφο του Αγ. Ιακώβου. Ο Sir Thomas Kendrick, στο βιβλίο του "St James in Spain", περιγράφει τι συνέβη μόλις ανοίχθηκε ο τάφος:

"It was about three feet long, a foot deep and a foot wide, and it contained a quantity of very old bones. The party was overwhelmed by emotion. Οne workman fainted and remained blind for half an hour after he had recovered consciousness. The Clerk of the Works was sent to tell the Archbishop, though the time was 2 am, and woke up the place by throwing stones at the coachman's window."

Τελικά επικυρώθηκε ότι το αριστερό χέρι έλειπε από τα υπόλοιπα οστά που βρέθηκαν στον τάφο στην Ισπανία.

Ο Πάπας της Ρώμης Λέων ΙΓ΄ανακήρυξε τα οστά ως αυθεντικά οστά του Αγ. Ιακώβου.

Πολλά και διάφορα θαύματα έχει επιτελέσει το λείψανο αυτό του Marlow, σε πολλούς ανθρώπους που επικαλέσθηκαν στην προσευχή τους τον Αγ. Ιάκωβο.

H Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμά την ιερή μνήμη του Αγίου Ενδόξου και Πανευφήμου Αποστόλου Ιακώβου (αδελφού του Απ. Ιωάννου) στις 30 Απριλίου.

Ζηνουπόλεως Αρίσταρχος

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ζηνουπόλεως
κυρός Αρίσταρχος (+ 09-08-2002)

Μια ωραία και ζεστή ημέρα του καλοκαιριού, σαν σήμερα πριν από 6 χρόνια, εκοιμήθη ο αγαπημένος μας και πολυσέβαστος Επίσκοπος Ζηνουπόλεως Αρίσταρχος. Ας είναι το αφιέρωμα αυτό ένα ευλαβικό μνημόσυνο για ένα μεγάλο και σπουδαίο σύγχρονο εκκλησιαστικό άνδρα.

Ο κατά κόσμον Αντώνιος Μαυράκης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια την 1η Σεπτεμβρίου 1932. Αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης το 1955. Στις 25 Δεκεμβρίου 1950 χειροτονήθηκε Διάκονος από τον Επίσκοπο Μαρεώτιδος Αμβρόσιο και στις 18 Μαρτίου 1956 Πρεσβύτερος από τον Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Αθηναγόρα τον Α΄. Το 1958 έλαβε το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Στις 12 Ιανουαρίου 1969 χειροτονήθηκε τιτουλάριος Επίσκοπος Μαρεώτιδος, Βοηθός Επίσκοπος του Πατριάρχου Αλεξανδρείας. Την 1η Φεβρουαρίου 1972 εντάχθηκε στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και εξελέγη τιτουλάριος Επίσκοπος Ζηνουπόλεως. Διετέλεσε Βοηθός Επίσκοπος της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας από το 1972 μέχρι το 1981 και της Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας από το 1981 μέχρι το 2002. Εκοιμήθη στις 9 Αυγούστου 2002.

Σε ένα πιο προσωπικό τόνο, ο Αρίσταρχος ήταν πνευματικός και οικογενειακός μας φίλος. Αγαπούσε πολύ τα παιδιά μας, απολάμβανε την μαγειρική της Βιργινίας και χαιρόμασταν την φιλία και την συνεργασία μας, ιδιαίτερα δε την επικοινωνία και συνεργασία στη "Φωνή της Εκκλησίας", στον Ελληνικό Ραδιοφωνικό Σταθμό Λονδίνου.

Όταν έπαθε το πρώτο εγκεφαλικό έσπευσα στο Τμήμα Έκτακτων Περιστατικών του Νοσοκομείου Royal Free του Βορείου Λονδίνου για να τον δω και στη συνέχεια πήγαινα κάθε μέρα για όλη την διάρκεια της νοσηλείας του (νομίζω 33 ημέρες). Μου έκανε εντύπωση ότι άφηνε το δικό του κρεβάτι και επισκέπτονταν άλλους Ελληνορθόδοξους ασθενείς στο Νοσοκομείο, για να τους δίνει δύναμη, κουράγιο και τις ευχές και την ευλογία του. Ήταν μεγάλη ψυχή. Πολύ καθαρός άνθρωπος, διάφανη προσωπικότητα, γεμάτος αλτρουϊστικό πνεύμα, αγάπη, ευγένεια, καλωσύνη.

Γι’ αυτό μας λείπει. Μας λείπει πολύ.

Αλλά είμαι σίγουρος ότι από εκεί που βρίσκεται μας σκέφτεται, εύχεται και προσεύχεται για εμάς. Οι ευχές του μας συνοδεύουν και μας δυναμώνουν.