Jeffrey Gainer [Β΄]

(Συνέχεια από προχθές...)

4. Εντυπώσεις από την σύγχρονη ζωή της Ελλάδας

Μερικές από τις εμπειρίες που αποκόμισε ο φίλος μας Τζέφρυ από την Ελλάδα θα του μείνουν αληθινά αξέχαστες. Μεταξύ των άλλων είναι και οι παρακάτω:

α. Κάθε πρωΐ έπαιρνε το πρωϊνό του στην αυλή του πατρικού μου σπιτιού, κάτω από μια μεγάλη μαγιάτικη πορτοκαλιά. Δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσει -όπως ο ίδιος ακόμα μέχρι σήμερα διηγείται- εκτός από τον ελληνικό καφέ και τα γλυκύτατα βουτήματα, το ότι σήκωνε το χέρι του έπιανε ένα πορτοκάλι -στη μέση μάλιστα του καλοκαιριού- το καθάριζε και το έτρωγε. Αυτή η αμεσότητα στην επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και φύσεως τον έκανε να αισθάνεται μεγάλη χαρά κι αγαλλίαση.

β. Ένα απόγευμα (με την ελληνική σημασία της λέξεως, δηλαδή 5-6 μ.μ.) είμασταν καλεσμένοι σ’ ένα σπίτι οικογενειακών φίλων, όχι πολύ μακριά από το πατρικό μου σπίτι. Έχουν κι αυτοί μια πανέμορφη αυλή που ήταν γεμάτη με γλυκύτατα καλοκαιρινά φρούτα και μια σπουδαία κληματαριά, από την οποία και γευθήκαμε φρεσκοκομμένο και δροσερό σταφύλι.

Λίγη ώρα αφότου είχαμε φθάσει στο σπίτι των φίλων αυτών κι αφού είχαμε αρχίσει να ψιλοκουβεντιάζουμε για διάφορα θέματα, ο οικοδεσπότης με ρώτησε αν θα μπορούσαμε να μείνουμε μαζί τους για βραδινό φαγητό. Μου είπε δε χαρακτηριστικά πως ήταν διατεθειμένος να σφάξει αμέσως ένα κοτόπουλο, από εκείνα που τριγύριζαν ελεύθερα στην αυλή του, και να το ετοιμάσει για δείπνο.

Μόλις μετέφρασα στον Τζέφρυ την πρόταση αυτή, έμεινε άναυδος. Δεν μπορούσε να πιστέψει πως μπορεί να υπάρχει τέτοιο πνεύμα προσφοράς και φιλοξενίας. Ακόμη και σήμερα όταν το θυμάται και συζητά για το απόγευμα εκείνο νιώθει κάτι ξεχωριστό να τον γεμίζει, μια περίεργη γλυκύτητα του πλημμυρίζει την ψυχή μαζί μ’ έναν άπλετο θαυμασμό για τους απλούς εκείνους μα συνάμα τόσο γεμάτους κι ολοκληρωμένους πνευματικά ανθρώπους.

γ. Δυστυχώς εκείνη την ημέρα δεν μπορούσαμε να δεχτούμε την πρόταση των φίλων μας εκείνων, γιατί μια συγγενική μας οικογένεια μας περίμενε να τους αγιάσω το σπίτι και να φάμε μαζί τους το βράδυ. Έτσι κι έγινε.

Ο Τζέφρυ γι’ άλλη μια φορά έμεινε «με το στόμα ανοιχτό», όταν είδε να τελώ την Ακολουθία του Αγιασμού σε μια ανοιχτή κι ήρεμη οικογενειακή ατμόσφαιρα. Το αγιασμένο νερό, ο Τίμιος Σταυρός κι η εικόνα στη μέση του τραπεζιού, παιδικά παιγνίδια εδώ κι εκεί πάνω και κάτω από το τραπέζι, τα παιδιά να κινούνται άνετα πέρα-δώθε κατά την διάρκεια της Ακολουθίας, κι όλοι οι ενήλικες να παρακολουθούν, με φόβο Θεού, στεκόμενοι, την Ιερή Ακολουθία. Στο τέλος όλοι μικροί και μεγάλοι πέρασαν να αγιαστούν και να ασπασθούν τον Τίμιο Σταυρό. Ο Ουαλός φίλος μας ασπάσθηκε κι εκείνος με σεβασμό τον Σταυρό του Κυρίου μας.

Αμέσως μετά τον Αγιασμό το ίδιο εκείνο τραπέζι, πάνω στο οποίο είχαμε τοποθετήσει προηγουμένως τα ιερά μας, γέμισε από την καλή οικοδέσποινα με εκλεκτά εδέσματα, τα οποία όλοι γευθήκαμε κι απολαύσαμε. Τη βραδιά εκείνη αποδείξαμε γι άλλη μια φορά σ’ ένα δυτικό χριστιανό αδελφό μας την δυνατότητα της υγιούς επικοινωνίας μεταξύ πνεύματος και ύλης, όπως εμπειρικά την βιώνουμε στην Ελληνική Ορθόδοξη Παράδοσή μας.

5. Η σημασία της παραπάνω ιστορίας

Είναι σαφές πως η παραπάνω ιστορία έχει να διδάξει πολλά τους Έλληνες, ιδιαίτερα δε εκείνους της σύγχρονης Διασποράς. Τα κυριώτερα στοιχεία της ιστορίας, κι εκείνα τα οποία θα πρέπει κάπως περισσότερο να προσέξουμε, είναι, κατά προσωπική άποψη, τα εξής:

α. Η εμπνευσμένη διδασκαλία από έναν Ουαλό της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας (πιό συγκεκριμένα της Κοινής Ελληνιστικής διαλέκτου).

β. Η αυθόρμητη κι ειλικρινής του επιθυμία να διδαχθεί την Νέα Ελληνική.

γ. Ο εντυπωσιασμός του από τον ελληνικό τρόπο ζωής (ειδικά αυτόν της ανόθευτης ελληνικής επαρχίας) και η καλή του διάθεση να συμμετάσχει σ’ αυτόν με τον τρόπο του, και

δ. Ο σεβασμός και η άδολη αγάπη του για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας.

Ποιά μπορεί όμως νάναι τελικά η σημασία που έχουν όλα αυτά τα στοιχεία;

Πιστεύω πως και μόνο το γεγονός ότι ένας Ουαλός έχει καταπιαστεί με τα ελληνικά πράγματα, καθώς και τα της Ορθοδοξίας, και με μεγάλη μάλιστα επιτυχία, είναι από μόνο του αρκετά αξιοσημείωτο. Είναι ανάγκη βέβαια αν τονίσουμε επίσης πως αυτός ο Ουαλός δεν είναι ο μόνος Βρετανός που ασχολείται με τα θεωρούμενα ως «δικά μας πράγματα». Υπάρχει μια πληθώρα ειδικών Βρετανών επιστημόνων και κληρικών που ασχολούνται συστηματικά με τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία.

Εκείνο όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να εξετάσει κανείς την παραπάνω ιστορία, με το επί μέρους χαρακτηριστικά στοιχεία της, με διάκριση και συγκριτικά με το πως εμείς οι Έλληνες βλέπουμε τα ίδια στοιχεία και πως τα αντιμετωπίζουμε, στην προσωπική μας ζωή και σ’ εκείνη των παιδιών μας.

Οι ειδικοί μας ενημερώνουν πως περισσότερα από τα μισά παιδιά μας, περισσότερα από τα μισά ελληνόπουλα, που μεγαλώνουν στην Μεγ. Βρετανία, δεν έχουν καμμιά σχέση με τα Ελληνικά Γράμματα, δεν παρακολουθούν το Ελληνικό Σχολείο, δεν μαθαίνουν τα Ελληνικά «γράμματα, σπουδάγματα, του Θεού τα πράγματα», που με τόσες θυσίες οι πρόγονοί μας διέσωσαν μέσα από το στόμα του λύκου και μας παρέδωσαν σαν την πιο σπουδαία τους κληρονομιά.

Ένας Ουαλός, που δεν είχε κανένα λόγο ν’ ασχοληθεί με τα ελληνικά πράγματα, αλλά ασχολήθηκε, βούτηξε μέσα στον ωκεανό της ελληνορθόξοξης παράδοσής μας και βγήκε στην επιφάνεια με μια καθάρια γνώση αλλά κι ένα ξεχωριστό ήθος. Αυτά του τα προσέφεραν «το αρχαίο πνεύμα το αθάνατο», όπως λέει κι ο ποιητής, αλλά κι η αληθινή και μυστική πίστη της Ορθοδοξίας. Άραγε, δεν θα μπορούσαμε να παραδειγματισθούμε κι εμείς από την αγνότητα, την καλή κι ανοιχτή διάθεση, την συνέπεια και την εργατικότητα του Ουαλού αυτού;

Δεν είναι βέβαια πάντοτε σωστό κι ούτε αποτελεσματικό να μιλάει και να γράφει κανείς δεοντολογικά. Σημασία δεν έχει να προτείνει κανείς έτοιμες λύσεις, οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν αρμόζουν σε κανένα, ούτε ίσως και σε κείνον που τις προτείνει. Αξίζει όμως κι είναι αναγκαίο να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε κάποτε έναν προβληματισμό και μια συζήτηση.

Αυτή η συζήτηση μπορεί να επεκταθεί ακόμη και σε λεπτομέρειες (επάνδρωση Σχολείων με δασκάλους, υλικοτεχνική υποδομή, εξασφάλιση χρημάτων, ένωση ή συνεργασία Σχολείων μιας συγκεκριμένης περιοχής, κι άλλα), αλλά πάνω απ’ όλα ας είναι η ιδέα, η ιδέα της διατήρησης αλλά και της εξέλιξης της πολιτιστικής και της θρησκευτικής μας κληρονομιάς. Κι αυτή την ιδέα είναι ανάγκη να την κρατήσουμε αγνή και καθαρή, απ’ οποιεσδήποτε περίεργες επιρροές, ή πολιτικάντικες ρυθμίσεις.

Ο Ελληνισμός της Διασποράς, αλλά κι εκείνος της μητροπόλεως, έχει πάντα στη φροντίδα του (στο μυαλό και την καρδιά του) δυο πράγματα που τα θεωρεί ιερά: το ένα είναι η Εκκλησία και το άλλο είναι το Ελληνικό Σχολείο, η Αγία Τράπεζα απ’ την μια μεριά και η διδασκαλική έδρα απ’ την άλλη. Και τα δύο έχουν προσφέρει και θα συνεχίσουν να προσφέρουν στον Ελληνισμό τον αγιασμό και τον πολιτιστικό πλούτο αντίστοιχα, αρκεί να στηριχθούν και να υποστηριχθούν από όλους.

Η αδιαφορία και η παραίτηση, που τείνουν να γίνουν εθνικά χόμπυς των Ελλήνων, μόνο πολιτισμική και πνευματική φθορά και καταστροφή θα επιφέρουν. Το παράδειγμα του Ουαλού φίλου μας, αυτού του λάτρη του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, είθε να γίνει φάρος φωτεινός που θα μας φωτίσει τον μακρύ κι ανηφορικό δρόμο της προόδου και της θέωσης.