Προσδοκίες...

(ἤ , Τῆς Μ. Σαρακοστῆς τὸ εὐχετήριο νόημα)

Κάθε χρόνο αὐτὲς τὶς ἡμέρες ἀκούγεται κατὰ κόρον ἡ εὐχή: «Καλὴ Σαρακοστή», ὅπως ἐπίσης ἀκροώμεθα ἀπὸ τὰ Μ.Μ.Ε., πὼς οἱ καταναλωτὲς προμηθεύτηκαν τὰ σαρακοστιανὰ ἐδέσματα κ.ἄ. παρόμοια. Καὶ γιὰ νὰ εἴμαστε εἰλικρινεῖς, αὐτὴ εἶναι κι ἡ ἀλήθεια: ὅτι δηλαδή μὲ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα ἔχουμε ἔναρξη τῆς ἱερώτερης περιόδου τοῦ λεγομένου ἐτησίου λειτουργικοῦ κύκλου τῆς Ἐκκλησίας μας. Μὲ λίγα λόγια τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τὴν ὁποία ὅλοι θυμοῦνται, ἀλλὰ τὸ ἐρώτημα εἶναι: πῶς καὶ γιατὶ τὴ θυμοῦνται. Κι αὐτὸ ἀσφαλῶς πρέπει ν᾿ ἐρευνηθεῖ.

Ἤδη  ἔγινε ἡ  σύγχυση,  κι ἔτσι ἡ λέξη Ἀπόκρεω, Ἀποκριά, ποὺ ἀφορᾶ τὴν τρίτη Κυριακὴ τοῦ Τριωδίου, νὰ μπερδευτεῖ καὶ μὲ τὴν ἑπόμενη Κυριακή, τῆς Τυρινῆς, τὴν ὁποία καὶ ὀνομάζουν τελευταία Ἀποκριά. Γιατί, σύμφωνα μὲ τὰ ὅσα ἔχουμε παραλάβει ἀπὸ τοὺς πατέρες μας, τὴν Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω, σταματᾶμε τὴν βρώση τοῦ κρέατος κι ἀρχίζουμε ἀπὸ τὴ Δευτέρα τὴ λευκὴ λεγομένη νηστεία. Ποὺ σημαίνει,  ὅτι ἀρχίζει σταδιακὰ  τὸ μέγα ἄθλημα τῆς ἐγκρατείας,  τὸ ὁποῖο οὐσιαστικὰ πραγματοποιεῖται τὴ Μ. Σαρακοστή. Ἀπὸ Καθαρὰ Δευτέρα δηλαδή, μέχρι καὶ τὴν Παρασκευὴ τῆς λεγομένης ἑβδομάδος τῶν Βαΐων. Γιὰ νὰ περιμένουμε μετὰ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα καὶ τὸ Πάσχα.

Καλὴ Σαρακοστή, λοιπόν, εὐχόμαστε τὴν Καθαρὰ Δευτέρα. Καί, μάλιστα, κοιτάζουμε τὰ ἐδέσματα τῆς ἡμέρας αὐτῆς νὰ εἶναι νηστίσιμα.

Δυστυχῶς ὅμως. Γιατὶ μένουμε μονάχα στὶς πρόχειρες συνήθειες καὶ στὶς ἀκόμα πιὸ πρόχειρες, καὶ δίχως νὰ τὶς πιστεύουμε, εὐχές. Ἔτσι λέμε Καλὴ Σαρακοστή, ὅμως δὲν τὴν τιμᾶμε καὶ πιὸ πολὺ περισσότερο, οὔτε κἄν τὴν τηροῦμε. Γιατὶ ὅλος μας ὁ ζῆλος ἐξαντλεῖται τὴν πρώτη ἡμέρα. Τὴν ἡμέρα δηλαδή,  τῆς  Καθαρᾶς Δευτέρας, ἐπειδὴ ἀπὸ τὴν Τρίτη ξαναρχίζουμε τὶς ἴδιες μας συνήθειες. Τὸν ἴδιο τρόπο διατροφῆς καὶ ζωῆς, ποὺ εἴχαμε μέχρι τήν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς.  

Αὐτὸ τὸ ψευδές, λοιπόν, γεγονὸς ποὺ ζοῦμε -ἔστω καὶ μιὰ μέρα τὸ χρόνο- ἴσως κάποτε νὰ πρέπει νὰ πάψει ἤ ἔστω νὰ βελτιωθεῖ. Γιατὶ τὸ νὰ ζοῦμε μὲ ψευδαισθήσεις,  αὐτὸ εἶναι ὅ,τι τὸ χειρότερο, τὸ ὁποῖο στὸ τέλος μᾶς ὁδηγεῖ στὴν ἀπόγνωση ἤ στὴν πόρωση. Ἔτσι, ἀφοῦ ἀποφασίζουμε νὰ κάνουμε τὸ ταξίδι μας μέσα στὸ πάντερπνο τοπίο τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, τί μᾶς πειράζει, ἄραγε, νὰ τὸ συνεχίσουμε; Ἔτσι, γιὰ συνειδητοποιήσουμε ἐπιτέλους γιατὶ λέμε κι εὐχόμαστε, «Καλὴ Σαρακοστή». Τί ἐπιτέλους εἶναι αὐτὴ ἡ Σαρακοστή, γιατὶ παρουσιάζεται στὴ ζωή μας, ποιὲς οἱ ὠφέλειες ποὺ μᾶς προσφέρει. Καὶ στὸ κάτω-κάτω τῆς γραφῆς ἔτσι χωρὶς λόγο τὴν παρουσιάζει ἡ Ἐκκλησία, ὡς τὴν ἱερώτερη περίοδο τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους;

«Ὅταν κάποιος ξεκινάει γιὰ ἕνα ταξίδι -θὰ μᾶς πεῖ ὁ ἀείμνηστος π. Ἀλέξανδρος Σμέμαν- θὰ πρέπει νὰ ξέρει ποῦ πηγαίνει. Αὐτὸ συμβαίνει καὶ μὲ τὴ Μεγάλη Σαρακοστή. Πάνω ἀπ᾿ ὅλα ἡ Μεγάλη Σαρακοστὴ εἶναι ἕνα πνευματικὸ ταξίδι ποὺ προορισμός του εἶναι τὸ Πάσχα, ἡ «Ἑορτὴ  Ἑορτῶν». Εἶναι ἡ πρετοιμασία γιὰ τὴν «πλήρωση τοῦ Πάσχα, ποὺ εἶναι ἡ πραγματικὴ Ἀποκάλυψη». Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ ἀρχίσουμε μὲ τὴν προσπάθεια νὰ καταλάβουμε αὐτὴ τὴ σχέση ποὺ ὑπάρχει ἀνάμεσα στὴ Σαρακοστὴ καὶ τὸ Πάσχα... [γιατὶ] εἶναι ἀπαραίτητο νὰ ἐξηγήσουμε ὅτι τὸ Πάσχα εἶναι κάτι πολὺ περισσότερο  ἀπὸ μιὰ γιορτὴ, πολὺ πέρα ἀπὸ μιὰ ἐτήσια ἀνάμνηση ἑνὸς γεγονότος ποὺ πέρασε. ὁ καθένας ποὺ ἔστω καὶ μιὰ φορὰ ἔζησε αὐτὴ τὴ νύχτα «τὴ σωτήριο, τὴ φωταυγῆ καὶ λαμπροφόρο», ποὺ γεύτηκε ἐκείνη τὴ μοναδικὴ χαρά, τὸ ξέρει αὐτό».

Ἕνα εἶναι βέβαιο, πὼς ὅσοι εὔχονται τὴν Καθαρὰ Δευτέρα «Καλή Σαρακοστή» καὶ γεύονται τὰ νηστίσιμα ἐδέσματα, ἔστω κι αὐτὴ τὴ μέρα μονάχα, οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτούς ἤ ἔστω σχεδὸν ὅλοι, τὴ Νύχτα τοῦ Πασχα εἶναι παρόντες στὴν τελετὴ τῆς Ἀναστάσεως μὲ τὴν ἀναμμένη τους λαμπάδα στὸ χέρι καὶ τὸ φτερούγισμα τῆς ἐλπίδας καὶ τῆς συγκίνησης στὴν ψυχή.  

Εἶναι, βέβαια,  ἀλήθεια,  πὼς ἀπὸ ἀπὸ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα ἴσαμε τὴ βραδυὰ τοῦ Μ.  Σαββάτου τὸ χρονικὸ διάστημα ποὺ ὑφίσταται,  εἶναι ἀρκετὰ μεγάλο - κοντὰ δυὸ μῆνες. Ὅμως ἕνα πράγμα θὰ πρέπει νὰ προσεχτεῖ ἐδῶ, καὶ μάλιστα μὲ τὴ δέουσα  ἱεροπρέπεια, γιατὶ ὅπως διαπιστώνει ὁ κάθε ἔμπειρος ποιμένας, κάποιο μυστικὸ νῆμα δένει αύτὲς  τὶς δύο ἡμέρες. Κι αὐτὸ εἶναι ἡ προσδοκία:  Ἡ προσδοκία τῆς ἀναστάσιμης χαρᾶς καὶ εὐλογίας. Αὐτῆς τῆς χαρᾶς ποὺ δὲ μποροῦν νὰ καταλάβουν οἱ ἄνθρωποι, ὡστόσο τὴν ἀναζητοῦν.

π. Κ.Ν. Καλλιανός