Οι αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης

 
Η Ευρώπη είναι γεμάτη από πόλεις με πλούσια ιστορία και αρχαία καταβολές, πολλές εκ των οποίων ιδρύθηκαν από πολιτισμούς που προϋπήρχαν των σημερινών εθνικών κρατών.

 
Κάθε χώρα της ηπείρου έχει την αρχαιότερη πόλη της, η οποία συχνά φέρει την υπογραφή αρχαίων πολιτισμών και λαών.
 
Για παράδειγμα, η Μασσαλία στη Γαλλία ιδρύθηκε από Έλληνες αποίκους τον 6ο αιώνα π.Χ. και αποτέλεσε σημαντικό εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο.
 
Παρομοίως, η Σμύρνη στην Τουρκία, που ιδρύθηκε από Έλληνες, και η Κωνστάντζα στη Ρουμανία, επίσης ελληνικής προέλευσης, αποδεικνύουν την ευρύτητα της ελληνικής επιρροής στην περιοχή της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.
 
Ο χάρτης της παρούσας ανάρτησης καταγράφει την αρχαιότερη πόλη κάθε ευρωπαϊκής χώρας και την εθνική προέλευση των ιδρυτών τους, προσφέροντας μια μοναδική οπτική για το πώς οι αρχαίοι λαοί έχουν διαμορφώσει τη σύγχρονη Ευρώπη.
 
Από τη Σαρδηνία έως την Ρωσία, από τη Ισπανία έως την Ρουμανία κι από την Ιρλανδία έως την Τουρκία, οι πόλεις αυτές αποτελούν ζωντανά μνημεία των πολιτιστικών ανταλλαγών και των ιστορικών συνδέσεων που διαμόρφωσαν την ήπειρο.
 
Η ελληνική παρουσία, μάλιστα, είναι ιδιαίτερα έντονη, αποδεικνύοντας τη διαρκή επιρροή του ελληνικού πολιτισμού στις πόλεις αυτές, οι οποίες συνεχίζουν να είναι κέντρα πολιτισμού και ιστορίας μέχρι και σήμερα.
 
Αξίζει να σημειωθεί πως το Άργος στην Αργολίδα είναι η αρχαιότερη συνεχώς κατοικημένη πόλη στην Ευρώπη. Η ιστορία του Άργους ξεκινά γύρω στο 3000 π.Χ.
 
Τα αρχαιολογικά της μνημεία χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού με την πόλη του Διομήδη (βασιλιάς του Αργους κατά τον Τρωικό πόλεμο) να είναι από τα σπουδαιότερα κέντρα του Μυκηναϊκού Πολιτισμού.
 
Η πόλη διαδραμάτισε επίσης κεντρικό ρόλο στον ελληνικό πολιτισμό, καθώς ήταν το κέντρο της Μυκηναϊκής κουλτούρας και της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, με σημαντικά μνημεία και μυθολογικές συνδέσεις (όπως με τους ήρωες Ηρακλή και Ορέστη).

Χώρες που αναφέρονται στην Αγία Γραφή

 
Πολλές χώρες και περιοχές που αναφέρονται στην Αγία Γραφή έχουν μεγάλη ιστορική και θρησκευτική σημασία.
 

Η Αίγυπτος είναι μία από τις πιο γνωστές, καθώς συνδέεται με την ιστορία του Μωυσή και την Έξοδο των Ισραηλιτών από τη δουλεία.
 
Επίσης, η Βαβυλώνα (στη σημερινή περιοχή του Ιράκ) παίζει σημαντικό ρόλο στην Παλαιά Διαθήκη, καθώς εκεί εξορίστηκαν οι Ισραηλίτες μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ.
 
Άλλες χώρες όπως η Ασσυρία, η Μηδία και η Περσία (σημερινό Ιράν) εμφανίζονται σε σημαντικά προφητικά και ιστορικά γεγονότα.
 
Στην Καινή Διαθήκη, κυρίαρχη θέση κατέχει η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αφού υπό την κυριαρχία της έζησε και δίδαξε ο Ιησούς Χριστός.
 
Η Ιουδαία, η Γαλιλαία και η Σαμάρεια ήταν επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και αποτέλεσαν το σκηνικό της ζωής του Χριστού.
 
Επίσης, αναφέρονται χώρες και πόλεις εκτός Παλαιστίνης, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μικρά Ασία, περιοχές στις οποίες ταξίδεψε ο απόστολος Παύλος για να κηρύξει το Ευαγγέλιο.
 
Η γεωγραφία της Αγίας Γραφής αποκαλύπτει τη σύνδεση του Θείου σχεδίου με την ιστορία και τους λαούς της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
 
Δυστυχώς ο χάρτης της παρούσας ανάρτησης δεν είναι ακριβής, αφού έχει λανθασμένες αναφορές, όπως στη Βόρεια Μακεδονία (!!!) και στην Τουρκία (!!!), αλλά είναι βέβαια ένα σημείο αρχικής αναφοράς για τους μελετητές των Αγίων Γραφών.

Ο Χριστιανισμός στη Μέση Ανατολή

 
Ο Χριστιανισμός έχει βαθιές ρίζες στην Εγγύς και στη Μέση Ανατολή, αλλά σήμερα αποτελεί μειονοτική θρησκευτική πίστη σε μεγάλο μέρος της περιοχής.
 

Ο χάρτης της παρούσας ανάρτησης δείχνει την ποικιλόμορφη χριστιανική παρουσία, από μικροσκοπικές μειονότητες, όπως το 0,2% του Ιράν, μέχρι ιστορικά προπύργια όπως η Κύπρος, όπου οι Χριστιανοί αποτελούν το 78% του πληθυσμού.
 
Ο Λίβανος ξεχωρίζει με τους Χριστιανούς στο 31%, αντανακλώντας το μοναδικό θρησκευτικό μωσαϊκό του, ενώ το 10% της Αιγύπτου περιλαμβάνει εκατομμύρια Κόπτες, μία από τις παλαιότερες χριστιανικές κοινότητες του κόσμου.
 
Σε κράτη του Κόλπου, όπως το Κουβέϊτ, το Μπαχρέϊν και το Κατάρ, σημαντικοί χριστιανικοί πληθυσμοί αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από εκπατρισμένους εργαζόμενους.
 
Παρά τους δεσμούς αιώνων με την περιοχή, οι Χριστιανοί στην παρούσα εποχή αντιπροσωπεύουν μικρά τμήματα του πληθυσμού - μια υπενθύμιση της μετατόπισης των δημογραφικών δεδομένων και των πολύπλοκων ιστοριών στο λίκνο του ίδιου του Χριστιανισμού.

Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι - Β΄

 

Άποψη θρησκευτική για τη βιαιότητα του Ισραήλ  

 

Ερωτήματα εύλογα προκαλεί η απανθρωπιά της κυβέρνησης Νετανιάχου, η εκ μέρους της άρνηση της πραγματικότητας και η επιχείρηση να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Ο Μαρκ Ανρί, ανταποκριτής στο  Τελ Αβίβ της γαλλικής εφημερίδας «Λε Φιγκαρό» (Φύλλο 23-24/8/2025, σελ. 5) αναφέρει πως το Υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ αποφάσισε να χρηματοδοτήσει με σαράντα εκατομμύρια δολάρια καμπάνια που αφορά την έως το τέλος του τρέχοντος έτους φιλοξενία ξένων προσωπικοτήτων, ιδίως από ΗΠΑ και Γερμανία, αλλά και από Ασία, Λατινική Αμερική και Αφρική, που επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Η καμπάνια θα αφορά την ξενάγηση των φιλοξενουμένων στα εγκλήματα της Χαμάς… Άλλα λόγια δηλαδή.
 
Είναι δεδομένα τα εγκλήματα της Χαμάς. Όμως ο λόγος δεν είναι για αυτά, αλλά για όσα επακολουθούν. Την αφαίρεση της ζωής 64.000 Παλαιστινίων, κυρίως γυναικών και παιδιών, τον λιμό που επακολουθεί και την εκδίωξη από τον τόπο τους εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων. Σημειώνεται ότι επώνυμοι και ανώνυμοι ισραηλινοί αντιδρούν την πολιτική Νετανιάχου. Μεταξύ αυτών ο πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ Εχούντ Ολμέρτ κατηγόρησε την κυβέρνηση Νετανιάχου για εγκλήματα πολέμου. Επίσης 600 περίπου απόστρατοι αξιωματικοί υποστήριξαν ότι η Χαμάς δεν αποτελεί πλέον απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ και επομένως η γενοκτονία των Παλαιστινίων δεν έχει νομικό και ηθικό έρεισμα.
 
Το ερώτημα εξακολουθεί: από που αυτή η απανθρωπιά της κυβέρνησης Νετανιάχου, που  προκαλεί αρνητικά συναισθήματα σε όλους τους λαούς της Γης όχι μόνο εναντίον της κυβέρνησής του αλλά εναντίον του Ισραήλ και έναντι των ανά την Γη Εβραίων, που ουδεμία ευθύνη έχουν για την πολιτική του; Ο λόγος είναι θρησκευτικός: η αποδοχή ενός νέου εβραϊσμού, του θρησκευτικού σιωνισμού, μιας δηλαδή σύνθεσης της εβραϊκής θρησκείας με τον εκκοσμικευμένο σιωνισμό.
 
Οι Εβραίοι, με συναίσθηση  ότι είναι ο περιούσιος λαός του Θεού, έζησαν επί 2000 περίπου χρόνια  σε διασπορά και επέζησαν διωγμών, σε βάρος τους διακρίσεων, απομονωτισμού, και προκαταλήψεων χάρη στη Συναγωγή τους και στην τήρηση των θρησκευτικών τους διατάξεων και εθίμων, όπως τους τις δίδασκαν οι ραβίνοι. Η πίστη τους ήταν ότι πατρίδα δεν είχαν πλέον και ότι αυτή «θα ανασυσταθεί με την έλευση του Μεσσία, που θα ανοικοδομήσει και την Ιερουσαλήμ και θα ζήσουν αμέριμνοι, χωρίς κανείς να τους τρομάζει», όπως γράφει ο Προφήτης Ιερεμίας και ερμηνευόταν από τους ραβίνους. Αυτός ήταν ο λόγος που προσαρμόζονταν στις συνθήκες των κρατών στα οποία ζούσαν. Αυτή ήταν και μία από τις αιτίες που ήσαν σε αντίθεση με τους Έλληνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Έλληνες αισθάνονταν ότι ήσαν υπόδουλοι και έπρεπε να ελευθερώσουν την πατρίδα τους. Οι Εβραίοι δεν είχαν αυτό το συναίσθημα περί πατρίδος και είχαν προσαρμοστεί στα της οθωμανικής διοίκησης και πολλές φορές σε βάρος των Ελλήνων.
 
Το Σιωνιστικό κίνημα, με ηγέτη τον Εβραίο, Ουγγρικής καταγωγής, Τέοντορ Χερτσλ (1860-1904) είχε πολιτικό σκοπό «την υλοποίηση του δικαιώματος του εβραϊκού λαού στην εθνική του αναγέννηση». Το κίνημα ενίσχυσε η Διακήρυξη του Άρθουρ Τζέιμς Μπάλφουρ, Υπουργού Εξωτερικών της Βρετανίας, χώρας που είχε υπό τη διοίκησή της την Παλαιστίνη, περί της εκεί δημιουργίας εβραϊκού κράτους. Έκτοτε αρχίζει η μετατροπή του Ιουδαϊσμού από θρησκεία σε έθνος. Το εβραϊκό κράτος, με την ίδρυσή του το 1948, διακήρυξε ότι είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία, αποδέχθηκε πως για να συνδεθεί με την πολιτισμική - θρησκευτική κληρονομιά του και να υπάρχει η συνέχεια οφείλει να έχει ως βάση της ζωής των πολιτών του την Παλαιά Διαθήκη και ως εθνική γλώσσα να επανέλθουν τα εβραϊκά, που επί 2.000 χρόνια διατηρούντο μόνο στις συναγωγές.
 
Συν τω χρόνω φανατικοί θρησκευόμενοι Εβραίοι εκκοσμικεύθηκαν, προσχώρησαν στον θρησκευτικό σιωνισμό, δημιούργησαν πολιτικά Κόμματα και σήμερα συμμετέχουν στην κυβέρνηση Νετανιάχου, κατέχουν σημαντικά υπουργεία και επηρρεάζουν τις αποφάσεις της. Οι με θρησκευτικό φανατισμό ενέργειες της εν λόγω κυβέρνησης καθιστούν απάνθρωπη την αντιμετώπιση των Παλαιστινίων. Ο Μπ. Νετανιάχου σε αποστροφή λόγου του και για να πείσει τους Εβραίους περί της ορθότητας των ενεργειών του τους προέτρεψε να θυμηθούν «τί τους έκαμαν οι Αμαληκίτες».
 
Οι Αμαληκίτες ήσαν νομαδικός λαός, που κατοικούσε μεταξύ των νοτιότερων υψωμάτων της Χαναάν και των συνόρων της Αιγύπτου. Από το 1200 π.Χ. οι σχέσεις τους με τους Ισραηλίτες ήσαν πάντοτε τεταμένες. Στο βιβλίο της Εξόδου (ιζ΄κεφ. στίχος 14) γράφεται ότι ο Θεός είπε στον Μωυσή ότι «εξάπαντος θα εξαφανίσω τους Αμαληκίτες, ακόμα και από τη θύμησή τους, από τη γη». Στο άλλο βιβλίο της Πεντατεύχου, στο Δευτερονόμιο, ο Νόμος είναι περιγραφικότερος και σαφέστερος: «Ποτέ (Σημ. οι Εβραίοι) να μην ξεχάσετε τί σας έκαμαν οι Αμαληκίτες κατά την πορεία σας, όταν βγήκατε από την Αίγυπτο… Γι΄ αυτό, όταν εγκατασταθείτε στη χώρα που ο Θεός σας δίνει για ιδιοκτησία και ησυχάσετε από τους γύρω εχθρούς σας, τότε θα εξαλείψετε τη μνήμη των Αμαληκιτών από την υφήλιο. Μην το ξεχάσετε». Ο θρησκευτικός Σιωνισμός αναβιώνει τα προ 3.200 ετών γεγονότα για να εξυπηρετήσει τα τωρινά σχέδιά του, που είναι να εξαλείψει τους Παλαιστινίους από τη Γη τους.
 
Οι πρόσφατες δηλώσεις υπουργών της κυβερνήσεως Νετανιάχου είναι ανατριχιαστικές και προκαλούν την ανθρώπινη  νοημοσύνη, όταν μιλούν για αντισημιτισμό και για ψευδείς πληροφορίες. Ο Υπουργός Αμύνης του Ισραήλ Ισραέλ Κατζ δήλωσε: «Όλος ο άμαχος πληθυσμός στη Γάζα διατάχθηκε να φύγει αμέσως. Δεν θα λάβουν σταγόνα νερό μέχρι να φύγουν». Ο ίδιος πρόσθεσε πως «η εναλλακτική λύση είναι η πλήρης καταστροφή και η ερήμωση της Γάζας». Επίσης καθόρισε και χώρες (Καναδά, Ισπανία, Ιρλανδία κ.α.) που να δεχθούν τους εκδιωγμένους Παλαιστίνιους… Ακόμη αντιτίθεται στην επιστροφή των υψωμάτων Γκολάν, που το Ισραήλ κατέλαβε κατά τον πόλεμο των έξι ημερών: «Αυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Ισραήλ και ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και την προστασία του».
 
Ο Υπουργός Εσωτερικής Ασφαλείας του Ισραήλ Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ δηλώνει οπαδός του ραβίνου Μέιρ Καχάνε και υποστηρίζει την απέλαση των Παλαιστινίων από τα εδάφη τους. Ο Υπουργός πολιτιστικής κληρονομιάς Αμιχάι Ελιγιάχου δήλωσε: «Θα εξαφανίσουμε τη Γάζα. Όλη η Γάζα θα γίνει εβραϊκή. Δόξα τω Θεώ εξαφανίζουμε το κακό». Με εντολή του Υπουργού Επικοινωνιών Σλόμο Κάρχι κατασχέθηκε ο εξοπλισμός του αμερικανικού πρακτορείου ειδήσεων Associated Press (ΑP) και μετά από παρέμβαση της αμερικανικής κυβερνήσεως του επεστράφη. Επί των ημερών του πολλοί δημοσιογράφοι έχουν δολοφονηθεί από τα ισραηλινά πυρά. Πρόσφατα του Αραβικού τηλεοπτικού σταθμού Αλ Ζαζίρα, του οποίου απαγορεύθηκε η μετάδοση στο Ισραήλ και στις 25 Αυγούστου 2025 δολοφονήθηκαν συνεργάτες των Πρακτορείων Ρόιτερς και AP. Μεταξύ αυτών και η 33έτις Μαριάμ Ντάγκα ανεξάρτητη ειδησεογράφος, συνεργαζόμενη με το AP. Η Υπουργός Κοινωνικής Ισότητας Μέι Γκολάν υποστηρίζει την ίδρυση εβραϊκών οικισμών στις περιοχές που ανήκουν στους Παλαιστινίους στη Γάζα, και την Νάκμπα. Η λέξη σημαίνει καταστροφή και είναι η ισραηλινή εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων μέσω του βίαιου εκτοπισμού και της στέρησης γης και περιουσίας, μαζί με την καταστολή του πολιτισμού, της ταυτότητας, των πολιτικών δικαιωμάτων και των εθνικών τους φιλοδοξιών. (Σημ. Τα στοιχεία για τους υπουργούς του Ισραήλ και οι δηλώσεις τους υπάρχουν στην Wikipedia).
 
Τα όσα συμβαίνουν στην Παλαιστίνη είναι μια γενοκτονία, με βάση σχέδιο, που υπήρχε πιθανόν από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Το εξυπηρέτησε με την εγκληματική δράση της η Χαμάς. Οι ηγέτες της δείχνουν τουλάχιστον αφελείς. Εφόνευσαν αγρίως και αιχμαλώτισαν σε βάρβαρες συνθήκες αθώους πολίτες. Τί περίμεναν στη συνέχεια να συμβεί; Να νικήσουν τον ανίκητο στρατό του Ισραήλ; Με τί όπλα και με ποια υποστήριξη; Ακόμη και οι αδελφοί τους Άραβες τους εγκατέλειψαν. Και ήρθε ο θρησκευτικός Σιωνισμός να θυμίσει τις, προ χιλιάδων ετών, νίκες του περιούσιου λαού έναντι των Αμαληκιτών, των Αμμωνιτών, των Φιλισταίων, των Ανακιτών, των Εδωμιτών, των Μωαβιτών. Ξεφεύγοντας από την περί Μεσσίου δοξασία η κυβέρνηση Νετανιάχου ασπάζεται τη θεοκρατική  θεωρία του από Θεού μεγάλου και ανίκητου Ισραήλ, που νικά κάθε εχθρό, χρησιμοποιώντας κάθε μέσο.
 
Εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια η Ιστορία γύρισε σελίδα. Ο Μεσσίας Ιησούς Χριστός, στον οποίο δεν πίστεψαν οι συμπατριώτες Του Ιουδαίοι, δίδαξε στη θέση  της υπερηφάνειας την ταπείνωση, στη θέση των πολέμων την ειρήνη, στη θέση του μίσους κατά των εχθρών την αγάπη και την ανοχή. Ο Χριστιανισμός δια της αγάπης και της πίστεως επέζησε των αιμοβόρων εξουσιών, επί Ρώμης και επί τουρκοκρατίας. Στην Ιστορία λανθασμένα ορισμένοι θεωρούν ότι γράφεται με την κοσμική ισχύ και τους εξ αυτής κερδισμένους στους πολέμους. Αυτή έχει ως αποτέλεσμα τις συνεχείς αναταραχές και δυστυχίες. Είναι λυπηρό ότι  και οι λεγόμενοι Χριστιανοί ηγέτες δεν ακολούθησαν τους λόγους του Ιησού Χριστού. Και αυτοί συνεχώς σε συγκρούσεις είναι, γιατί αυτονομήθηκαν από Αυτόν και ακολουθούν τον υλιστικό, απάνθρωπο βίο. Ο θρίαμβος του Ισραήλ επί της Χαμάς, της Χεζμπολά, του Ιράν, της Συρίας, της Αιγύπτου και του άοπλου παλαιστινιακού πληθυσμού δεν σημαίνει ότι θα του φέρει την ειρήνη. Αυτό προβλέπουν και ισραηλινοί ειδικοί. Η Παλαιά Διαθήκη δεν κάνει λάθος: φαίνεται ξεκάθαρα ότι τους θριάμβους του Ισραήλ ακολούθησαν αιχμαλωσίες και διάλυση του εβραϊκού κράτους.
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι - Α΄

 

Οι διωγμοί στην Παλαιστίνη

 

Η χωρίς κανένα ενδοιασμό και χωρίς κανένα οίκτο προς τους αμάχους Παλαιστινίους στάση του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου και της κυβέρνησης του έχει προκαλέσει τον παγκόσμιο αποτροπιασμό και τις αντιδράσεις, μεταξύ άλλων, πολλών δυτικών κυβερνήσεων. Ο εμφανής πλέον σκοπός της κυβέρνησης Νετανιάχου είναι να αφανίσει -με εξόντωση ή εξορία- γενικά από το σημερινό Ισραήλ και τη Γάζα τους Παλαιστινίους και να περιορίσει στο ελάχιστο την παρουσία και την περιουσία  των χριστιανών.
 
Ο καθηγητής Ομέρ Μπαρτόφ* σε δοκίμιό του, που δημοσιεύθηκε στους New York Times (Σημ. Αναδημοσιεύθηκε ολόκληρο στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 14/8/2025, σελ.14-15), εξήγησε αναλυτικά γιατί θεωρεί πως το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα. Σε σημείο του δοκιμίου του σημειώνει: «Καθώς το Ισραήλ προσπαθεί κυριολεκτικά να εξαφανίσει την παλαιστινιακή ύπαρξη στη Γάζα και επιδεικνύει αυξανόμενη βία κατά των παλαιστινίων  στη δυτική όχθη, το ηθικό και ιστορικό κεφάλαιο, στο οποίο μέχρι τώρα βασιζόταν το εβραϊκό κράτος εξαντλείται».
 
Σε άλλο σημείο ο καθηγητής εξηγεί το γιατί στη Γάζα διενεργείται γενοκτονία: «Η συστηματική καταστροφή στη Γάζα -όχι μόνο κατοικιών, αλλά και άλλων υποδομών, όπως κυβερνητικά κτίρια, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, σχολεία, τζαμιά, πολιτιστικά μνημεία, μονάδες επεξεργασίας νερού, γεωργικές εκτάσεις και πάρκα- αντανακλά μια πολιτική που στοχεύει στο να καταστεί σχεδόν απίθανη η αναβίωση της παλαιστινιακής ζωής στην περιοχή».
 
Η Γαλλίδα δημοσιογράφος Αλίς Μορενό, ειδικά απεσταλμένη από την εφημερίδα «Λε Φιγκαρό» στην κωμόπολη Ουμ - αλ - Χαΐρ (Κατεχόμενη από το Ισραήλ Υπεριορδανία ) περιγράφει σε ρεπορτάζ της επεισόδιο του ισραηλινού εποίκου Γινόν Λεβί με παλαιστινίους κατοίκους της. Όταν αυτός έφερε μπουλντόζα και επιχείρησε να γκρεμίσει σπίτι παλαιστινίων, αυτοί προσπάθησαν να τη σταματήσουν. Τότε ο Γινόν Λεβί απείλησε με το όπλο που διέθετε τους παλαιστινίους και έριξε στο πλήθος δύο σφαίρες, μία από τις οποίες τραυμάτισε θανάσιμα τον 31χρονο Αουντά Χαταλίν. Ο ένοχος του φόνου ισραηλινός συνελήφθη από την αστυνομία του Ισραήλ και μόνο λίγες ώρες μετά αφέθηκε ελεύθερος (Le Figaro, 7/8 Αυγούστου 2025, σελ. 7).
 
Οι επιθέσεις που δέχεται κυρίως το Ελληνορθόδοξο, με πολυπληθές αραβικό πλήρωμα, Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων, αλλά και οι άλλοι Χριστιανοί, που βρίσκονται στους Αγίους Τόπους είναι καθημερινές και ποικίλες. Αρχίζουν από τις οικονομικές πιέσεις. Πρόσφατα η ισραηλινή κυβέρνηση πάγωσε τους λογαριασμούς του Πατριαρχείου, με την αιτιολογία πως δεν πληρώνονται φόροι για τα ακίνητα μη  προσκυνήματά του, για τα οποία είχε απαλλαγεί από χρόνια. Ήδη έχουν δημευθεί ακίνητα του Πατριαρχείου, σε ένα από τα οποία κτίσθηκε η Κνεσέτ, το ισραηλινό κοινοβούλιο. Επίσης οι έποικοι, σε συνεργασία με την κυβέρνηση, καταλαμβάνουν αυθαίρετα περιουσία του Πατριαρχείου και των μονών του. Στόχος από ετών είναι εκτάσεις της Μονής του Αββά Γερασίμου του Ιορδανίτη, που βρίσκεται την ευρύτερη περιοχή της Ιεριχούς. Η εκ μέρους των εποίκων αυξανόμενη συνεχώς πίεση προς τη Μονή είναι προμήνυμα των εκ μέρους τους σε βάρος της καταπατήσεων. Ο ηρωικός ηγούμενος, αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Ταβουλαρέας, με αναπεπταμένες την Ελληνική σημαία και αυτή του πατριαρχείου Ιεροσολύμων, αγωνίζεται με όση δύναμη διαθέτει για την προάσπιση των δικαίων της Μονής και του Πατριαρχείου. Έργο δυσχερέστατο, αφού οι έποικοι παρανομούν με την ανοχή ή και την άδεια της ισραηλινής κυβέρνησης.
 
Στις 7 του παρελθόντος  Ιουλίου ισραηλινοί έποικοι επιχείρησαν να πυρπολήσουν τον ελληνορθόδοξο ιστορικό ναό του Αγίου Γεωργίου, του 5^ου αιώνα, έναν από τους αξιολογότερους της Παλαιστίνης. Βρίσκεται στην από 2000 ετών πλησίον της κατοικημένης από χριστιανούς κωμόπολης Ταϊμπέχ, που στα χρόνια του Ιησού Χριστού ελέγετο Εφραίμ. Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης αναφέρει σχετικά πως ο Ιησούς μετά την ανάσταση του Λαζάρου «πήγε στην περιοχή κοντά στην έρημο, σε μια πόλη που λεγόταν Εφραίμ και εκεί έμεινε μαζί με τους μαθητές του» (Ιωαν. ια΄ 54). Χριστιανός κάτοικος της Εφραίμ τόνισε σε ξένους ανταποκριτές πως με την ανοχή του κράτους του Ισραήλ οι έποικοι έχουν καταπατήσει το ένα τέταρτο των αγροτικών εκτάσεων των κατοίκων της Ταϊμπέχ.  
 
Στη Γάζα είναι γεγονός ότι βομβαρδίσθηκε  από τους ισραηλινούς  το ιστορικό, του 5^ου αιώνος, ελληνορθόδοξο μοναστήρι του Αγίου Πορφυρίου, όπου είχαν βρει καταφύγιο άμαχοι χριστιανοί. Από τον βομβαρδισμό σκοτώθηκαν δύο και δεκάδες τραυματίστηκαν. Ο ηγούμενος της Μονής, Αρχιεπίσκοπος Τιβεριάδος Αλέξιος δήλωσε στα διεθνή ΜΜΕ ότι εκείνος δεν θα εγκαταλείψει το Μοναστήρι, όποιο και αν είναι το κόστος γι’ αυτόν.  Επίσης ισραηλινά τεθωρακισμένα βομβάρδισαν τον μοναδικό ρωμαιοκαθολικό ναό της Γάζας. Σκοτώθηκαν τρεις ρωμαιοκαθολικοί -ο ένας ήταν ο νεωκόρος του ναού- και τραυματίσθηκαν εννέα, συμπεριλαμβανομένου του ιερέα του ναού.
 
Στις 16 Αυγούστου τρ.ε. το πρακτορείο ειδήσεων Ρόϊτερς έγραψε πως η ισραηλινή κυβέρνηση έδωσε άδεια για κατασκευή 3.400  νέων κατοικιών στην ανατολική Ιερουσαλήμ και άλλων 3.515 σε γύρω περιοχές, οι οποίες αποσκοπούν στη διχοτόμηση της Δυτικής Όχθης και στην αποκοπή της από την παλαιστινιακή ανατολική Ιερουσαλήμ. Τα πυρά των ισραηλινών στρατιωτών φόνευσαν στη Γάζα δημοσιογράφους  και εκπροσώπους του ΟΗΕ και ανθρωπιστικών οργανώσεων. Ο επιβληθείς λιμός στη Γάζα είναι υπαρκτός κατά τον ΟΗΕ.
 
Η απανθρωπιά της ισραηλινής κυβερνήσεως έναντι των μη Εβραίων κατοίκων του Ισραήλ και των κατεχομένων από αυτό εδαφών εντυπωσιάζει αρνητικά. Ο Δρ. Νικ Μέιναρντ, εκ των κορυφαίων χειρουργών  του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Οξφόρδης, που ταξίδεψε τρεις φορές στη Γάζα, για να συνδράμει το έργο των εκεί γιατρών, τόνισε σε συνέντευξή του: «Στη μονάδα νεογνών είδα τα πιο φρικτά παραδείγματα υποσιτισμού, καταστάσεις που δεν φανταζόμουν να συμβαίνουν στο σύγχρονο πολιτισμένο κόσμο. Βρέφη επτά μηνών μοιάζουν με νεογέννητα. Είναι υπερβολικά λιποβαρή, καθώς δεν υπάρχει ελάχιστη τροφή να τους προσφέρουμε, ούτε καν βρεφικό γάλα. Το πλέον σοκαριστικό είναι ότι Αμερικανοί γιατροί, με τους οποίους συνεργάστηκα, προσπάθησαν να μεταφέρουν στις βαλίτσες τους παιδικό γάλα σε σκόνη, όμως κατασχέθηκε από τους Ισραηλινούς συνοριακοφύλακες. Ήταν μια πολύ στοχευμένη κίνηση… Νεογνά, νήπια και μεγαλύτερα παιδιά “λιώνουν” από την πείνα» (Εφημ. «Καθημερινή», 3/8/2025. Σελ. 11, Συν/ξη στη Νικολέττα Κρητικού).
 
*Ο Ομερ Μπαρτόφ (1954 - ) είναι ισραηλοαμερικανός καθηγητής της σύγχρονης ιστορίας στο πανεπιστήμιο Μπράουν και ίσως ο κορυφαίος ιστορικός του Ολοκαυτώματος.
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Κοινότητες Ρωμιών στον Βόσπορο

 
Κατά μήκος των ευρωπαϊκών και ασιατικών ακτών του Βοσπόρου αναπτύχθηκαν από τον 18ο αιώνα ακμαίες ρωμαίϊκες Κοινότητες, οι οποίες οργανώθηκαν γύρω από ενοριακές εκκλησίες και σχολεία. Οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης αποκαλούσαν τις γειτονιές αυτές «Κοινότητες» και συνήθως έδιναν την ονομασία τους είτε από το τοπωνύμιο της περιοχής (π.χ. Ταρλάμπασι, Βαφεοχώρι), είτε από το όνομα της ενοριακής εκκλησίας (όπως π.χ. Άγιος Δημήτριος στα Ταταύλα).
 

Οι Κοινότητες αυτές λειτουργούσαν ως κέντρα πνευματικής και κοινωνικής ζωής, διατηρώντας την ελληνική γλώσσα, την ορθόδοξη πίστη και τα έθιμα των Ρωμιών, μέσα σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Από την Κουμκαπί και το Γαλατά μέχρι τα Θεραπειά και το Κανδύλι, κάθε Κοινότητα είχε τη δική της ιδιαίτερη ταυτότητα και συμβολή στην πολιτισμική φυσιογνωμία της Πόλης. Πολλές από τις ονομασίες τους επιβιώνουν μέχρι σήμερα, αν και οι Κοινότητες έχουν σε μεγάλο βαθμό συρρικνωθεί.

Η τελευταία Αυτοκράτειρα του Βυζαντίου

 
Ο τελευταίος βασιλέας της Ρωμανίας ήταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος Δραγάσης, ένας εθνικός ήρωας, ο οποίος έπεσε το 1453 μαζί με την Πόλη, την οποία είχε ορκιστεί να προστατεύσει.
 

Ωστόσο, στα τέσσερα έτη που ο Κωνσταντίνος βασίλεψε (1449–1453) δεν υπήρχε χρόνος για προξενιά και χαρές· η επικείμενη πολιορκία των Τούρκων δεν άφηνε περιθώρια για γάμους, κι έτσι το μικρό ελληνικό κράτος περιχαρακωμενο στην άκρη της Ανατολικής Θράκης έμεινε χωρίς Αυγούστα (έτσι αποκαλούσαν οι Έλληνες του Βυζαντίου τη βασίλισσα τους)· δεν υπήρχε, λοιπόν, γυναίκα να στέκει δίπλα στον Δεσπότη!
 
Παρόλα αυτά, ο Κωνσταντίνος ήθελε να συνεχίσει τη δυναστεία, γιατί μέχρι τότε κανένα από τα δέκα αγόρια που γέννησε η μητέρα του, Ελένη Δραγάση, δεν είχε φέρει στη ζωή έναν διάδοχο! Και όμως μονάχα ο Θωμάς και ο Θεόδωρος είχαν απογόνους και οι δύο ήταν αρχοντοπούλες! Ο πιστός του φίλος, ο Γεώργιος Σφραντζής, επισκέφτηκε τις χριστιανικές αυλές της Τραπεζούντας και της Γεωργίας αναζητώντας μια κατάλληλη νύφη.
 
Πρόταση είχε δεχθεί και η Μάρα Μπράνκοβιτς, κόρη του Γεωργίου Μπράνκοβιτς, ενός από τους τελευταίους ανεξάρτητους Σέρβους δεσπότες των Βαλκανίων. Η Μάρα, χήρα του Σουλτάνου Μουράτ, είχε αποσυρθεί στη Σερβία ορκιζόμενη μια ζωή παρθενίας και μοναχισμού. Οι Σέρβοι απέρριψαν τις προτάσεις, μάλλον προβλέποντας την επικείμενη πτώση της Κωνσταντινούπολης. Αργότερα ο Μωάμεθ, που την θεωρούσε μητέρα του, θα της παραχωρούσε προνόμια και πολιτική επιρροή που ποτέ δεν θα μπορούσε να της προσφέρει ο δύσμοιρος Κωνσταντίνος, αναγνωρίζοντάς την ως Βαλιντέ Χατούν.
 
Ρωμέϊκη πρεσβεία είχε φτάσει μέχρι και την Νάπολη, μια πριγκίπισσα ονόματι Βεατρίκη, από την μακρινή Πορτογαλία, προοριζόταν για νύφη του Κωνσταντίνου αλλά το συνοικέσιο απέτυχε!
 
Οι δύο πρώτες σύζυγοι του Κωνσταντίνου, η Κρέουσα-Θεοδώρα Τόκκο και η Γενοβέζα Αικατερίνη Γκατιλούζι, είχαν αποβιώσει όταν εκείνος ήταν ακόμη Δεσπότης του Μορέως.
 
Η Κρέουσα-Θεοδώρα ξεψύχησε στο Χλεμούτσι της Ηλείας το 1429, προσπαθώντας να γεννήσει μια θυγατέρα στον άντρα της. Από την άλλη η έγκυος Αικατερίνη απέβαλε και πέθανε μαζί με το μωρό της, όταν εκείνη και ο Κωνσταντίνος περικυκλώθηκαν από ολόκληρο το τουρκικό ναυτικό στη Λήμνο. Η Αικατερίνη σε κατάσταση πανικού αρρώστησε βαριά και δεν μπόρεσε να σωθεί.
 
Συνεπώς, η τελευταία αυτοκράτειρα της άλλοτε ένδοξης Ρωμανίας ήταν η Μαρία Κομνηνή της Τραπεζούντας. Η τρίτη σύζυγος του Ιωάννη Η΄Παλαιολόγου, με τον οποίο νυμφεύτηκαν στην Αγία Σοφία το 1427.
 
Η Μαρία φημιζόταν για την ομορφιά της· οι δυτικοί περιηγητές που την αντίκρισαν περνώντας από την ξεπεσμένη Βασιλίδα των Πόλεων έμειναν θαμπωμένοι από τη γοητεία της. Φορούσε ένα υπέροχο μεγάλο καπέλο με φτερά, ίππευε σαν άντρας, κυνηγούσε μαζί με τον Ιωάννη και αγαπούσε τα φανταχτερά φορέματα και το μέικαπ, αν και, όπως έγραψε ένας αυτόπτης μάρτυρας, δεν το χρειαζόταν.
 
Η Μαρία, που λάτρευε τον Ιωάννη, και εκείνος ακόμη περισσότερο, απεβίωσε το 1439, όταν η πανώλη θέριζε τις αυλές της μεσαιωνικής Ευρώπης, για να την θάψει η πεθερά της στην Μονή του Παντοκράτορα. Από τότε ο βασιλέας φόρεσε τα μαύρα του πένθους και δεν ξαναπαντρεύτηκε, για να μην προσβάλει τη μνήμη της.
 
Έτσι, η Μαρία της εξωτικής Τραπεζούντας παραμένει η τελευταία εστεμμένη αυτοκράτειρα του μεσαιωνικού ελληνισμού. Όμως και πάλι ξεχνάμε μια γυναίκα: την Ελένη Δραγάση Παλαιολογίνα, τη μητέρα των τελευταίων βασιλέων του Βυζαντίου και σύζυγο του Μανουήλ Β΄. Η Σέρβα Ελένη έφθασε στη Ρωμανία το μακρινό 1392, όπου και έζησε πάνω από εξήντα έτη, μέχρι τον θάνατό της το 1450, ήρεμη και σε βαθύ γήρας.
 
Με ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ έλαβε το όνομα «Υπομονή», όταν εκάρη μοναχή μετά τον θάνατο του ανδρός της. Δεν κλείστηκε ποτέ σε μοναστήρι· αντίθετα, παρέμεινε ενεργή στα πολιτικά πράγματα της χώρας, αναλαμβάνοντας την επιτροπεία του κράτους όταν οι γιοι της, Ιωάννης και Κωνσταντίνος, έλειπαν.
 
Ήταν εκείνη που κατόρθωσε να σώσει το στέμμα του Κωνσταντίνου το 1449, εμποδίζοντας τον γιο της Δημήτριο να πραγματοποιήσει πραξικόπημα. Μάλιστα, ήταν αυτή που έστειλε γράμμα στον σουλτάνο ανακοινώνοντάς του την εκλογή του Κωνσταντίνου ως βασιλέα - πράξη που οι Οθωμανοί εξέλαβαν ως προσβολή, καθώς ο Δημήτριος ήταν ο δικός τους εκλεκτός για τον θρόνο.
 
Βέβαια, υπάρχει και η Ελένη Καντακουζηνή, σύζυγος του Δαυίδ της Τραπεζούντας, η οποία απεβίωσε το 1463. Όμως οι βασιλείς της Τραπεζούντας είχαν πάψει προ πολλού να αποκαλούνται «βασιλείς των Ρωμαίων». Ο Δαυίδ εκτελέστηκε από τον Μωάμεθ το 1461, με την κατηγορία ότι συνωμοτούσε να τον δολοφονήσει (η στάνταρ τουρκική κατηγορία για να ξεπαστρεύουν πολιτικούς εχθρούς οι Σουλτάνοι). Η Ελένη, σύμφωνα με την παράδοση, έσκαψε με τα ίδια της τα χέρια τον λάκκο όπου θα έθαβε τον άνδρα και τα παιδιά της.
 
Ήταν δύσκολη εποχή να είσαι Βασίλισσα των Ρωμαίων!

Η παλαιότερη προσευχή προς την Παναγία

 
Η πρώτη γραπτή προσευχή, αφιερωμένη στην Παναγία μας, είναι από τον 3^ο αι. μ.Χ. και συγκεκριμένα γύρω στο 250 μ.Χ., γραμμένη στα ελληνικά, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί στη Θεία Λειτουργία. Τιτλοφορείται «Υπό την σην ευσπλαχνίαν»!
 

Η εν λόγω προσευχή βρέθηκε ανάμεσα σε θραύσματα παπύρου, τα οποία αποκτήθηκαν από τη Βιβλιοθήκη John Rylands στο Μάντσεστερ το 1917. Στην αρχή δεν ήταν διακριτή η προσευχή, αλλά όταν συντηρήθηκε ο πάπυρος αποκαλύφθηκε το κείμενο της προσευχής σε όλο του το μεγαλείο και την ακρίβεια.

Jesus' blood type

 

Turin Shroud mystery 'solved' as man claims to know Jesus' blood type

 

The Shroud of Turin stands as one of history's most extensively examined artefacts.
 
Thought to be the burial cloth that wrapped Jesus after his crucifixion, experts have fiercely contested whether it's genuine for decades.
 
Whilst carbon dating from the 1980s pointed to mediaeval origins, certain academics maintain the blood found on the linen reveals a completely different tale - nearly a year to the day when scientists made breakthrough discovery after analysing cloth Jesus was said to be buried in.
 
This discovery seems to challenge a recent assertion that The Shroud was 'never laid on Jesus'.
 
Biblical expert Dr Jeremiah Johnston revealed to the Tucker Carlson Network that analysis from the 1990s detected AB blood type on the Shroud, reports the Express.
 
"The Shroud has type AB blood, identified as Semitic, present in only six percent of the population, confirmed as human and male, ruling out animal blood or a hoax," Dr Johnston said.
 
He further observed that tests showed the blood belonged to a human male, with evidence of both premortem and postmortem traces.
 
"You would have to actually kill someone if you were trying to reproduce the shroud because we have premortem and post-mortem blood all over the shroud," said Dr Johnston.
 
The existence of both pre- and post-mortem blood on the Shroud remains extraordinary, indicating processes that don't match typical decomposition patterns, which some interpret as supporting resurrection narratives.
 
Italian researcher Dr Pierluigi Baima Bollone and his team first recorded the AB blood type in 1982, examining a specimen taken from the Shroud's punctured side. Further testing also identified M, N and S antigens in blood from the foot area, confirming without a doubt that the sample was human.
 
The team of researchers used two methods to determine the blood type.
 
Initially, they checked for antibodies by placing fibres on slides, maintaining them at approximately 4°C for an extended period, adding A1 or B red blood cells and leaving them for half an hour.
 
They scrutinised the slides under a standard microscope, then utilised a high-powered electron microscope after preserving the fibres in alcohol and coating them with gold.
 
Next, the team tested for antigens - particles that trigger the immune system to produce antibodies - using a mixed agglutination method.
 
The slides were kept cold for 24 hours with anti-A and anti-B serums, rinsed several times with saltwater and a bovine protein solution, added A1 or B red blood cells, and examined under a regular microscope, followed by checks with an electron microscope.
 
The results revealed that the Shroud's bloodstained fibres contained both A and B antigens but no antibodies, indicating type AB blood. Clean Shroud fibres showed no antigens, suggesting they were devoid of blood.
 
Dr Johnston also informed Carlson that the Sudarium of Oviedo in Spain - the facecloth mentioned in John's Gospel that covered Jesus's face - was also found to have type AB blood.
 
There is no image on this cloth. Only stains are visible to the naked eye, with further detail visible under the microscope.
 
However, Dr Kelly Kearse, an immunologist who has conducted extensive research on the Shroud of Turin, has voiced doubts about claims that the blood on the Shroud is type AB.
 
Dr Kearse contended that the testing methods lacked adequate controls and might generate false positives owing to contamination from sources like bacteria, or blood deterioration across the centuries.
 
"Regarding tests to determine blood type, it could be AB, but I really don't think there's any solid scientific evidence to back that up," he wrote in a 2020 study.
 
Dr Johnston calculated there are approximately 700 wounds visible on the Shroud.
 
"This was a very badly wounded man, pints of type AB blood, all over it," he said, noting the injuries align with what is known about Roman crucifixions.
 
Dr Johnston also emphasised the image itself - a faint, full-body imprint of a bearded man.
 
"The image on the Shroud is only two microns thick and does not penetrate through the cloth," he explained.
 
"If this were a hoax, painted or dyed, the material would have soaked through completely.
 
"Instead, the image is so thin we could shave it off with a razor. Even the world's best scientists are baffled."
 
He proposed the imprint might have formed through a sudden chemical reaction sparked by an enormous burst of energy, potentially matching the moment of the Resurrection.
 
Paolo Di Lazzaro, a physicist and laser expert at ENEA Laboratories near Rome, devoted five years to examining the Shroud. His team succeeded in replicating the chemical transformation in the linen fibres by using an enormous burst of 34 trillion watts of energy.
 
This "cold" energy, which lasted merely a quarter of a billionth of a second, modified the linen's structure to create the image on the Shroud, Dr Johnston revealed.
 
Stretching 14 feet in length, the linen was first put on public display in the 1350s and presented as Christ's actual burial cloth.
 
Whilst 1988 radiocarbon dating suggested its origins lay between 1260 and 1390 AD, Dr Johnston argues that only a contaminated corner section - rather than the original linen - underwent testing.
 
"The actual linen has never been radiocarbon dated, just the upper-left corner patch, which was contaminated," he said.
 
Dr Johnston branded the Shroud as "the most lied about and misunderstood artefact in the world" and expressed gratitude to Carlson for the chance to present his discoveries.
 
SOURCE: MSN

Ο Ιησούς και οι θρησκείες των εθνών

 
Το εικονίδιο "Who is Jesus according to your country?" προσφέρει μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα οπτική απεικόνιση της πολυμορφίας των αντιλήψεων για τον Ιησού σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο. Ανάλογα με τη θρησκευτική πλειοψηφία κάθε κράτους, παρουσιάζεται το πώς αντιμετωπίζεται ο Ιησούς: ως Υιός του Θεού και Σωτήρας στον Χριστιανισμό, ως προφήτης στον Ισλαμισμό, ή ως διδάσκαλος με ηθική επιρροή σε άλλες θρησκευτικές ή κοσμικές παραδόσεις. Η απεικόνιση αυτή ενθαρρύνει τη σκέψη γύρω από τη σχέση του προσώπου του Ιησού με τον πολιτισμό, την ιστορία και τη θρησκεία κάθε περιοχής.
 

Το γράφημα αυτό δεν προσπαθεί να καθορίσει ποια είναι η "ορθή" αντίληψη για τον Ιησού, αλλά μάλλον να επισημάνει τη θρησκευτική και πολιτισμική ποικιλομορφία που υπάρχει γύρω από το πρόσωπό του. Είναι μια υπενθύμιση πως, ανεξαρτήτως δογμάτων, ο Ιησούς αποτελεί μία από τις πιο καθοριστικές φιγούρες στην παγκόσμια ιστορία, με σημασία που ξεπερνά τα όρια της κάθε θρησκείας. Μέσα από αυτή τη γεωγραφική και θεολογική απεικόνιση, καλούμαστε να δούμε όχι μόνο τις διαφορές, αλλά και τις γέφυρες κατανόησης που μπορούν να χτιστούν μέσα από τον διαθρησκειακό διάλογο.

Οι γλαδιόλες

 
Δυό τρεις μέρες μετά το Δεκαπενταύγουστο, μεσημεράκι και λιακάδα. Ένα μικρό φορτηγάκι με προσπέρασε για να σταθεί μπροστά στο λουλουδάδικο. Δεν είναι ο δρόμος που συνηθίζω, κατά τύχη πήγα προς τα εκεί. Μια κοπελιά κατέβηκε φουριόζα, και άνοιξε διάπλατα την συρόμενη πόρτα. Τζινάκι, αθλητικά παπούτσια και ξανθά μαλλιά  ξεπροβάλλουν κάτω από το κόκκινο κασκετάκι στυλ μπέϊζμπολ, σαν αυτά που κυκλοφορούν πρόσφατα. Τίποτα ασυνήθιστο, μάλλον πολύ συνηθισμένο στις μέρες μας, άντρες - γυναίκες, ίδιο καλούπι, ίδιο σουλούπι. Είναι και τα γυμναστήρια που δημιουργούν ποντίκια.  Τι να γίνει;  Στα γρήγορα η κοπελιά, άρχισε να ξεφορτώνει χαρτόκουτα, γεμάτα γλαδιόλες, το ένα πάνω στο άλλο,  και να τα πηγαίνει, μέσα στο μαγαζί, μπαινοβγαίνοντας σούρτα-φέρτα με βιασύνη.  
 

Δεν είχα σκοπό να αγοράσω λουλούδια. Της Παναγίας είχε περάσει, αλλά το θέαμα των λυγερών αυτών λουλουδιών, μ'  έκανε να αλλάξω γνώμη. Μπήκα στο μαγαζί με άδεια χέρια και βγήκα κρατώντας μιαν ανθοδέσμη με γλαδιόλες που με παρέσερνε σε παλιά μονοπάτια, σε γνώριμους τόπους και ανθρώπους για να ζωντανέψουν εικόνες που είναι αποθηκευμένες  στην ιστοσελίδα της θύμησης. Δεν χρειάστηκε να σκαλίσω, βρέθηκα να παρακολουθώ μια παράσταση στο, σοκάκι του Άη Γιάννη με σκηνικό τους κλαρωτούς μπερντέδες από τσίτι, με τα καλύμματα ασορτί στον καναπέ, το ίδιο και στις πολυθρόνες, εργόχειρα της θηλυκής τριανδρίας, μαμάς-θείας- γιαγιάς. Θα βοήθησα και εγώ με κανένα τρύπωμα, δεν θα έμενα εκτός νυμφώνος, στο σπίτι μας πάντα κάτι ράβαμε,  έπιανε το χέρι μας και κλωστές, καρφίτσες, βελόνια και βελονάκια ήταν διάσπαρτα παντού.    
 
Παρ’ όλο το περπάτημα και τη ζέστη, έτσι φουριάτη έμπαινε στο σπίτι μας με μια αγκαλιά λευκές ανθισμένες γλαδιόλες. «Αχ! ζέστη, να βγάλω και αυτό από πάνω μου έσκασα... Η εορτάζουσα; Που είναι η εορτάζουσα;» Το «αυτό» ήταν το καλοραμένο μεταξωτό εμπριμέ φόρεμα που είχε ραφτεί ακριβώς για αυτή την μέρα και η εορτάζουσα ήμουν εγώ. Και αυτή που έμπαινε φουριάτη και φουριόζα, ήταν η αδελφή της μαμάς μου. Ήταν η Γιορτή της Παναγίας, ανήμερα. 
 
«Άντε εορτάζουσα, βάλε τα λουλούδια σε κανένα βάζο, τόσο δρόμο τα έφερα, είναι και βαριά, ασήκωτα, το μεσημέρι τα έκοψε ο μπαξεβάνης, ψήσε και κανέναν καφέ...». Όλα αυτά με μια ανάσα, ώσπου να βγει το φόρεμα και να κρεμαστεί μπροστά στην ανοιχτή μπαλκονόπορτα, για να το ξαναφορέσει με το κουδούνισμα το πρώτου μουσαφίρη.
 
Όντως ήταν  «τόσος ο δρόμος», από το Γερμανικό, την θερινή κατοικία της Γερμανικής Πρεσβείας με τα παραμυθένια σπίτια, που σε ένα από αυτά έμενε η θεία μου, λόγω εργασίας του συζύγου της, μέχρι το δρομάκι του Άη Γιάννη, στο Μποστάν σοκάκι, αντίκρυ από το μποστάνι του Γιακούπ Ουστά. Τώρα γιατί τον φωνάζαμε Ουστά; Μπαξεβάνης ήταν ο άνθρωπος, λάχανα καλλιεργούσε, αγελάδες έτρεφε, γάλα πουλούσε -που μερικές φορές, το αγοράζαμε μεν, δεν το πίναμε δε, η μυρωδιά από τα λάχανα, βλέπετε...-
 
Λέγαμε για το θερινό κατάλυμα της Γερμανικής Πρεσβείας, Alman Sefareti,  από την Άγκυρα. Και τι δεν είχε αυτή η θερινή κατοικία; Πάρκο, δέντρα, κυπαρίσσια, νερά και βρύσες, μπαξέδες και σέρρες (θερμοκήπια), περιβόλια, έλατα, κουκουναριές και συκιές. Είχε μια συκιά που οι ρίζες της έφθαναν στη θάλασσα με τα μεγάλα  σύκα, λόπικα, καβάκια ή σουλτανσελίμια, όπως και να τα λέγανε, η νοστιμιά τους δεν περιγράφεται. Επί πλέον είχε και ένα ξύλινο σπιτάκι πάνω σε πασσάλους στη άκρη της θάλασσας απέναντι, για να κάνουν τα μακροβούτια τους οι υπάλληλοι, αυτοί από μέσα, και εμείς απ'έξω.
 
Από αυτόν τον κήπο/πάρκο ήταν τα φρεσκο-κομμένα και διαλεγμένα ένα-ένα από τα χέρια του bahçevan basι (αρχηκηπουρού) για την genç (νεαρή) matmazel. Με αγκαλιές και φιλιά και ατέλειωτα Χρόνια Πολλά, αν και τα είχαμε πει το πρωί, φυσικά, στην Εκκλησία, αλλά, άλλο η Εκκλησία και άλλο η επίσκεψη από τις κοκέτες θείες, με τα γοβάκια τους και τα εμπριμέ καλοκαιρινά φουστάνια τους και μια φουρνιά από εξαδέλφια και τα τραταρίσματα, περνούσε η ώρα. Οι θείοι θα έφταναν αργότερα, μετά την δουλειά τους,  για βραδινό φαγητό. 
 
Από τα  χαράματα η θάλασσα διάλεγε να έχει τις ομορφιές της, ας πούμε πως τιμούσε την γιορτή αστράφτοντας κάτω από τον ήλιο και σαν και εμάς φορούσε τα γιορτινά της. Ήταν μια από τις μέρες που μόνο την κοιτάζαμε και όσο και να μας προσκαλούσε, τέτοια μέρα δεν είχε κολύμπι για την οικογένεια μας, «και αύριο μέρα είναι...» και ποιός θα έφερνε αντίρρηση; Ήταν ένας άγραφος νόμος που τον τηρούσαμε από παράδοση, σαν το, «πίστευε και μη ερεύνα» (και όχι το «μελετάτε τας γραφάς»). Δεν μας πείραζε και τόσο, δεν βαριέσαι, μιά μέρα ήταν, θα περνούσε. Είχαμε και άλλα παρόμοια που τηρούσαμε. Την Τετάρτη και την Παρασκευή να μη κόβουμε τα νύχια μας, την Κυριακή να μην λούζουμε τα μαλλιά μας, να μην πλένουμε ρούχα και κάτι τέτοια. Βέβαια το πλύσιμο των πιάτων ήταν επιτρεπτό. Άσε που η μαμά μου προσπαθούσε να νουθετήσει και την γειτόνισσα. «Niçin Angelikicigim?»* ρωτούσε η γειτόνισσα, «Pazardιr, çamasιr olmaz»** απαντούσε η μαμά μου και άλλα πολλά.
 
Ο θείος Θανάσης με τον μπαμπά μου έριχναν κάποιες κουβέντες μεταξύ τους για να μισο-πειράζουν τις συζύγους τους και την γιαγιά μου, που έκανε πως δεν άκουγε διαβάζοντας την Απογευματινή, αλλά μισο-μουρμούριζε μισο-ψυθιριστά (όλα μισά) αλλά που μισακουγόταν από όσους περίμεναν να ακούσουν, «έτσι τα βρήκαμε, έτσι τα πάμε».
 
Με την αποθήκευση παρέα και περπατώντας, δεν οδηγώ βλέπετε, έφερα τις γλαδιόλες, οι οποίες είχαν αρκετό βάρος, στο σπίτι, έκανα ακριβώς αυτό που έλεγε χρόνια πριν η αγαπημένη μου θεία. Τις έβαλα  σε ένα γιαλένιο ανθοδοχείο και έψησα καφέ. Μακριά από τον δρόμο που μας πήγαινε στο Ροσινιόλ των Θεραπειών, που στρίβοντας αριστερά έμπαινες στον χωματόδρομο που ήταν το  μποστάνι και το σπιτικό μας. Μακριά και τις κλαρωτές από τσίτι κουρτίνες και τα ασορτί καλύμματα, με το φλυτζανάκι στο χέρι, βάλθηκα να κοιτάζω τις γλαδιόλες στο βάζο.
 
Νίκη Beales
Μετά το Δεκαπενταύγουστο 2025
Μπάκινγκχαμ, Αγγλία  
 
 * Γιατί Αγγελική μου;
** Είναι Κυριακή, δεν γίνεται μπουγάδα

Σχολικό χιούμορ

 
Εν όψει της επικείμενης έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς αξίζει να αφιερώσουμε μια χιουμοριστική ανάρτηση στα σχολεία και τους παμπόνηρους μαθητές μας.
 

Το χαμόγελο είναι θεραπευτικό. Ιδιαίτερα δε, όταν η πηγή του βρίσκεται στις αγνές παιδικές ψυχές και στα έξυπνα μυαλουδάκια τους, τα πλήρη έμπνευσης και χάριτος.

Τα μεγάλα της πίστεως κατορθώματα

 
Ένα από τα πιο σημαντικά φωτογραφικά ντοκουμέντα της Ελλαδικής εκκλησιαστικής ιστορίας κυκλοφορήθηκε πρόσφατα. Πρόκειται για την, κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1970, φωτογράφηση των απρόσιτων και εγκαταλελειμμένων ασκηταριών σε σπηλιές βράχων της ευρύτερης περιοχής των Μετεώρων, που χρονολογούνται από τον 14^ο αιώνα, ίσως και παλαιότερα. Οι φωτογραφίες πάρθηκαν από τον τότε μοναχό της Μονής του Μεγάλου Μετεώρου και σήμερα ιερομόναχο της Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους Ιουστίνο. Αυτές, με το μείζον εκκλησιαστικό, εθνικό και ιστορικό ενδιαφέρον, κοσμούν τον τόμο, που επιμελήθηκε ο εν λόγω ιερομόναχος και έχει τίτλο «Μεγάλο Μετέωρο - Η εποχή της Αναγέννησης». Πρόκειται για έργο ζωής του προαναφερθέντος Σιμωνοπετρίτη ιερομονάχου Ιουστίνου και είναι πρόσφατη έκδοση (Ιούλιος του 2025) της Μετεωριτικής Βιβλιοθήκης.
 

Ο τόμος - λεύκωμα παρουσιάζει την ιστορία της μοναστικής αδελφότητας που δημιούργησε ο αείμνηστος Γέροντας Αιμιλιανός με την ιεραποστολική του δράση από το 1961, με νέους της ευρύτερης περιοχής των Τρικάλων, αδελφότητα η οποία, από το 1968 έως το 1973, έδωσε ζωή στο Μοναστήρι του Μεγάλου Μετεώρου. Η εν λόγω αδελφότητα από το 1973 εγκαταστάθηκε στη Μονή Σιμωνόπετρας του Αγίου Όρους και στα μετόχιά της και έκτοτε συνεχίζει την εκεί εγκαταβίωσή της.
 
Παράλληλα με την αναδρομή στην ιστορία της αδελφότητας που συγκρότησε ο αρχιμανδρίτης Αιμιλιανός, κατά κόσμον Αλέξανδρος Βαφείδης, το λεύκωμα παρουσιάζει με τη βοήθεια του φωτογραφικού φακού (Pentax Spotmatic II με ενσωματωμένο φωτόμετρο), που χειριζόταν ο ιερομόναχος Ιουστίνος, την εξερεύνηση των  διάσπαρτων στην περιοχή εγκαταλελειμμένων ασκηταριών και μονυδρίων, σε σπηλιές ψηλά ευρισκόμενες, εντός κάθετων βράχων. Αυτά χωρίς δυνατότητα πρόσβασης, με απαλειμμένα από τον χρόνο τα όποια μέσα ανάβασης, με χαμένες τις δύσβατες διαδρομές, όπου υπήρχαν, απαιτούσαν πολύ μεγάλη πίστη από όποιον ήθελε να τα εξερευνήσει. Όμως οι τότε μοναχοί του Μετεώρου αντιλήφθηκαν ότι ώφειλαν να απαθανατίσουν ό,τι υπήρχε σε αυτά, γιατί θεωρούσαν δεδομένο πως λόγω της εξαιρετικά δύσκολης προσπέλασής τους και της φθοράς από την επί αιώνες εγκατάλειψή τους θα καταστρέφονταν τα ντοκουμέντα της εκεί ζωής των σπηλαιωτών ασκητών.
 
Αν τη δεκαετία του 1970 ήταν δυσκατόρθωτο οι μοναχοί να προσεγγίσουν και να εξερευνήσουν τα απρόσιτα ασκηταριά μέσα σε σπηλιές απότομων βράχων, πιο δύσκολο ήταν να ανέβουν σε αυτά οι πρώτοι ασκητές κάτοικοί τους, να τα κατοικήσουν και να τα κοσμήσουν με τοιχογραφίες, πολλές από τις οποίες είναι εξαιρετικά αξιόλογες. Βεβαίως και οι υπόλοιπες έχουν την αξία τους, αφού είναι προϊόν της απλοϊκής αλλά θερμουργού πίστης των δημιουργών τους. Ο πόθος των τότε ασκητών να αφιερώσουν τη ζωή τους ολοκληρωτικά στον Θεό, απομονωμένοι και μακριά από την τύρβη των κατοικημένων περιοχών, τους έκανε να κατορθώσουν το  ακατόρθωτο: Να επιτύχουν να κατασκευάσουν τα ασκηταριά τους σε απρόσιτα σπήλαια και να ζουν με απόλυτη λιτότητα σε όλες τις ανάγκες του σώματός τους.
 
Για να ζήσουν σε αυτά οι ασκητές, για το νερό είχαν κατασκευάσει στέρνες και για φαγητό περιορίζονταν στο να παίρνουν με καλάθι τη λίγη, ξηρά συνήθως, τροφή, που τους έδιναν οι πιστοί. Αν δεν υπήρχαν τα φωτογραφικά ντοκουμέντα για τις μεθόδους αναρρίχησης και γενικά πρόσβασης που χρησιμοποίησαν οι μοναχοί την περίοδο 1972-1973 για να κατορθώσουν να φτάσουν και να εξερευνήσουν αυτά τα ασκηταριά θα ήταν δύσκολο να εξηγηθεί πώς ανέβηκαν στους βράχους οι ασκητές λ.χ. τον 14^ο αιώνα, πώς τα κατασκεύασαν και πώς ζούσαν…
 
Όπως γράφεται στο λεύκωμα οι σύγχρονοι μοναχοί δεν είχαν καμία απολύτως εμπειρία στην αναρρίχηση. Μετά από μελέτη των δεδομένων οδηγήθηκαν στη χρήση μεθόδων με τα πιο απλά μέσα που υπήρχαν στη διάθεσή τους, με αποτέλεσμα να μην απέχουν οι τρόποι αναρρίχησής τους από εκείνους που χρησιμοποιούσαν οι παλαιοί ασκητές.
 
Μετά τα περίπου 50 χρόνια που έχουν περάσει οι μοναχοί ασκητές αναπολούν τις αναρριχήσεις, τις αιωρήσεις, τα ανεβάσματα με μεγάλου ύψους ξύλινες σκάλες, τη χρήση ανεμόσκαλων και τριχιών, το δρασκέλισμα βαθέων βαράθρων και το σκαρφάλωμα με τα ακροδάκτυλα των χεριών και των ποδιών στους απόκρημνους βράχους και διαπιστώνουν το εύλογο: τους κινδύνους για τη ζωή τους που ελλόχευαν λόγω της απειρίας τους και της έλλειψης των κατάλληλων μέσων. Όμως, όπως οι ίδιοι προσθέτουν, «αισθάνονταν την προστασία και την ευλογία των Μετεωριτών αγίων και των από αιώνων ασκητών και πατέρων, που αγωνίστηκαν πνευματικά και εκοιμήθησαν εν Κυρίω σε αυτά τα σπήλαια».
 
Αν ο αναγνώστης δεν δει τις φωτογραφίες του λευκώματος δεν μπορεί να αντιληφθεί το θαύμα που επιτελέστηκε εκεί, τόσο κατά την δημιουργία των ασκηταριών της περιοχής των Μετεώρων και την διαβίωση εκεί μοναχών, όσο και κατά την εξερεύνησή τους. Αν τις δει ασφαλώς θα εντυπωσιαστεί από την πραγματοποίηση του λογικά αδυνάτου, και θα παραδεχθεί πως είναι «Μεγάλα τα της Πίστεως κατορθώματα».
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Η χριστιανική πίστη

 

ΚΗΡΥΓΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ I΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(17^η Αυγούστου 2025)

 

Tο γεγονός της πίστης στον χριστιανισμό και ειδικώτερα στην Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία μας είναι κεντρικής σημασίας για τη ζωή των χριστιανών, που ακολουθούν με αφοσίωση τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής που πρότεινε ο ίδιος ο Κύριος, συγκεκριμένα δε με τον αγιοπνευματικό λόγο Του, «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Μαρκ. 8, 34).
 
Αυτή η συγκλονιστική εμπειρία της πίστης παρουσιάζεται εμφατικά στο σημερινό Ευαγγελικό Ανάγνωσμα, όπου -μέσα στο πλαίσιο της θεραπείας ενός σεληνιαζομένου νέου- αναφέρονται χαρακτηριστικά οι λέξεις: άπιστος, απιστία, πίστη. Είναι μάλιστα εξαιρετικά ενδεικτική η φράση του Ιησού, ο οποίος ομιλώντας στους Μαθητές Του, είπε: «ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν» (Ματθ. 17, 20).
 
Αξίζει βέβαια να αναφέρουμε, πως σύμφωνα με τη χριστιανική θεολογία, η πίστη θεωρείται δώρο του Θεού. Η πίστη δεν είναι κάτι που ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει με δικές του δυνάμεις, αλλά είναι ένα δώρο που δίνεται από τον Θεό μέσω της χάρης Του. Η Αγία Γραφή αναφέρει χαρακτηριστικά: «Διότι με τη χάρη είστε σωσμένοι, μέσω της πίστης, και αυτό δεν είναι από εσάς, είναι το δώρο του Θεού» (Εφεσ. 2, 8).
 
Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος μας διδάσκει για την πίστη: «Πόσο μεγάλη ήταν η πίστη του Κεντυρίωνα! Και ο ίδιος ο Κύριος θαύμασε. Η ουσία της πίστεώς του έγκειται στο ότι ομολόγησε τον Κύριο ως Θεό των πάντων, ως παντοδύναμο Κύριο όλων των όντων. Γι’ αυτό τον λόγο και τον ικέτευσε: “Εἰπὲ λόγῳ καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου” (Ματθ. η΄ 8). Αυτό ήταν σαν να έλεγε: “Πιστεύω, ότι τα πάντα βρίσκονται στην εξουσία σου και όλα υπακούουν στο παραμικρό νεύμα σου”. Ο Κύριος απαιτεί την ίδια πίστη και από μας. Όποιος διαθέτει τέτοια πίστη δεν γνωρίζει έλλειψη· ότι αν ζητήσει, το λαβαίνει. Αυτό μας υποσχέθηκε ο ίδιος ο Κύριος».
 
Αν θέλαμε να ορίσουμε την πίστη θα αναφέραμε κατ’ αρχάς τον κλασικό ορισμό του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος τονίζει με έμφαση, «Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Εβρ. 11, 1). Αν αποπειραθούμε να ερμηνεύσουμε αυτό το σημαντικό χωρίο, θα λέγαμε πως η πίστη είναι η αδίστακτη και ακλόνητη πεποίθηση στην πραγματική και βέβαιη ύπαρξη αγαθών, τα οποία ελπίζουμε· απόδειξη και βεβαιότητα για πράγματα, που δεν βλέπονται με τα μάτια του σώματος και τα οποία εν τούτοις χάρη σ’ αυτήν είναι σαν να τα βλέπουμε με τα μάτια μας και να τα πιάνουμε με τα χέρια μας.
 
Στην Παράδοση της Εκκλησίας, καθώς και στη χριστιανική λογοτεχνία, βρίσκουμε αρκετούς ορισμούς και επεξηγηματικές αναφορές, των Αγίων Πατέρων και χριστιανών διανοουμένων, για τη φύση και την ουσία της χριστιανικής πίστης. Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος διδάσκει: «Μη αμφίβαλλε τοις παρά των πατέρων δεδοκιμασμένοις, αλλά φοβού, και ανεξετάστως πίστευσον. Μάλλον μεν ουν πίστευε, και μη πολυπραγμόνει». Ο Ιερός Αυγουστίνος μας παραδίδει μια σοφότατη ρήτη: «Nisi credideritis, non intelligetis». Δηλαδή, «Αν δεν πιστέψεις, δεν θα καταλάβεις». Ο Ρώσος συγγραφέας Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι μας επισημαίνει κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον και ξεκαθαρίζει μια σχετική σύγχυση, με τον αφυπνιστικό του λόγο: «Στην πραγματικότητα, η πίστη δεν πηγάζει από το θαύμα, αλλά το θαύμα από την πίστη».
 
Το περιεχόμενο της χριστιανικής πίστης είναι σαφέστατα αυτό που περιλαμβάνεται αυτούσιο στο ιερό και δογματικό κείμενο που ονομάζεται «Σύμβολο της Πίστεως», ή απλά «Πιστεύω». Αυτό το κείμενο προέκυψε από τις δύο πρώτες Οικουμενικές Συνόδους. Αποτελεί δε, μια σύντομη, αλλά περιεκτική και ακριβή περιγραφή των βασικών δογμάτων της χριστιανικής πίστης.
 
Αδελφοί εν Χριστώ,
 
Ας κρατήσουμε ζωντανή την πίστη μας, όχι μόνο με λόγια, αλλά με έργα αγάπης, ταπείνωσης και εμπιστοσύνης στον Θεό. Ο Χριστός μάς καλεί να Τον ακολουθήσουμε με όλη μας την καρδιά, και να Τον εμπιστευτούμε σε κάθε βήμα της ζωής μας.
 
Αναχωρούμε σήμερα από τον εκκλησιασμό με ανανεωμένη την ελπίδα μας, με ενισχυμένη την πίστη μας, και με την βεβαιότητα ότι «ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται» (Ρωμ. 1, 17).
 
Αμήν.
 
Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας