Η χριστιανική πίστη

 

ΚΗΡΥΓΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ I΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(17^η Αυγούστου 2025)

 

Tο γεγονός της πίστης στον χριστιανισμό και ειδικώτερα στην Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία μας είναι κεντρικής σημασίας για τη ζωή των χριστιανών, που ακολουθούν με αφοσίωση τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής που πρότεινε ο ίδιος ο Κύριος, συγκεκριμένα δε με τον αγιοπνευματικό λόγο Του, «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Μαρκ. 8, 34).
 
Αυτή η συγκλονιστική εμπειρία της πίστης παρουσιάζεται εμφατικά στο σημερινό Ευαγγελικό Ανάγνωσμα, όπου -μέσα στο πλαίσιο της θεραπείας ενός σεληνιαζομένου νέου- αναφέρονται χαρακτηριστικά οι λέξεις: άπιστος, απιστία, πίστη. Είναι μάλιστα εξαιρετικά ενδεικτική η φράση του Ιησού, ο οποίος ομιλώντας στους Μαθητές Του, είπε: «ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν» (Ματθ. 17, 20).
 
Αξίζει βέβαια να αναφέρουμε, πως σύμφωνα με τη χριστιανική θεολογία, η πίστη θεωρείται δώρο του Θεού. Η πίστη δεν είναι κάτι που ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει με δικές του δυνάμεις, αλλά είναι ένα δώρο που δίνεται από τον Θεό μέσω της χάρης Του. Η Αγία Γραφή αναφέρει χαρακτηριστικά: «Διότι με τη χάρη είστε σωσμένοι, μέσω της πίστης, και αυτό δεν είναι από εσάς, είναι το δώρο του Θεού» (Εφεσ. 2, 8).
 
Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος μας διδάσκει για την πίστη: «Πόσο μεγάλη ήταν η πίστη του Κεντυρίωνα! Και ο ίδιος ο Κύριος θαύμασε. Η ουσία της πίστεώς του έγκειται στο ότι ομολόγησε τον Κύριο ως Θεό των πάντων, ως παντοδύναμο Κύριο όλων των όντων. Γι’ αυτό τον λόγο και τον ικέτευσε: “Εἰπὲ λόγῳ καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου” (Ματθ. η΄ 8). Αυτό ήταν σαν να έλεγε: “Πιστεύω, ότι τα πάντα βρίσκονται στην εξουσία σου και όλα υπακούουν στο παραμικρό νεύμα σου”. Ο Κύριος απαιτεί την ίδια πίστη και από μας. Όποιος διαθέτει τέτοια πίστη δεν γνωρίζει έλλειψη· ότι αν ζητήσει, το λαβαίνει. Αυτό μας υποσχέθηκε ο ίδιος ο Κύριος».
 
Αν θέλαμε να ορίσουμε την πίστη θα αναφέραμε κατ’ αρχάς τον κλασικό ορισμό του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος τονίζει με έμφαση, «Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Εβρ. 11, 1). Αν αποπειραθούμε να ερμηνεύσουμε αυτό το σημαντικό χωρίο, θα λέγαμε πως η πίστη είναι η αδίστακτη και ακλόνητη πεποίθηση στην πραγματική και βέβαιη ύπαρξη αγαθών, τα οποία ελπίζουμε· απόδειξη και βεβαιότητα για πράγματα, που δεν βλέπονται με τα μάτια του σώματος και τα οποία εν τούτοις χάρη σ’ αυτήν είναι σαν να τα βλέπουμε με τα μάτια μας και να τα πιάνουμε με τα χέρια μας.
 
Στην Παράδοση της Εκκλησίας, καθώς και στη χριστιανική λογοτεχνία, βρίσκουμε αρκετούς ορισμούς και επεξηγηματικές αναφορές, των Αγίων Πατέρων και χριστιανών διανοουμένων, για τη φύση και την ουσία της χριστιανικής πίστης. Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος διδάσκει: «Μη αμφίβαλλε τοις παρά των πατέρων δεδοκιμασμένοις, αλλά φοβού, και ανεξετάστως πίστευσον. Μάλλον μεν ουν πίστευε, και μη πολυπραγμόνει». Ο Ιερός Αυγουστίνος μας παραδίδει μια σοφότατη ρήτη: «Nisi credideritis, non intelligetis». Δηλαδή, «Αν δεν πιστέψεις, δεν θα καταλάβεις». Ο Ρώσος συγγραφέας Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι μας επισημαίνει κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον και ξεκαθαρίζει μια σχετική σύγχυση, με τον αφυπνιστικό του λόγο: «Στην πραγματικότητα, η πίστη δεν πηγάζει από το θαύμα, αλλά το θαύμα από την πίστη».
 
Το περιεχόμενο της χριστιανικής πίστης είναι σαφέστατα αυτό που περιλαμβάνεται αυτούσιο στο ιερό και δογματικό κείμενο που ονομάζεται «Σύμβολο της Πίστεως», ή απλά «Πιστεύω». Αυτό το κείμενο προέκυψε από τις δύο πρώτες Οικουμενικές Συνόδους. Αποτελεί δε, μια σύντομη, αλλά περιεκτική και ακριβή περιγραφή των βασικών δογμάτων της χριστιανικής πίστης.
 
Αδελφοί εν Χριστώ,
 
Ας κρατήσουμε ζωντανή την πίστη μας, όχι μόνο με λόγια, αλλά με έργα αγάπης, ταπείνωσης και εμπιστοσύνης στον Θεό. Ο Χριστός μάς καλεί να Τον ακολουθήσουμε με όλη μας την καρδιά, και να Τον εμπιστευτούμε σε κάθε βήμα της ζωής μας.
 
Αναχωρούμε σήμερα από τον εκκλησιασμό με ανανεωμένη την ελπίδα μας, με ενισχυμένη την πίστη μας, και με την βεβαιότητα ότι «ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται» (Ρωμ. 1, 17).
 
Αμήν.
 
Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας