ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

ΜΗ ΠΡΟΣΕΥΞΩΜΕΘΑ ΦΑΡΙΣΑΪΚΩΣ

Η Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία μας ανοίγει σήμερα στα πιστά τέκνα της μια μεγάλη, ωραία και κατανυκτική πύλη, η οποία οδηγεί στο υψηλού πνευματικού επιπέδου στάδιο που ονομάζεται Τριώδιο. Αυτό το στάδιο των αγώνων, το Τριώδιο, αρχίζει σήμερα και διαρκεί μέχρι το Άγιο και Μεγάλο Σάββατο. Στο συναξάρι της ημέρας διαβάζουμε:

«Κατά δε την παρούσαν ημέραν, συν Θεώ, και του Τριωδίου αρχόμεθα, ο πολλοί μεν των αγίων, και θεοφόρων μουσουργών ημών Πατέρων, άριστα και ως εχρήν, υπό του αγίου κινούμενοι Πνεύματος, εμελούργησαν».

Η πρώτη ημέρα του Τριωδίου είναι η ονομαζόμενη Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Το όνομά της η ημέρα λαμβάνει από το ευαγγελικό ανάγνωσμα, στο οποίο ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας παρουσιάζει την γνωστή παραβολή, που διηγήθηκε ο Κύριος, για τους δύο τύπους ανθρώπων που πήγαν στο Ναό με σκοπό να προσευχηθούν. Ο ένας, ο Φαρισαίος, προσευχήθηκε με έπαρση και κομπασμό, διαφημίζοντας τα θετικά στοιχεία της προσωπικότητάς του και αφηγούμενος όλα τα καλά που είχε πράξει. Ο άλλος, ο Τελώνης, με σκυμμένο το κεφάλι προσευχήθηκε ταπεινά, παρακαλώντας τον Κύριο να του συγχωρέσει τις αμαρτίες του.

Πολλοί και ιδιαίτερα εύστοχοι -πνευματικά και ηθικά- ύμνοι, συνοδεύουν την ευαγγελική περικοπή στην σημερινή Ιερή Ακολουθία. Ένα ωραίο στιχηρό τροπάριο των Αίνων του Όρθρου, σε πρώτο ήχο, αναφέρει χαρακτηριστικά τα εξής:

«Μη προσευξώμεθα φαρισαϊκώς αδελφοί. Ο γαρ υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται. Ταπεινωθώμεν εναντίον του Θεού, τελωνικώς δια νηστείας κράζοντες, Ιλάσθητι ημίν ο Θεός, τοις αμαρτωλοίς».

Το ευαγγελικό ανάγνωσμα και το παραπάνω τροπάριο μας εισάγουν σε ένα καθαρά Ορθόδοξο πλαίσιο σκέψης, όσον αφορά ειδικά το επίπεδο και την ποιότητα της σχέσης μας με τον Θεό και βέβαια και της προσευχής μας. Η προσευχή είναι οπωσδήποτε μια γνήσια δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας του πιστεύοντος ανθρώπου με τον Θεό και Δημιουργό του. Αυτό είναι ένα στοιχείο που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Εκείνο όμως που πολλοί χριστιανοί δεν έχουν ξεκάθαρο στη διάνοια και στην ψυχή τους είναι ο τρόπος επικοινωνίας. Για τον λόγο αυτό δημιουργούνται φαινόμενα όπως αυτά που περιγράφει το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα.

Η Εκκλησία, μέσω των κληρικών και των εντεταλμένων κατηχητών, μας διδάσκει από παιδικής ηλικίας να προσευχόμαστε κάθε ημέρα και με απλό τρόπο, χρησιμοποιώντας δικές μας λέξεις και φράσεις, αλλά κι εκείνες τις προσευχές που έχουν συντάξει οι Άγιοι Πατέρες. Κυρίαρχη θέση στην πνευματική μας ζωή έχει πάντα και η Κυριακή Προσευχή, το γνωστό «Πάτερ ημών», το οποίο μαθαίνουμε όλοι μας από μικρής ηλικίας, όπως επίσης και το «Βασιλεύ ουράνιε», το Σύμβολο της Πίστεως, καθώς και άλλες διάφορες προσευχές, συνοδευόμενες πάντα από το σημείο του Τιμίου Σταυρού, κάποτε δε και από κάποιες ευλαβικές πράξεις, όπως είναι το θυμίαμα και ο ασπασμός των ιερών εικόνων.

Μπορούμε βέβαια να προσευχόμαστε όπου και όποτε επιθυμούμε, στο σπίτι, στο δρόμο, στο χώρο εργασίας και φυσικά όταν βρισκόμαστε στον Ιερό Ναό. Η προσευχή μας δεν μπορεί να συνοδεύεται από επίδειξη του εγώ, αλλά πρέπει να γίνεται με ταπεινό, ήρεμο και ειρηνικό πνεύμα. Το μυστικό της επιτυχίας στην υπόθεση της προσευχής είναι διπλό. Κατ’ αρχάς να προσευχόμαστε και για εκείνους που μας έχουν βλάψει, ή που απλά δεν έχουμε καλή κοινωνική σχέση μαζί τους. Κι επίσης, να είμαστε πάντα έτοιμοι να δεχθούμε το θέλημα του Θεού, έστω κι αν είναι κάπως διαφορετικό από αυτό που εμείς έχουμε ζητήσει. Εκείνος γνωρίζει καλύτερα ποια είναι πραγματικά «τα καλά και συμφέροντα ταις ψυχαίς ημών».

Η ποιμαίνουσα Εκκλησία κατηχεί και διδάσκει, με πολλούς και διάφορους τρόπους, τον λαό του Θεού, και οι ίδιοι οι πιστοί αγωνίζονται συνεχώς να αποκτήσουν γνώσεις αλλά και εμπειρικά βιώματα, αναφορικά με τα πνευματικά ζητήματα. Η προσπάθεια και ο αγώνας μπορούν και πρέπει να εντατικοποιηθούν, έτσι ώστε να έχουμε μεγαλύτερα και καλύτερα αποτελέσματα, χρησιμοποιώντας συνεχώς την προσευχή ως ένα πνευματικό όπλο με στόχο την κατά χάρη θέωση.

ΑΜΗΝ. ΓΕΝΟΙΤΟ.

Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας