Μάστερ Ορθόδοξης Θεολογίας

Στην πόλη Winchester, που είναι η πρώτη πρωτεύουσα της Αγγλίας, και μέσα στο πλαίσιο λειτουργίας του τοπικού Πανεπιστημίου, προσφέρεται το ονομαστό Μάστερ Ορθόδοξης Θεολογίας, το μοναδικό στη Μεγάλη Βρετανία.

Είναι ιδιαίτερα σπουδαίο το γεγονός ότι ένα Αγγλικό Πανεπιστημιακό Ίδρυμα ασχολείται, μελετά, ερευνά και προσφέρει σπουδές στην Ορθόδοξη Θεολογία.

Είναι κι αυτό ένα δείγμα του πόσο μεγάλη απήχηση πραγματικά έχει στη Δύση η Ορθόδοξη Θεολογία, Παράδοση και ζωή.

Βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε ότι τέτοιες ακαδημαϊκές επιτυχίες δεν πραγματοποιούνται από μόνες τους. Χρειάζονται την πρωτοβουλία, τη συνδρομή και τη θετική δράση και προσφορά κάποιων εμπνευσμένων επιστημόνων.

Εν προκειμένω, εκείνος που ίδρυσε και συντηρεί τον εν λόγω επιστημονικό τομέα είναι ο Έλληνας Θεολόγος και Κληρικός Δρ. π. Ανδρέας Ανδρεόπουλος, καταγόμενος από την Πάτρα, ο οποίος έχει αφιερώσει όλη του την ενέργεια και δράση στη μελέτη και διάδοση της Ορθόδοξης Θεολογίας.

Στην παρούσα ανάρτηση παρουσιάζεται το διαφημιστικό βιβλιάριο αυτού του Μάστερ Ορθόδοξης Θεολογίας, με σκοπό την όσο γίνεται πλατύτερη διαφήμιση και διάδοσή του.

Ας ευχηθούμε ο Δρ. π. Ανδρεόπουλος να είναι πάντα άξιος, γερός και δυνατός, για να εργάζεται -με τη βοήθεια του Αγίου Θεού μας- με σκοπό τη διακονία αλλά και τη μαρτυρία της Ορθόδοξης Θεολογίας.

Γιώργος Σαραντάρης: o πρόσφυγας…

…μεγάλος ποιητής και διανοούμενος*

            Ο  Γιώργος Σαραντάρης, ο μεγάλος αυτός ποιητής και διανοούμενος, μοιάζει με τους  προγόνους μας Μικρασιάτες πρόσφυγες, τους οποίους  εμείς όλοι πάντοτε θυμόμαστε με πολλή αγάπη  και ιδιαίτερα φέτος, εννενήντα χρόνια μετά την Καταστροφή του 1922. Θυμόμαστε τα βάσανα που πέρασαν, τους διωγμούς, τους κατατρεγμούς, τις πίκρες, τους βιασμούς, όλα αυτά που μας τα διηγήθηκαν οι ίδιοι οι γονείς, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, και βέβαια δεν μας μίλησαν για  κάποιο συνωστισμό τους στη Σμύρνη…

            Ο Γιώργος Σαραντάρης  ήταν κι αυτός πρόσφυγας. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ήταν γεννημένη και η μητέρα του, και στην Ιταλία έζησε από τη γέννηση του έως το τέλος των πανεπιστημιακών του σπουδών στα νομικά, δηλαδή από το 1908 έως τις αρχές του 1931. Τότε  ήρθε χωρίς τους γονείς του στην Ελλάδα, - αυτοί έμειναν στην Ιταλία -, γιατί είχε μέσα του την Ελλάδα και δεν θέλησε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία  στο φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι. Μεγάλωσε κι αυτός, όπως οι πρόσφυγες πρόγονοι μας, εκτός των ελλαδικών συνόρων, αλλά ήταν Έλληνας στη ψυχή και ήταν υπερήφανος γι’ αυτό. Επιτρέψτε μου μια παρένθεση εδώ. Οι λεγόμενοι "Παλαιοελλαδίτες" επί δεκαετίες  δεν μπορούσαν να καταλάβουν ότι ο Έλληνας που ζει σε ωκεανό αλλοφύλων και αλλοθρήσκων, αν δεν αφεθεί να αφομοιωθεί και θελήσει να διατηρήσει την ταυτότητα του, τότε δοκιμάζεται πολύ σκληρά, όπως ο χρυσός στο καμίνι, και αναδεικνύεται πολύ πιο ισχυρός, πολύ πιο ζωντανός, πολύ πιο, επιτρέψτε μου, ικανός Έλληνας από όσους ζουν στην Ελλάδα και δεν εκτιμούν το αγαθό της Ελευθερίας, ούτε την ευθύνη της βαριάς πολιτισμικής κληρονομιάς που κουβαλάνε!

Στη Μπολόνια και στο Μονταπόνε (κοντά στην Ανκόνα), που έζησε ο Γιώργος Σαραντάρης, δεν υπήρχε ελληνικό σχολείο ή Ορθόδοξη Εκκλησία. Στη θαλπωρή της οικογένειάς του, καλλιέργησε την αγάπη του για την Ελλάδα και ανέπτυξε την ελληνική του συνείδηση. Οι φίλοι του Iταλοί τον αποκαλούσαν «Greco» κι εκείνος ήταν υπερήφανος γι’ αυτό. Είχε πολλά χαρίσματα και ήταν ιδιοφυής στη σκέψη και στην αντίληψη και διάβαζε από πολύ μικρός ακατάπαυστα φιλοσοφία και λογοτεχνία και όχι μόνο στα ιταλικά, αλλά και στα γαλλικά. Στα ελληνικά ήταν αυτοδίδακτος, αλλά με μεγάλη έφεση και ικανότητα στην εκμάθηση τους. Στο αρχοντικό της οικογένειάς του, στο Μονταπόνε και στη βιβλιοθήκη του, βρέθηκαν πολλά ελληνικά βιβλία λογοτεχνίας και φιλοσοφίας, καθώς και κλασσικά λεξικά ελληνικής γλώσσας. Γι’ αυτό και όταν ήρθε στην Ελλάδα εύκολα, πάντα αυτοδίδακτος, έμαθε τόσο καλά να  σκέπτεται, να γράφει και να  διαβάζει στη γλώσσα μας, που με άνεση έγραφε υψηλού επιπέδου ποίηση και φιλοσοφικό στοχασμό. Υπογραμμίζω το γεγονός ότι ο Σαραντάρης μπορεί να ήταν ιδιοφυής, αλλά η οικογένεια του ήταν εκείνη που τον βοήθησε αποφασιστικά να αναπτύξει την ελληνικότητα του.

Επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό μια σύντομη παρένθεση. Στον Ελληνισμό μεγάλο πλεονέκτημα για τη συνέχεια του είναι η οικογένεια και οι πατριωτικοί Σύλλογοι, Αδελφότητες, Σωματεία, όπως η Αλληλοβοηθητική Αδελφότητα Σιβρισαρίου Σμύρνης "Οι Ταξιάρχες", που διοργανώνει τη σημερινή παρουσίαση του βιβλίου μου για τον Γιώργο Σαραντάρη. Το σχολείο, το ζούμε, είναι στόχος κοσμοπολιτικών και αγνωστικιστικών - συγκρητιστικών ιδεολογικών ρευμάτων, που θέλουν να το κατακτήσουν για να προωθήσουν στις αθώες ψυχές ένα μηδενιστικό πνεύμα. Η οικογένεια και οι πατριωτικοί Σύλλογοι, έως σήμερα, είναι οι εστίες αντίστασης στα ρεύματα αυτά και αποτελούν τη μόνη ελπίδα διατήρησης της εθνικής παράδοσης και ανάκαμψης του πατριωτικού φρονήματος. Οι γονείς του Σαραντάρη, στην Ιταλία, για να επανέλθω στον μεγάλο ποιητή και στοχαστή μας, δεν ήσαν ιδιαίτερα μορφωμένοι, όμως στο σπίτι μιλούσαν ελληνικά και όλα τα αρσενικά μέλη  της ευρύτερης οικογένειας του, από το 1809, που ο πρώτος πρόγονος του, Κωνσταντίνος Σαραντάρης, μετοίκησε στη γειτονική χώρα, διατηρούσαν την ελληνική υπηκοότητα και υπηρέτησαν στον ελληνικό στρατό. Αυτό είναι το παράδειγμα που είχε στην οικογένεια του και που τον έκανε να παλιννοστήσει.  

Γιατί ασχολήθηκα με τον Σαραντάρη και γιατί τον εκτίμησα και τον αγάπησα τόσο; Έμμεσες αλλά σαφείς εξηγήσεις για τους λόγους που με έκαναν να ασχοληθώ με τον Σαραντάρη έδωσαν με τις εμπεριστατωμένες και εκλεκτές ομιλίες τους οι κυρίες Λία Βαλάτα και Λίνα Σόρογκα και ο κύριος Δημήτρης Κοσμόπουλος, που ιδιαίτερα και από καρδίας τους ευχαριστώ. Σας εξομολογούμαι πως κουράστηκα για να γράψω αυτό το βιβλίο. Εργάσθηκα επί εφτά χρόνια. Αλλά, κατά τη γνώμη μου, άξιζε τον κόπο και δεν μένω στις θετικές κριτικές των ειδικών, αλλά στο ότι προσωπικά ωφελήθηκα από το σκάψιμο στην ψυχή και στο έργο του Σαραντάρη, που μπορεί να έζησε μόνο 33 χρόνια, αφού τον θυσιάσαμε στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο, αλλά μας άφησε παρακαταθήκη ένα σπουδαίο ποιητικό έργο και μια πολύ δυνατή ελληνική φιλοσοφική σκέψη.

Όταν άρχισα να συζητώ για τον ποιητή με τον πρώτο εξάδελφο του, Παναγιώτη Σαραντάρη, αρχιτέκτονα, που ζει μόνιμα στο Λεωνίδιον, ιδιαίτερη πατρίδα των Σαραντάρηδων, αντελήφθην ότι είχα να κάνω με μια σπουδαία πνευματική προσωπικότητα που μπορεί να θυσιάστηκε πολύ νέος, 33 μόλις ετών και να αγνοήθηκε από τους περισσότερους κριτικούς και ιστορικούς της λογοτεχνίας, επειδή δεν ταίριαζε με τις δικές τους σκέψεις και τα υλιστικά πιστεύω τους, αλλά ήταν ένας από τους πιο αξιόλογους ποιητές και στοχαστές της δεκαετίας του 1930, αυτής της δεκαετίας που ξεπήδησαν τόσοι και τόσοι λογοτέχνες και στοχαστές. Θυμίζουμε μερικά ονόματα λογοτεχνών της δεκαετίας αυτής: Ελύτης, ο Σμυρνιός Σεφέρης, Ρίτσος, Βρεττάκος, Τερζάκης, Θεοτοκάς, Βενέζης, Εγγονόπουλος, Εμπειρίκος, Βαφόπουλος, Καραγάτσης, Πετσάλης - Διομήδης, Πρεβελάκης, Πεντζίκης, και ο Μικρασιάτης, από τις Σάρδεις, Τάσος Αθανασιάδης. Από τους στοχαστές, που  είχαν δεχθεί σοβαρή επιρροή από τη Δύση, σημαντικότεροι ήσαν οι Παν. Κανελλόπουλος, Κων. Τσάτσος και Ιωαν. Θεοδωρακόπουλος.

            Στην αναβλύζουσα από έμπνευση και ιδέες εξαιρετικά ευαίσθητη ψυχή του Γιώργου Σαραντάρη επέδρασαν ευεργετικά ο Ντοστογιέφσκι, ο Ζαμπέλιος και ο Σολωμός. Ο Ντοστογιέφσκι τον βοήθησε να προβληματιστεί για τη ζωή, το θάνατο, την αιωνιότητα και να αγαπήσει τον Ιησού Χριστό. Ο Σαραντάρης κριτικά προσήγγισε  τη χριστιανική υπαρξιακή φιλοσοφία του μεγάλου ρώσου συγγραφέα και η ιδιοφυία του τον βοήθησε να διατυπώσει μια πρωτότυπη νεοελληνική φιλοσοφική σκέψη, που επαίνεσε ιδιαίτερα ο Κηφισιώτης Ζήσιμος Λορεντζάτος. Έγραψε σχετικά ο Γιώργος Σαραντάρης, μεταξύ των άλλων, σε άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή", στις 5 Ιουνίου 1939: "Όποιος ατενίζει την Αρχαία Ελλάδα και παραμερίζει τον Χριστό, είναι σα να μην υποπτεύεται πως είμαστε προορισμένοι στην αιωνιότητα και σα να θέλει να επαναλάβει το έργο πολιτισμού των Αρχαίων Ελλήνων, που ήταν η προετοιμασία μιας άρτιας θνητής υπόστασης, για να τη δεχτεί ο Χριστός και να την κάμει αθάνατη. Για τούτο σ' εμάς, τους τωρινούς Έλληνες, δεν μαθαίνουν υποστασιακά τίποτε οι διάφορες Αναγεννήσεις της Δύσης και μάλλον μας προσφέρουν μια περιττή και συχνά βλαβερή τροφή… Μονάχα  εμείς, από όλους τους λαούς της γης, μπορούμε, χωρίς ν' αφήσουμε τον τόπο μας, να διατρέξουμε υποστασιακά την απόσταση που χωρίζει τη φύση από τον άνθρωπο. Λέμε τούτο, γιατί και στον Χριστιανισμό πλησιάζουμε αβίαστα με την ελληνική μας παιδεία και την ελληνική μας γλώσσα. Διαβάζουμε τα γνήσια Ευαγγέλια, που μας μιλούν ενδόμυχα κι έτσι μπορούμε να κρίνουμε πιο εύκολα και σχεδόν πιο υπεύθυνα από κάθε άλλο λαό, ποιος είναι ο αληθινός Χριστιανισμός".

 Ο ιδιοφυής ιστοριοδίφης Σπυρίδων Ζαμπέλιος (1815-1881), που επίσης έζησε στην Ιταλία, συνέβαλε στο να αντιμετωπίσει ο Σαραντάρης χωρίς συμπλέγματα τη Δύση και ήταν εκείνος που πρώτος έγραψε για την ενότητα του Ελληνισμού από των αρχαιοτάτων χρόνων έως των ημερών του. Το 1938 σημείωσε σχετικά: "Χρειάζεται η Δύση να μας μάθει κάτι περισσότερο από τον τεχνικό πολιτισμό; Ερωτώ τούτο, γιατί δεν βρίσκω τίποτε άλλο ουσιαστικό να μας μάθει η χτεσινή και η σημερινή Δύση. Στον πνευματικό πολιτισμό όταν κανείς δεν κατέχει πίστη, είναι σαν να μην κατέχει τίποτε και η Δύση δεν κατέχει τίποτε, μήτε για τον εαυτό της". Αυτής της Δύσης   ξεπέσαμε οφειλέτες και κατηγορούμενοι.

Ο Σολωμός τον βοήθησε στην ποιητική του έμπνευση. Στο βιβλίο υπάρχει ιδιόχειρη σκέψη  του Σαραντάρη που το αναφέρει σαφώς: " Νομίζω πως είμεθα ώριμοι… Να ακολουθήσουμε το Σολωμό στα ζωντανά του στοιχεία όπου να βρούμε πως το πνεύμα του κάνει ένα με το λεγόμενο ελληνικό πνεύμα και πως το τελευταίο δεν είναι  μια χίμαιρα, εφόσον δεν είναι χίμαιρα  ή αισθητική αξία της σολωμικής ποίησης". 

Την πολυετή έρευνα μου για τον Σαραντάρη  την αποκαλώ δημοσιογραφική. Δεν είμαι φιλόλογος, ούτε ποιητής. Έκανα αυτό που ξέρω, όπως το πιστεύω. Η δημοσιογραφία, κατ' εμέ, είναι σπουδαιότατο λειτούργημα γιατί μπορεί να βελτιώσει την κοινωνία, είτε με την εποικοδομητική της κριτική, είτε με την προβολή σπουδαίων προσωπικοτήτων, όπως ο Σαραντάρης.

Αγαπητοί μου, προσπάθησα με το βιβλίο μου να προβάλω ένα σημαντικό Έλληνα ποιητή και στοχαστή, πρότυπο πνευματικού ανθρώπου.  Είπα στην κεντρική παρουσίαση του βιβλίου και το επαναλαμβάνω: Έλληνας δεν είναι αυτός, όπως τον κατάντησαν δικοί και ξένοι.  Έλληνας είναι ο Σαραντάρης, ο Σολωμός, ο Μακρυγιάννης, ο Παπαδιαμάντης, ο Παύλος Μελάς, ο γιατρός Παπανικολάου, ο Χρυσόστομος Σμύρνης. Έλληνες είμαστε εμείς που εργαζόμαστε τίμια και με τον ιδρώτα του προσώπου μας, τις ικανότητες μας, την εργατικότητα μας, τη νοικοκυροσύνη μας δημιουργήσαμε αυτό που κατεστράφη  από αλόγιστες και ανεύθυνες πολιτικές σε ένα άδικο, αδηφάγο και σπάταλο κράτος και από μια καταδικαστική καταναλωτική, υλιστική και ηδονιστική νοοτροπία που έντεχνα καλλιεργήθηκε σε όλους μας και δεν αρκούμασταν στα αναγκαία προς τον βίο. Ο Σαραντάρης εκπέμπει πνευματική υγεία και δίνει μιαν ανάσα στην ψυχή μας, την πνιγμένη από τις αναθυμιάσεις του κοινωνικού και ηθικού έλους στο οποίο βρισκόμαστε και με το χριστιανικό στοχασμό, το ήθος, την εργατικότητα  και τις ικανότητες του αποτελεί για όλους μας πνευματικό οδοδείκτη και φάρο.

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

*Ομιλία εις το Πνευματικό Κέντρο Νέας Ερυθραίας Αττικής.

Ποιήματα στο «Μετρό» [B’]

Πριν από δυο χρόνια είχαμε δημοσιεύσει ένα αφιέρωμα στο θέμα “Ποιήματα στο «Μετρό»”. Είχαμε τότε εξηγήσει πως προέκυψε η συνήθεια και η τακτική αυτή. Η ανάγνωση ενός ποιήματος στο Μετρό δίνει την ευκαιρία για μια πνευματική και ψυχική ανάπαυλα και ανακούφιση στους αναγνώστες, οι οποίοι συνήθως βρίσκονται σε υψηλούς ρυθμούς κίνησης και δράσης, πηγαίνοντας από το σπίτι στο χώρο εργασίας και αντίστροφα, από το ένα ραντεβού στο άλλο, από τη μία δουλειά στην άλλη, κ.ά.

  

Πρόσφατα είχαμε για άλλη μια φορά την ευκαιρία να βρούμε ένα άλλο ποίημα αναρτημένο σε βαγόνι της Γραμμής Jubilee. Το φωτογραφίσαμε και το αποκαλύπτουμε εδώ.

Δημιουργός των στίχων της παρούσας ανάρτησης είναι ο σπουδαίος Άγγλος ρομαντικός ποιητής William Wordsworth (1770-1850). Οι στίχοι αυτοί είναι από το θεωρούμενο ως αριστούργημά του, που είχε τον τίτλο «The Prelude», και είναι ένα ημιαυτοβιογραφικό ποίημα της πρώϊμης δημιουργικής εποχής του, το οποίο αναθεώρησε και επέκτεινε αρκετές φορές.

Θεοπρεπεστάτη κατάθεσις...

Μιὰ λιτὴ ἀνάγνωση στὸ βιβλίο τοῦ Κων. Χρ. Κάρκου, Ἅγιος Ρηγῖνος Ἐπίσκοπος Σκοπέλου, Βόλος, Ἀπρίλης 2006, σσ. 50.

Ἕνα σεμνὸ καὶ προσεγμένο βιβλίο γιὰ τὸν Ἅγιο τῆς Σκοπέλου Ρηγῖνο, ἄγνωστο, δυστυχῶς, στὸν κόσμο εἶχε τὴν εὐγενῆ καλωσύνη νὰ μᾶς προσφέρει ὁ γνωστὸς λόγιος καθηγητής, ὁ κύριος Κωνσταντῖνος Χρ. Κάρκος. Ὁ λόγος δὲ ποὺ γράφτηκε αὐτὸ τὸ ἀξιότιμο πόνημα εἶναι, σύμφωνα μὲ τὰ λεγόμενα τοῦ συγγραφέα, ὁ ἑξῆς : «Στὸ χωριό μου, μᾶς λέει ὁ κ. Κάρκος, (Καληκώμη Ἀργιθέας Καρδίτας) γίνεται ἡ ἁγιογράφηση τῆς ἐκκλησίας μας τοῦ Ἀγίου Νικολάου... Ἐγὼ προσωπικὰ ἀνέλαβα τὴ δαπάνη τῆς ἁγιογράφησης τῶν Ἀγίων : Κοσμά τοῦ Αἰτωλοῦ, τοῦ Ἁγίου Σεραφεὶμ, ἀρχιεπισκόπου Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου, τοῦ Ἁγίου Ἀχιλλίου, ἐπισκόπου Λάρισας.

Ὅμως, γιὰ νὰ ἐκπληρώσω καὶ τὴν ἐπιθυμία τῆς γυναίκας μου, ἡ ὁποία εἶναι ἀπό τὴ Γλώσσα Σκοπέλου ἀνέλαβα καὶ τὴ δαπάνη τῆς ἁγιογράφησης τοῦ πολιούχου τῆς Σκοπέλου τοῦ Ἀγίου Ρηγίνου.

Παράλληλα μὲ τὶς ἁγιογραφήσεις τῶν παραπανω ἁγίων σκέφτηκα νὰ γράψω γιὰ τὸν καθένα ἕνα μικρὸ βιβλιαράκι σχετικὸ μὲ τὸ βίο καὶ τὴν πολιτεία τους...» (σ. 1-2).

Αὐτὸ τὸ βιβλίο, λοιπόν,  κρατῶ στὰ χέρια μου καὶ γιὰ νὰ πῶ τὴν ἀλήθεια βλέπω πὼς ὁ κ. Κ. ἐργάστηκε μὲ πνεῦμα θεοσέβειας καί, ὅσο μπόρεσε, ἐπιστημονικῆς συνέπειας. Ἔτσι, ἀφοῦ μᾶς δώσει μιὰ συνοπτικὴ ἱστορικὴ διαδρομὴ τῆς νήσου Σκοπέλου, ὥστε νὰ γνωρίζουμε τὸ γεωγραφικὸ περίγραμμα μέσα στὸ ὁποῖο κινήθηκε ὁ βιογραφούμενος στὴ συνέχεια  Ἅγιος (σελ. 4-5) παρουσιάζει τὸν βίο τοῦ Ἁγίου, ( σ. 6-18) μὲ σύμβουλο τὴν ὑπάρχουσα βιβλιογραφία (σ. 40-41).

Ὡστόσο ὁ κ. Κ. ἐπιθυμώντας νὰ ἐνημερώσει περισσότερο τὸν ἀναγνώστη του, παρουσιάζει καὶ τὰ ἑξῆς.

Α. Τὸ τελετουργικὸ τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου (σ. 22-23), 

Β. Τοὺς ναοὺς καὶ τὰ προσκυνήματα πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου, τὰ ὁποῖα ὑπάρχουν στὴ Σκόπελο κι ἀλλοῦ (σ. 24-25) καὶ

Γ. Τὶς παραδόσεις ποὺ ὑπάρχουν γύρω ἀπὸ τὴ λαϊκὴ εὐσέβεια, ὅπως ἐκείνη μὲ τὸ Δρακοντόσχισμα (σ. 27) καὶ φυσικὰ τὰ ὅσα περὶ τοῦ Ἁγίου μᾶς ἔδωσε ὁ πολὺς Καισάριος Δαπόντες, ὁ μεγάλος αὐτὸς λόγιος τῆς Σκοπέλου (σ. 28-30).

Ἄξια προσοχῆς εἶναι τὰ ποιήματα τοῦ σ. πρὸς τιμὴν τοῦ «Θεολήπτου Ἁγίου», ὅπως τὸν ὀνομάζει (σ. 34-39). Μάλιστα ὀφείλω νὰ πῶ ὅτι τὰ ποιήματα αὐτὰ θυμίζουν πολὺ δύο λογίους Σκοπελίτες : Τὸν Καισάριο Δαπόντε  (18ος αἰ.) καὶ Ἰω. Δρακιώτη ( 19ος αἰ.).

Τὸ βιβλίο στολίζεται μὲ εἰκόνες καὶ μὲ ἔνα ἀπάνθισμα ὕμνων ἀπό τὴν Ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου.

Εἶναι ἀσφαλῶς πρὸς τιμὴν τοῦ κ. Κάρκου ποὺ ἀσχολήθηκε μὲ τὸν Ἅγιο Ρηγῖνο. Ὅμως δὲν θὰ ἦταν σωστότερο νὰ δοῦμε τὸ ἐν λόγω πόνημα, ποὺ ὑψώνει τὴ Σκόπελο καὶ ἀναγνωρίζει τὴν ἱστορική της ἀξία, τυπωμένο; Ἄς ἔχουν τὸ νοῦ τους οἱ περὶ τὸν Πολιτισμὸν ἐνασχολούμενοι.

π. Κων. Ν. Καλλιανός

Η εβδομάδα του «Β»

Το «Β» δεν είναι ένα εύκολο γράμμα. Θα το έλεγα μάλλον... σκληρό. Όμως για χάρη της άσκησής μας αυτής βρήκαμε τα γράμματα που χρειαζόμασταν και γεμίσαμε βιβλία και σταγόνες βροχής!

BΙΒΛΙΟ! Η ζωή μας είναι γεμάτη από βιβλία. Το σπίτι, τα δωμάτιά μας, οι τοίχοι μας, είναι όλα προικισμένα με τους ομορφότερους θησαυρούς, τα βιβλία μας!

Αν και σήμερα το κέντρο βάρους της ενημέρωσης, της ψυχαγωγίας και της όποιας μόρφωσης και σπουδής -για την πλειοψηφία του κόσμου ανά την υφήλιο- είναι το διαδίκτυο, το βιβλίο παραμένει ο πιο αγαπημένος άψυχος φίλος του ανθρώπου.

Το βιβλίο μάθαμε να το ζεσταίνουμε με τη θερμοκρασία του σώματός μας και βέβαια διδαχθήκαμε να μας ζεσταίνει με τη γλυκιά θέρμη της γνώσης και των εικόνων του. Η δια-«προσωπική» σχέση μας μαζί του ορίζει ουσιαστικά το επίπεδο της ανθρώπινης κοινωνίας μας.

BΑΣΙΛΙΚΟΣ! Ένα πραγματικά αυτοκρατορικό αρωματικό και καλλωπιστικό καταπράσινο φυτό, που η εμφάνισή του γοητεύει και η ευωδία του μαγεύει.

Γεννήθηκα κυριολεκτικά μέσα στο βασίλειο των βασιλικών, κι έτσι έμαθα να τα αγαπώ, να τα προσέχω, να τα ακουμπώ απαλά και βέβαια να απολαμβάνω την ευχάριστη και γλυκιά μοσχοβολιά τους.

Ο πατρικός (μάλλον όμως θα έπρεπε ίσως να πω ο μητρικός) κήπος γέμει και σήμερα από σγουρούς βασιλικούς και ματζουράνες, που κάθε βράδυ έρχονται κοντά μου και πλημυρίζουν τα όνειρα και τη σκέψη μου. Μια όντως δεσποτική και αξεπέραστη παρουσία, υπέρβαση της φθοράς και μνημοσύνη μιας ανέμελης εποχής...

BΛΕΜΜΑ! Με πόσα πραγματικά επίθετα μπορεί να συνοδευθεί τούτη η μικρή και όμορφη λέξη, που έχει κατ’ αρχάς αναφορά στην ψυχική επικοινωνία των ανθρώπων, αφού το κύριο όργανο επαφής είναι ο οφθαλμός και η ματιά!

«...αν το ποθητόν βλέμμα σου μ’ αγαπά...» αναφέρει με τον ιδιόρρυθμο λόγο του ο Αλεξανδρινός μας ποιητής, κι ο έτερος της Ρωμιοσύνης προσθέτει πως «Έχω το βλέμμα θάλασσα κ’ εντός μου η ζωγραφιά»!

Πως ν’ αντισταθείς τελικά σε τέτοια βλέμματα!

BΡΟΧΗ! Η ευεργεσία του ουρανού με τη μορφή του ύδατος που ταξιδεύει για να αποκαλυφθεί και να επιδοτήσει την άνυδρη βιοτή μας.

Οι ποιητές μας δεν μπορούσαν να μην ασχοληθούν μαζί του, με το βροχόνερο, που για τον Ηλία Κεφάλα είναι «νάμα της βροχής», ενώ ο πολύς Νίκος Γκάτσος ψιθυρίζει μέσα από την «Αμοργό» του: «Κι αν θα διψάσεις για νερό θα στίψουμε ένα σύννεφο...».

Η βροχή πάντως που μας συγκινεί ιδιαίτερα είναι τα ονομαζόμενα πρωτοβρόχια, γιατί αυτά αποτελούν την προδρομική ενέργεια της φύσης, που μας εισαγάγει με ασφάλεια στην αγαπημένη εποχή του φθινοπώρου...

BΙΟΗΘΙΚΗ! Είναι ένας σύγχρονος επιστημονικός κλάδος, που δημιουργήθηκε εξαιτίας της ραγδαίας βιοτεχνολογικής ανάπτυξης στους τομείς της ιατρικής, της βιολογίας και της βιοιατρικής.

Ο ορισμός της Βιοηθικής πηγάζει από τις ελληνικές λέξεις «βίος» και «ηθική». Πολλοί ξένοι αλλά και Έλληνες επιστήμονες εργάζονται και μελετούν τα τελευταία χρόνια τον εν λόγω τομέα, και ειδικότερα τα ηθικά ζητήματα και ερωτήματα που αφορούν κυρίως τα δικαιώματα ασθενών, σχέσεις ιατρού-ασθενή και νοσηλευτικού προσωπικού, την έκτρωση, την ανθρώπινη κλωνοποίηση, την ευθανασία, τις μεταμοσχεύσεις, την ευγονία καθώς και άλλα βιοτεχνολογικά και γενετικά θέματα.

Η Βιοηθική ισορροπεί τον επιστημονικό προσανατολισμό της ιατρικής με τις ανθρώπινες αξίες και έχει στόχο όχι μόνο τη δημιουργία και στήριξη αρχών, αλλά και την καλύτερη κατανόηση των αρχών αυτών.

BΟΥΝΟ! Η Αγία Γραφή είναι γεμάτη από αναφορές σε ονομαστά βουνά, με ιστορικά αλλά και εύηχα ονόματα. Το 1952 δε, πρωτοκυκλοφόρησε το πασίγνωστο βαρύ ζεϊμπέκικο με τίτλο «Βουνό»! Οι πρώτες λέξεις ήταν «Θ' ανέβω και θα τραγουδήσω στο πιο ψηλότερο βουνό...»!

Πολλά άλλα τραγούδια, αλλά και ποιήματα, είχαν και προφανέστατα θα έχουν και στο μέλλον το βουνό ως βασικό θέμα τους. Κι αυτό γιατί είναι ένα θέμα οικείο, γνωστό και μάλλον και φιλικό σε όλους τους ανθρώπους.

Κι όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο μέγας Νικηφόρος Βρεττάκος: «Και ένα βουνό είναι ένα ποίημα που σου γυρεύει να τ’ ακούσεις»!

BΥΣΣΙΝΟ! Δεν θα μπορούσα στο «Β» να μην αναφερθώ στο βύσσινο, το γλυκό του κουταλιού. Είναι στην ίδια οικογένεια με το κεράσι. Μάλιστα το βύσσινο είναι το λεγόμενο ξινό κεράσι.

Και βέβαια δεν αναφέρομαι θεωρητικά και γενικά στο γλυκό βύσσινο, αλλά στο γλυκό βύσσινο της μάνας μου. Οπωσδήποτε δεν υπάρχουν λόγια ικανά να συνοδέψουν τις σχετικές εμπειρίες και τις γεύσεις που έχω από την παιδική και εφηβική μου ηλικία!

Το γλυκό βύσσινο είναι ένας από τους τρόπους και λόγους της ενότητάς μου με την πατρική οικογένεια και οικία. Οι εικόνες του βύσσινου που κουβαλώ μέσα μου γεμίζουν με γλυκύτητα και θα γεμίζουν πάντα τη σκέψη και την ψυχή μου!

Το άγαλμα του Sherlock Holmes

Στο κέντρο του Λονδίνου, μόλις έξω από το Σταθμό Baker Street του Μετρό, βρίσκεται τοποθετημένο το άγαλμα της παρούσας ανάρτησης. Παριστάνει τον Sherlock Holmes, που είναι ο πασίγνωστος φανταστικός ντετέκτιβ, o oποίος -μαζί με τον βοηθό του Dr. John H. Watson- έχει εμπλακεί σε δεκάδες υποθέσεις μυστηρίου. Τους χαρακτήρες αυτούς δημιούργησε το 1887 ο Σκωτζέζος συγγραφέας Sir Arthur Ignatius Conan Doyle.

Το άγαλμα, που κατασκευάστηκε to 1999 από τον γλύπτη John Doubleday, βρίσκεται στη συγκεκριμένη αυτή θέση, γιατί ο Holmes, σύμφωνα με τη μυθιστορία, ζούσε σε διαμέρισμα επί της Baker Street, κοντά στο σημείο που βρίσκεται το άγαλμα.

H Jane Austen στα αγγλικά γραμματόσημα

Με την ευκαιρία της επετείου των 200 ετών από την πρώτη έκδοση του σπουδαίου έργου Pride and Prejudice της Jane Austen, τα Βρετανικά Βασιλικά Ταχυδρομεία κυκλοφόρησαν χθες μια όμορφη σειρά έξι γραμματοσήμων. Την καλλιτεχνική επιμέλεια είχε η Angela Barrett, η οποία σχεδίασε σκηνές και από τα έξι μυθιστορήματα της Jane Austen.

O εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Φιλοτελισμού Andrew Hammond ανέφερε χαρακτηριστικά: «New generations continue to fall in love with her work through television and film adaptations, as well as, of course, the books themselves». Και πρόσθεσε: «It is an honour for Royal Mail to commemorate her work».

Αξίζει να σημειωθεί πως η Jane Austen γεννήθηκε στην περιοχή Hampshire στα 1775 και απεβίωσε, σε ηλικία μόλις 41 ετών, το 1817, στην ιστορική πόλη Winchester. Τά έξι εξαίρετα μυθιστορήματά της, από τα καλύτερα που γράφτηκαν ποτέ στην αγγλική γλώσσα, είναι: Sense and Sensibility, Pride and Prejudice, Mansfield Park, Emma, Northanger Abbey και Persuasion.

Το μεγάλο μυστικό του Αγίου Όρους

Οι 12 αόρατοι μοναχοί

Η παράδοση χάνεται στα βάθη των αιώνων. Παρ’ όλα αυτά, διατηρείται αμείωτα ζωντανή: δώδεκα αόρατοι καλόγεροι κατοικούν στην κορυφή του Άθω, μερικές φορές εμφανίζονται για λίγο και χάνονται ξανά στην «ανυπαρξία» τους. Δώδεκα παράξενοι άγιοι, που προκαλούν τη σκέψη και τη φαντασία μας. Πόσο μυθικοί και πόσο πραγματικοί άραγε είναι;

Στο Άγιον Όρος υπάρχει μια παλαιά και άγραφη παράδοση που λέει ότι κοντά στην κορφή του Αθωνα χειμώνα-καλοκαίρι ζουν, τρεφόμενοι από την ευχή, δώδεκα μοναχοί αόρατοι. Όταν ένας απ’ αυτούς κοιμηθεί, άλλος τον αντικαθιστά. Και η δωδεκάδα μένει πάντοτε… ακεραία, χωρίς να της λείπει κανείς.

Λέγεται ότι κάποιοι τους είδαν και αμέσως τους έχασαν. Κάποιοι άλλοι τους είδαν και χάθηκαν μαζί τους. Ένας νέος υποτακτικός είδε έναν απ’ αυτούς. Διηγήθηκε στον γέροντά του το γεγονός και ο γέροντας του είπε «έπρεπε να τον ακολουθήσεις».

Μαρτυρία επίσημη δεν υπάρχει για τους περιβόητους -κατά τα άλλα- δώδεκα αόρατους μοναχούς του Αγίου Όρους. Στο εύλογο και λογικό ερώτημα: θρύλος ή πραγματικότητα; δεν υπάρχει «λογική» απάντηση.

Η μόνη απάντηση έρχεται αβίαστα και φυσικά από τον π. Βασίλειο Γοντικάκη, Ηγούμενο της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους: «Το γεγονός είναι ότι η πραγματικότης στο Όρος είναι Θρύλος». Δεν είναι άλλωστε λίγοι οι επισκέπτες του Άθω που, ενώ ξεκίνησαν για βόλτα αναψυχής ή διερευνητική εκδρομή στο βουνό αυτό της Χαλκιδικής, στο τέλος έφτασαν να αναρωτιούνται αν ήταν πραγματικότητα όλο εκείνο που έζησαν κατά την παραμονή τους στο Άγιο Όρος.

Σε τέτοιον τόπο λοιπόν, που γεννά αισθήσεις και εμπειρίες απρόσμενες, ακόμη και στους πιο «υλιστές» επισκέπτες του, τίποτε δεν θα μπορούσε να είναι πραγματικά α-φύσικο, πολλά όμως μπορούν να είναι «ονειρικά φυσικά».

ΜΥΣΤΙΚΑ ΣΤΑ ΒΑΘΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ…

Είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να ξετυλίξει κάποιος το νήμα αυτής της αγιορείτικης παράδοσης και να βρει την αρχή του. Πριν από λίγο καιρό, παρέα πολύ καλών φίλων επισκέφτηκε διάφορες μονές του Αγίου Όρους, όπου, μεταξύ πολλών άλλων ερωτημάτων, έθεταν στους μοναχούς -αλλά και σε τακτικούς χρόνιους επισκέπτες- το ερώτημα, τι γνωρίζουν για τους δώδεκα αόρατους.

Δεν ήταν λίγοι αυτοί, λαϊκοί και μοναχοί, που γέλασαν ή και σάρκασαν με την ερώτηση. «Μα είναι δυνατόν να ασχολείστε με τέτοια πράγματα;», «Μα πιστεύετε ακόμη σε τέτοια παραμύθια;», ήταν κάποιες από τις απαντήσεις που έλαβαν. Αυτό όμως που κυρίως εισέπραξαν από την πλειονότητα όσων ρώτησαν, ήταν καταρχήν η κρυψίνοια και η επιφυλακτικότητα. Κανείς δεν είχε διάθεση να μιλήσει, όσοι γνώριζαν κάτι δεν μπορούσαν να το πουν, επειδή «τους το είχαν μυστικά εμπιστευτεί», όπως έλεγαν.

Τα μόνα «στοιχεία» που συνέλεξαν ήταν ότι η «ομάδα» των δώδεκα αόρατων αποτελεί πραγματικότητα μακραίωνη, η οποία παρέμενε απόλυτα μυστική για πάρα πολλές δεκαετίες. Πριν από μερικά χρόνια όμως (κανένας δεν ξέρει πόσα χρόνια), η ύπαρξη αυτών διέρρευσε από τον πνευματικό πατέρα ενός από αυτούς τους δώδεκα, ο οποίος καλοπροαίρετα μίλησε κάπου για την ύπαρξη τους.

Είναι αξιοσημείωτο ότι κανένας δεν θέλησε να αναφέρει το όνομα του εν λόγω πνευματικού, ενώ όλοι όσοι είπαν τα παραπάνω, γνώριζαν το όνομα του. Τόνιζαν μάλιστα ότι από τότε που διέρρευσε αυτή η πληροφορία, πολλά έχουν λεχθεί, αλλά στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία άλλη αξιόπιστη μαρτυρία από πρώτο χέρι.

Κατά γενική πεποίθηση, οι δώδεκα ζούνε κυρίως στην κορυφή του Άθω, πολλές φορές όμως μπορεί κάποιος να τους δει (αν έχει αντίστοιχο χάρισμα), σε οποιοδήποτε μέρος του Αγίου Όρους. Έχουν ξεπεράσει τις ανάγκες της φύσης, γι’ αυτό δεν χρειάζονται τροφή, αλλά τρέφονται επαρκώς με την ευχή του Ιησού (πρόκειται για το γνωστό «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με»).

Είναι εύλογο βέβαια αυτή η αναφορά να γεννά υποψίες και δυσπιστίες, αφού έρχεται σε κατακόρυφη αντίθεση με την ανθρώπινη λογική μας. Πρόκειται ίσως για την πραγματικά δυσεύρετη στην εποχή μας εμπειρία των «χωμάτινων» ανθρώπων, ανθρώπων σαν εμάς, να ζουν μέσα στην άχρονη και άκτιστη αλήθεια του Αγίου Πνεύματος. Πρόκειται για βίωμα που δεν μπορεί να μεταδοθεί με λόγια, ούτε φυσικά να αποδειχθεί με μαθηματική -ή οποια- δήποτε άλλη- λογική.

Πολλοί επισκέπτες του Αθω, αλλά και πολλοί καλόγεροι αναφέρουν ότι σε περιπλανήσεις τους στο βουνό ή κατά τη διάρκεια της μοναχικής προσευχής τους, είχαν την έντονη, διαρκή και βέβαιη αίσθηση της παρουσίας κάποιου κοντά τους, ενώ δεν φαινόταν κανείς. Ξαφνικά εμφανίστηκε κάποιος «από το πουθενά», άλλοι αναφέρουν ότι τούς μίλησε και άλλοι ότι ήταν αμίλητος, κι ότι όπως ξαφνικά εμφανίστηκε, το ίδιο απρόσμενα εξαφανίστηκε.

Πρωτάκουσα γι’ αυτούς πριν από λίγα χρόνια από έναν φίλο μου που ονομάζεται Τρύφωνας, όνομα όχι ιδιαίτερα συνηθισμένο, το αναφέρω επειδή έχει κάποια σημασία στην εμπειρία που μου μετέφερε. Είχε επισκεφτεί τότε για πρώτη φορά το Αγιο Όρος (κατά τα επόμενα χρόνια έγινε τακτικός επισκέπτης του) με διάθεση καλοπροαίρετη, αλλά ιδιαίτερα δύσπιστη, θεωρώντας τον εαυτό του «άθεο σκεπτικιστή», όπως έλεγε. Φιλοξενήθηκε σε κάποιο παραλιακό μοναστήρι, συγκεκριμένα στη Μονή του Οσίου Γρηγορίου.

Νωρίς το απόγευμα, την πρώτη μέρα της άφιξης του, βγήκε για να περπατήσει στη μεγάλη παραλία. Απολάμβανε τη γαλήνη του τοπίου, χωρίς σκέψεις, όταν ξαφνικά βλέπει κάποιον να τρέχει με απίστευτη ταχύτητα, όπως μου είπε, προς το μέρος του και να κουνά τα χέρια του, σαν για να τραβήξει την προσοχή του. Δεν υπήρχαν άλλοι άνθρωποι εκείνη την ώρα σ’ εκείνο το σημείο. Πλησιάζοντας, ακούει να του φωνάζει με λαχτάρα: «Τρύφωνα… Τρύφωνα… είδα τον Θεό, μίλησα μαζί Του! Μεγάλη μέρα σήμερα…». Όταν έφτασε κοντά του σταμάτησε, τον κοίταξε στα μάτια και με άπλετο χαμόγελο τού είπε λαχανιασμένος απ’ το πολύ τρέξιμο: «Είμαι πολύ χαρούμενος σήμερα, Τρύφωνα, γι’ αυτό τρέχω…». Ήταν μισόγυμνος κι έμοιαζε με τρελό. Ξαφνιασμένος ο φίλος μου και πριν καν προλάβει να τον ρωτήσει, τουλάχιστον, πού ήξερε το όνομα του, ο «τρελός καλόγερος» εξαφανίστηκε. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ένταση των ματιών του που έλαμπαν από ευτυχία», μου είπε αργότερα ο Τρύφωνας.

Όταν διηγήθηκε την εμπειρία του στους καλόγερους του μοναστηριού που τον φιλοξενούσε, ομόφωνα όλοι τού είπαν ότι πρόκειται σίγουρα για έναν από τους δώδεκα αόρατους… Από τότε μέχρι σήμερα δεν είδε ξανά κανέναν στα πολυάριθμα ταξίδια του σε διάφορες περιοχές του Αθω.

ΔΩΔΕΚΑ ΑΟΡΑΤΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ

Πολύ συχνά, οι μυστηριώδεις αυτοί «αόρατοι» ή «ανύπαρκτοι» (με την έννοια του ακραία ταπεινού) καλόγεροι χαρακτηρίζονται ως «φύλακες». Ο χαρακτηρισμός αυτός μάλιστα, παίρνει πολλές φορές σπουδαιότητα μεγαλύτερη από την ιδιότητα τους ως «αόρατοι».

Τι είναι αλήθεια αυτό που φυλάνε; Πάλι δεν θα βρούμε μία και μόνη απάντηση στο ερώτημα, αλλά διάφορες, όχι κατ’ ανάγκη ετερόκλητες μεταξύ τους, απαντήσεις. Ο π. Βασίλειος ο Ιβηρίτης αναφέρει ότι «φυλάνε», «κρατούν» τη ζωή την ίδια στο Αγιο Όρος και αποτελούν ευλογία για όλον τον κόσμο.

Κάποιοι άλλοι τούς χαρακτηρίζουν ως φύλακες της ΟρΘοδοξίας και του Ελληνισμού. Υπάρχει μάλιστα διαδεδομένη -μεταξύ αυτών που πιστεύουν στην ύπαρξη τους- η άποψη ότι συγκεντρώνονται και οι δώδεκα σε κάποιο μέρος της κορυφής του Αθω (κάθε φορά σε διαφορετικό σημείο, αλλά πάντα στην κορυφή), όποτε προκύπτει στην κοινωνία κάποιο εθνικό ή πίστεως θέμα-πρόβλημα.

Πώς γίνεται η συνεννόηση μεταξύ τους για τον τόπο και χρόνο της συνάντησης; Όπως ίσως ήδη καταλάβατε, αυτή γίνεται με κάποιον τρόπο που εμείς μπορούμε να αντιληφθούμε ως «τηλεπαθητικό». Δώδεκα άνθρωποι που κατάφεραν να ξεπεράσουν τη φύση σε κάθε απαίτηση της και να πνευματοποιηθούν κατ’ ουσίαν, δεν είναι δυνατό παρά να επικοινωνούν μεταξύ τους επαρκώς, πνευματικά και μόνο.

Υπάρχει έντονη μεταξύ των μοναχών η πίστη ότι οι δώδεκα αόρατοι «συγκάτοικοι» τους προσπαθούν να περιφρουρούν από απειλές και να φυλάττουν ιδιαίτερα αυτό που ονομάζουμε «Ελληνισμό», ό,τι κι αν σημαίνει στις συνειδήσεις μας.

Για το λόγο αυτόν μάλιστα πιστεύεται ότι αποτελούν τη φυσική συνέχεια του αρχαιοελληνικού δωδεκάθεου, επιπλέον και για το λόγο της σύμπτωσης του αριθμού τους. Παρενθετικά δεν μπορώ να μην αναφέρω πως για άλλη μια φορά γίνεται αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι Αγιορείτες (και συνεπώς η ορθόδοξη παράδοση της οποίας είναι φορείς) δεν απορρίπτουν το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, αλλά συνδέονται σε φυσική συνέχεια μαζί του και το αφομοιώνουν μετουσιώνοντας το σε νέα πραγματικότητα.

ΑΕΙΚΙΝΗΤΗ ΣΤΑΣΗ;

Άνθρωποι που έγιναν εν ζωή αύρες, άνθρωποι που πραγματοποιούν την ύψιστη δράση στην κατάσταση της ησυχίας, άνθρωποι που δεν προσεύχονται πια, αλλά έγιναν οι ίδιοι προσευχή, άνθρωποι που κατάφεραν τέτοια ύψη ταπείνωσης, ώστε πέρασαν στην ανυπαρξία πριν να πεθάνουν. Και μέσα από την «ανυπαρξία» τους μπορούν να παρέχουν σε όσους τους γνωρίσουν, όλα όσα δεν μπόρεσε κανένας σημαντικός ή ασήμαντος κοσμικός να τους παράσχει. Σημαντικότερο απ’ όλα: η πνοή της ελευθερίας. Δεν διδάσκουν με λόγια κανένα δόγμα ή αρχή πίστης, αλλά εμπνέουν με την ύπαρξη τους και μεταδίδουν την απίστευτη δύναμη τους απέναντι σε κάθε δουλική αναγκαιότητα.

Η ευλογία τους διαχέεται σε σημείο που να αποτελεί δύναμη συνεκτική της κτίσεως. Η ανωτερότητά τους απέναντι σε κάθε ανάγκη και η γενναιότητα της αγάπης τους που τίποτε δεν αποζητά, παραμένουν για μας καταστάσεις ύπαρξης ανερμήνευτες. Λένε πως κάθε σύναξη τους συνοδεύεται μοιραία από λαμπρότατο φως στο σημείο της συνάντησης. Δεν αποκλείεται αυτοί οι ίδιοι να είναι το φως, υπάρξεις σωματικές, φωτεινές και άσαρκες.

Παραμύθι; Υπερβολή; Ψέμα υποκινούμενο από σκοταδιστές για χειραγώγηση των αφελών; Ίσως… Ίσως κι όχι… Αυτές οι ερωτήσεις μοιάζουν με το μεγάλο ερώτημα: «Υπάρχει Θεός»; Πώς να απαντηθεί με ναι ή όχι και πώς να αποδειχθεί η όποια απάντηση;

Αξίζει νομίζω να σας πω αυτά που μου ανέφερε ο Θανάσης, φίλος αγιογράφος που επισκέπτεται κατά καιρούς το μοναστήρι της «Μικράς Αγίας Άννας», για λόγους κυρίως επαγγελματικούς.

Το μοναστήρι βρίσκεται σε μεγάλο ύψος και η θέα που μπορεί κάποιος να απολαύσει από εκεί είναι, όπως λένε, μοναδική. Πριν από έναν περίπου μήνα ο Θανάσης ξαναβρέθηκε εκεί και το βράδυ, όπως συνήθιζε, βγήκε με το φακό του για περίπατο. «Είχε κρύο και υπέροχη διαφάνεια», μου είπε. Δεν είχε ύπνο και αφέθηκε να περιπλανηθεί μέσα στη νύχτα, ώσπου έφτασε στα Κατουνάκια. Δεν ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που έκανε ανάλογες νυχτερινές βόλτες στο Άγιο Όρος.

Ξαφνικά άκουσε, πολύ κοντά του, έντονο θόρυβο μέσα από τα δέντρα και τους ψηλούς θάμνους. Τρόμαξε, έστρεψε το φακό του προς το μέρος απ’ όπου ερχόταν ο θόρυβος κι ενστικτωδώς έσκυψε για να πιάσει κάποιο ξύλο ή πέτρα ή οποιοδήποτε «όργανο άμυνας» για τον κίνδυνο που τον απειλούσε. Προς στιγμή νόμισε ότι ήταν κάποιο μεγάλο ζώο. Ακουσε για δεύτερη φορά, πιο δυνατό τον ήχο. Με το φακό του σταθερά στραμμένο προς τα εκεί και αρκετά τρομαγμένος, είδε ξαφνικά μπροστά του μια ψιλόλιγνη, φωτεινή σιλουέτα, έναν άντρα γυμνό και πολύ αδύνατο με γενειάδα που έφτανε μέχρι τα γόνατά του. Η λαμπερή ύπαρξη τού χαμογέλασε ήρεμα, έκανε μπροστά του μετάνοια κι εξαφανίστηκε χωρίς να πει τίποτα, αφήνοντας θεϊκή γαλήνη στο χώρο και τον Θανάση να κοιτά ακίνητος και ξαφνιασμένος μέσα στο τσουχτερό κρύο. «Απ’ το χαμόγελο του θαρρείς ξεχυνόταν όλου του κόσμου η αγάπη», μου είπε όταν επέστρεψε. «Δεν είπε τίποτα, μου έδωσε όμως τόση δύναμη όση δεν θα μου έδιναν όλες οι φιλολογίες μαζεμένες…», έλεγε συνεπαρμένος.

Οι μαρτυρίες ανθρώπων που τους συνάντησαν μιλούν για άρρητη γλυκύτητα και έκχυση αγάπης, δίχως προϋποθέσεις και σχόλια. Για δυναμισμό μέσα στη σιωπή και στη γαλήνη. Για ολική δύναμη που δεν μπορεί να εκφραστεί. Για αρμονία εσωτερική και ταυτόχρονα με το εξωτερικό περιβάλλον. Για άλλης ποιότητας ελευθερία που κανένα κοινωνικό, πολιτικό ή θρησκευτικό πρότυπο δεν μπόρεσε να εμπνεύσει και να πραγματώσει.

ΑΝΤΑΥΓΕΙΑ ΚΑΛΟΣΥΝΗΣ…

Οι αόρατοι της κορφής του Άθωνα είναι οι ταπεινοί, οι απλοί και ασήμαντοι οι πλήρεις Πνεύματος Αγίου που κυκλοφορούν μεταξύ μας. Κάνουν τη ζωή παράδεισο. Και ενώ σου χαρίζουν ό,τι πολύτιμο βρήκες στον κόσμο, δεν ζητούν καμμιά ανταμοιβή. Δεν θεωρούν τον εαυτό τους μεταξύ των ζώντων. Δεν έχει, κατ’ αυτούς, καμμιά αξία η ύπαρξή τους. Ό,τι έχουν το οφείλουν στον Θεό. Ετσι καταλήγουν να είναι μια ανταύγεια καλωσύνης προς όλους, φανερώνοντας την αγάπη του Θεού προς τον κόσμο ολόκληρο. Αυτοί αγιάζουν το Όρος. Σε κάνουν να αγαπάς τη ζωή, και σου ανοίγουν ορίζοντες ελευθερίας. Σου δίδουν όλα όσα δεν μπόρεσαν να σου δώσουν οι «σοφοί και συνετοί». Αυτοί δεν παρέρχονται και δεν χάνονται, έστω και αν περάσουν αιώνες. Βρίσκονται εδώ και παντού ως ευλογία και κουράγιο ανερμήνευτο.

Το παραπάνω είναι απόσπασμα από το κείμενο του π. Βασιλείου Γοντικάκη. Η πληρότητα της γραφής του πάνω στο θέμα αυτό είναι απόλυτη.

Συνήθως, όταν αυτο-αποκαλύπτονται, ταυτόχρονα αποκαλύπτουν. Κι αυτό που αποκαλύπτουν βρίσκεται μέσα στον άλλον που έχουν απέναντι τους και που ο ίδιος πιθανόν να μην το είχε ποτέ συνειδητοποιήσει. Η επαφή μαζί τους δεν συγκινεί, συγκλονίζει. Όπως η αστραπή με τη λάμψη της, οξύτατη και σύντομη. Όπως ο Θεός, πανταχού παρών και ταυτόχρονα υπερφυσικός. Όπως οι άγιοι, αφύσικα δυνατοί μέσα στην άκρα ταπείνωση.

Δεν νομίζω ότι έχει σημασία τι πιστεύει η διάνοια μας. Ο καθένας μπορεί να πιστεύει, να απιστεί, να προσεύχεται ή να χλευάζει, να σέβεται ή να σαρκάζει… Ο καθένας μπορεί να σταθεί με την απόλυτη προσωπική του ελευθερία απέναντι σ’ αυτό το μυστήριο. Κανένας δεν είναι «καλύτερος» ή «χειρότερος», εφόσον η άκρα ταπείνωση των αόρατων μπορεί να τους εμπεριέξει όλους με την ίδια αγάπη.

ΠΗΓΗ: Αγιορείτικο Βήμα