Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Πρόσφατα είχα την χαρά να επισκεφτώ τη συμπρωτεύουσα μετά από πολλά χρόνια. Η Θεσσαλονίκη με υποδέχτηκε με τον υπέροχο ελληνικό ήλιο, την φιλοξενία των Μακεδόνων και τα υπέροχα ιστορικά μνημεία της. Τα παλιά βυζαντινά τείχη που διασώζονται ακόμα, οι εκκλησίες της Αγίας Σοφίας και του Αγίου Δημητρίου, η αρχιτεκτονική των παλιών μεγάρων: όλα σου θυμίζουν ότι η Θεσσαλονίκη -και όχι η Αθήνα- ήταν η σημαντική εμπορική και πολιτισμική πόλη επί βυζαντινών χρόνων. Την πόλη αγκαλιάζει ο Θερμαϊκός με τα γαλανά νερά του, την κοσμεί η Καμάρα, η θριαμβική αψίδα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Γαλέριου, η οποία χτίστηκε για να γιορτάσει την νίκη του στην μάχη με τους Πέρσες, την κοσμεί η Ροτόντα, το μαυσωλείο του εν λόγω αυτοκράτορα, την κοσμεί ο ναός της Αγίας Σοφίας, κτίσμα του 8ου αιώνα, την κοσμεί ο ναός του Πολυούχου Αγίου Δημητρίου, την κοσμεί  ο Πύργος του Λέοντος ή αλλιώς Λευκός Πύργος που έχτισαν οι μουσουλμάνοι. Η πόλη και τα μνημεία της πέρασαν δια πυρός και σιδήρου κατά την διάρκεια των αιώνων, λεηλατήθηκαν από Σαρακηνούς, Νορμανδούς, Φράγκους και  Οθωμανούς, καταστράφηκαν από πυρκαγιές και σεισμούς. Παρόλα αυτά η Θεσσαλονίκη κατάφερε να επιζήσει, κατάφερε να μείνει ελληνική -παρά τις επιθυμίες ξένων εισβολέων και κακόβουλων πολιτικών επιδιώξεων- και απλώνεται στις ακτές του Θερμαϊκού και μας καλωσορίζει.

Ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα της Θεσσαλονίκης είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο της. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης άνοιξε τις πύλες του για το κοινό το 1962 και αρχιτέκτονας του κτηρίου που φιλοξενείται είναι ο Παύλος Καραντινός. Χαρκτηρίζεται δε ως διατηρητέο μνημείο νεώτερης κληρονομιάς. Από το 2001 και ύστερα αποτελεί ανεξάρτητη υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Τα εκθέματα του μουσείου προέρχονται από τις ανασκαφές που έχουν διενεργηθεί στην Θεσσαλονίκη αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας (Κιλκίς, Πιερία, Χαλκιδική κ.λπ.) από το 1912 έως και σήμερα. Ίσως θα ήταν πιο ορθό το Μουσείο να ονομάζεται γενικά Βορείου Ελλάδος και όχι Θεσσαλονίκης. Τα εκθέματα καλύπτουν ιστορικές περιόδους όπως: νεολιθική, κλασική, ελληνιστική, ρωμαϊκή. Μεγάλο μέρος του μουσείου είναι αφιερωμένο στην Μακεδονία γενικά. Παρουσιάζεται επίσης αφιέρωμα στην πόλη της Θεσσαλονίκης από την ίδρυσή της το 315 π.Χ. έως και την μεγάλη ακμή της επί ρωμαϊκών χρόνων. Ένα σημαντικό μέρος του μουσείου καλύπτει η αίθουσα με τα χρυσά ευρήματα των Μακεδόνων. Πολλά από τα ευρήματα της Βεργίνας έχουν μεταφερθεί στον οικείο χώρο τους, στην Βεργίνα. Παρόλα αυτά το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης έχει τεράστιο ενδιαφέρον. Φιλοξενείται σε έναν μοντέρνο και όμορφο χώρο, εύκολα προσβάσιμο για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και  περιλαμβάνει πολλά βίντεο και επεξηγηματικές περιγραφές σε δύο γλώσσες: στα ελληνικά και στα αγγλικά. Το εισιτήριο κοστίζει έξι ευρώ, τρία ευρώ για τους μαθητές και φοιτητές και 8 ευρώ το εισιτήριο που συμπεριλαμβάνει μαζί και το Βυζαντινό Μουσείο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα. Σε περίπτωση που δεν προλάβει κάποιος να δει και τα δυο μουσεία την ίδια ημέρα το ενιαίο εισιτήριο ισχύει έως και μια εβδομάδα (αν θυμάμαι καλά).

Δύο πράγματα με στενοχώρησαν στην επίσκεψή μου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Δεν είναι πολύ σημαντικά ίσως, αλλά θα τα πω. Πρώτον: η ώρα που κλείνει το μουσείο (στις 3 το μεσημέρι), θεωρώ ότι είναι πολύ νωρίς. Θα μπορούσε το μουσείο να έμενε λίγο πιο αργά ανοιχτό όπως σε πολλά άλλα μέρη της Ευρώπης και παγκοσμίως. Κατ΄αυτόν τον τρόπο θα διευκόλυνε πολλούς εργαζόμενους να το επισκεφτούν. Δεύτερο γεγονός που με στενοχώρησε είναι η ελάχιστη προσέλευση των ανήλικων. Έχω συνηθίσει να βλέπω σε διάφορα μουσεία της Αγγλίας παιδιά ακόμα και προσχολικής ηλικίας να τριγυρίζουν στα μουσεία, να ζωγραφίζουν τα εκθέματα, να παίζουν με τις διάφορες κατασκευές. Έχω συνηθίσει να βλέπω τη φιλοσοφία «παίζοντας μαθαίνουμε». Στην Ελλάδα δυστυχώς ακόμα και σήμερα τα μουσεία είναι ακατάλληλα μέρη για παιδιά. Αυτό είναι το μεγάλο μου παράπονο: πώς θα μάθουν τα νέα παιδιά την ιστορία μας αν δεν επισκέπτονται τα μουσεία, αν δεν δουν με τα ίδια τους τα μάτια την ιστορία των προγόνων τους.

Εύη Ρούτουλα