Κύπρος: Η νέα δοκιμασία

Η Κύπρος εισήλθε σε μια νέα φάση της μακράς και γεμάτης βάσανα και πόνους ιστορίας της. Η υπογραφή της κοινής διακήρυξης - πλαισίου από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη και τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων κ. Ντ. Ερόγλου σήμανε την έναρξη των νέων διαπραγματεύσεων, στα πλαίσια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Επί του κειμένου της  διακήρυξης υπήρξαν  αρνητικά σχόλια και διατυπώθηκαν οι πρώτες ανησυχίες για το μέλλον του Κυπριακού Ελληνισμού. Από την πλευρά του ο Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου κ. Χρυσόστομος, μετά τη συνάντηση που είχε με τον κ. Αναστασιάδη, ήταν καθησυχαστικός. Σε σχετική ανακοίνωση η Αρχιεπισκοπή Κύπρου αναφέρει: "Συμμεριζόμεθα βέβαια τις ανησυχίες μερίδας του λαού μας, αλλά το Ανακοινωθέν δεν είναι το τέλος του κόσμου. Τις κρίσιμες αυτές στιγμές η Εκκλησία επιθυμεί να συμβουλεύσει, όπως όλες οι πολιτικές δυνάμεις και ο κάθε Κύπριος πολίτης… συμπαρασταθούν στην Κυβέρνηση και στο συνομιλητή και με εθνική εγρήγορση να παρακολουθούν την εξέλιξη των συνομιλιών, ούτως ώστε να μην παρεισφρήσει κανένα αρνητικό στοιχείο στη διαδικασία επίλυσης του εθνικού μας προβλήματος". 

Οι πρώτες πάντως δηλώσεις του κ. Ερόγλου και του υπουργού εξωτερικών της Τουρκίας κ. Νταβούτογλου δεν βοηθάνε στη δημιουργία  κλίματος αισιοδοξίας. Ο κ. Ερόγλου στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε μίλησε για ένα "νέο συνεταιρισμό, με δύο συνιστώσες πολιτείες, με ίσο καθεστώς". Στην ουσία αυτό σημαίνει ότι εμμένει στο σχέδιο Ανάν, που καταψήφισε η μεγάλη πλειονοψηφία του Κυπριακού Ελληνισμού, στη μετατροπή δηλαδή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε "συνιστώσα πολιτεία", την κατάργηση των ιδρυτικών συμφωνιών συστάσεως Της  και την δημιουργία απ' αρχής ενός νέου κράτους, στο οποίο οι τουρκοκύπριοι θα κατέχουν το μισό της εξουσίας. Δεύτερο ανησυχητικό σημείο είναι η δήλωση του κ. Ερόγλου ότι στο μελλοντικό δημοψήφισμα εγκρίσεως ή μη των συμφωνηθέντων θα λάβουν μέρος και οι Τούρκοι έποικοι, τους οποίους έχει αναγνωρίσει ως πολίτες του το καθεστώς των κατεχομένων. Αυτό σημαίνει αλλοίωση του πληθυσμού της Μεγαλονήσου.  Από την πλευρά του ο κ. Νταβούτογλου σε τηλεοπτική του συνέντευξη ουσιαστικά απείλησε ότι ένα νέο "όχι" των Ελληνοκυπρίων στο μελλοντικό δημοψήφισμα θα σημάνει διχοτόμηση του νησιού… Βάζει δηλαδή το πιστόλι στο κεφάλι των Ελληνοκυπρίων και τους λέγει ότι  είναι ελεύθεροι να ψηφίσουν, αλλά μόνο το "ναι"…

          Η λογική της Τουρκίας για το Κυπριακό διατυπώθηκε εμμέσως πλήν σαφώς από τον Μπασκίν Οράν, καθηγητή του πανεπιστημίου της Άγκυρας, σε ομιλία του στην Αθήνα:  "Ένα ισχυρό έθνος κράτος μπορεί να εφαρμόζει πολιτική ισχύος, ενώ το αδύναμο έθνος κράτος δεν το μπορεί". Ο τούρκος καθηγητής ήταν ωμά ειλικρινής στην πολιτική που εφαρμόζει η Τουρκία, ως "ισχυρό έθνος κράτος". Είναι αυτό που ο Καμύ είπε πως ο Ντοστογιέφσκι προφήτεψε για την εποχή μας, ότι θα θριαμβεύσει η ισχύς επί της δικαιοσύνης. Όμως ο κανόνας της επιβολής του δικαίου του ισχυροτέρου έχει τις εξαιρέσεις του και οι Έλληνες ανήκουν σ' αυτές, όταν θέλουν και είναι ενωμένοι.

          Στην περιγραφή της αντίστασης του Ελληνισμού στην τουρκική ισχύ οι ποιητές μας είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα από τους στρατηγικούς και πολιτικούς αναλυτές. Κι αυτό γιατί δεν έχουν καρτεσιανές αντιλήψεις και άλλες δεσμεύσεις, είναι πιο ελεύθεροι και η ψυχή τους έχει ευρύ ορίζοντα.

Ο Κύπριος εθνικός μας ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης στο έργο του "Η Ρωμιοσύνη εν' φυλή συνότζιαιρη του κόσμου" βάζει τους Κυπρίους να τραγουδάνε:

          Ήμουν δεντρόν που στέκετουν στο ρέμαν τους ανέμους,

          Το πέζεμαν των δκιαβατών, το στάμαν τους πολέμους.

          Τζι' όσοι τζι' αν ήρταν πάνω μου ανέμοι τζι' αν εδώσαν

          Ήτουν οι ρίζες μου βαθκιά τζιαι δεν με ξεριζώσαν.

Και πάρα κάτω:

          Ερίψασιν τα φύλλα μου ερίψαν τους αθθούς μου

          Εκαταφατσελλώσαν με τζι' εκάψαν τους πολούς* μου,

          Εσείσαν με τζι' εκλίναν με τζι' εκόψαν τα κλωννιά μου

          Μ' αππέσσω στέκεται γερή η ρίζα τζι' η καρκιά μου

(* πολούς= τρυφερά βλαστάρια)

          Ο νομπελίστας μας ποιητής Γιώργος Σεφέρης περιγράφει τη διαχρονική κατάσταση των Ελλήνων της Κύπρου στο ποίημά του "Σαλαμίνα της Κύπρος":

-                     Τώρα καλύτερα να λησμονήσουμε πάνω σε τούτα τα χαλίκια,   

δε φελά να μιλάμε,

          τη γνώμη των δυνατών ποιος θα μπορέσει να τη γυρίσει;

          ποιος θα μπορέσει ν' ακουστεί;

          Καθένας χωριστά ονειρεύεται και δεν ακούει το βραχνά των άλλων.

-                     Ναι, όμως ο μαντατοφόρος τρέχει

κι όσο μακρύς κι αν είναι ο δρόμος του, θα φέρει

σ' αυτούς που γύρευαν ν' αλυσοδέσουν τον Ελλήσποντο

το φοβερό μήνυμα της Σαλαμίνας.

Φωνή Κυρίου επί των υδάτων

Νήσός τις έστι. 

          Στο ίδιο ποίημα του ο Σεφέρης γράφει για τις σε βάρος της Κύπρου βλέψεις και την αντίδραση των εκεί Ελλήνων:

          Η γης δεν έχει κρικέλια

          για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν

          μήτε μπορούν, όσο κι αν είναι διψασμένοι

          να γλυκάνουν το πέλαγο με νερό μισό δράμι.

και τούτα τα κορμιά

πλασμένα από ένα χώμα που δεν ξέρουν,

έχουν ψυχές.

Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν,

δε θα μπορέσουν. Μόνο θα τις ξεκάμουν

αν ξεγίνουνται οι ψυχές…

          Ακούστηκε ότι η καινούργια διαδικασία ξεκίνησε μετά τις αφόρητες πιέσεις που ασκήθηκαν στην κυπριακή κυβέρνηση. Ο ρεαλισμός στην πολιτική δεν μπορεί να  αποκλείσει τη φήμη. Η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων βεβαίως δεν δημιουργεί από μόνη της νέα κατάσταση. Όμως είμαστε προϊδεασμένοι. Υπάρχει το προηγούμενο του σχεδίου Ανάν, όταν και τότε υπήρξαν αφόρητες πιέσεις προς τον αείμνηστο πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο και, κατ' επέκταση, στον Ελληνισμό της Κύπρου. Τότε αποδείχθηκε ότι ο Ελληνισμός της Κύπρου συνεχίζει την Παράδοση Του και δεν αυτοχειριάζεται, όπως επίσης ότι οι πιέσεις περνούν σε όσους είναι πιεστοί.

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου