«Γυναίκες του Βυζαντίου»

Την Κυριακή της Τυρινής, 26^η Φεβρουαρίου 2017, η Βοηθητική Αδελφότητα Κυριών και Δεσποινίδων «Αγ. Αγάθη», της φιλοπρόοδης και θεοφιλούς Κοινότητας Αγ. Παντελεήμονος στο Harrow - ΒΔ Λονδίνου, οργάνωσε μια ενδιαφέρουσα Πνευματική Σύναξη.

Καλεσμένη ομιλήτρια στη Σύναξη ήταν η κα. Ελισάβετ Λίζα Σουρή, Ζωγράφος - Αγιογράφος - Συντηρήτρια - Καθηγήτρια Εικαστικών, από τη Θεσσαλονίκη, της οποίας ο σύζυγος, Αγιογράφος Θεόδωρος Βογδάνος, αγιογραφεί αυτή την εποχή τον Ι.Ν. Αγ. Παντελεήμονος και Αγ. Παρασκευής. Το θέμα της, το οποίο παρουσίασε με ιδιαίτερη γλαφυρότητα και επιστημοσύνη, ήταν: «Γυναίκες του Βυζαντίου και η ζωγραφική τους απεικόνιση»!

Η έμπειρη ομιλήτρια ανέφερε κατ’ αρχάς τα εξής:

«Το εν λόγω θέμα συνδέεται με μίας δεκαετίας καλλιτεχνικής παραγωγή, με μία εικοσαετία έρευνα και μελέτη στα θέματα Βυζαντινής Ιστορίας και Αρχαιολογίας, με μία τριακονταετία σπουδών στη Ζωγραφική, στην Αγιογραφία, στο Βυζαντινό Ψηφιδωτό και στη Συντήρηση Έργων Βυζαντινής Τέχνης της ομιλούσας.

Αναλύοντας τους όρους του θέματος της ομιλίας “Γυναίκα”, “Βυζάντιο”, “Απεικόνιση = Βυζαντινή Τέχνη”, ξεκινά η διαδρομή στο ιστορικό παρελθόν, από την ίδρυση της Ανατολικής Αυτοκρατορίας μέχρι και την Άλωση, την ύπαρξη και ζωή των γυναικών στο Βυζάντιο, τα ιστορικά χειρόγραφα που επισημοποιούν ιστορικά στον χρόνο τα δικαιώματα της ζωής τους και τέλος την ζωγραφική προέλευση της Τέχνης του Βυζαντίου».

Κατόπιν, αρχίζοντας από την αδιαμφισβήτητη Πρώτη Κυρία του Βυζαντίου, τη Μαρία Θεοτόκο, μεσίτρια Ουρανού και Γης και συμμάχου στις Επάλξεις της Κωνσταντινούπολης, η ιστορική και καλλιτεχνική διαδρομή συνεχίστηκε από την κα. Σουρή με σύντομες αναφορές στη ζωή και το έργο διασήμων Γυναικών του Βυζαντίου, όχι μόνο Αυτοκρατειρών και Πριγκιπισσών, αλλά και γυναικών που έκαναν μεγάλες τομές στην Ιστορία, που άφησαν ανεξίτηλο το πέρασμα τους από αυτήν την ζωή, ή που έδωσαν την ζωή τους για την Πίστη μας στον Χριστό. Γυναικών που στάθηκαν πραγματικοί πυλώνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τόσο όσο και οι άντρες που γέννησαν, ανάθρεψαν, στήριξαν, υποστήριξαν. Γυναίκες που βελτίωσαν την ζωή των Γυναικών με την ευφυΐα τους, την μόρφωση τους, την περίπλοκη εμπειρία τους και άλλων με την υποδειγματική τους στάση στην οικογένεια και στη Βυζαντινή Κοινωνία.

Το θέμα είναι πραγματικά ανεξάντλητο, καθώς μέσα στους 11 αιώνες της ύπαρξης και ακμής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είναι αμέτρητες οι προσωπικότητες των άξιων Γυναικών της. Το ίδιο πελώριο φαντάζει και το έργο της κας Σουρή, η οποία για χάρη της ιστορίας μας, ετοιμάζεται να ανοίξει με τόλμη το πλουσιότατο σεντούκι του Βυζαντινού Πολιτισμού και να μας προσφέρει σε ομώνυμο με το θέμα της ομιλίας της βιβλίο, που βρίσκεται στο στάδιο της συγγραφής, τα αποτελέσματα της έρευνας και τις γνώσεις της για την παρουσία και την προσφορά της Γυναίκας στο Βυζάντιο.

Οι Κυρίες της Βοηθ. Αδελφότητας, με επικεφαλής την Πρόεδρο κα. Αλεξάνδρα Κωνσταντίνου, προσέφεραν αβραμιαία φιλοξενία και νοστιμότατα κεράσματα στους συμμετασχόντες στην Πνευματική Σύναξη. Τη φωτογραφική κάλυψη της εκδήλωσης ανέλαβε ο καλλιτέχνης - φωτογράφος κ. Αλέξιος Γεννάρης.

Η Σύναξη ολοκληρώθηκε με την Ακολουθία του Εσπερινού της Συγχωρήσεως, στον αγιογραφούμενο Ιερό Ναό της Κοινότητας, την οποία τέλεσε ο Ιερ. Προϊστάμενος Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας.

Ας έχουμε όλοι μια ευλογημένη Σαρακοστή και καλή δύναμη στο στάδιο των πνευματικών αγώνων που μόλις άνοιξε.

Ἦταν καί τότε Κυριακή τῆς Τυρινῆς...

(Πέντε χρόνια ἀπό τήν κοίμησή της... 26-2-2012)

Στόν ψυχισμό τοῦ καθενός μας ἐγγράφονται κάποιες χρονολογίες, γιά νά τοῦ θυμίζουν κάποια γεγονότα, κορυφαῖα τοῦ βίου του, γεγονότα -σταθμοί ζωῆς καί μαθητείας συνάμα- πού κάθε χρόνο τοῦ φανερώνονται, ὅπως τά ὀνομαστήρια του κ.ἄ. παρόμοια, γιά νά τοῦ κρούουν τή θύρα τοῦ εἶναι, γιά νά τόν ἐνημερώνουν.

Κι ἕνα ἀπό αὐτά τά γεγονότα  εἶναι κι οἱ ἀποδημίες προσφιλῶν προσώπων, πού ἀναχωρώντας, ἀφήνουν ἕνα μεγάλο κενό. Κενό στό σπίτι, στήν οἰκογένεια, στήν κοινωνία. Μέ κορυφαῖο πρόσωπο τή Μητέρα, πού καταλίπει χάσμα μέγα καί συνάμα τόσο ὀδυνηρό, γιατί μαζύ της παίρνει πολύτιμα τοῦ βίου μας κομμάτια, ἐκεῖνα δηλαδή, πού μᾶς γιατρεύουν στίς ὧρες τίς ὀδυνηρές, μέ στοργή στολισμένα κομμάτια, γιορτινά, φωτεινά, ἀθάνατα.

Ὅλ᾿ αὐτά τά θυμᾶσαι πάλι σήμερα, λοιπόν, πού εἶναι ἡ ἀκριβής ἐπέτειος τῆς κοιμήσεως τῆς Μητέρας. Γιατί καί τότε ἦταν Κυριακή τῆς Τυρινῆς τοῦ σωτηρίου ἔτους 2012, εἰκοσιέξι Φεβρουαρίου.

Ἔφυγε λίγο πρίν ἀρχίσει ὁ πρῶτος Κατανυκτικός Ἑσπερινός, ὁ Ἑσπερινὸς τῆς Συγχωρήσεως. Ἥρεμη, ἥσυχη, μέσα στή γιορτινή ἀτμόσφαιρα πού κόμισαν στή Χώρα οἱ συγχωριανοί της, οἱ Κληματιανοί, γιά πρώτη φορά, λές καί θέλανε νά τῆς ξαναθυμίσουν τίς ὅμορφες στιγμές τοῦ παλιοῦ κι ἀγαπημένου της χωριοῦ.

Τούς ἄκουσε κι ἀποκοιμήθηκε...

Σέ λίγη ὥρα στίς ἐκκλησιές, πού ντύθηκαν τά μώβ τῆς Σαρακοστῆς, ψάλλονταν τό Μέγα Προκείμενον: «Μή ἀποστρέψῃς τό πρόσωπόν σου ἀπό τοῦ παιδός σου, ὅτι θλίβομαι, ταχύ ἐπάκουσόν μου, πρόσχες τῇ ψυχῇ μου, καί λύτρωσαι αὐτήν».

Εἶμαι πέρα γιά πέρα βέβαιος,  πώς μέ αὐτόν τόν ἰκέσιο λόγο ἀνέβηκε γιά τό Θρόνο τοῦ Θεοῦ καί τοῦ Ἀρνίου (πρβλ. Ἀποκ. 5, 6-14). Γιατί τόν βίωσε τόν λόγο αὐτό, γιατί τό ἄξιζε...

π. Κ.Ν. Καλλιανός

Κυριακή τῆς Τυρινῆς, 26-2-2017

Λόγος Κατηχητήριος Οικουμ. Πατριάρχου

Ἀριθμ. Πρωτ. 118

ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΗΧΗΤΗΡΙΟΣ

ΕΠΙ Τῌ ΕΝΑΡΞΕΙ

ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ

ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,

ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ

ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ,

ΠΑΡ᾿ HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

* * *

Ἀδελφοί καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ εὐλογημένα,

Διὰ τῆς χάριτος καὶ τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ εἰσερχόμεθα ἀπὸ τῆς αὔριον εἰς τὸ στάδιον τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τῆς καταλληλοτέρας περιόδου διὰ τὴν στροφὴν τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς, τῆς ἰδικῆς μας ψυχῆς, πρὸς τὸν Κύριον. Ἡ περίοδος αὐτὴ εἶναι μία διαρκὴς κατάνυξις ἐνώπιον τοῦ ἐκτυλισσομένου καθ᾿ ἡμέραν μυστηρίου τοῦ Θεοῦ, τοῦ μυστηρίου τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Διὰ τοῦτο ἡ παρεχομένη εἰς ἡμᾶς εὐκαιρία τῶν Ἱερῶν Νηστειῶν ἔχει ἓν ἰδιαίτερον χαρακτηριστικόν: τὴν ἀνάνηψιν καὶ τὴν νῆψιν τῆς ψυχῆς, ἡ ὁποία καλεῖται ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν γέμουσαν θείων προτροπῶν καὶ ἁγιότητος περίοδον αὐτὴν νὰ συνειδητοποιήσῃ τὰ παροδικὰ καὶ τὰ ὁρώμενα καὶ νὰ μεταβῇ σταδιακῶς πρὸς τὰ μείζονα καὶ τὰ κρείττονα, πρὸς τὰ ἀόρατα.

Ἀναγλύφως καὶ ἐπιγραμματικῶς Ἀνδρέας ὁ Κρήτης διὰ τοῦ Μεγάλου Κανόνος του ὁμιλεῖ πρὸς ἑαυτὸν καὶ πρὸς πᾶσαν ψυχὴν θλιβομένην καὶ καταπονουμένην ὑπὸ τῶν πειρασμῶν καὶ τῶν περισπασμῶν τῆς παρούσης ζωῆς. Συναισθανόμενος ὁ Ἅγιος τὸ βάρος τῆς πονεμένης ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν ἀνθρωπίνης ψυχῆς, ἐν ἀγωνίᾳ κραυγάζει: «Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα τί καθεύδεις;». Ἡ κραυγὴ αὐτὴ ὁδηγεῖ εἰς τὴν συνειδητοποίησιν τῆς ματαιότητος καὶ εἰς τὸν ἀνέκφραστον φόβον τοῦ τέλους τῆς ἐπιγείου ζωῆς: «τὸ τέλος ἐγγίζει καὶ μέλλεις (ψυχή μου) θορυβεῖσθαι». Ἐνώπιον τοῦ ἀπροσδοκήτου τέλους τῆς ζωῆς ποὺ ἔρχεται «ὡς κλέπτης ἐν νυκτί», καλεῖ ἑαυτὸν ὁ τῆς Κρήτης Φωστὴρ καὶ κάθε πονεμένην καὶ ὑπὸ τοῦ φόβου τῆς ἀνασφαλείας διακατεχομέ-νην ψυχήν: «Ἀνάνηψον», λοιπόν, «ἵνα φείσηταί σου Χριστὸς ὁ Θεός, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν». Ἡ Ὀρθόδοξος Πατερικὴ διδασκαλία καὶ φωνὴ μᾶς καλεῖ, κατὰ τὸ ἐνώπιόν μας στάδιον, νὰ συναισθανθῶμεν ὁ καθεὶς «ποῖοι εἴμεθα, ποῦ εὑρισκόμεθα καὶ ποῦ ὑπάγομεν», ποῦ κατευθυνόμεθα δηλαδή. Νὰ αἰσθανθῶμεν τὸ μάταιον τοῦ προσκαίρου βίου καὶ νὰ μετανοήσωμεν δι᾿ ὅσα «ἐν γνώσει ἢ ἐν ἀγνοίᾳ, ἐν λόγοις ἢ ἐν ἔργοις, ἐν ἐπιτηδεύμασι καὶ πάσαις (ἡμῶν) ταῖς αἰσθήσεσιν» εἰργάσθημεν μέχρι τοῦδε ὄχι κατὰ τὸ εὐαγγέλιον καὶ τὸν νόμον τῆς Χάριτος τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ ἀνανήψωμεν. Μόνον τότε θὰ εὕρωμεν ἔλεος καὶ χάριν καὶ θὰ μᾶς φεισθῇ ὁ ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς καὶ τὰ κρύφια πάντα τῶν ἀνθρώπων καὶ τοὺς λογισμοὺς γιγνώσκων Κύριος καὶ δὲν θὰ μᾶς καταλογίσῃ τοὺς ἀδίκους λογισμούς, οἱ ὁποῖοι ὁδηγοῦν εἰς μάταια καὶ ἀνώφελα ἔργα. Ὁ ἐνώπιόν μας ἀγὼν συμποσοῦται εἰς τὴν νῆψιν καὶ εἰς τὴν ἀνάνηψίν μας, εἰς τὴν μετάνοιαν. Διὰ τῆς μετανοίας, διὰ τῆς ἐπιγνώσεως τῆς καταστάσεώς μας δηλαδή, καὶ διὰ τῆς ἐξομολογήσεως, ἡ ζωή μας στεφανώνεται διὰ «τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν, διὰ τῆς κοινωνίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διὰ τοῦ πληρώματος τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν». Ἡ ἀνάνηψις ταυτίζεται πρὸς τὴν συνείδησιν τοῦ μετανοοῦντος ἀνθρώπου (Πρβλ. Β΄ Κορ. α΄, 12 καὶ Ρωμ. β΄, 15). Ἡ συνείδησις εἶναι δῶρον τοῦ Θεοῦ.

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ,

Καλούμεθα οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ νὰ βιώσωμεν τὴν περίοδον τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ὡς χρόνον συνειδησιακῆς νήψεως καὶ ἀνανήψεως, ὡς στιγμὴν αἰωνιότητος τῆς Ὀρθοδόξου ταυτότητός μας. Δηλαδή, καλούμεθα νὰ ζήσωμεν καὶ νὰ συμβιώσωμεν μὲ τὸν Χριστόν. Νὰ ζήσωμεν ἐκκλησιαστικῶς καὶ πνευματικῶς. Διότι μόνον εἰς τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴν ὑπάρχει ἡ δυνατότης νὰ ἀνανήψῃ ἡ συνείδησίς μας καὶ νὰ ἀνέλθωμεν εἰς τὸν χῶρον τῆς πραγματικῆς ἐλευθερίας καὶ τῶν ἀλανθάστων κριτηρίων πρὸς ἀνάπαυσιν καὶ λύτρωσίν μας.

Κατὰ τὴν ἔναρξιν τῆς εὐλογημένης ταύτης περιόδου, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καὶ ἡ Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ἐπισκέπτονται πᾶσαν Ὀρθόδοξον Χριστιανὴν ψυχὴν κοπιῶσαν καὶ πεφορτισμένην καὶ ἀπαραμύθητον ὑπὸ τῶν ἀξιῶν καὶ ἡδονῶν καὶ ἀπολαύσεων τῆς σαρκὸς καὶ τοῦ κόσμου τούτου, συμπορεύονται καὶ συμπροσεύχονται πρὸς τὸν «προσερχόμενον σφαγιασθῆναι καὶ δοθῆναι εἰς βρῶσιν τοῖς πιστοῖς Βασιλέα τῶν βασιλευόντων καὶ Κύριον τῶν κυριευόντων»: Ἀξίωσον, Κύριε, πάντας τοὺς Ὀρθοδόξους πιστοὺς ἐν εἰρήνῃ καὶ συντριβῇ καρδίας νὰ διαπορευθοῦν τὴν ἱερὰν περίοδον καὶ τὸ ἀνοιγόμενον στάδιον, «χαριτῶν καὶ δυναμῶν ὅπως προφθάσωμεν, ἐκτελέσαντες τὸν δρόμον ἀνδρικῶς, τὴν κυρίαν ἡμέραν τῆς Ἀναστάσεώς Σου, καὶ ἐν χαρᾷ στεφανηφοροῦντες αὐτὴν ἀκαταπαύστως αἰνέσωμεν» (πρβλ. ποίημα κυρίου Θεοδώρου, Τριώδιον).

Εὐλογοῦντες πατρικῶς ὑμᾶς, τέκνα ἀγαπητὰ καὶ πιστὰ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, καὶ ἡνωμένοι μαζί σας ἐν προσευχαῖς καὶ δεήσεσιν, ἐπικαλούμεθα ἐπὶ πάντας τὴν δύναμιν τοῦ Τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ καὶ τὰς πρεσβείας τῆς Κυρίας Θεοτόκου, τῶν ἁγίων Ἀγγέλων καὶ πάντων τῶν Ἁγίων, ὥστε ἅπαντες ἀξίως τῆς κλήσεως ἡμῶν ὡς Ὀρθοδόξων νὰ πολιτευθῶμεν, καὶ νὰ ἀπολαύσωμεν τοιουτοτρόπως τῆς τρυφῆς καὶ τῆς δόξης τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, εἰς Ὃν τὸ κράτος καὶ ἡ εὐχαριστία καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

                                                                              

Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ,βιζ´

† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Bαρθολομαίος

διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ἀναγνωσθήτω ἐπ᾿ ἐκκλησίας κατὰ τὴν Κυριακὴν τῆς Τυρινῆς, κς΄ Φεβρουαρίου, ἀμέσως μετὰ τὸ Ἱερὸν Εὐαγγέλιον.