Ανδρέας Μιαούλης: Ο «ατρομητότατος» ναυμάχος

 

Ο Ανδρέας Μιαούλης (1769-1835) ήταν και εξακολουθεί να είναι εκ των δημοφιλεστέρων αγωνιστών της Εθνεγερσίας. Αυτό γιατί οι πολλές νίκες των Ελλήνων στη θάλασσα αυτόν είχαν πρωταγωνιστή, μαζί με τους Κανάρη, Σαχτούρη και τους άλλους θαλασσινούς ήρωες. Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος θεωρεί ότι ήταν «ατρομητότατος των ανθρώπων, επιτείνων την αρετήν του ταύτην μέχρι των εσχάτων ορίων της φρονήσεως και της αφροσύνης» («Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», Εκδ. Οίκ. Ελευθερουδάκη, Εν Αθήναις, 1925, Τόμος στ΄, σελ. 86).

 

Με την έναρξη της Επανάστασης ο Μιαούλης ορίστηκε επικεφαλής του Υδραίϊκου στόλου, αλλά στη συνέχεια και χωρίς κάποιο διορισμό αναδείχθηκε ηγέτης και των πλοίων από τις Σπέτσες και τα Ψαρά. Διορισμό κανονικό  ναυάρχου του Ελληνικού Στόλου έλαβε από τον Καποδίστρια, αφού ο Κυβερνήτης νωρίτερα είχε με διπλωματικό τρόπο απομακρύνει από τη θέση αυτή τον αδρά αμειβόμενο άγγλο ναύαρχο Κόχραν. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι ο Μιαούλης κυριευθείς από τα πάθη του πείσματος, της εμπαθείας και του θυμού πλήγωσε μέχρι θανάτου τον ευεργέτη του και βεβαίως την Ελλάδα, που έκανε τα πρώτα της βήματα ως ελεύθερη χώρα.

 

Έχει υποστηριχθεί ότι από τη στιγμή που ο Μιαούλης εισήλθε στην επανάσταση ταυτίσθηκε με τον θαλασσινό αγώνα των Ελλήνων από το 1821 έως το 1827, γιατί με τα τρία του πλοία (Σημ. Είχαν τα ονόματα «Κίμων», «Άρης» και «Ηρακλής») δεν έχασε ούτε μία ναυμαχία, από τις σημαντικές, έως τις μικρότερης σημασίας επιχειρήσεις και έως την κυρίευση φρουρίων και το σπάσιμο του από θαλάσσης οσμανικού αποκλεισμού στο Μεσολόγγι. Όπως γράφει ο Αντώνιος Σαχίνης είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς όλες τις ναυμαχίες στις οποίες συμμετέσχε, γιατί είναι η πλήρης ιστορία των ελληνικών ναυμαχιών. («Σύντομος βιογραφία του Ναυάρχου Ανδρέου Δ. Μιαούλη», Ναύπλιο, 1882, σελ. 30). Οι περισσότερες από τις ναυμαχίες είχαν νικηφόρο αποτέλεσμα για τους Έλληνες. Μεταξύ αυτών της Πάτρας (20/2/1822), των Σπετσών (8/9/1822) και του κόλπου του Γέροντα (29/8/1824).

 

Είναι στενόχωρο να γραφτεί κάτι το αρνητικό για έναν θρύλο της Επανάστασης, όταν μάλιστα έχει επαινεθεί από πολλούς, Έλληνες και ξένους, που τον γνώρισαν και όταν η επέτειος του θανάτου του, η 24^η Ιουνίου, έχει οριστεί ως η τοπική εθνική εορτή, με το όνομα Μιαούλεια, της ιδιαίτερης πατρίδας του της Ύδρας. Τα γεγονότα της αρχικής αντίδρασής του έναντι της Επανάστασης, της στάσης του έναντι του Αντώνη Οικονόμου, πρωτεργάτη της Επανάστασης στην Ύδρα κατά των Οσμανίδων, της ενεργού συμμετοχής του στον διχαστικό πόλεμο των Ελλήνων, της φυλάκισης του Θεοδ. Κολοκοτρώνη, του περιορισμού σε πλοίο του συναγωνιστού του Κων. Κανάρη, κυρίως της ανατίναξης πλοίων του Ελληνικού Στόλου στον Πόρο και της ανταρσίας κατά της υπό τον Ιωαν. Καποδίστρια νόμιμης κυβέρνησης αποσιωπώνται ή, ακόμα χειρότερα, δικαιολογούνται.

 

Τα λάθη πάντως του Μιαούλη δεν μειώνουν την αποφασιστική συμμετοχή του στον Αγώνα των Ελλήνων για Ελευθερία και την ευσέβεια του. Ο Κων. Παπαρρηγόπουλος απαντά  με την ιστορία του στα λεγόμενα ότι ο ήρωας δεν ευλαβείτο τον Θεό. Όπως γράφει, στον Γ΄ Τόμο των Αρχείων Λαζάρου και Γεωργίου Κουντουριώτη 1821-1832 και στη σελίδα 232 υπάρχει επιστολή του Μιαούλη προς τον τότε αρχηγό της Κυβέρνησης Γεώργιο Κουντουριώτη. Σε αυτήν αναφέρει ότι οι εχθροί ηττήθηκαν και καταισχύνθηκαν γιατί «ο έφορος της Ελλάδος Θεός ενέπνευσεν εις τας καρδίας των άκραν δειλίαν και φόβον... Ελπίζω εντός ολίγου με την βοήθειαν του τιμίου Σταυρού και των θεοπειθών της πατρίδος ευχών να σας χαροποιήσω...». (Αυτ. σελ. 85).

 

Ο Παπαρρηγόπουλος συνεχίζει τονίζοντας ότι σε καμία σχεδόν των πολλών επιστολών που απέστειλε ο Μιαούλης δεν λείπει η μνεία «του τιμίου Σταυρού» και «του παναγάθου Θεού». Ο ιστορικός μας δίδει και παραδείγματα. Σε έκθεσή του από τον κόλπο του Γέροντα (30 Αυγούστου 1824) γράφει: «Ελπίζομεν εις την βοήθειαν του Θεού και εις το έλεος της αγαθότητός Του ότι ο εχθρός δεν θέλει βραδύνει να ομολογήση ότι ο Θεός μεθ’ ημών και ουδείς δύναται αντιστήναι εις τον δυνατόν βραχίονά Του».

 

Ως κορωνίδα της προς τον Θεό ευσεβείας του Μιαούλη ο Παπαρρηγόπουλος αναφέρει άλλη επιστολή του προς τον Γ. Κουντουριώτη, στην οποία τονίζει μεταξύ άλλων αυτός να συνεργήσει να γίνουν οι προς τον Κύριο ικεσίες «δια τας αμαρτίας και εμού του αναξίου και όλου του χριστεπωνύμου λαού, τον οποίον τω ιδίω Αυτού αίματι εξηγόρασεν από τας χείρας του νοητού διαβόλου, όπως συνοδευούσης της θείας Αυτού αγαθότητος ενισχυθώσιν από την παντοδύναμον χάριν Του οι βραχίονες των Ελλήνων και ούτω κατατροπώσαντες δια του επί της ελληνικής σημαίας τιμίου  Σταυρού και τους αισθητούς εχθρούς τούτους αυτούς μεν υποχρεώσωμεν και άπαντας να ομολογώσι και να κηρύττωσι “Μέγας ο Θεός και η πίστις των χριστιανών”, ημείς δε δοξολογούντες να ψάλλωμεν το του Προφητάνακτος “Η δεξιά Σου, Κύριε, δεδόξαστε”» (Αυτ. σελ. 86).

 

Ένα ιστορικό ερώτημα είναι αν ο Μιαούλης μετάνιωσε για την πράξη του να κάψει πλοία του στόλου, που δεν ανήκαν στον Κυβερνήτη αλλά στο Έθνος και που με αίμα είχαν αγοραστεί και συντηρούντο. Επίσης αν παραδέχθηκε ότι ο Μαυροκορδάτος βρισκόταν πίσω από το ανοσιούργημα. Για τον εμπρησμό ο Νικόλαος Δραγούμης γράφει ότι ο Μιαούλης το 1833 και βλέποντας ψύχραιμα το γεγονός είπε στον Σπ. Τρικούπη: «Αν σε είχα σιμά μου εις τον Πόρον να με συμβουλεύσεις όταν αποφάσισα να καύσω την φρεγάδα, δεν θα την έκαια». Ο Δραγούμης σημειώνει ότι ο Τρικούπης του είχε πολλές φορές επαναλάβει ότι ο Μιαούλης είχε μετανοήσει για τον εμπρησμό. (Ν. Δραγούμη «Ιστορικαί αναμνήσεις», τ. Α΄, σελ. 193 και Ντίνας Αδαμοπούλου και Αννίτας Πρασσά «Ανδρέας Μιαούλης», Ειδ. Έκδ. για εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 2^η έκδοση, σελ. 105). Ο Μιαούλης απάλλαξε τον Μαυροκορδάτο από τις κατηγορίες για τον εμπρησμό, αναλαμβάνοντας πλήρως την ευθύνη.

 

Λίγο πριν από το θάνατό του έγραψε στη διαθήκη του: «Εγώ ο Ανδρέας Μιαούλης έχων σώας τας φρένας μου πρώτον μεν συστήνω την ψυχήν μου εις τον παντοδύναμον Θεόν και εις όλους τους αγίους δια να με παρασταθώσιν εν ώρα θανάτου». Στα τελευταία του και στο επί της οδού Αιόλου σπίτι του τον επισκέφθηκε δύο φορές ο βασιλιάς Όθωνας. Στη δεύτερη του απένειμε τον Μεγαλόσταυρο του Σωτήρος. Η κηδεία του  ήταν πάνδημη και με όλες τις στρατιωτικές τιμές. Ετάφη στον Πειραιά, στη σημερινή ακτή Μιαούλη, και η καρδιά του ταριχεύθηκε και βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Μουσείο της Ύδρας. Τελικά στην ψυχή του λαού η προσφορά του στον Αγώνα μέτρησε πολύ περισσότερο από τα όποια σφάλματα ή τις αδυναμίες του.

 

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Παρουσίαση Έρευνας Θυατείρων (Thyateira Project)

Η Μελέτη Αγίας Γραφής και Ιεράς Παραδόσεως, που τελεί υπό την αιγίδα και ευλογία του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων & Μ.Β. κ. Νικήτα κι έχει φορέα την Ελληνορθόδοξη Κοινότητα Απ. Πέτρου και Παύλου στο Bristol της Δυτικής Αγγλίας και συντονιστή τον Πρωτοπρ. Αναστάσιο Δ. Σαλαπάτα, παρουσίασε τη Δευτέρα 29^η Μαρτίου 2021, μέσω της εφαρμογής Zoom, ειδικό αφιέρωμα σε μια πολύ ενδιαφέρουσα Έρευνα που πραγματοποιείται αυτή την εποχή, στο πλαίσιο της Ι.Α. Θυατείρων & Μ.Β.
 

Την κύρια εισήγηση, με γενικό θέμα: «Έρευνα Θυατείρων - Thyateira Project», προσέφεραν οι Ελλογιμότατοι Καθηγητές Δρ. Δημήτριος Σαλαπάτας και Δρ. Κωνσταντίνος Τρίμμης, οι οποίοι ομίλησαν με αναλυτικό, ξεκάθαρα επιστημονικό και διαυγέστατο λόγο, για την Έρευνα την οποία επιμελούνται, και αφορά την αποτύπωση της ιστορίας,της προσφοράς και των κτηρίων των Ελληνορθόδοξων Κοινοτήτων που δραστηροποιούνται στο Λονδίνο.

 
Δεκάδες συμμετέχοντες στη τηλεδιάσκεψη παρακολούθησαν με μεγάλη προσοχή την υπέροχη παρουσίαση και αρκετοί έλαβαν μέρος στη συζήτηση που ακολούθησε. Ιδιαίτερη χαρά και τιμή προσέφερε στην τηλεδιάσκεψη η παρουσία και ο υπέροχος θεολογικός και ποιμαντορικός λόγος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ζιμπάμπουε κ. Σεραφείμ.

«Οἱ τόν ζυγόν τοῦ Χριστοῦ ἁράμενοι...»

Εὐλαβικό, πλὴν ἄτεχνο ἐπιμνημόσυνον  ἐγκώμιον σὲ δύο ἀδελφοὺς καὶ συλλειτουργούς,

ἐφημερίους τοῦ χωριοῦ μας Κλήμα,

στὸν παπα-Γρηγόριο Ἀλεξάνδρου Ξανθούλη καὶ παπα-Βαρσαμᾶ Ἀποστόλου Γλύνη

 

Ἀπὸ καιρὸ ἤθελα νὰ γράψω δυὸ λόγια τιμῆς καὶ εὐγνωμοσύνης σὲ αὐτοὺς τοὺς πατέρες ποὺ ἐμπόνως καὶ φιλοτίμως διηκόνησαν τὴν μικρὴ ἐνορία τοῦ χωριοῦ μας Κλῆμα. Τοὺς παπα-Γρηγόριο καὶ παπᾶ-Βαρσαμᾶ.

 

Ὁ πρῶτος, ὁ παπα-Γρηγόριος ἐφημέρευσε ἐν καιρῷ μετασεισμικῶν δοκιμασιῶν στὸ Παλιὸ τὸ Κλῆμα κι ὁ ἄλλος, ὁ παπα-Βαρσαμᾶς, ὑπῆρξε ὁ πρῶτος ἐφημέριος τοῦ νεόδμητου οἰκισμοῦ, τοῦ Νέου Κλήματος.

 

Ὑπῆρξαν καὶ οἱ δύο φιλότιμοι καὶ φιλόπονοι διάκονοι τῆς μικρῆς ἐνοριακῆς τους κοινότητος, προσπαθώντας μὲ τὶς μικρές τους δυνάμεις καὶ τὴν ἀγάπη τους γιὰ τὸ χωριό τους, νὰ διακονήσουν τὸ μικρό τους ποίμνιο. Νὰ τὸ διακονήσουν ἀθορύβως, εὐλαβῶς καὶ ἐντίμως. 

 

Τὴν Πέμπτη, λοιπόν, 25 Φεβρουαρίου τοῦ 1971, στὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ στὴ Σκόπελο χειροτονεῖται, διὰ τῶν τιμίων χειρῶν τοῦ Μακαριστοῦ Μητροπολίτου Χαλκίδος κυροῦ Νικολάου, ὁ νέος διάκονος καὶ μέλλων ἐφημέριος τοῦ χωρίου Κλήματος τῆς Σκοπέλου, Γρηγόριος Ξανθούλης, υἱὸς τοῦ Ἀλεξάνδρου καὶ τῆς Ἀναστασίας, γόνος ἱερατικῆς οἰκογενείας, ἀφοῦ ὁ παπποῦς του, ὁ παπα-Νικόλαος Ξανθούλης, ἐκ Σκύρου καταγόμενος, διετέλεσε ἐφημέριος στὴν  ἐνορία  τῶν Ἁγ. Ἀναργύρων τοῦ χωριοῦ αὐτοῦ.  Ὅπως ἐπίσης κι ὁ πατέρας τοῦ παπα-Γρηγορίου, ὁ πολὺς μπάρμ᾿ Ἀλέκος Ξανθούλης γιὰ δεκαετίες διηκόνησε τὸ Ἀναλόγιο τῆς ἐνορίας αὐτῆς. Τὸν γιό του μόνο δὲν πρόλαβε νὰ χαρεῖ ἱερέα...

 

Τὸν δεύτερο βαθμὸ τῆς Ἰερωσύνης ὀ παπα-Γρηγόριος τὸν ἔλαβε, πάλιν διὰ χειρῶν τοῦ Χαλκίδος Νικολάου στὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῶν Τριῶν Ἰεραρχῶν Σκιάθου, τὴν Παρασκευὴν 26 Φεβρουαρίου τοῦ ἰδίου ἔτους.

 

Εἶναι ἀλήθεια πὼς μὲ πραγματικὸ ζῆλο καὶ θέληση ἱεράτευσε. Μέχρι τὸ 1977, ὁπότε καὶ ἀνεχώρησε  «ἐκ τῶν λυπηρῶν ἐπί τά θυμηδέστερα» στὶς 22 Φεβρουαρίου, τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, σὲ ἡλικία 42 ἐτῶν, καὶ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα ἐτάφη στὸ παλιὸ Κοιμητήριο τῆς ἐκκλησίας ποὺ βαπτίστηκε, τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων τοῦ Κάτω Χωριοῦ.

 

Διάδοχός του ὑπῆρξε, μετὰ ἀπὸ χηρεία τῆς ἐνορίας τοῦ Κλήματος ἀρκετῶν ἐτῶν, ὁ παπα-Βαρσαμᾶς Γλύνης, Κληματιανός, γεννημένος στὶς 24 Ἀπριλίου τοῦ 1945, γιὸς τοῦ Ἀποστόλου καὶ Ἀρχοντούλας.

 

Ἀναθρεμένος μέσα στὴν παλιὰ ἐκκλησιὰ τῶν Ἁγ. Ἀναργύρων ὁ π. Βαρσαμᾶς καὶ μάλιστα ἕνα ἀπὸ τὰ ἰκανὰ στελέχη τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, ἄοκνος διάκονος τοῦ μακαριστοῦ παπα-Βαγγέλη Διομή, ἀγάπησε μὲ ζῆλο τὴν Ἱερωσύνη καί, ἀφοῦ διακόνησε ὠς Ἱεροψάλτης γιὰ ἀρκετὰ χρόνια, στὸ τέλος χειροτονήθηκε διάκονος καὶ πρεσβύτερος ἀπὸ τὸν Γέροντα Μητροπολίτη Χαλκίδος κυρὸ Χρυσόστομο τὸν Α΄ στὶς 16 Φεβρουαρίου τοῦ 1986, καθιστάμενος ὁ πρῶτος ἐφημέριος τῆς ἐνορίας τοῦ Νέου Κλήματος, τὴν ὁποία θεμελίωσε ὁ παπα-Γρηγόριος, ἀνήγειρε ἡ Ἐπιτροπὴ μὲ τὴ συνδρομὴ τῶν Κληματιανῶν, τῶν Γλωσσωτῶν καὶ ὅλων τῶν εὐλαβῶν χριστιανῶν, ἀλλὰ τελειοποίησε ὀ νέος ἐφημέριος, ὁ παπα-Βαρσαμᾶς. Μάλιστα, ἐπί τῶν ἡμερῶν του ἐνεκαινιάσθη ὁ νέος αὐτὸς ναός, ἀπὸ τὸν Γέροντα Μητροπολίτη Χαλκίδος Χρυσόστομο τὸν Α΄.

 

Ὁ παπα-Βαρσαμᾶς ὑπῆρξε σεμνός, ἱεροπρεπὴς καὶ φιλακόλουθος ἱερεύς. Διακόνησε τὴν ἐνορία του μὲ συνέπεια καὶ ἦθος, ἀφήνοντας στοὺς συγχωριανούς του ἀγαθὴ μνήμη καὶ παράδειγμα ἐντιμότητος.

 

Λίγο καιρὸ πρὶν τὴν θερινὴ πανήγυρη τῆς ἐνορίας του (1 Ἰουλίου) ἠσθένησε καὶ στὶς 5 Ἰουλίου τοῦ 2011 ἐκοιμήθη στὸ Νοσοκομεῖο τοῦ Βόλου ὅπου ἐνοσηλεύετο, σὲ ἡλικία 64 ἐτῶν.

 

Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία του ἐψάλλη στὸ νέο ναὸ τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων, ἐτάφη δὲ ὅπισθεν τοῦ Ἰεροῦ Βήματος, δηλαδή,  πλησίον τῶν «ἀγαπητῶν του σκηνωμάτων», γιὰ νὰ παραμένει πάντα ἄγρυπνος προσμονάριος καὶ φρουρὸς «προσδοκῶν ἀνάστασιν νεκρῶν».

 

Ἡ εὐχὴ καὶ ἡ προσευχὴ τῶν δύο αὐτῶν ἀδελφῶν νὰ ἐπισκιάζουν τὸ Κλήμα καὶ νὰ γίνονται δαψιλὴς εὐλογία γιὰ τοὺς Κληματιανοὺς καὶ ὄχι μόνο.

 

π. Κ.Ν. Καλλιανός

Πουλιά στην οικοδομή - Street Art in Bristol / 5

 
Στην πόλη του Bristol -ως γνωστόν- βρίσκει κανείς πολλά έργα τέχνης, σε διάφορα σημεία των δρόμων, των τοίχων και των δημόσιων κτηρίων, στο κέντρο αλλά και σε άλλα σημεία. Κάποια από τα έργα αυτά είναι ήδη διάσημα, ιστορημένα από καλλιτέχνες διεθνούς φήμης.
 

Πρόσφατα, σε κεντρικό σημείο της πόλης, όπου αναπτύσσονταν έντονη οικοδομική δραστηριότητα, βρήκα και φωτογράφισα μια όμορφη ζωγραφική απεικόνιση, άγνωστου καλλιτέχνη, η οποία είχε ιστορηθεί σε ξύλινο διαχωριστικό τοίχο, που συνήθως τοποθετείται σε τέτοια σημεία για την ασφάλεια πολιτών και περαστικών. Σε αυτήν βλέπει κανείς ένα πανέμορφο και πολύχρωμο έργο, στο οποίο έχουν ζωγραφιστεί πουλιά και σκόρπια φύλλα. Το ένα πουλί μάλιστα φορά στο κεφάλι του ένα μπλε σκληρό καπέλο, που συνήθως φορούν οι εργαζόμενοι σε εργοτάξια οικοδομής.

Ποίηση Φάνη Λελεμψή - 47

 
Τα δέντρα είναι πάντα σταθερές αξίες στη ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών. Είναι κάτι σαν τους καρδιακούς φίλους. Συμπορευόμαστε μαζί τους και μοιραζόμαστε τις θλίψεις, τις χαρές, τους χειμώνες και τα καλοκαίρια, τα χιόνια και τις κάψες. Φυσικά δε, έχουμε οργανώσει και μια διαλεκτική μαζί τους. Τα ακουμπάμε, αισθανόμαστε πως έχουν ψυχή, πως μας ακούν και μας καταλαβαίνουν.
 
Ο άξιος Ποιητής του Αναπλιού και γνήσιος φίλος Φάνης Λελεμψής, έχοντας ζήσει σε τόπο γεμάτο από την ευλογία της φύσης, όπου κυριαρχούν και βασιλεύουν δένδρα, θάλασσες, πουλιά, καθώς και τα αόρατα συναισθήματα, καταφέρνει να συνταιριάξει τούτα τα βασικά στοιχεία της φύσης και της ψυχής και να τα φέρει σε μια εσωτερική επικοινωνία, έτσι ώστε να φτάσει -με έναν υπερβατικό τρόπο- στην πραγμάτωση του ονείρου.
 

ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ
 
Τα δέντρα
κουβαλάνε
τις βροχές
τους αέρηδες
τις λιακάδες
τους χιονιάδες
τα ανθοβολήματα.
Με σκέφτεται
το απονενοημένο.
Τα μάτια
συνδέουν
το ορατό με το αόρατο.
Να γέρνω
στην αγκαλιά της
όπως το δέντρο
στον αγέρα.
Να τραγουδώ
σαν να πετούν πουλιά
μέσα από το στόμα.
 
Φάνης Λελεμψής
Ναύπλιο, Μάρτιος 2021

Στου Γένους τα ψυχοχάρτια 1821-2021

 
Νέα εκπομπή για την εβδομάδα από 22-03-2021.
 

Καλή συνέχεια στην πορεία προς την Ανάσταση!
 

ΣΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΤΑ ΨΥΧΟΧΑΡΤΙΑ 1821-2021

ΣΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΤΑ ΨΥΧΟΧΑΡΤΙΑ 1821-2021 MediaFire is a simple to use free service that lets you put all your photos, documents, music, and video in a si...

Με αγάπη Χριστού
 
Νώντας Σκοπετέας

Εγκύκλιος Αρχιεπ. Θυατείρων για Εθνική Επέτειο 1821

 
Ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας κ. Νικήτας απέστειλε στις Ελληνορθόδοξες Κοινότητες της Ομογένειας στο Ηνωμένο Βασίλειο την παρακάτω Εγκύκλιο, με την ευκαιρία της μεγάλης Εθνικής Επετείου των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821:

Βρεσθένης Θεοδώρητος

 

Αγωνιστής άξιος Πατρίδας και Εκκλησίας

 

Ο Επίσκοπος Βρεσθένης Θεοδώρητος (1787 - 1843) ήταν ο κληρικός, ο οποίος ανέλαβε στα χρόνια της Επανάστασης υψηλότατα στρατιωτικά και πολιτικά καθήκοντα. Παράλληλα ανεδείχθη πρότυπο Αρχιερέως. Δέχθηκε να υποστεί βαριά εκκλησιαστική ποινή, παρά να παραβεί τους Κανόνες της Εκκλησίας. Όντως αναδείχθηκε αγωνιστής άξιος της Πατρίδος και της Εκκλησίας.

 

Γεννήθηκε στη Νεμνίστα, σήμερα Μεθύδριο, δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Βυτίνας. Τα γράμματα τα έμαθε από δασκάλους κληρικούς και από μόνος του. Ιδιοφυής, έμαθε άριστα να γράφει, να ομιλεί και, αργότερα, να κηρύττει. Εκ των υστέρων απεδείχθη ότι ήταν και άριστος θεολόγος. Το 1813 εξελέγη Επίσκοπος Βρεσθένης και αφιερώθηκε στην ιεραποστολή και στη διάδοση των γραμμάτων. Λιτός στη ζωή έδιδε πρώτος το βαλάντιο του ως παράδειγμα και προτροπή να ενισχυθεί το έργο του. (Βλ. σχ. Αν. Γούδα «Βίοι παραλληλοι των επί της Αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών», εν Αθήναις, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, 1869, Τόμος Α΄, σελ. 138). Το 1818 κατέστη μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Από τότε άρχισε την εντονότερη πατριωτική του δράση και τη συνεργασία του με τους άλλους αγωνιστές προς προετοιμασία της Εθνεγερσίας.

 

Με το ξέσπασμα της Επανάστασης πληροφορήθηκε την κρισιμότητα της μάχης στο Βαλτέτσι (12-13 Μαΐου 1821), εγκατέλειψε προσωρινά την ποιμαντορική του ράβδο, περιζώθηκε τη ρομφαία και κατέβηκε από τον Ταΰγετο σε βοήθεια των αγωνιζομένων Ελλήνων. Γράφει ο Αμβρόσιος Φραντζής: «Περί το λυκαυγές της πρωΐας της 13^ης Μαΐου, οι Αγιοπετρίται και οι Τσάκωνες, περίπου 800, τους οποίους διηύθυνε ο Επίσκοπος Βρεσθένης, έσπευσαν εις βοήθειαν των αγωνιζομένων αδελφών των». («Επιτομή Ιστορίας Αναγεννηθείσης Ελλάδος», Τόμ. Β΄ σελ. 23).

 

Ο Αυστριακός διπλωμάτης και ιστορικός Άντον Πρόκες φον Όστεν αποδίδει μείζονα σημασία στη σύμπραξη του Βρεσθένης για την ευτυχή έκβαση της μάχης του Βαλτετσίου, όπως και των μαχών στα Βέρβαινα και στα Δολιανά. (Βλ.σχ. «Ιστορία της Επαναστάσεως των Ελλήνων κατά του Οθωμανικού Κράτους εν έτει 1821 και της ιδρύσεως του Ελληνικού Βασιλείου/Διπλωματικώς εξεταζομένη». Συγγραφείσα μεν υπό Αντ. Πρόκες – Όστεν, μεταφρ. δε εκ του Γερμανικού πρωτοτύπου υπό Γ. Εμμ. Αντωνιάδου. Αθήνησι, εκ του Τυπογραφείου της Αθηνάς, 1868-69, Τόμ. Α΄ σελ. σβ΄).   

 

Μετά την άλωση της Τριπολιτσάς ο Θεοδώρητος εγκατέλειψε τα στρατόπεδα και μεταξύ των πρώτων έσπευσε να προωθήσει Σύνταγμα, Νόμους και Κυβέρνηση. Έτσι συνέπραξε στη σύσταση της Πελοποννησιακής Γερουσίας, η οποία, στις 26 Μαΐου 1821, εξέδωσε την πρώτη πράξη, με την οποία ανακοινώθηκε η εκλογή των μελών της. Σε αυτήν πρόεδρος εξελέγη ο Βρεσθένης. Εξελέγη επίσης αντιπρόσωπος της Σπάρτης στις Εθνοσυνελεύσεις της Επιδαύρου και του Άστρους.

 

Το 1822 υπέστη μια επτάμηνη σκληρή δοκιμασία στο Ναύπλιο. Θέτοντας το συμφέρον της Πατρίδας πάνω από τον εαυτό του αποδέχθηκε τον κίνδυνο να εισέλθει στο τουρκοκρατούμενο Παλαμήδι για να διαπραγματευθεί την παράδοση του. Οι Τούρκοι τον κράτησαν όμηρο, τον βασάνισαν ανελέητα και απειλούσαν συνεχώς τη ζωή του. Ημιθανής εξήλθε της αιχμαλωσίας, αλλά βρήκε τη δύναμη να συνεχίσει την προσφορά του. Ονομάσθηκε για δύο περιόδους αντιπρόεδρος της Βουλής, ουσιαστικά προήδρευε, και από τη θέση του προσπάθησε να σταματήσει την εθνοκτόνα διχόνοια. Φυλακίστηκε πάλι (αυτή τη φορά από τους Έλληνες) στο Παλαμήδι. Πικραμένος αποσύρθηκε στο αγαπημένο του Λεωνίδιο της Τσακωνιάς (Βλ. σχ. Φ. Κουκουλέ «Ιστορία της Βαμβακούς, εν Αθήναις, 1907, σελ. 82-83).

 

Στις 10 Αυγούστου 1827 ο Βρεσθένης κατευθυνόμενος προς το Λεωνίδιο  από τους Μύλους απηύθυνε επιστολή στον Γ. Κουντουριώτη, στην Ύδρα. Με υστάτη έκκλησή του τον παρακάλεσε να σταματήσει η διχόνοια «ήδη της πατρίδος κινδυνευούσης»... Όταν ο Καποδίστριας ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Ελλάδος ο Θεοδώρητος αποσύρθηκε από τα κοινά και αφοσιώθηκε στα ποιμαντικά του καθήκοντα.

 

Ως Επίσκοπος ο Βρεσθένης Θεοδώρητος διακρίθηκε για την παρρησία του και δια την έως διωγμού του τήρηση των Ιερών Κανόνων. Αντιτάχθηκε στην κρατικοποίηση των Μητροπόλεων και των Επισκοπών, που προώθησε η Αντιβασιλεία. Όταν αυτή χώρισε την Επικράτεια σε δέκα Νομούς και ισάριθμες Επισκοπές αντέδρασε, διακηρύσσοντας ότι δεν μπορεί ο Επίσκοπος να καταστεί κρατικός υπάλληλος και να ταυτισθεί  με τον  Νομάρχη. Λόγω της θαρραλέας στάσης του έναντι της εξουσίας έπεσε στη δυσμένεια της. Για «τιμωρία» τον απομάκρυναν από την Επισκοπή Βρεσθένης, στην οποία υπηρετούσε ήδη, το 1842, είκοσι οκτώ χρόνια, και, χωρίς να το θέλει και να το ζητήσει τον «προήγαγαν» στην επισκοπή Αχαΐας...

 

Πικραμένος παρουσιάστηκε στη Σύνοδο και εξήγησε τους Κανονικούς, Εκκλησιαστικούς και προσωπικούς λόγους που δεν θέλησε τον «προβιβασμό». Οι Συνοδικοί τον παρέπεμψαν στην Κυβέρνηση, που εξέδωσε το σχετικό Βασιλικό Διάταγμα... Ο Θεοδώρητος απηύθυνε τότε επιστολή στον Όθωνα και του εξήγησε τους λόγους που αρνήθηκε τη μετάθεσή του. Εν τω μεταξύ η Σύνοδος άλλαξε το όνομα της Επισκοπής Βρεσθένης σε Σελλασίας... Ο Όθωνας προώθησε την επιστολή του Θεοδώρητου στη Σύνοδο, για να επιληφθεί. Εκείνη επικαλέστηκε το Βασιλικό Καταστατικό Διάταγμα του 1833 για την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος και ενημέρωσε τον Βασιλέα ότι λόγω της αρνήσεώς του τον εξεδίωξε από την Επισκοπή του και τον κατέστησε «πρώην Σελλασίας». (Κων. Οικονόμου «Τα σωζόμενα Εκκλησιαστικά Συγγράμματα», Β΄ Τόμος, Αθήναι, 1862, σελ. 486).

 

Η κυβέρνηση «ίνα μη αποθάνη πράγματι εκ της πείνης»  χορήγησε στον Θεοδώρητο σύνταξη 200 δρχ., αργότερα την έκαμε 300 δρχ... Λόγω της ανέχειας του έμενε σε οίκημα «καλύβης μικρόν διαφέρον, πενιχρά έπιπλα και τράπεζα λιτή» (Κων. Οικονόμου Λόγος Επιτάφιος εις τον Αοίδιμον Σελλασίας Θεοδώρητον, Αθήνησι 1843, σελ. 25).

 

Στις 26 Απριλίου 1843, στα  53 του χρόνια, ο Θεοδώρητος «ανεπαύθη εν Κυρίω, πλήρης γαλήνης της συνειδήσεως, διότι και ως Ιεράρχης και ως χριστιανός και ως Έλλην και ως αγωνιστής εξετέλεσεν εν ευσεβεία καθ’ άπαντα τον βίον αυτού άπαντα τα πολλαπλά ταύτα καθήκοντα, αλλά και μεστός πικριών» γράφει ο Αν. Γούδας και συνεχίζει: «Ως δείγμα αναντίρρητο της αφιλοχρηματίας του έχομεν ότι επί της θανής του έντεκα μόνον ελλ. τάλληρα πεντόδραχμα ευρέθησαν εν τω κατακένω πάντοτε όντι βαλαντίω του και 5 σμικρά αργυρά κοχλιάρια. Ας μη λησμονήσωμεν δε, ότι αυτού προεδρεύοντος εν τω Βουλευτικώ και παντοδυνάμου τότε όντος, αφίκετο εκ Λονδίνου το πρώτον Ελλ. Δάνειον» («Βίοι Παράλληλοι...», Τόμος Α΄, σελ. 165).

 

Στη νεκρώσιμη ακολουθία, στο Ναό της Αγίας Ειρήνης οδού Αιόλου, συμμετέσχε μέγα πλήθος λαού, που συνόδευσε στη συνέχεια τη σορό του έως τη Μονή Πετράκη, όπου και ετάφη. Προς τιμή του εγράφησαν τρία επιτύμβια. Στην αρχή του ενός γράφεται: «Παντολέτωρ ο χρόνος, δαμασίμβροτος, αλλ’ αρετάων των Θεοδωρήτου το κλέος αθάνατον». (Εξολοθρευτής των πάντων ο χρόνος, δαμάζει όλους τους θνητούς, αλλά το κλέος των αρετών του Θεοδωρήτου είναι αθάνατο).

 

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου