Jeffrey Gainer [Α΄]

Με αφορμή τους Εορτασμούς που ο Οικουμενικός Ελληνισμός οργανώνει αυτές τις ημέρες για να τιμήσει τους Αγίους Τρεις Ιεράρχες και τα Ελληνικά και Χριστιανικά Γράμματα, σκέφθηκα ως δική μου συμμετοχή να δημοσιεύσω σε δύο συνέχειες ένα αφιέρωμα σε έναν εξαίρετο άνθρωπο των Γραμμάτων. Οι λεπτομέρειες παρακάτω:

1. Ο φιλέλληνας και φιλορθόδοξος Ουαλός

Τον Αύγουστο του 1988, λίγες μέρες μετά τον Δεκαπενταύγουστο, είχα την τιμή και τη μέγιστη χαρά να γνωριστώ με κάποιον Ουαλό, ο οποίος ήλθε σε επικοινωνία μαζί μου μέσα από το ξεχείλισμα της αγάπης του για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία.

Ήταν η εποχή που ήμουν Εφημέριος στην ιστορική Ελληνορθόδοξη Κοινότητα στη Νότια Ουαλία. Στο Κάρδιφ, που είναι η έδρα της Κοινότητας, κοντά στο λιμάνι, υπάρχει ο Ιερός Ναός του Αγ. Νικολάου, κτισμένος σε βυζαντινό ρυθμό το 1906. Δίπλα από τον Ιερό Ναό βρίσκεται το Κοινοτικό κτίριο, που έχει κτισθεί το 1915.

Εκεί, λοιπόν, στο Κοινοτικό κτίριο, όπου στεγάζεται και το Πρεσβυτερείο, ήλθε να μας επισκεφθεί ο Ουαλός αυτός, ο οποίος -αξίζει να σημειωθεί πως- είναι και Αγγλικανός Ιερέας. Χτύπησε το κουδούνι της εξώπορτας, κι όταν του άνοιξα άρχισε αμέσως να μου απαγγέλει -χωρίς να έχει μπροστά του κανένα κείμενο- κάποια χωρία της Καινής Διαθήκης, όπως παρουσιάζονται στην πρωτότυπη γλώσσα, η οποία είναι η Κοινή Ελληνιστική, η γλώσσα του μεγ. Αλεξάνδρου.

Η πρώτη μου εντύπωση ήταν: έκπληξη. Όταν όμως ξεπέρασα το πρώτο σοκ τον οδήγησα στον Ιερό Ναό, όπως μου ζήτησε, για να τον δει. Αφού έμεινε στην αρχή άναυδος με την ομορφιά του κτιρίου και την γλυκύτητα των ιερών εικόνων, άρχισε ύστερα να διαβάζει τις διάφορες ελληνικές επιγραφές, που απεικονίζονταν στις εικόνες, στα λάβαρα, στον Τίμιο Σταυρό και αλλού. Εγώ συνέχισα να μένω «με το στόμα ανοιχτό», παρατηρώντας πρώτα την ελληνομάθεια του επισκέπτη μου, αλλά και την ευσέβειά του.

Όταν τελειώσαμε την ξενάγηση στον Ιερό Ναό του Αγ. Νικολάου είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε σε κάπως πιο ανεπίσημο ύφος στο Πρεσβυτερείο, και να γνωριστούμε καλύτερα. Από εκείνη την ημέρα ξεκίνησε μια μεγάλη φιλία μεταξύ μας, που κρατάει μέχρι σήμερα. Το όνομα του επισκέπτη μου είναι Τζέφρυ Γκαίηνερ. Έχει σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Ιστορία και Θεολογία και ομιλεί γύρω στις δέκα γλώσσες. Τον καιρό που γνωριστήκαμε δίδασκε Αρχαία Ελληνικά (με ιδιαίτερη έμφαση στη γλώσσα της Καινής Διαθήκης, την Κοινή Ελληνιστική) στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κάρδιφ. Όταν σιγά - σιγά αναπτύχθηκε η φιλία μας διέγνωσα, με πολλή μεγάλη μου χαρά και περηφάνεια, την ιδιαίτερη αγάπη που ο Ουαλός αυτός έτρεφε για την ελληνική γλώσσα και πολιτισμό, αλλά και για την Αγία Ορθοδοξία.

2. Ο δάσκαλος

Κάποτε μου δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσω κάποια μαθήματά του στο Πανεπιστήμιο, κι εκείνο που δεν θα ξεχάσω ποτέ ήταν το μάθημα στο οποίο δίδαξε τον Αόριστο χρόνο της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματικής. Έχω πραγματικά την αίσθηση, χωρίς βέβαια να θέλω να υποτιμήσω τους Έλληνες δασκάλους (ειδικότερα της δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης), πως ανάλογο μάθημα δεν έχω ποτέ παρακολουθήσει σε Ελληνικό Σχολείο.

Το να διδάξεις μια γλώσσα σαν την Κοινή Ελληνιστική, η οποία θεωρείται μάλιστα «νεκρή» (με την έννοια «μη ομιλούμενη»), σε ανθρώπους που δεν έχουν καμμιά ιδέα γι’ αυτήν, δεν είναι ίσως πολύ δύσκολο εγχείρημα. Αλλά το να τους κάνεις να την καταλάβουν και να την αγαπήσουν είναι σίγουρα πολύ σπουδαία επιτυχία. Αυτό δε, απαιτεί να είναι ο δάσκαλος υπεύθυνος, σοβαρός κι ενθουσιώδης, χαρακτηριστικά στοιχεία τα οποία δεν λείπουν από τον Ουαλό φίλο μου.

Είναι αξιοσημείωτο δε, πως η Κοινή Ελληνιστική δεν ήταν ποτέ το αυστηρό ερευνητικό και το κύριο διδακτικό επιστημονικό αντικείμενο του Τζέφρυ, αλλά ήταν (και συνεχίζει να είναι) κι ένα μέσο εκφράσεώς του. Όπως κι εμείς οι ελληνόφωνοι χρησιμοποιούμε πολλές φορές εκφράσεις της Αγίας Γραφής στην καθημερινή μας ζωή («τον άρτον ημών τον επιούσιον», «Αμήν», «φωνή βοώντος εν τη ερήμω», «αγαπάτε αλλήλους», κ.ά.), έτσι κι εκείνος χρησιμοποιεί ανάλογες εκφράσεις, στις Πανεπιστημιακές του διδασκαλίες, καθώς και σε διάφορες άλλες εκφάνσεις της ζωής του.

3. Επίσκεψη στην Ελλάδα

Όλα τα παραπάνω τα έκανε και τα πίστευε ο Τζέφρυ χωρίς καν να έχει ποτέ επισκευθεί έναν ελληνόφωνο τόπο. Έτσι, ένα καλοκαίρι, αποφασίσαμε να τον πάρουμε μαζί μας για δύο εβδομάδες στην Ελλάδα.

Λίγο καιρό πριν το ταξίδι ζήτησε από κάποιον γνωστό του Έλληνα, που παρέδιδε ιδιαίτερα μαθήματα Νέων Ελληνικών στο Κάρδιφ, να του κάνει εντατικά μαθήματα, για να είναι σε θέση να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους στην Ελλάδα. Τις τελευταίες ημέρες πριν το ταξίδι είχε πράγματι κάνει μεγάλη πρόοδο και μπορούσε να πει αρκετές προτάσεις.

Όταν φθάσαμε στην Αθήνα με το αεροπλάνο ήλθε ο πατέρας μου με το αυτοκίνητό του να μας παραλάβει και να μας πάει στον τόπο της καταγωγής μου, στο όμορφο Ναύπλιο. Στο δρόμο προς το Ναύπλιο ο Τζέφρυ προσπαθούσε να μιλήσει με τον πατέρα μου χρησιμοποιώντας ό,τι γνώριζε από τ’ Αρχαία Ελληνικά και ό,τι επίσης είχε πρόσφατα μάθει, στα ιδιαίτερα μαθήματα Νέων Ελληνικών.

Κάποια στιγμή εμπνευσμένος από τον έστω και υποτυπώδη διάλογο που είχε ανοίξει, αλλά και γεμάτος από αυτοπεποίθηση, μου ζήτησε να μεταφέρω στον πατέρα μου πως την τελευταία ημέρα της παραμονής του στην Ελλάδα θα ήταν ικανός να διαλεχθεί μαζί του, σε ανεχτό επίπεδο ελληνικών.

Εκτός όμως από την πλούσια ελληνική γλώσσα η Ελλάδα έχει να προσφέρει και τη ζωή της, την ανοιχτή κοινωνική ζωή της, με τα γεμάτα σημασία και συμβολισμό χριστιανικά και εθνικά έθιμα, κι επίσης την πλουσιοπάροχη κι άδολη φιλοξενία των κατοίκων της.

(Η συνέχεια και το τέλος μεθαύριο...)

Winter Garden

Μια κρύα χειμωνιάτικη ημέρα ήταν η χθεσινή (με 2 βαθμούς Κελσίου). Κι εγώ έχω ένα μικρό κρυολόγημα, μάλλον συνάχι θα το έλεγα, που με βασανίζει τις τελευταίες ημέρες. Όμως, ευτυχώς, η μέρα μας χθες, εκτός από κρύα ήταν και εξαιρετικά ηλιόλουστη. Πράγμα μάλλον σπάνιο για χειμωνιάτικο Λονδίνο.

Αυτό μου έδωσε την έμπνευση να πάρω την φωτογραφική μηχανή και να απαθανατίσω μερικές γωνιές του χειμωνιάτικου κήπου μας. Τι σου είναι τελικά αυτό το φως!

Ο κήπος ως γνωστόν τον χειμώνα είναι μάλλον άδοξος κι αστόλιστος. Αυτό όμως δεν είναι απόλυτο. Κατάφερα και βρήκα και κάποια λουλούδια που με εντυπωσίασαν με την... αντίστασή τους στο κρύο, στον πάγο και στη μουντή ατμόσφαιρα. Bέβαια είχε βάλει το "πράσινο δαχτυλάκι" της και η καπετάνισσα.

Θα ήθελα όμως παράλληλα να συστήσω κι έναν Άγγλο υπερρεαλιστή ποιητή, τον David Gascoyne (1916-2001), ο οποίος γεννήθηκε εδώ στη γειτονιά μας, και είχε μια ενδιαφέρουσα πορεία στα Αγγλικά Γράμματα. Αυτός έγραψε ένα πολύ όμορφο ποίημα, με τίτλο ίδιο με τη σημερινή μας ανάρτηση (Winter Garden), το οποίο έχει ως εξής:

The season's anguish, crashing whirlwind, ice,

Have passed, and cleansed the trodden paths,

That silent gardeners have strewn with ash.

The iron circles of the sky,

Are worn away by tempest;
Yet in this garden there is no more strife:
The Winter's knife is buried in the earth.
Pure music is the cry that tears
The birdless branches in the wind.
No blossom is reborn. The blue
Stare of the pond is blind.

And no one sees
A restless stranger through the morning stray
Across the sodden lawn, whose eyes
Are tired of weeping, in whose breast
A savage sun consumes its hidden day.

Όσοι θα ήθελαν να ακούσουν το ποίημα αυτό, και μάλιστα σε απαγγελία από τον ίδιο τον ποιητή, ας επισκεφθούν την ιστοσελίδα αυτή.

Πάντως δεν χρειάζεται να μας στενοχωρεί η τρέχουσα χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα. Είναι κι αυτή μέρος της ζωής. Έχει κι αυτή την αξία της. Κι εμείς έχουμε το χρόνο να αναπτύξουμε αυτή την εποχή καλύτερες σχέσεις με τους γύρω μας, ευρισκόμενοι όλοι μαζί σε κλειστούς χώρους, γύρω από το τζάκι, με την συνοδεία καλού φαγητού και ποτού.

Με το καλό να μας έλθει και η άνοιξη!

Ελληνο-Ιρανικές Σπουδές

Ο καλός και αγαπητός μου φίλος Δρ. Ευάγγελος Βενέτης, Διευθυντής της Εταιρείας Ελληνο-Ιρανικών Σπουδών (Ε.Ε.Ι.Σ) και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Leiden στην Ολλανδία, με ειδοποίησε για την επόμενη εκδήλωση της Ε.Ε.Ι.Σ., η οποία θα λάβει χώρα στο Centre for Hellenic Studies, Great Hall, King’s College, στο Λονδίνο στις 10 Μαρτίου 2009, 6.00 μ.μ.

Στην εκδήλωση αυτή θα ομιλήσει ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Sir John Boardman, με θέμα: «Περσία, Ελλάδα και Βρετανία».

Αξίζει να αναφέρουμε πως η Εταιρεία Ελληνο-Ιρανικών Σπουδών είναι ένας μη κερδοσκοπικός, μη πολιτικός διεθνής οργανισμός ατόμων με ενδιαφέρον στις Ελληνο-Ιρανικές Σπουδές. Η Εταιρεία ιδρύθηκε στις 2 Μαρτίου 2007 (Αρ. Πρωτ. 3810/2-3-07) στην Αθήνα. Έχει ακαδημαϊκό χαρακτήρα και επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην μελέτη της αμοιβαίας συνύπαρξης και αλληλεπίδρασης του Ελληνικού και του Ιρανικού (Περσικού) πολιτισμού.

Nέος Πατριάρχης Ρωσίας

Πριν από λίγες ώρες ανακοινώθηκε η εκλογή (με μεγάλη πλειοψηφία) του νέου Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών κ. Κυρίλλου, από την Τοπική (Κληρικολαϊκή) Σύνοδο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο νέος Πατριάρχης διαδέχεται τον Πατριάρχη Αλέξιο Β΄, ο οποίος εκοιμήθη την 5η Δεκεμβρίου 2008.

Το περασμένο Σάββατο, 24 Ιανουαρίου 2009, η έγκριτη εφημερίδα Times του Λονδίνου είχε δημοσιεύσει ενδιαφέρον άρθρο για το θέμα αυτό, με τίτλο: «Ένα Ορθόδοξο εκλογικό σοκ περιμένει τη Μόσχα». Όταν έλεγε «Μόσχα» εδώ, η δημοσιογράφος Geraldine Fagan, εννοούσε βέβαια την Κυβέρνηση της Ρωσίας, η οποία θα ήθελε να είχε λόγο στην εκλογή του Πατριάρχη και μάλιστα θα ήθελε να επιβάλλει κάποιον από τον οποίο να μην αισθάνεται ενόχληση και πίεση.

Όμως, όπως παραδέχονταν η αρθρογράφος, και οπωσδήποτε και η ίδια η εφημερίδα, η εκλογή θα γίνονταν (όπως και έγινε τελικά) από τη Ρωσική Εκκλησία χωρίς μεγάλη δυνατότητα επηρεασμού από το Κρεμλίνο. Η Ρωσική Εκκλησία, επισημαίνεται στο άρθρο, κατάφερε να επιζήσει μέσα από την Σοβιετική εποχή, επεκτείνεται σε ολόκληρη τη Ρωσία και απολαμβάνει πλατιά λαϊκή στήριξη. Ο ισχυρός εκκλησιαστικός άνδρας στην περίπτωση αυτή φάνηκε από την αρχή πως ήταν ο μέχρι πρότινος υπεύθυνος των Εξωτερικών Υποθέσεων του Πατριαρχείου, και μετά την κοίμηση του μακ. Αλεξίου Τοποτηρητής του Πατριαρχικού θρόνου Μητροπολίτης Σμόλενσκ και Καλίνινγκραντ κ. Κύριλλος.

Μάλιστα η αρθρογράφος τον παρομοίαζε με τον μακ. Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο Γ΄, επισημαίνοντας τα ιδιαίτερα διπλωματικά ταλέντα του και την εκ φύσεως φιλοδοξία του. Τελειώνοντας το άρθρο εκείνο έλεγε χαρακτηριστικά πως απέκλειε οποιαδήποτε διαφορετική εξέλιξη και ανέμενε τον Μητροπολίτη Κύριλλο να είναι ο πρώτος Πατριάρχης που θα ενθρονισθεί στο νέο Καθεδρικό Ναό του Σωτήρος Χριστού στη Μόσχα την 1η Φεβρουαρίου. Οι εξελίξεις την δικαίωσαν.

Art by Nathan

H Ένωση Μακεδόνων Μεγάλης Βρετανίας, με Πρόεδρο την αγαπητή φίλη Άντζελα Καρρά, οργανώνει Έκθεση Σύγχρονης Ζωγραφικής του Ελληνο-Βρετανού καλλιτέχνη Nathan Bodek-Τσολακίδη. Η Έκθεση, που θα έχει τίτλο «Cosmic Harmony: order and chaos», θα λάβει χώρα στο Ελληνικό Κέντρο Λονδίνου και θα παραμείνει ανοικτή από τις 9 μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου 2009.

O ζωγράφος αναφερόμενος στο έργο του λέει πως αποτελεί προϊόν έμπνευσης της ζωής που έχει ζήσει σε δύο διαφορετικές μεταξύ τους πόλεις, την Αθήνα και το Λονδίνο. Εξέθεσε για πρώτη φορά έργα του το 2007 στην Γκαλερύ «Ανώνυμος» των Αθηνών και από τότε έχει δείξει τα έργα του σε διάφορες Γκαλερύ και Εκθέσεις στην Ελλάδα. Αυτή θα είναι η πρώτη του Έκθεση στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Αξίζει κανείς να περιδιαβεί την ιστοσελίδα του καλλιτέχνη, όπου εκεί θα βρει πολλούς και διάφορους μοντέρνους πίνακες με καταπληκτικές εναλλαγές και παιχνίδια χρωμάτων. Είναι η τέχνη της φαντασίας, μέσα από την οποία ο καλλιτέχνης προσπαθεί να εισέλθει στη συμπαντική και κοσμική αρμονία που περιγράφει ο Πλάτωνας.

Πρόεδροι Η.Π.Α.

Παρόλο το χιουμοριστικό του τόνο ο παρακάτω πίνακας αποτυπώνει μ’ ένα γραφικό τρόπο την ιστορία της αμερικάνικης πολιτικής σκηνής, από το 1789 μέχρι σήμερα.

Άγ. Γρηγόριος - Ν. Καρβάλη

Τη 25η του μηνός Ιανουαρίου μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Θεολόγου.

Σήμερα η Αγία Εκκλησία μας εορτάζει την ιερή μνήμη του Μεγάλου Πατρός και Οικουμενικού Διδασκάλου του Χριστιανισμού Γρηγορίου του Θεολόγου. Ο Άγιος Γρηγόριος έζησε τον 4ο αι. μ.Χ. και έφθασε μέχρι τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Βασιλεύουσας. Ήταν σπουδαίος ρήτορας και Θεολόγος και βέβαια είναι πολύ γνωστός και για την ποιητική του δημιουργία και παραγωγή. Είναι ένας από τους Αγίους Τρεις Ιεράρχες και ως εκ τούτου Προστάτης των Ελληνικών και Χριστιανικών Γραμμάτων, μαζί με τον Μεγ. Βασίλειο και τον ιερό Χρυσόστομο.

Το σεπτό σκήνωμα του Αγίου Γρηγορίου φυλάσσονταν στο χωριό Καρβάλη της Καππαδοκίας μέχρι την Μικρασιατική Καταστροφή, οπότε οι κάτοικοι που εκτοπίστηκαν από εκεί το πήραν μαζί τους και το μετέφεραν στη νέα τους εστία, τη Νέα Καρβάλη της Καβάλας. Εκεί έκτισαν ωραίο μεγαλοπρεπή Ναό, ο οποίος κάθε χρόνο τέτοια ημέρα είναι κέντρο προσκυνήματος από μεγάλα πλήθη πιστών.

Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε τελευταία (τον Οκτώβριο 2008) την κωμόπολη της Νέας Καρβάλης και να προσκυνήσουμε στον Ιερό Ναό Αγ. Γρηγορίου. Εκεί ξεναγηθήκαμε και ακούσαμε την ιστορία του Αγίου Γρηγορίου, του ιερού του λειψάνου και των ξεριζωμένων από τις πατρογονικές τους εστίες κατοίκων, από τον αγαπητό φίλο μας και γόνο της κωμοπόλεως αυτής κ. Παΐσιο Κάλφογλου.

Ας μην παραλείψουμε να κάνουμε και μια αναφορά στους περίφημους κουραμπιέδες της Νέας Καρβάλης, που είναι διεθνώς γνωστοί και νοστιμότατοι.

Άσπρο χρώμα

Σε μια κουβέντα που είχα πρόσφατα με τους δύο αγαπητούς μου φίλους, τους ζωγράφους Αλέξη Καπράρα και τη σύζυγό του Αθηνά Μπετίνη, τους ζήτησα να μου αναφέρουν λίγες σκέψεις τους για το άσπρο χρώμα. Να τι μου είπαν:

Το άσπρο έχει χιλιάδες αποχρώσεις. Οι εσκιμώοι έχουν 360 ονόματα για τις διάφορες αποχρώσεις του άσπρου. Στα ζώα, σε όλες τις χώρες και γλώσσες του κόσμου, δίνονται πολλές φορές ονόματα με αναφορά στο άσπρο, όπως π.χ. ασπρούλης, γαλακτερή, λεμονανθός κ.ά.

Στη φύση δεν υπάρχει άσπρο. Οι ζωγράφοι για να κάνουν το άσπρο χρώμα χρησιμοποιούν τιτάνιο και τσίγγο. Επίσης, οι ζωγράφοι αντιμετωπίζουν πάντα το πρόβλημα του άσπρου που γκριζάρει. Ο Κόντογλου για να ξεπεράσει το πρόβλημα αυτό έβαζε σε κάθε ένα κιλό άσπρο μία κουταλιά ώχρα και μία πινελιά μαύρο χρώμα. Ζωγραφικούς πίνακες με θέμα το άσπρο βρίσκει κανείς πολύ σπάνια. Οι ζωγράφοι το αποφεύγουν, ακόμα και στη μίξη χρωμάτων. Θεωρούν δε, πως το άσπρο είναι απουσία χρώματος, ενώ το μαύρο είναι όλα τα χρώματα μαζί. Το «άσπρο» και το «λευκό» είναι οι μόνες λέξεις που έχουμε στην ελληνική γλώσσα για να ονομάζουμε το άσπρο χρώμα. Είναι και οι δύο λέξεις της ίδιας σημασίας, όσον αφορά το χρώμα.

Στους διάφορους πολιτισμούς της υφηλίου το άσπρο χρώμα έχει διαφορετική θέση. Οι Έλληνες για παράδειγμα θεωρούν ως πένθιμο το μαύρο χρώμα, ενώ οι Ινδοί το άσπρο. Πάντως, στην ελληνική ζωγραφική το άσπρο έχει την έννοια του φωτός και την σημασία της κατάνυξης.

Robert Burns

Τα Βασιλικά Ταχυδρομεία στη Βρετανία κυκλοφόρησαν χθες νέα σειρά πολύ όμορφων γραμματοσήμων, αφιερωμένη στον Σκωτζέζο ποιητή και στιχουργό Robert Burns, με αφορμή την φετινή επέτειο των 250 χρόνων από τη γέννησή του.

Ο Burns θεωρείται ως ο εθνικός ποιητής της Σκωτίας. Για πολλά χρόνια οι Σκωτζέζοι χρησιμοποιούσαν για εθνικό τους ύμνο δικό του ποίημα (τo “Scots Wha Hae”). Τα έργα του είναι πρωτότυπα γραμμένα στην Κέλτικη γλώσσα της Σκωτίας, αλλά και στην Αγγλική. Ήταν πρωτεργάτης του «ρομαντικού κινήματος» και γενικά θεωρείται ως η «πολιτιστική εικόνα» της Σκωτίας.

Μερικά από τα γνωστότερα ποιήματά του είναι και τα ακόλουθα: “Auld Lang Syne”, “Α Red, Red Rose”, “A Man’s A man for A’ That”, “To a Louse”, “To a Mouse”, “The Battle of Sherramuir”.

Aγ. Αναστάσιος ο Πέρσης

Τη ΚΒ΄ (22α) του μηνός Ιανουαρίου, μνήμη του Αγίου Οσιομάρτυρος ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ του Πέρσου.

Έλαβα πρόσφατα το εξής e-mail: «Ψάχνοντάς να βρω κάτι για τον Γ. Βερίτη μπήκα στην ιστοσελίδα σας. Είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα. Σας συγχαίρω εκ καρδίας. Έχω εκδώσει ένα βιβλίο για τον βίο του Αγίου Αναστασίου του Πέρσου με πατερικά μεταφρασμένα κείμενα καθώς και την ασματική ακολουθία του. Το βιβλίο το έχει γράψει ο Δρ. Παναγιώτης Μαρτίνης. Αν η εορτή σας είναι την 22α Ιανουαρίου και σας ενδιαφέρει με πολύ χαρά θα μπορούσα να σας αποστείλω “τιμής ένεκεν” το βιβλίο».

Η ονομαστική μου εορτή δεν είναι σήμερα, αλλά με χαρά μου δέχθηκα το ωραίο και καλαίσθητο αυτό βιβλίο. Από το βήμα αυτό θα ήθελα να συγχαρώ τον εκδότη κ. Αναστάσιο Κωστόπουλο (Εκδόσεις «ΤΑΩΣ») και τον συγγραφέα για την εξαιρετική εργασία τους.

Eκτός του βιβλίου αυτού οι ίδιες εκδόσεις έχουν κυκλοφορήσει και μια σειρά άλλων θεολογικών και λειτουργικών βιβλίων, που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους πιστούς της Αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας μας.

Λαχανικά φούρνου

Η θητεία μας στην Ουαλία μας έκανε να γίνουμε εραστές του Ουαλικού - Κέλτικου πολιτισμού και των επί μέρους παραδόσεων, εθίμων και τεχνών του. Έτσι, είπαμε να μοιρασθούμε σήμερα μαζί σας μια ωραία Ουαλική συνταγή για λαχανικά φούρνου.

Έχουμε ένα πακέτο κατεψυγμένα λαχανικά, κουνουπίδι και μπρόκολο (αν θέλουμε μπορούμε να έχουμε και κατεψυγμένα καρότα). Τα τοποθετούμε (έτσι όπως είναι παγωμένα από την κατάψυξη) σε ένα πυρέξ. Σε ένα μπολ έχουμε τρίψει 300 γρ. τυρί κίτρινο. Προσθέτουμε ένα κουτάκι κρέμα γάλακτος, αλάτι (όσο θέλουμε) και μαύρο πιπέρι. Το περιεχόμενο του μπολ το περιχύνουμε πάνω σπό τα λαχανικά μας. Καλύπτουμε το πυρέξ με ασημόχαρτο και το τοποθετούμε σε φούρνο (που τον έχουμε προθερμάνει), για 30’ περίπου, στη θερμοκρασία των 170 βαθμών. Στα τελευταία λεπτά του ψησίματος μπορούμε να αφαιρέσουμε το ασημόχαρτο, έτσι ώστε τα λαχανικά μας να πάρουν ένα ρόδινο χρώμα στο επάνω μέρος και να δημιουργηθεί κρούστα.

Απερίγραπτη νοστιμιά. Από τα πιο αγαπημένα μου φαγητά.

Κρητικός Σύνδεσμος Μ.Β.

Ο Κρητικός Σύνδεσμος της Μεγάλης Βρετανίας, όπου προεδρεύει ο Ε.Κ. Σταυριανάκης, καλωσόρισε τη νέα χρονιά με μια ωραία εκδήλωση, μέσα στο πλαίσιο της σειράς «Μεγάλες προσωπικότητες της Κρήτης», που εγκαινίασε το 2003. Η προσωπικότητα που προβλήθηκε αυτή τη φορά ήταν ο ποιητής Βιτζέντζο Κορνάρο, δημιουργός του απαράμιλλου επικού ποιήματος Ερωτόκριτος.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ, σε συνεργασία με το Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου, στους χώρους του Κολεγίου. Στο πρώτο μέρος οι Καθηγητές David Holton (του Πανεπιστημίου Cambridge) και Μιχάλης Πιερής (του Πανεπιστημίου Κύπρου) ανέπτυξαν το θέμα: «Έρωτας, πόλεμος και μουσική στην Αναγεννησιακή Κρήτη: Ερωτόκριτος 400 χρόνια μετά». Την παρουσίαση συντόνισε ο Καθηγητής Roderick Beaton (του Βασιλικού Κολεγίου Λονδίνου).

Στη συνέχεια ακολούθησε το πατροπαράδοτο Κρητικό κέρασμα, με νοστιμιές από την Κρήτη και με τη συνοδεία ζωντανής Κρητικής μουσικής από τη λύρα του Γιώργου Αρέστη.

Αλεξία Σκηνίτη

Προχθές Σάββατο δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό της έγκριτης Λονδρέζικης εφημερίδας “Times”, όπως επίσης και στον ιστοχώρο της ίδιας εφημερίδας ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο της νεαρής Ομογενούς δημοσιογράφου Αλεξίας Σκηνίτη, κόρης σπουδαίας Ελληνικής (πολύ φιλικής μου) οικογενείας της κραταιάς Ελληνικής Παροικίας του Λονδίνου. Ο πατέρας της, Νίκος Σκηνίτης, μέλος της μεγάλης και ιστορικής Ελληνικής Εφοπλιστικής οικογένειας του City. Η μητέρα της, Πηγή Σκηνίτη, Πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων Λονδίνου.

Με το καταπληκτικό αυτό υπόβαθρο, η Αλεξία έκανε θαυμάσιες Πανεπιστημιακές σπουδές στο Ηνωμένο Βασίλειο και τώρα ακολουθεί την δρόμο της καρδιάς της, που είναι η δημοσιογραφία. Το άρθρο αυτό, στο οποίο παρουσιάζει την ιδιαίτερη πατρίδα της μητέρας της, τη Ρόδο, αλλά και την Πάτμο, αναφέρεται κυρίως σε παραδοσιακές συνταγές ελληνικών φαγητών.

Μεγάλη χαρά λάβαμε με την πρόοδο της Αλεξίας, την παρουσίασή της από μια τεραστίων διαστάσεων και παγκοσμίου φήμης και διανομής εφημερίδα, αλλά και την προβολή της Πατρίδας μας. Αξίζει να αναδημοσιεύσουμε εδώ ολόκληρο το άρθρο της, το οποίο στο έντυπο Περιοδικό είχε τον τίτλο «Mamma mia» (θυμίζοντας την πρόσφατη ομώνυμη κινηματογραφική επιτυχία), ενώ στην ιστοσελίδα είχε τον τίτλο «Unveiling Greece's closely-guarded recipe secrets»:

.

.

Alexia Skinitis spent every summer as a child playing on the beach in Rhodes. Now she returns to Greece with her mother to learn some of the country’s most closely guarded secrets – the recipes that are handed down through the generations.

As I walk out of the village bakery and along the beach front to a café with the recipe for Mr Christodoulos’s famous cheese pies in my notebook and crumbs on my chin, I am accosted by a gaggle of local women. “So did he give you his recipe?” “How does he make them rise so much?” “Are you sure he didn’t leave out his secret ingredient?”

I have been on the beautiful island of Patmos, in the Dodecanese, for two days; these women have lived here their whole lives and Mr Christodoulos has been making his celebrated pies for more than 20 years, and yet despite being agog to discover his recipe, they would never dream of asking him. I have come to realise that cooking in Greece has a mystical quality. Recipes are passed down from generation to generation in every family, with each believing their recipe is superior to anyone else’s.

This, and the complete reliance upon seasonal and local produce, means that the recipes have barely changed over the years. Every family, village and island in Greece has maintained its own unique approach to ingredients and dishes. And although certain dishes are echoed throughout the country and beyond, there is nothing quite like going into a traditional Greek kitchen, where the fish has been freshly caught, the vegetables and cheese bought locally, and the bread freshly baked.

As a Greek who was born and raised in Britain, this seems exotic to me, too. My mum cooked Greek food at home, we went to Greek restaurants in London, but nothing was ever quite like going back to Greece in the summer and eating in a little taverna on the beach or in a mountain village. I would spend all winter dreaming of what my brothers and I call “Greek feasts”: fresh fish; fried calamari; hand-cut chips; garlicky, home-made tzatziki; as well as real souvlakia, with thick pitta and succulent cubes of lamb, tomato and onions.

The highlight of the long summers we used to spend there was always the food. We would run around on the beach all day with our cousins, building up an appetite, before all sitting down for a meal as the sun set into the Aegean. And although I love cooking and my mum has passed on all she knows, I have always wanted to go back to my parents’ homeland and be taught how to cook the traditional recipes we enjoyed so much during those wonderful summers. My mother moved to London when she was 18, and before that had been raised by her father, so although she had learnt the basics, she was never really taught how to cook either. This trip was going to mean a lot to both of us.

So here we are in Patmos surrounded by the local women, who have taken us under their wing and agreed to reveal their culinary secrets. In their Sunday best, after church, they escort us up to a traditional house in the village of Hora, where we spend the day cooking a delicious lunch for all the men, as is traditional. I am taught how to make the rice, tomato and herb stuffing for the calamari, and how to sew it in (although most women now cheat and use toothpicks to seal the top). I learn the perfect consistency for a tomato and feta fritter, and I watch as all the women fuss about, sneaking more salt into the fritters and herbs into the stuffing behind each other’s backs.

Cooking is something these women take extremely seriously; they fiercely maintain the integrity of the recipes they have been taught and take immense pride in passing these on and continuing their family’s culinary legacy. That afternoon, when I am being shown how to make honey puffs at the local café by Efthimia Grilli, 30, whose mother owns the café, she confirms all I have observed. “My mum has taught me everything, and although I studied abroad and am not married – to the whole village’s horror – learning how to cook the traditional recipes is something I would never forgo,” she says. “Although they have slightly changed, because we have gas ovens and stainless-steel pans now instead of wood ovens and clay pots, and there are some ingredients we now import, the integrity remains intact and the desire of daughters to learn from their mothers is as strong now as it has ever been.”

This is something I have also found to be true across the Aegean on the island of Rhodes, where my mother was born and which I have visited every single summer for the past 25 years. Because it is a much larger island than Patmos, there are more products and more variations in the type of food people eat. While up in the mountains recipes focus on meat and dairy, on the coast the main ingredients are fish and seafood. And while in the summer they cook mostly fried food and salads, which are dry, crisp and refreshing, in the winter they cook stews and soups – hearty and warming food with thick, rich sauces.

In the picturesque cove of Ladiko, on the east coast of the island, there is a small family-run restaurant of the same name. What started off as a goat shed on the side of a cliff 45 years ago, the owner Michael Vagianos tells me, has now turned into a lively little restaurant on one of the most popular beaches on the island. His wife runs the kitchen with his two daughters and her sister, while he manages the customers with his sons-in-law. All the food they prepare is based on traditional recipes from their village, Kalithies, a little further along the coast, and were taught to Mrs Vagianos by the village women. It is these tips she passes on to me: the secret to perfectly crisp, golden fried calamari; how to create the perfect Greek salad; juicy, tender octopus. Most importantly, she shows me how to make the village speciality, courgette fritters, which my mum and I have tried and failed to recreate so many times.

Up in the mountains, in the village of Koskinou, after visiting his field and picking cucumbers, courgettes, aubergines and tomatoes, we make our way to Yiannis Eliamos’s restaurant, where he starts to prepare for dinner service. On an August evening all the winding roads around the restaurant are taken over by table after table of Greeks, with a sprinkling of intrepid tourists, all eager to try his specialities: the courgette flowers stuffed with feta and local cheeses; the fragrant meat stew; the meatballs, which are crispy on the outside but melt in the middle; and home-made tzatziki. After years of queuing for a table, here I am, in the kitchen with him, grating the cucumber, stuffing the flowers, chopping the herbs and mixing the ingredients for the tzatziki.

It is still quite rare to find a man in the kitchen in Greece, but Eliamos hasn’t got there via a very traditional route. A trained barber, he spent ten years cutting hair before deciding on a change of career. So he approached his mother and asked her to teach him how to cook. His little coffee shop turned into a restaurant and now he owns a whole corner of the little village, with both of his sons following in his footsteps, one helping in the kitchen and the other a pastry chef at one of the island’s big hotels.

Family recipes, a fervent belief in carrying on tradition and the use of local, seasonal ingredients are the keys to Greek food, and for the first time I really feel a part of that. Even though I have always thought of myself as Greek, spoken the language at home and was brought up on Greek food, I have never truly belonged there. The summers we spent there were fun, but they always seemed like a holiday, not a homecoming. Spending time in the kitchen with my mum and my surrogate grandparents, learning traditions that are hundreds of years old, made me believe that I was finally being accepted into a secret world. I felt part of a heritage, a heritage that I will now be able to pass on to my children.

Alexia Skinitis flew to Rhodes via Athens with Olympic Airways and travelled to and from Patmos by ferry. In Patmos she stayed at the Skala Hotel (http://www.skalahotel.gr/) and in Rhodes at the Angela Apartments in Rhodes town. Thanks to the Greek National Tourism Organisation, the Dodecanese Organisation for Tourism and the Patmian Women’s Spitha Organisation .

Μπράβο Αλεξία! Και εις ανώτερα!

Τζιβαέρι

Ο ύμνος της ξενιτειάς



Καλή Πατρίδα!

Για τη γλώσσα μας

Hellenic Quest λέγεται ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμάθησης της Ελληνικής που το CNN άρχισε να διανέμει παγκοσμίως και προορίζεται σε πρώτο στάδιο για τους αγγλόφωνους και ισπανόφωνους. Η μέθοδος διδασκαλίας συνίσταται στην προβολή πληροφοριών στην οθόνη του Η/Υ με ταυτόχρονη μετάδοση ήχου και κινούμενης εικόνας... Το πρόγραμμα παράγεται από τη μεγάλη εταιρία Η/Υ Apple, o Πρόεδρος της οποίας Τζον Σκάλι είπε σχετικά: Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμάθησης της Ελληνικής, επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει ν' αναπτύξει τη δημιουργικότητά της, να εισαγάγει καινούριες ιδέες και θα της προσφέρει γνώσεις περισσότερες απ' όσες ο άνθρωπος μπορούσε ως τώρα να ανακαλύψει. Με άλλα λόγια, πρόκειται για μιαν εκδήλωση της τάσης για επιστροφή του παγκόσμιου πολιτισμού στο πνεύμα και τη γλώσσα των Ελλήνων.

Άλλη συναφής εκδήλωση: Οι Άγγλοι επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη να μάθουν Αρχαία Ελληνικά επειδή αυτά περιέχουν μια ξεχωριστή σημασία για τους τομείς οργανώσεως και διαχειρίσεως επιχειρήσεων. Σε αυτό το συμπέρασμα ήδη οδηγήθηκαν μετά από διαπιστώσεις Βρετανών ειδικών ότι η Ελληνική γλώσσα ενισχύει τη λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες. Γι' αυτό έχει μεγάλη αξία, όχι μόνο στην πληροφορική και στην υψηλή τεχνολογία, αλλά και στον τομέα οργανώσεως και διοικήσεως.

Αυτές οι ιδιότητες της Ελληνικής ώθησαν το Πανεπιστήμιο Ιρβάιν της Καλιφόρνια να αναλάβει την αποθησαύριση του πλούτου της. Επικεφαλής του προγράμματος τοποθετήθηκαν η γλωσσολόγος -Ελληνίστρια- Μακ Ντόναλτ και οι καθηγητές της ηλεκτρονικής Μπρούνερ και Πάκαρι. Στον Η/Υ Ίμυκο αποθησαυρίστηκαν 6 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι της γλώσσας μας όταν η Αγγλική έχει συνολικά 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους, δηλαδή σαν γλώσσα είναι μόλις το 1/100 της δικής μας. Στον Ίμυκο ταξινομήθηκαν 8.000 συγγράμματα 4.000 αρχαίων Ελλήνων και το έργο συνεχίζεται. Μιλώντας γι' αυτό ο καθηγητής Μπρούνερ είπε: Σε όποιον απορεί γιατί τόσα εκατομμύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής απαντούμε: Μα πρόκειται για τη γλώσσα των προγόνων μας. Και η επαφή μας μ' αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μας. Οι υπεύθυνοι του προγράμματος υπολογίζουν ότι οι ελληνικοί λεκτικοί τύποι θα φθάσουν στα 90 εκατομμύρια, έναντι 9 εκατομμυρίων της λατινικής.

Το ενδιαφέρον για την Ελληνική προέκυψε από τη διαπίστωση των επιστημόνων πληροφορικής και υπολογιστών ότι οι Η/Υ προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως νοηματική γλώσσα μόνον την Ελληνική. Όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήρισαν σημειολογικές. Νοηματική γλώσσα θεωρείται η γλώσσα στην οποία το σημαίνον, δηλαδή η λέξη, και το σημαινόμενο, δηλαδή αυτό, που η λέξη εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση), έχουν μεταξύ τους πρωτογενή σχέση. Ενώ σημειολογική είναι η γλώσσα στην οποία αυθαιρέτως ορίζεται ότι το αμ πράγμα (σημαινόμενο) εννοείται με το αμ (σημαίνον). Με άλλα λόγια, η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν πρωτογένεια, ενώ σε όλες τις άλλες, οι λέξεις είναι συμβατικές, σημαίνουν, δηλαδή, κάτι, απλώς επειδή έτσι 'συμφωνήθηκε' μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν.

ΟΛΕΣ οι λέξεις στην Ελληνική ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ, π.χ. η λέξη ενθουσιασμός = εν-Θεώ, γεωμετρία = γη +μετρώ, προφητεία = προ + φάω, άνθρωπος = ο άναρθρων (ο αρθρώνων λόγο). Έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως - πράγματος, πράγμα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες. Τα πιο τέλεια προγράμματα Ίμυκος, Γνώσεις και Νεύτων αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της Ελληνικής σε ολοκληρώματα και σε τέλεια σχήματα παραστατικής, πράγμα που αδυνατούν να κάνουν για τις άλλες γλώσσες. Και τούτο επειδή η Ελληνική έχει μαθηματική δομή που επιτρέπει την αρμονική γεωμετρική τους απεικόνιση.

Ιδιαιτέρως χρήσιμα είναι τα ελληνικά προσφύματα ΟΠΩΣ : τηλέ, λάνδη = ...LAND, ΓΕΩ...,νάνο, μίκρο, μέγα, σκοπό....ισμός, ΗΛΕΚΤΡΟ...., κυκλο...., ΦΩΝΟ...., ΜΑΚΡΟ...., ΜΙΚΡΟ......, ΔΙΣΚΟ...., ΓΡΑΦΟ..., ΓΡΑΜΜΑ..., ΣΥΝ..., ΣΥΜ..., κ.λπ... Παράδειγμα: Το γνωστό σε όλους CD = COMPACT DISK = ΣΥΜΠΑΚΤΩΜΕΝΟΣ ΔΙΣΚΟΣ.

Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θεωρούν την Ελληνική γλώσσα «μη οριακή», δηλαδή ότι μόνο σ' αυτή δεν υπάρχουν όρια και γι' αυτό είναι αναγκαία στις νέες επιστήμες όπως η Πληροφορική, η Ηλεκτρονική, η Κυβερνητική και άλλες. Αυτές οι επιστήμες μόνο στην Ελληνική γλώσσα βρίσκουν τις νοητικές εκφράσεις που χρειάζονται, χωρίς τις οποίες η επιστημονική σκέψη αδυνατεί να προχωρήσει.

Γι' αυτούς τους λόγους οι Ισπανοί Ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική ως η επίσημη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διότι το να μιλά κανείς για Ενωμένη Ευρώπη χωρίς την Ελληνική είναι σα να μιλά σε έναν τυφλό για χρώματα.

Εικόνα Αγ. Βαρβάρας

Η θαυματουργή εικόνα της Αγίας Βαρβάρας φιλοξενείται αυτές τις ημέρες στον Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος Harrow στο ΒΔ Λονδίνο. Η εικόνα αυτή ανήκει σε οικογένεια Αιγυπτιωτών Ελλήνων. Μάλιστα βρίσκεται στην κατοχή της οικογένειας αυτής για περισσότερο από έναν αιώνα. Αποκτήθηκε δε, από τους ευλαβείς προγόνους των σημερινών κατόχων, στην Αλεξάνδρεια. Συνόδεψε τους ιδιοκτήτες της στο προσκύνημά τους στους Αγίους Τόπους. Κι όταν η οικογένεια αποφάσισε την μετοίκησή της στην Αγγλία, βρέθηκε εδώ στο Λονδίνο, όπου έχει γίνει το κέντρο του ενδιαφέροντος για Έλληνες και ξένους.

Στο σπίτι της οικογένειας, την ημέρα της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), κάθε χρόνο, γίνεται ωραία σύναξη, όπου η σημερινή κάτοχος, φέρουσα και το όνομα της Αγίας Βαρβάρας, υποδέχεται μέλη της οικογένειας και άλλους προσκυνητές. Ο Ιερέας καλείται να ψάλλει την Ιερή Παράκληση της Αγίας Βαρβάρας. Στο τέλος χρίει με το λάδι της κανδήλας, που μένει πάντα ακοίμητη μπροστά στη θαυματουργή εικόνα, όλους τους παρευρισκόμενους προσκυνητές.

Η εικόνα είναι θαυματουργή. Έσωσε από βέβαιο θάνατο ένα άρρωστο μικρό παιδί στην Αλεξάνδρεια. Εξάλειψε το μίασμα του καρκίνου από ασθενή κυρία στο Λονδίνο, περιόρισε την μετάσταση καρκίνου από άλλη κυρία στις Η.Π.Α., φανερώθηκε σε ενύπνιο νεαρής κοπέλας στην Ελλάδα, και γενικά προσέφερε δύναμη, ενίσχυση και κουράγιο σε πολλούς πονεμένους ανθρώπους, που την προσκύνησαν με πίστη και ευλάβεια.