Άνοιξε τις φτερούγες του...

...και πέταξε, ένας πραγματικά Μεγάλος Έλληνας

Σύμφωνα με τον ειδησιογραφικό ιστοχώρο in.gr, “«έφυγε» τα ξημερώματα της Πέμπτης, σε ηλικία 86 ετών, ο Κώστας Αξελός. Ο μεγάλος Έλληνας στοχαστής, που δεν δίστασε να έρθει σε αντιπαράθεση με τον Ζαν Πολ Σατρ, άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι, όπου ζούσε από το 1945. Ο Κώστας Αξελός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924. Παιδί αστικής οικογένειας, διδάχτηκε από μικρός γαλλικά και γερμανικά, ενώ η εφηβεία του φωτίστηκε από τα κείμενα των Ηράκλειτου, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Εμπεδοκλή, Μαρξ, Νίτσε, Ντοστογιέφσκι, και ποιητών όπως ο Ρεμπώ, ο Ρίλκε, ο Χέλντερλιν και άλλοι. Σε ηλικία 17 ετών εντάχθηκε στην κομμουνιστική νεολαία και, παρά τις διαφωνίες του, πήρε ενεργό μέρος στην Αντίσταση, υποστηρίζοντας ότι «ο πραγματικός κομμουνιστής πρέπει να κρατάει στο ένα χέρι το όπλο και στο άλλο τα βιβλία του Ρίλκε». Το 1944, στα Δεκεμβριανά, έζησε εικονική εκτέλεση στα κρατητήρια της Ασφάλειας, φυλακίστηκε σε στρατόπεδο και τελικά απέδρασε. Tο 1946 εγκατέλειψε τις γραμμές του KKE. Τέλη του 1945, με τη βοήθεια του Οκτάβιου Μερλιέ -διευθυντή τότε του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα- επιβιβαζόταν στο θρυλικό πλέον πλοίο «Ματαρόα» μαζί με τον Κ.Καστοριάδη, τον Κ.Παπαϊωάννου, τον Κ. Βυζάντιο, την Μ. Κρανάκη, τον Κ. Κουλεντιανό, τον Ν. Σβορώνο και άλλους με προορισμό το Παρίσι. Λίγο διάστημα μετά την αναχώρησή του, καταδικαζόταν ερήμην σε θάνατο.

Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, όπου και δίδαξε (1962-1973). Αρχισυντάκτης του πρωτοποριακού τότε περιοδικού Arguments (Επιχειρήματα) από το 1956-1962, ίδρυσε και διηύθυνε την ομώνυμη φιλοσοφική σειρά στις Εditions de Minuit, στην οποία εκδόθηκαν επίσης και τα περισσότερα από τα βιβλία του. Πασίγνωστη η διένεξή του με τον Σαρτρ τον οποίο εγκαλούσε για μη πρωτότυπη σκέψη και έκθεση παλαιότερων φιλοσοφικών ιδεών. Ο Σαρτρ με τη σειρά του τον κατηγορούσε επειδή είχε εγκαταλείψει τον κομμουνισμό. Έχει εκδώσει είκοσι τέσσερα βιβλία και πλήθος κειμένων (γαλλικά, ελληνικά και γερμανικά) που μεταφράστηκαν σε δεκαέξι γλώσσες. Τον Μάρτιο του 2009 αναγορεύτηκε διδάκτωρ φιλοσοφίας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αυτή ήταν η τελευταία του επίσκεψη στην Ελλάδα. Τον Απρίλιο του 2009 κυκλοφόρησε στη Γαλλία από τις εκδόσεις Les Belles Lettres το καινούργιο βιβλίο του, με τίτλο «Αυτό που επέρχεται» και πρόσφατα από τις εκδόσεις Νεφέλη το έργο «Το άνοιγμα στο επερχόμενο και το αίνιγμα της Τέχνης». ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας σε συλλυπητήριο τηλεγράφημα προς τους οικείους του Κώστα Αξελού ανέφερε: «Ο Κώστας Αξελός υπήρξε ένας τολμηρός στοχαστής, ανήσυχος δημιουργός και μαχητής ιδεών, ανοίγοντας νέα μονοπάτια στην κατανόηση του κόσμου. Εμπνευσμένος δάσκαλος δίδαξε με το ήθος και την ακεραιότητά του να μη φοβόμαστε πνευματικές συγκρούσεις, ακόμα και με τον εαυτό μας»”.

O Μεγάλος αυτός Έλληνας φιλόσοφος επηρέασε αρκετά κι εμένα προσωπικά. Στα πρώτα φοιτητικά μου χρόνια διάβασα το βιβλίο του “Ο Ηράκλειτος και η φιλοσοφία” (Εκδ. Εξάντας, 1974), από το οποίο αγάπησα τον Ηράκλειτο και την Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία. Εκεί συνάντησα τη “Διαλεκτική”, τον (φιλοσοφικό) “Λόγο”, το “ποιητικό όραμα του κόσμου”...

Αργότερα διάβασα και το βιβλίο του “Γιατί σκεφτόμαστε; Τί να πράξουμε;” (Εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 1993), που κι αυτό μου έδωσε πολλή τροφή στη σκέψη μου.

Τώρα, στην απουσία του, θα μάθουμε να ζούμε πιο λιτά. Ίσως αυτό να μας ανοίξει άλλους ορίζοντες σκέψης. Πάντως, εκείνος, θα χαιρόταν γι’ αυτό.