Μήνυμα του Αρχιεπισκόπου

...με την ευκαιρία της Εορτής των Ελληνικών και Χριστιανικών Γραμμάτων,

Ιανουάριος 2013

Πρός τους ευλαβεστάτους Ιερείς και Διακόνους, τους Εντιμοτάτους Προέδρους και τα Μέλη των Επιτροπών των Εκκλησιών, των Σχολείων, των Βοηθητικών Αδελφοτήτων των Κοινοτήτων, τους Εκπαιδευτικούς Συλλόγους και το Πλήρωμα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας.

Αγαπητοί μας εν Κυρίω,

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος εορτάζουμε την μακαρία μνήμη των Τριών Μεγαλών Ιεραρχών και Οικουμενικών Διδασκάλων Βασιλείου του Μεγάλου (330-379 μΧ), Γρηγορίου του Θεολόγου (328-390 μΧ) και Ιωάννου του Χρισοστόμου (345-407 μΧ), οι οποίοι με την την πίστη, την ποιμαντική, την εκπαιδευτική και  κοινωνική προσφορά τους επλούτισαν την Οικουμένη, και «τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησαν». Η Χριστιανοσύνη, και ιδιαίτερα η Ορθόδοξη, τους αποκαλεί «μέγιστους φωστήρας της Τρισηλίου Θεότητος την κτίσιν θεογνωσίας καταρδεύσαντας και την Οικουμένην ακτίσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας».

Η Αρχιεπισκοπή στην προσπάθειά της να αναβιώσει την αγάπη του Ποιμνίου της προς την διδασκαλία τους, και να κεντρίσει την σκέψη και την καρδία των νεωτέρων για τις μεγάλες αξίες του Χριστιανισμού, όπως τις καλλιέργησαν οι Ιεροί εκείνοι Άνδρες, οργανώνει κάθε χρόνο Εορτασμούς και ομιλίες εμπνευσμένες από την σοφία και την γνώση τους. Εκείνοι με το πέρασμά τους άφησαν ανεξίτηλα ίχνη ανθρωπιάς, ευλαβείας, φόβου Θεού, αφιλοχρηματίας και ελεημοσύνης με την ευαισθησία τους προς τους αδυνάτους, τους πτωχούς, τους ορφανούς και τους αρρώστους.

Οι Άγιοι Πατέρες Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος ο Θεολόγος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος επρωτοστάτησαν εις την οργάνωσιν της Θείας Λατρείας και δημοσίας προσευχής  γι’ αυτό και συνέθεσαν Θείες Λειτουργίες που φέρουν το όνομά τους. Εμόχθησαν δε όσον ολίγοι διά την επικράτηση της Ορθοδόξου Αποστολικής Παραδόσεως, οι δε πολυώνυμες αιρέσεις της εποχής εκείνης προσπαθούσαν να διαβρώσουν το λυτρωτικό Μήνυμα του Ευαγγελίου με την φιλοσοφίαν και αλλαζόνα διανόησιν του Αρχαίου Κόσμου. Ο Μέγας Βασίλειος δεν εδίστασε να τονίσει την μεγάλη παιδαγωγικήν αξίαν της κλασσικής Παιδείας, γι’ αυτό συνέστησε θερμά την μελέτη των αρχαίων Κειμένων, γιατί επίστευε ακράδαντα στην μεγάλη αξία τους για την Χριστιανοσύνη και τον Πολιτισμό. Μέλημά τους ήταν να καθοδηγήσουν τα Ποίμνια των στο Χριστό διά τούτο, εκτός από την Επιστήμη, την Θεολογία  και την Ρητορική, ασχολήθηκαν με τα θεραπεία των κοινωνικών αναγκών του Ποιμνίου τους. Ο Μέγας Βασίλειος ίδρυσε την Βασιλειάδα, με την οποίαν εθεραπεύοντο οι ανάγκες των φτωχών, των ορφανών και των ασθενών και των αδυνάτων της Επαρχίας του.

Θέλω ιδιαίτερα να υπογραμμίσω πως οι Υμνογράφοι της Εκκλησίας εξέφρασαν τον σεβασμό και τον θαυμασμό τους, προς τους Τρείς Ιεράρχες των οποίων την μακαρίαν μνήμην οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τιμούν μέχρι σήμερα χωρίς διακοπή την Τριακοστή Ιανουαρίου παρόλον που εκείνοι εμεσουράνησαν τον 4^ον αιώνα στο στερέωμα της Εκκλησίας της Ανατολής. Η κλασσική Παιδεία και βαθεία γνώση της Αγίας Γραφής αφήκε ανεξίτηλα σημάδια στην σκέψη και την ζωή των Τριών Ιεραρχών, γι’ αυτό και συνέβαλαν καταλυτικά στην επικράτηση του Χριστιανισμού, επίστευσαν δε ακράδαντα ότι ο Χριστιανισμός αποτελεί το μέλλον του ανθρωπίνου Γένους, όπως γράφει ο υμνογράφος «Την σοφίαν εξ ύψους καταμαθών, και την χάριν των λόγων παρά Θεού, τοις πάσιν εξέλαμψας, ως χρυσός εν καμίνω˙ και τήν Αγίαν Τριάδα, Μονάδα εκήρυξας, την φιλάργυρον πλάνην, τοξεύσας τοις λόγοις σου». Και αλλού γράφει «Χρυσού τηλαυγέστερον, τα ιερά σου διδάγματα, προχεόμενα πάνσοφε, πλουτίζει Χρυσόστομε, πενομένας φρένας, και αποδιώκει, των παθημάτων την αχλύν, φιλαργυρίας πικρόν χειμώνά τε».

Οι τρείς Ιεράρχες ήταν «τα της χάριτος όργανα, τας κιθάρας του Πνεύματος, τας ευσήμους σάλπιγγας του κηρύγματος, τας φοβερόν και εξάκουστον σάλπιγγας του Κηρύγματος, εξ ύψους ηχούσας βροντας, και την δόξαν του Θεού». Οι υμνογράφοι υπογραμμίζουν την προσφοράν των Τριών Ιεραρχών εις την ορθήν διατύπωσιν του δόγματος της Αγίας Τριάδος, γι’ αυτό τους αποκαλούν «της Τριάδος Προμάχους, οι μετά τους Δώδεκα, «οι Τρείς Απόστολοι», οι οποίοι αναβλύζουν «το ζων ύδωρ ποταμοί, και το πρόσωπον της γής ζωηρρύτως ποτίζοντες».

Εις τα Ιερά Κείμενα της Θείας Λειτουργίας οι Τρείς Ιεράρχες διετύπωσαν την πίστη τους εις τον θεσμόν της Εκκλησίας, Κεφαλή και Αρχηγός της οποίας είναι ο Μέγας Αρχιερέας και Σωτήρας των ψυχών ημών, ο Χριστός, ο οποίος μπήκε στην Ιστορία σαν άνθρωπος για να ανεβάσει τον άνθρωπον στον ουρανόν και να τον αποκαταστήσει εις την προτέραν αυτού δόξαν και μακαριότητα. Υπενθύμισαν ιεροπρεπώς εις τους συγχρόνους τους το πρόσκαιρον του ανθρωπίνου βίου και ετόνισαν την άλλη, την αιώνια και μόνιμη ζωή, την οποία υποσχέθηκεν ο εκ νεκρών Αναστάς Χριστός εις τους Ακολούθους Του. Χαρακτηριστικά ο ποιητής ψάλλει: «Του Δαυΐδ την σφενδόνην την τρίπλοκον, του Σολομώντος σπαρτίον το κόκκινον, το του Λόγου φραγγέλιον τρίπλοκον, τους σοφούς Ιεράρχας, Βασίλειον τον μέγαν, Γρηγόριον τον θείον, και Ιωάννην τον Χρυσόστομον πιστώς ανευφημήσωμεν˙ τον νοητόν γαρ Γολιάθ, τω ακρογωνιαίω λίθω καταβαλόντες, την Πίστιν προς ομόνοιαν, ήγαγον, τω ερυθραίω του Χριστού περιτειχίσαντες αίματι». Υπηρέτησαν δε με αυτοθυσία το ύπατον αξίωμα της Ιερωσύνης και εργάστηκαν , με σοφία, αρετή και ευσέβεια, για την εξημέρωσιν των ηθών της Ανθρωπότητος. Πολύ δε εύστοχα ο υμνογράφος τονίζει αυτήν την πτυχή της πολύπλευρης και χαρισματικής προσωπικότητος εκείνων των ανθρώπων: «Ποιμένες και διδάσκαλοι, τους της σεπτής Τριάδος, τρισσούς Ιερομύστας, συνελθόντες ευφημήσωμεν˙ οι φιλόσοφοι τους σοφούς, οι Ιερείς τους Ποιμένας, οι αμαρτωλοί τους προστάτας, οι πένητες τους πλουτιστάς, οι εν θλίψεσι τους παραμυθούντας˙ τους συνοδίτας οι οδοιπόροι, οι εν θαλάσση τους κυβερνήτας, οι πάντες τους απανταχού θερμώς προφθάνοντες».

Διανύοντες του βίου την θάλασσα εις τας αρχάς του 21^ου αιώνος, με ευλάβεια και σεβασμό αποτίουμε σε όλους αυτούς φόρο τιμής, αγάπης και σεβασμού για την προσφορά τους στην Εκκλησία και ολόκληρη την Ανθρωπότητα. Υπενθύμισαν το γεγονός του θανάτου και τον πρόσκαιρον της ανθρωπίνης ζωής και έδωσαν νέες ελπίδες εις τον άνθρωπον για την μετά θάνατον ζωήν. Ποικιλότροπα εξύμνησαν την Ανάστασιν του Χριστού. Διερμήνευσαν μετά μεγάλης αισιοδοξίας και ελπίδος το Μήνυμα του Ευαγγελίου και διετράνωσαν το μεγαλείο του Χριστιανισμού και διατύπωσαν κατά τρόπον απαράμιλλον και χαριτωμένον τα δόγματα της Εκκλησίας. Δικαιολογημένα ο ποιητής της Εκκλησίας λέγει για τον Γρηγόριο τον Θεολόγο «Ως οι γαρ τα βάθη του Πνεύματος εκζητήσαντι, και τα κάλλη του φθέγματος προσετέθη σοι». Για δε τον Άγιο Βασίλειον ο αυτάδελφος αυτού Γρηγόριος υπογραμμίζει: «Μόνος γαρ αξίως την κτίσιν του Θεού κατενόησεν ο κατά Θεόν κτισθείς όντως και εν εικόνι του κτίσαντος την ψυχήν μεμορφωμένος, Βασίλειος, ο κοινός ημών πατήρ και διδάσκαλος ος την υψηλήν του παντός διακόσμησιν, εύληπτον τοις πολλοίς διά της ιδίας θεωρίας εποίησε». Κι ενώ ο Άγιος Χρυσόστομος έζησε στην συριακή πρωτεύουσα την Αντιόχεια του ελληνορωμαϊκού κόσμου, στην χοάνη των ισχυρών ερμηνευτικοθεολογικών και κοινοκικοφυλετικών αντιθέσων, κατόρθωσε να  υπερβεί τις ακρότητες όλων, να ορθοδοξήσει και να γίνει ο κατ’ εξοχήν οικουμενικός διδάσκαλος, την φήμη του οποίου κανείς ποτέ δεν εσκίασε.

Καλούμε τους Ορθοδόξους Χριστιανούς της Βιβλικής αυτής Επαρχίας του Οικουμενικού Θρόνου Κωνσταντινουπόλεως να εντρυφήσουν εις τα διαχρονικά μηνύματά τους, όπως είναι η Πίστη εις τον Θεόν, η Προσευχή, η Θεία Λατρεία της Ορθοδόξου Εκκλησίας ο Εκκλησιασμός, η συχνή συμμετοχή στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, η μετάνοια και επιστροφή στο Θεό, ο σεβασμός τους προς τον άνθρωπον τις χρείες του οποίου υπηρέτησαν με αυτοθυσία και αυταπάρνηση. Αυτές είναι οι αρετές και αξίες οι οποίες είναι πάντα επίκαιρες για τον άνθρωπο, ο οποίος σήμερα πιέζεται από την οικονομική και ηθική κρίση που βασανίζει την σύγχρονη κοινωνία η οποία προσπαθεί με χίλιους τρόπους να ελευθερωθεί από τα δεσμά του φαύλου κύκλου της σπατάλης και της καταναλωτικής μανίας της Κοινωνίας. Η αποξένωση του ανθρώπου από τον Θεόν τον απομάκρυνε από τον αληθινόν και υπαρξιακόν προσανατολισμό του, απεμπόλησε τα ιερά  οράματά του, γι’ αυτό ευρίσκεται σ’ αυτό το πνευματικό, πολιτιστικό και κοινωνικό  αδιέξοδο.

Τα υψηλά πνευματικά μηνύματα των Τριών Ιεραρχών και οι διδασκαλίες τους μπορούν να δώσουν ελπίδα και απάντηση στους δύσκολους καιρούς που η σύγχρονη, πολιτισμένη κοινωνία ευρίσκεται. Ας εναποθέσουμε με ταπεινοφροσύνη και ευλάβεια τους εαυτούς μας εις την πρόνοια και φιλανθρωπία  του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, και ας ακολουθήσουμε με ταπεινοφροσύνη το φωτισμένο παράδειγμα των Τριών Ιεραρχών για να επανέλθει μέσα μας η ειρήνη, η ασφάλεια και η Φιλανθρωπία στον εν Τριάδι Δεδοξασμένον Θεόν εις την αγάπη του Οποίου οι Τρείς παρέδωσαν τον εαυτόν τους. Σ’ αυτόν ανήκει η δόξα, η τιμή και δύναμις εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Λονδίνο, Ιανουάριος 2013

Ο Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Γρηγόριος