Η εβδομάδα του «Υ»

Το εικοστό γράμμα του αλφαβήτου μας είναι όμορφο σαν «κολονάτο» ποτήρι. Είναι, επίσης, λεπτό και κομψό, εξ ου και το όνομά του ύ-ψιλόν. Λέξεις που αρχίζουν από ύψιλον υπάρχουν πολλές, αρκετές από τις οποίες είναι σύνθετες. Τα πιο συχνά πρώτα συνθετικά σε αυτές τις σύνθετες λέξεις είναι το υγρο-, το υπερ- και το υπο-.

ΥΓΕΙΑ! «Στην Υγειά σου / μας» ευχόμαστε πάντα ο ένας στον άλλον στη δική μας, την Ελληνορθόδοξη Παράδοση, στις γιορτές, στα πανηγύρια και σ’ όλες τις χαρούμενες εκδηλώσεις μας. Βέβαια η Εκκλησία μας επισημαίνει πάντα την προτεραιότητα της ψυχικής και πνευματικής Υγείας!

Πολλές φορές αναφερόμαστε στο θέμα αυτό, λέγοντας πως η Υγεία είναι το μεγαλύτερο και το πολυτιμότερο αγαθό για τον άνθρωπο. Καταλαβαίνουμε καλύτερα δε την αξία του αγαθού αυτού, και το εκτιμούμε περισσότερο όταν το χάσουμε για κάποιο διάστημα.

Οι αρχαίοι λατίνοι είχαν προτείνει το γνωστότατο γνωμικό, που λανθασμένα θεωρείται ελληνικό: «Νους υγιής εν σώματι υγιεί». Ενώ στο Βούδα αποδίδεται ο αφορισμός: «Το μεγαλύτερο δώρο είναι η Υγεία»! Μια αραβική παροιμία, επίσης, λέει: «Η καλή Υγεία είναι μια κορώνα στο κεφάλι των υγιών που μόνο αυτοί που είναι άρρωστοι μπορούν να δουν».

ΥΠΟΜΟΝΗ! Μια ουσιαστική αρετή, αναγκαία για την επιτυχή διάβαση του ποταμιού της ζωής. Ο Λέων Τολστόϊ έλεγε πως πραγματικά σοφός άνθρωπος είναι εκείνος που «είναι υπομονετικός με τις αδυναμίες των άλλων».

Ο Χρ. Γιανναράς δίνει έναν σπουδαίο ορισμό της Υπομονής, μέσα από τον οποίο διακρίνουμε και τη στοχοθεσία που εμπεριέχει η αρετή αυτή: «Η Υπομονή, όταν δεν είναι μια παθητική αναμονή του τέλους, αλλά ένα άγιο πείσμα γεμάτο ελπίδα, εγκυμονεί μια μελλοντική γονιμότητα».

Ο Γαλλοελβετός φιλόσοφος Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, περιέγραψε σε λίγες λέξεις αυτό που αισθάνεται ο περισσότερος κόσμος όταν ασκεί την Υπομονή, λέγοντας «Η Υπομονή είναι πικρή». Συμπλήρωσε όμως, δίνοντας κι ένα τόνο ελπίδας και αισιοδοξίας, «αλλά ο καρπός της είναι γλυκός»!

ΥΠΑΡΞΗ! Η ουσία και η οντολογία της ζωής μας! Οι φιλόσοφοι ασχολήθηκαν από πάντα με τον όρο αυτό, την αξία και τη σημασία του. Εκείνο που βασικά μας διδάσκουν είναι να προσέχουμε πολύ και να αξιοποιούμε ανάλογα την Ύπαρξή μας αυτή καθ’ αυτή, σε σχέση με οτιδήποτε άλλο μας αφορά.

Ο Βιργκίλ Γκεωργκίου αναφέρει χαρακτηριστικά πως, «Στους Ινδούς το “υπάρχειν” είναι συνώνυμο με το “καλό”. Οι δύο λέξεις έχουν την ίδια σημασία. Το “μη υπάρχειν” είναι συνώνυμο με το “κακό”»!

Άξιος εστίν επίσης ο μεταφυσικός λόγος του νομπελίστα ποιητή μας Οδ. Ελύτη, ο οποίος σημειώνει με πίστη και τόλμη: «Κάτι κάτι κάτι πρέπει  ο π ω σ δ ή π ο τ ε  να υπάρχει»!

ΥΛΗ! Σύμφωνα με την κουλτούρα του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού: «Η Ύλη είναι απαραίτητο συστατικό της ζωής και η ζωή δεν υπάρχει χωρίς την Ύλη. Το προβάδισμα της Ύλης έναντι του πνεύματος σε μια σχέση αλληλεπίδρασης είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα» (Άρης-Ερνέστος Κολιός).

Στο αντίποδα της παραπάνω στάσης ο φιλόσοφος Χαλίλ Γκιμπράν αναφέρει με ποιητικό ύφος: «Η κυριαρχία του πνεύματος επί της Ύλης: μια σταγόνα λαδιού που εδώ και χρόνια βρίσκεται στο βάθος του ωκεανού, επιτέλους ανεβαίνει και συναντά το φως».

Ο Χριστιανισμός έχει πάντα μια ισορροπημένη αντίληψη για τα θέματα αυτά. Κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας η Ύλη, ως ποίημα του Θεού, είναι αγαθή. Ο διαρκής αγώνας του χριστιανού δεν είναι ενάντια στη φύση, αλλά κατά της εμπαθούς σχέσης του ανθρώπου με αυτήν. Σημαντική είναι και η άποψη του Ιω. Δαμασκηνού: «Δεν προσκυνώ την Ύλη, προσκυνώ όμως τον Δημιουργό της Ύλης»!

ΥΠΑΚΟΗ! Μια βασικά χριστιανική αρετή, την οποία όταν κανείς την ασκεί γίνεται μιμητής του Χριστού, ο οποίος έφθασε μέχρι τη Σταύρωση, υπακούοντας στο θέλημα του Πατρός Του!

Ο Άγιος Ιωάννης Σιναΐτης μας πληροφορεί μέσα από την Κλίμακά του πως, «Υπακοή σημαίνει ζωή χωρίς περιέργεια, αμεριμνία για κάθε σωματικό κίνδυνο, να μη φοβήσαι τον θάνατο... όσοι ζούν σε υπακοή αποκτούν δυνατές και ακλόνητες ψυχές... η υπακοή κρύβει μέσα της την ταπείνωση».

Εκτός από τον μοναχισμό η υπακοή μπορεί και πρέπει να εφαρμόζεται και στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων, μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας, του σχολείου και του εργασιακού χώρου. Η υπακοή είναι ευλογία και προσφέρει σε όποιον την εφαρμόζει ασφάλεια και προστασία!

ΥΜΝΟΣ! Στην Ελληνορθόδοξη Παράδοση και ζωή γνωρίζουμε πολύ καλά την έννοια, τη σημασία και τη θέση του  Ύμνου. Οι Ύμνοι της Εκκλησίας μας, ο Εθνικός μας  Ύμνος, καθώς και άλλοι, όπως ο Ομηρικός Ύμνος, αποτελούν κεντρικά και βασικά στοιχεία του Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού μας.

Όλοι οι λαοί βέβαια έχουν θρησκευτικούς, εθνικούς και κοινωνικούς Ύμνους. Το δικό μας όμως Γένος καυχιέται ιδιαίτερα για τους ωραίους και εύηχους Ύμνους, με τους οποίους εγκωμιάζει και τιμά τον Άγιο Θεό, την Υπεραγία Θεοτόκο, τους Αγίους και τις μεγάλες αξίες της ζωής, όπως την ελευθερία και τη χαρά.

Ο Ύμνος συνδέει δύο σπουδαίες τέχνες και εμπνεύσεις του ανθρώπου, την ποίηση και τη μουσική. Το αποτέλεσμα και το προϊόν της αλληλοπεριχώρησης των δύο αυτών θεμελιωδών στοιχείων της ζωής είναι ο Ύμνος.

ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ! Ο Υπερρεαλισμός, που ονομάζεται και Σουρρεαλισμός, είναι ένα καλλιτεχνικό κίνημα που ξεκίνησε από τη Γαλλία στις αρχές του 20^ου αι. Αφορά κι επεκτείνεται στη λογοτεχνία, στη μουσική, στις εικαστικές τέχνες κ.α.

Οι θεωρητικοί της τέχνης υποστηρίζουν ότι στην Ελλάδα εισήγαγαν το καλλιτεχνικό αυτό ρεύμα ο Ανδρέας Εμπειρίκος (λογοτεχνία), ο Νικόλας Κάλας (ποίηση) και ο Νίκος Εγγονόπουλος (ζωγραφική και ποίηση).

Ο Οδ. Ελύτης σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ο Υπερρεαλισμός πέρασε από την αυτόματη γραφή, έφτασε όμως να διαμορφώσει ένα νέο τρόπο του νοείν και, συνεπώς, μια νέα λειτουργία ψυχική στον τρόπο της διατύπωσης, που συμβιβάζεται μ’ εκείνο που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε διαύγεια του συναισθήματος»!