Βιβλιοπαρουσίαση

Π.Β. Πάσχου, Ἔρως Ὀρθοδοξίας

ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι (5) 2006, σσ. 616

Ἐδῶ καὶ μισὸ περίπου αἰώνα τὸ παραπάνω βιβλίο τοῦ καθηγητῆ Π.Β. Πάσχου συνεχίζει νὰ συνδράμει τὸν Ὀρθόδοξο Νεοέλληνα καὶ νὰ τοῦ παρέχει γνήσιο, ἀφτιασίδωτο καὶ πάντα ἔντιμο λόγο κατηχήσεως καὶ ἁγιοπνευματικῆς διδαχῆς. Γιατὶ στηρίζεται μὲ βεβαιότητα ἐπάνω στὰ θεμέλια τοῦ ἁγιοπατερικοῦ λόγου, ὁ ὁποῖος καὶ λειτουργεῖ, παράλληλα μὲ τὴν εὐκατάνυκτη γλώσσα τῶν κειμένων ποὺ στεγάζει, θετικὰ στὸν ψυχισμὸ τοῦ φιλόθεου ἀναγνώστη. Ἄν λάβουμε δὲ ὑπόψη μας ὅτι τὸ βιβλίο αὐτὸ συστήθηκε ὡς ἕνα ἀπὸ τὰ κορυφαῖα συγγράμματα τῶν μέσων τοῦ 20ου αἰ. ἀπὸ σημαντικοὺς νεοέλληνες λογίους γιὰ να συνδράμει τὸν κάθε πιστὸ, τότε μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὴν ἐπανέκδοσὴ του, ὅπως καὶ τὴ χρησιμότητὰ του, μάλιστα στὶς χαλεπὲς ἡμέρες μας ὅπου ἀπουσιάζει ἤ δοκιμάζεται ὁ γνήσιος, ἐμβιωμένος καὶ ἀξιόπρεπος Ἕλλην λόγος μὲ τὰ ξενόφερτα δάνεια ποὺ τὸν καλύπτουν, ὡς ἄλλες ἐπιχωματώσεις.  

Στὶς  ἑξακόσιες καὶ πλέον σελίδες τοῦ βιβλίου αὐτοῦ ἔχουν ἐκταμιευτεῖ κείμενα Ὀρθοδόξου Δογματικῆς διδασκαλίας, ἁγιολογίας καὶ πνευματικότητος, τὰ ὁποῖα, στὸ μεγαλύτερο μέρος τους, ὑπῆρξαν «ραδιοφωνικὲς ὁμιλίες τοῦ “Ὀρθοδόξου Χρονικοῦ τῆς Ἑβδομάδος”, οἱ ὁποῖες μεταδόθηκαν ἀπ᾿ τὸ Α΄ Πρόγραμμα τοῦ Ἐθν. Ἱδρύματος Ραδιοφωνίας» (σελ. 11). Ἔχει δὲ τὴ σημασία της αὐτὴ ἡ μνεία, διότι μὲ αὐτὸν τον τρόπο διδάσκονταν πολλὲς ψυχὲς, ποὺ διψοῦσαν γιὰ εὐκατάνυκτο λόγο, ποτισμένο μὲ νάματα Ἁγίων Πατέρων καὶ ἱερῶν συγγραφέων, ὅπως ἦταν ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ἀλλὰ καὶ οἱ θεοφιλέστατοι λόγιοι τῶν χρόνων τῆς Τουρκοκρατίας, τοὺς ὀποίους καὶ πρωτογνώριζαν κάποιοι ἀπὸ τους ἀκροατὲς. Φυσικὰ σ᾿ ὅλ᾿ αὐτὰ συνέτεινε καὶ ἡ γραφίδα τοῦ νέου τότε θεολόγου, ὅπως τὸν ἀναφέρει σὲ ἐπιστολὴ του ὁ μακαριστὸς Φώτης Κόντογλου στὸν ἐπίσης μακαριστὸ Γέροντα Θεόκλητο Διονυσιάτη. Ἡ γραφίδα, λοιπὸν, τοῦ Π.Β. Πάσχου, ἡ ὁποία καὶ φέρει τῆ σφραγίδα τῆς πνευματικῆς δωρεᾶς τῶν ἀγίων Γερόντων τῆς Σκιάθου Παπαδιαμάντη καὶ Μωραϊτίδη καὶ ὅλων τῶν πνευματικῶν τους προγόνων, εἶναι αὐτὴ ποὺ κινεῖται πάνω στὸ χαρτὶ μὲ εὐλαβικὴ διάθεση ὑμνολογίας καὶ δοξολογίας πρὸς τὸν Ἅγιο Θεὸ, τὴν Παναγία καὶ τοὺς Ἁγίους, ὡσὰν νὰ προσεύχεται: «Ἀνάγκη μεγάλη νὰ σπουδάζουμε καὶ νὰ μαθαίνουμε, τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου ἡ πορεία πῶς γίνεται: ἀπὸ ποῦ άρχίζει, ποιὸ δρόμο ἀκολουθεῖ, ποιὲς δυσκολίες παρουσιάζει, ποιοὶ μᾶς συντρέχουν σ᾿ αύτῆ τῆν πορεία, καθὼς κι ὅλα τ᾿ ἄλλα ποὺ χρειάζεται νὰ ξέρουμε, γιὰ νὰ φτάσουμε μὲ ἀσφάλεια στὸ εὐλογημένο τέρμα τοῦ δρόμου» (σελ. 131). Γι᾿ αὐτὸ καὶ τόσα χρόνια ἐπιμένει νὰ παραστέκει πολλὲς ψυχὲς, ἀφοῦ ἀποτελεῖ, καὶ τελικὰ εἶναι, ἕνα ἄλλο συμβουλευτικὸ ἐγχειρίδιο εἰσαγωγῆς στὸν πάντερπνο χῶρο τῆς Ὀρθοδοξίας μας.

Ἄν ἡ πρώτη ἡ ἔκδοση εἶχε στολιστεῖ μὲ διάφορες βυζαντινὲς εἰκόνες ἀπὸ τὰ μοναστήρια τοῦ Ἄθωνος κ.ἄ., ἡ δεύτερη μὲ εἰκόνες ἱστορημένες ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ μακαριστοῦ φίλου τοῦ Π.Β. Πάσχου Κώστα Γεωργακόπουλου, ποὺ καλλώπισε κι ἄλλα του βιβλία, ὅπως π.χ. «Η δρόσος τοῦ Πνεύματος», ἡ νέα αὐτὴ ἔκδοση, τὴν ὁποία φιλοκάλως πραγματοποίησε ἡ Ἀποστολικὴ Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, στολίζεται μὲ «εἰκόνες καὶ σχέδια νέα, καμωμένα ἀπὸ τὸν πιστὸ μαθητὴ τοῦ Κ. Γεωργακόπουλου, τὸν πρωτ. π. Χριστόδουλο Φεργαδιώτη» σελ. 18, σημ. 2), στὸν ὁποῖο κατατίθενται ἐπιπροσθέτως καὶ τοῦ ὑπογράφοντος τὸ κείμενο αὐτὸ οἱ συγχαρητήριοι λόγοι καὶ προσρήσεις.

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ προτρέψω τὸν ἀναγνώστη μου νὰ συνεχίσει τὸ πνευματικὸ  του ταξίδι στὰ κατανυκτικὰ κείμενα τοῦ Π.Β. Πάσχου καὶ νὰ ἐπισκεφθεῖ τὶς σελίδες τῶν βιβλίων του «Ἡ δρόσος τοῦ Πνεύματος», «Ὁ Γλυκασμὸς τῶν Ἀγγέλων», ἀλλὰ καὶ τὸ ἐξ ἴσου σπουδαῖο «Ἀπὸ τὴν Ἀγωνία στὴν Κατάνυξη», γιὰ νὰ ἔχει προσεγγίσει πληρέστατα τὸ βάθος τοῦ Ἔρωτος πρὸς τὴν Ὀρθοδοξία, ποὺ ὄχι μόνο διδάσκει, ὰλλά και κατέχει ὁ φιλόχριστος καὶ ἔντιμος αὐτὸς λόγιος τοῦ καιροῦ μας. Ἤ γιὰ νὰ ποῦμε τὰ πράγματα μὲ τ᾿ ὄνομά τους, μελετώντας τὸ βιβλίο αὐτὸ, βιώνουμε ἀπόλυτα τὸν θεσπέσιο καὶ θεμελιωμένο ὕμνο τοῦ Ἰωσήφ Βρυεννίου: «Οὐκ ἀρνησόμεθά σε φίλη Ὀρθοδοξία, οὐ ψευσόμεθά σου, πατροπαράδοτον σέβας, ἐν σοὶ ἐγεννήθημεν, ἐν σοὶ ζῶμεν, καὶ ἐν σοὶ κοιμηθησόμεθα, εἰ δὲ καλέσει καιρὸς, καὶ μυριάκις ὑπὲρ σοῦ τεθνηξόμεθα».

π. Κων. Ν. Καλλιανὸς