Η εβδομάδα του «Η»

Φθάσαμε, έστω και μετ’ εμποδίων, στο έβδομο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Είναι το «Η», που στέκεται όρθιο και από μόνο του, αφού λειτουργεί και ως οριστικό (και ως εκ τούτου κυρίαρχο) άρθρο. Οι λέξεις του λίγες, αλλά ενδιαφέρουσες. Ο Καθ. Μπαμπινιώτης αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η ιστορία του γράμματος είναι περιπετειώδης όσο και σημαντική για την ιστορία της ελληνικής γραφής»!

ΗΛΙΟΣ! Η πηγή του φωτός αυτή καθ’ αυτή. Το αίτιο της ημέρας, και της ζεστασιάς. Για τούτο ο Ελύτης υποστηρίζει πως «Τον  Ήλιο δε γίνεται να τον παραστήσεις ποτέ, αλλά μόνο να τον αποκαταστήσεις μέσα στη φύση των πραγμάτων»!

Τούτο το στοιχείο, που συνδέεται με το μυστήριο της ίδιας της ζωής, ταυτίζεται σε θεολογικό επίπεδο με τον ίδιο τον Ιησού Χριστό. Είναι η  Ήλιος της Δικαιοσύνης, είναι η Ανατολή, είναι το ίδιο το Φως.

Μια αχτίδα του και μόνο κάνει τη διαφορά στη ζωή των ανθρώπων. Όταν ακουμπάει ευεργετικά τη γη και χαϊδεύει τα πρόσωπα των ανθρώπων, τα πάντα αλλάζουν. Η ζωή τότε αποκτά νόημα, οι σχέσεις γίνονται αληθινές, ο άνθρωπος προσανατολίζεται...

ΗΡΩΑΣ! Επίκαιρη έννοια, όχι μόνο σήμερα λόγω 25^ης Μαρτίου, αλλά και πάντα. Έχει βέβαια διάφορες σημασίες και ερμηνείες. Ο Ιω. Πολέμης τις καλύπτει όλες αυτές, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «...του Ήρωος η ζωή ποτέ της δεν τελειώνει, απ’ τη στιγμή που σβήνει αθάνατη αρχινά»!

Ο Ήρωας έχει ως βασική του ιδιότητα τον αλτρουϊσμό, την υπέρβαση του εγώ και του ατομισμού, την προσφορά στον άλλον. Είναι αυτός που γίνεται μπροστάρης, που γίνεται πραγματικός ηγέτης και κουβαλάει -πολλές φορές- μέσα του και πάνω του μια μεγάλη ομάδα, ακόμα κι ένα έθνος!

Στην κλασική αρχαιότητα ο Ήρωας ξεχώριζε για την αρετή του και ήταν έννοια συνώνυμη με τον ημίθεο. Η αυτοθυσία του θεωρούνταν από πάντα... επιβεβλημένη!

ΗΘΙΚΗ! Βασική και πρωταρχικής αξίας έννοια και μάλλον τρόπος ζωής! Σχετίζεται με τη φιλοσοφία και ούτως ή άλλως με τον εν λόγω όρο νοούνται οι ανθρώπινες αρχές και αξίες μας, καθώς επίσης και οι κανόνες συμπεριφοράς που χαρακτηρίζουν εμάς και την εποχή μας!

Η Ηθική έχει βέβαια πάντα άμεση αναφορά και στην Εκκλησία. Για τούτο ο Οδ. Ελύτης καταχώρισε στο Μικρό Ναυτίλο την καταπληκτική αυτή σκέψη: «Ονειρεύομαι μιαν Ηθική που η έσχατη αναγωγή της να οδηγεί στην ίδια ομοούσια και αδιαίρετη Τριάδα»!

Κι αφού βλέπουμε κι αυτή τη διάσταση, εν προκειμένω την εκκλησιαστική, ας ακούσουμε και τον Χρ. Γιανναρά, ο οποίος υποστηρίζει σχετικά πως: «Η Ηθική της Εκκλησίας είναι προσωπική Ηθική, γιατί και η αλήθεια της είναι προσωπική αλήθεια»!

ΗΧΟΣ! Αυτό κι αν είναι μια ξεχωριστή ευλογία και προσφορά του Θεού προς τον άνθρωπο, ο οποίος όντως το καλλιέργησε, ως γνήσιο τάλαντο, κι έτσι έδωσε και δίνει στον εαυτό του και στους άλλους χαρά κι αγαλλίαση.

Χωρίς τον Ήχο δεν θα είχαμε μουσική. Και χωρίς μουσική δεν μπορεί κανείς να προβλέψει πως μπορεί να ήταν η ζωή του ανθρώπου. Σίγουρα πάντως δεν θα είχε νότες, δεν θα είχε μελωδίες και δεν θα δονούνταν ψυχικά συναισθήματα και καρδιακές χορδές...

Η ποικιλότητα των  Ήχων ομορφαίνει τη ζωή των ανθρώπων και γλυκαίνει τη ζωή ζώων και φυτών, όπως τόσες και τόσες έρευνες έχουν καταδείξει. Είτε χαρούμενος ο Ήχος είτε πένθιμος ανεβάζει την ψυχή του ανθρώπου σε ένα ουράνιο σύννεφο και κυριολεκτικά την απογειώνει...

ΗΜΕΡΑ! Ο ορισμός της σπουδαίας αυτής έννοιας μας προσφέρεται στις πρώτες κιόλας γραμμές της Παλαιάς Διαθήκης: «...και εκάλεσεν ο Θεός το φως ημέραν και το σκότος εκάλεσεν νύκτα» (Γέν. 1, 5).

Επομένως ημέρα σημαίνει φως. Και το φως είναι βέβαια μια συγκλονιστική από πολλές πλευρές έννοια και εμπειρία, με διαστάσεις φυσικές, βιολογικές, αλλά επίσης φιλοσοφικές και πνευματικές.

Η ημέρα είναι, συμβολίζει και σημαίνει πολλά πράγματα, γεγονότα, βιώματα. Μπορεί να είναι εργάσιμη, ή και άσπρη, κάποτε όμως είναι και αποφράδα. Πάντως, είναι αλήθεια πως όλες οι ημέρες είναι του Θεού κι επίσης πως η καλή ημέρα όντως από το πρωΐ φαίνεται!

ΗΘΟΠΟΙΟΣ! Ο καλλιτέχνης που συμμετέχει σε κάποια παράσταση και ερμηνεύει κάποιον ρόλο. Ο όρος είναι σύνθετος από το ρήμα «ποιώ» και το ουσιαστικό «ήθος» που στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα σήμαινε χαρακτήρας. Επομένως Ηθοποιός σημαίνει αυτός που φτιάχνει -υποδύεται- κάποιον χαρακτήρα.

Ποιός δεν θυμάται τον Δημήτρη Χορν να τραγουδά με γλυκύτητα και μελωδικότητα το όμορφο εκείνο τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Ηθοποιός σημαίνει φως», και να διαφημίζει έτσι με τον καλύτερο τρόπο το λειτούργημα του Ηθοποιού!

Στην Ορθοδοξία, παρότι γίνονται αναφορές από κάποιους Πατέρες της Εκκλησίας για αποφυγή ακατάλληλων θεαμάτων, ποτέ και καμία Οικουμενική Σύνοδος δεν έριξε το επίσημο ανάθεμα στους Ηθοποιούς. Προστάτης του θεάτρου και των Ηθοποιών θεωρείται ο Άγιος Πορφύριος, που γιορτάζει στις 15 Σεπτεμβρίου.

ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΑ! Ο κόσμος μας κατά καιρούς ζει στην... εποχή των Ηλιοτροπίων. Τελευταία τα βλέπει κανείς παντού, σε κήπους, σε ανθοδοχεία, σε γάμους. Ένας φίλος μας έφερε μάλιστα αυτή την ωραία ανθοδέσμη με τρεις ήλιους. Ήταν μια όμορφη χειρονομία και μας έδωσε χαρά.

Θυμόμαστε βέβαια και τον σπουδαίο ζωγράφο Βίνσεντ Βαν Γκογκ και την εμμονή του με τα Ηλιοτρόπια. Έχει ζωγραφίσει πολλούς πίνακες με το ίδιο θέμα. Στους πίνακες αυτούς κυριαρχεί το κίτρινο και οι αποχρώσεις του. Χρησιμοποιεί φωτεινά και μουντά χρώματα μαζί.

Θεωρείται πως ο Βαν Γκογκ επέλεξε τα Ηλιοτρόπια γιατί είναι το λουλούδι του ήλιου και της ελπίδας, αλλά και όταν είναι ξηραμένα δείχνουν τη θλίψη. Οι κριτικοί της τέχνης λένε πως έτσι επιθυμεί να τονίσει την ελπίδα, τη χαρά, την αρμονία, την ευτυχία και τη ζωντάνια, αλλά ταυτόχρονα θέλει να τονίσει και την απογοήτευση, τη θλίψη και τη δυστυχία της ζωής.