Η ημέρα των παπαρούνων

Επισκεπτόμουν την Αγγλία συχνά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, όχι μόνο το Καλοκαίρι ή τις εορταστικές περιόδους αλλά καθόλη την διάρκεια του έτους. Το 2013 έμεινα για έναν ολόκληρο χρόνο στο Λονδίνο. Έτσι είχα την ευκαιρία να παρατηρήσω και να μάθω έθιμα που δεν ήξερα. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια μου έκανε εντύπωση η χάρτινη ή πλαστική παπαρούνα που φορούσαν οι Άγγλοι κατά καιρούς στα πέτα των παλτών τους. Μου έκανε εντύπωση όλη αυτή η κινητοποίηση που έβλεπα κάθε Νοέμβριο στους σταθμούς του μετρό και στα εστιατόρια: κοπέλες να πουλάνε τις  χάρτινες παπαρούνες, χρήματα να μαζεύονται σε καλαθάκια, πλαστικά στεφάνια με παπαρούνες να κατατίθενται σε αγάλματα στρατηγών και ηρώων.

Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για να μάθω το νόημα όλης αυτής της εθνικής επετείου.  Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση και την ιστορία την 11η ώρα της 11ης ημέρας του 11ου μήνα του 1918 σταμάτησαν οι εχθροπραξίες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Φυσικά ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε επίσημα με την Συνθήκη των Βερσαλλιών αρκετούς μήνες αργότερα, παρόλα αυτά την 11η Νοεμβρίου του 1918 υπεγράφη η ανεπίσημη ανακωχή του πολυετούς και αιματηρού μεγάλου πολέμου.

Έναν χρόνο αργότερα, το 1919, ο Βασιλέας Γεώργιος Ε΄ της Αγγλίας καθιέρωσε την 11η Νοεμβρίου ως ημέρα μνήμης προς τιμήν των αδικοχαμένων στρατιωτών στα πεδία της μάχης.  Η ημέρα  αυτή, που γιορτάζεται στην Αγγλία αλλά και σε όλα τα κράτη της Κοινοπολιτείας, συνηθίζεται να ονομάζεται «ημέρα μνήμης», «ημέρα ανακωχής» ή «ημέρα των παπαρούνων».

Η 11η Νοεμβρίου λοιπόν είναι η ημέρα των παπαρούνων. Οι παπαρούνες είναι το σύμβολο της εορτής της ειρήνης, της ανακωχής του πολέμου. Εύλογη απορία: γιατί οι παπαρούνες και όχι κάποιο άλλο λουλούδι ή κάποιο άλλο σύμβολο;  Στα τέλη του 1914 τα λιβάδια της Βορείου Γαλλίας και της κεντρικής Ευρώπης είχαν απογυμνωθεί από φυτά και λουλούδια λόγω των εχθροπραξιών που δεν είχαν αφήσει τίποτα γύρω τους να αναπτυχθεί. Το μόνο φυτό που άνθιζε στις άγονες κοιλάδες ήταν η παπαρούνα!

Ο πρώτος που παρατήρησε την ανθοφορία της παπαρούνας στα άγονα λιβάδια της Ευρώπης ήταν ο Καναδός  χειρουργός  Τζον Μακ Κρή, ο οποίος έγραψε το ποίημα «Στα λιβάδια της Φλάνδρας». Οι παπαρούνες συμβόλιζαν τον αναίτιο και άδικο θάνατο των συντρόφων του.

Πολύ σύντομα η 11η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως ημέρα μνήμης όλων των αδικοχαμένων πεσόντων. Με τόσους πολέμους κάθε δεκαετία δεν ήταν δύσκολο, όλες οι οικεγένειες να σέβονται και να μνημονεύουν αγαπημένα πρόσωπα που έχασαν.

Κάθε Νοέμβριο που τυχαίνει να βρίσκομαι στην Αγγλία φοράω και εγώ με περηφάνεια την κόκκινη παπαρούνα στο πέτο μου. Δεν είμαι Αγγλίδα, δεν είμαι σωβινίστρια, δεν είμαι υπέρ κανενός πολέμου. Επειδή ακριβώς σιχαίνομαι τους πολέμους, φοράω με υπερηφάνεια την κόκκινη παπαρούνα στο πέτο μου. Η ημέρα της κόκκινης παπαρούνας μας θυμίζει τα πεδία των μαχών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η ημέρα της κόκκινης παπαρούνας μας θυμίζει τα πεδία των μαχών κάθε πολέμου, μας θυμίζει το αθώο αίμα του κάθε στρατιώτη οποιασδήποτε φυλής, μας θυμίζει το αθώο αίμα. Για αυτό λοιπόν ας κάνουμε κάθε ημέρα μια 11η Νοεμβρίου, για αυτό λοιπόν ας φορέσουμε όλοι μαζί την κόκκινη παπαρούνα.    

Εύη Ρούτουλα