ΑΙDS

Επαναπροσδιορισμός της ανθρώπινης ζωής

Το AIDS είναι μια αρρώστια που έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια. Ο κόσμος φοβάται. Οι καταστροφικές του συνέπειες είναι λίγο έως πολύ γνωστές. Παρ’ αυτά, δεν πρέπει να μας πανικοβάλλει και να χάνουμε την ελπίδα μας. Αυτό που προέχει είναι να μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα γι’ αυτή την ασθένεια για να προστατέψουμε τόσο τον εαυτό μας όσο και τους άλλους, γιατί,  ως εκ τούτου, η ανησυχία κινητοποιεί, ενώ ο πανικός παραλύει.

Το 1991 το σύνθημα που προσπάθησε να περάσει στον κόσμο η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας είναι «ας μοιρασθούμε την πρόκληση του AIDS». Πράγματι, το AIDS είναι μια μεγάλη πρόκληση. Πρόκληση για αγάπη, θυσία, ανθρωπιά, συμπόνια. Πριν αναπτύξουμε το θέμα μας, καλό θα ήταν, να δώσουμε το περίγραμμα του τι ακριβώς είναι το AIDS. Το AIDS προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων Aquired Immune Deficiency Syndrome (Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας). Η βασική διαταραχή αυτής της αρρώστιας αφορά μια δυσλειτουργία του ανοσολογικού συστήματος του σώματος, που μας προστατεύει από μια μεγάλη ποικιλία από αρρώστιες. Τα θύματα δεν γεννιούνται με αυτή την αρρώστια.

Ο οργανισμός είναι ανυπεράσπιστος να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό και, τελικά, ο άνθρωπος μπορεί να οδηγηθεί στο θάνατο. Πέρα από τον ιό του HIV έχουμε εκείνους που είναι φορείς του ιού και εκείνους που ασθενούν, και επομένως, πλήττονται από τα αποτελέσματα του ιού. Προσβάλλονται τα κύτταρα του οργανισμού, ο άνθρωπος δεν έχει τη δύναμη να αντισταθεί σε οποιοδήποτε άλλο νοσογόνο ιό και σιγά σιγά επέρχεται ο θάνατος. Ο HIV δε μεταδίδεται με απλή επαφή, αλλά με τους ακόλουθους τρόπους:

1.     Αιματογενής Μετάδοση: Με μετάγγιση αίματος ή με τη χρήση, μολυσμένων με αίμα, φορέων ιατρικών ή άλλων εργαλείων που χρησιμοποιούνται σε αιματηρές επεμβάσεις. Σήμερα, αυτός ο τρόπος είναι ανύπαρκτος, από τη στιγμή που κάθε αιμοδότης ελέγχεται, χρησιμοποιούνται εργαλεία μιας χρήσεως και όλα τα υπόλοιπα εργαλεία αποστειρώνονται. Είναι όμως συχνός στους τοξικομανείς οι οποίοι μοιράζονται τις σύριγγες και τις βελόνες για να ενέσουν ενδοφλέβια το ναρκωτικό τους.

2.     Σεξουαλική Μετάδοση: Η πιθανότητα μετάδοσης είναι μικρότερη του 1%. Αρκεί όμως και μία σεξουαλική επαφή. Η πιθανότητα είναι μεγαλύτερη σε ομοφυλοφιλική επαφή που είναι περισσότερο τραυματική και το επιθήλιο του εντέρου επιτρέπει ευχερέστερη διέλευση του HIV προς τα συσσωρευμένα στην περιοχή αυτή λεμφοκύτταρα. Γι’ αυτό και οι ομοφυλόφιλοι, οι ιερόδουλες και άτομα με μεγάλη εναλλαγή ερωτικών συντρόφων ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

3.     Περιγεννητική και Κάθετη Μετάδοση: Το έμβρυο προσβάλλεται σε συχνότητα 50%, όταν η μητέρα είναι φορέας. Ο HIV μπορεί να μεταδοθεί και με το θηλασμό. Το νεογνό όμως δεν προσβάλλεται, όταν η μητέρα μολυνθεί μετά τον τοκετό.

Στο αρχικό στάδιο της ασθένειας παρατηρούνται αντιδράσεις ανησυχίας και άγχους για κάθε σύμπτωμα. Οι συναισθηματικές τους αντιδράσεις συνίστανται σε έντονο shock, δυσπιστία, άρνηση, ενοχή, φόβο, θλίψη, λύπη και τελικά μελαγχολία και καταθλιπτικά συμπτώματα. Η οργή είναι μια συνηθισμένη αντίδραση σε πολλούς αρρώστους με σοβαρή πάθηση, αναπηρία κ.λπ. Και σε άτομα με πολύ προγραμματισμένη κατεύθυνση στη ζωή τους, ανίκανα να δεχθούν τη ματαίωση των επιθυμιών τους. Τόσο η οργή όσο και η άρνηση, υποκρύπτουν άγχος και αδυναμία να αντέξουν το πρόβλημα. Η κατάθλιψη πολλές φορές συνοδεύεται από αισθήματα ενοχής τα οποία είναι πολύ βασανιστικά. Πέρα όμως από τους ασθενείς, υπάρχουν και τα άτομα του άμεσου περιβάλλοντος των οποίων αντιδράσεις όπως ο φόβος, το άγχος, η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια παίρνουν ιδιαίτερες διαστάσεις, γιατί αναπόφευκτα μοιράζονται την οδύνη, το πένθος και τον κοινωνικό στιγματισμό του δικού τους του οποίου επί πλέον έχουν να επωμισθούν, το μεγαλύτερο ίσως βάρος από την φροντίδα και την περιποίηση. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι απαραίτητη η ψυχολογική υποστήριξη των οικογενειών και των αρρώστων. Οι αντιδράσεις των συγγενών μπορεί να κινούνται ανάμεσα σε δυο πόλους: ο ένας είναι η υπερπροστασία και η υπερβολική φροντίδα του αρρώστου και ο άλλος η απόρριψη, η απομόνωση και η αποξένωσή του.

Πολλοί σήμερα υποστηρίζουν ότι το AIDS είναι τιμωρία του Θεού. Κι όμως δεν είναι τιμωρία του Θεού, είναι αυτοτιμωρία του ανθρώπου. Ο Θεός μας είναι Θεός αγάπης. Δεν τιμωρεί. Εμείς επιλέγουμε τι στάση θα κρατήσουμε απέναντι στο Θεό και ανάλογα επωμιζόμαστε τις ευθύνες μας. Μέσα στην Εκκλησία τόσο οι φορείς του AIDS  όσο και οι πάσχοντες μπορούν να βρουν στοργή και αγάπη. Πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι καταλογίζουν στην Εκκλησία ευθύνες ότι δεν κάνει ό,τι θα ’πρεπε. Και όμως η Εκκλησία από πολύ νωρίς ασχολήθηκε με το θέμα του AIDS. Πρώτα απ’ όλα συγκρότησε ειδική επιτροπή για το AIDS. Eπίσης, εξέδωσε ενημερωτικά φυλλάδια, έγιναν ιατρικές εκπομπές στο Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η Διεύθυνση Νεότητας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής διοργάνωσε Ημερίδα παλαιότερα για τους Κατηχητές όπου αντιμετωπίστηκε και το θέμα του AIDS.

Η Εκκλησία έχει τη δική της πρόταση, η οποία είναι πρόταση πρόληψης και όχι καταπολέμησης του AIDS. Η λανθασμένη αντίληψη για τον έρωτα και το γάμο όπως τη διαμορφώνουν η αρρωστημένη ψευδοκουλτούρα, ο ευδαιμονιστικός και ηδονιστικός τρόπος ζωής όπως προβάλλεται μέσα από τα μέσα ευρείας ενημέρωσης, η υποβάθμιση του ανθρώπου σε άτομο και όχι σε πρόσωπο, η απώλεια της αληθινής ερωτικής σχέσης είναι μερικά από τα βαθύτερα αίτια που προκαλούν και διαδίδουν με τόσο γοργούς ρυθμούς τη νόσο του AIDS. Η χριστιανική αγάπη αποβλέπει στην ικανοποίηση του πλησίον, γνωρίζει μόνο να χορηγεί, ενώ ο σωματικός έρωτας επιδιώκει την ικανοποίηση του εγώ και έχει ως αποτέλεσμα να επικρατεί ο ατομικισμός, αφού ο έρωτας μόνο απαιτεί. Η Εκκλησία συνιστά ως τις πλέον ασφαλείς και αποτελεσματικές μεθόδους προς όλους, άνδρες και γυναίκες, την εγκράτεια και την πιστότητα στον γάμο. Όταν λέμε εγκράτεια δεν εννοούμε διάφορες ηθικολογίες, μια ανθρωποκεντρική ηθική η οποία στηρίζεται σε μια νομικίστικη αντίληψη για τη ζωή. Χαρακτηριστικός τύπος είναι ο κάθε υποκριτής, που υποδύεται τον ηθικό, τον ενάρετο, τον τυπικά και κοινωνικά εν τάξει. Η ηθική όμως της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν έχει καμιά σχέση μ’ αυτή την ανθρωποκεντρική ηθική, συνδέεται με την ασκητική ηθική και εγκράτεια.

Η πορεία που προτείνει η Εκκλησία δεν είναι εύκολη. Ο δρόμος της ηθικής και έντιμης ζωής είναι στενός και ανηφορικός. Ο πόλεμος κατά των παθών είναι δύσκολος και επώδυνος. Όλοι μας οφείλουμε να αναλάβουμε πρωτοβουλίες και να φροντίσουμε το πρόβλημα να πάρει μεγάλη δημοσιότητα. Οφείλουμε να υποστηρίζουμε και να ενθαρρύνουμε με κάθε μέσο τόσο τους ασθενείς όσο και τους συγγενείς τους, ώστε να μη χάνουν την ελπίδα. Η θέληση για ζωή είναι το ίδιο σημαντική όσο και τα φάρμακα που συστήνουν οι γιατροί. Πρέπει να τους ενθαρρύνουμε να μην κρύβουν την ασθένειά τους. Δεν είναι ντροπή να αποκαλύπτεις ότι πάσχεις από μια ασθένεια και σε αυτό το AIDS δε διαφέρει από τις άλλες ασθένειες. Αυτό όμως που προέχει είναι να μην αντιμετωπίζουμε όσους πάσχουν από AIDS σαν να είναι στιγματισμένοι. Πρέπει να τους αγκαλιάσουμε και να τους δώσουμε την αγάπη μας.

της Βασιλικής Β. Παππά

MSc, ΜΑ Θεολόγου - Δημοσιογράφου

Βιβλιογραφία

-         Βλάχου Ιερόθεου, Αρχιμ. AIDS ένας τρόπος ζωής, 1994.

-         Κρικώνη Χρ., Πατερικά θεολογικά μελετήματα, 1998.

-         Μαντέλα Ν., Σπάστε τα ταμπού, εφημ. Τα Νέα, (27.08.2002).

-         Mayer Md - Hank Pizer, aids, 1985.

-         Παπαευαγγέλου Γ., AIDS, 1988.

-         Χριστόδουλου, Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Μηνύματα Πίστεως, 2000.

-         Ελληνική Εταιρεία μελέτης και αντιμετώπισης του AIDS, 1o  Πανελλήνιο Συνέδριο, AIDS, Αθήνα 1989.

-         Ελληνική Εταιρεία μελέτης και αντιμετώπισης του AIDS, 2o Πανελλήνιο Συνέδριο, AIDS, Αθήνα 1990.