Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου

Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου θεωρείται μια από τις σημαντικότερες στιγμές του Χριστιανισμού αλλά και σηματοδοτεί την πρώτη ουσιαστικά μάχη μεταξύ του Δυτικού κόσμου και των Οθωμανών.

Βλέποντας τα χριστιανικά κράτη της εποχής την επικινδυνότητα που κρυβόταν πίσω από τις επεκτατικές βλέψεις των Οθωμανών, έκαναν αυτό που δεν είχαν καταφέρει να κάνουν έως τότε. Ενώθηκαν για πρώτη φορά προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο. Πόσο διαφορετικά για την ιστορία θα ήταν τα πράγματα, αν αυτό είχε γίνει πράξη και τότε που τους παρακαλούσαν οι Ιωάννης και Εμμανουήλ Παλαιολόγος στην Σύνοδο της Φλωρεντίας! Οι δύο Εκκλησίες ενώθηκαν τότε στα χαρτιά αλλά πολλοί Δυτικοί αλλά και Βυζαντινοί δεν επιθυμούσαν την ένωση, με το γνωστό αποτέλεσμα της άλωσης της Πόλης.

Το 1571 όμως οι μεγάλες χριστιανικές δυνάμεις της εποχής έπραξαν την ένωση, άφησαν πίσω τις προσωπικές τους διαφωνίες και κατάφεραν το ακατόρθωτο: την πρώτη ήττα των Τούρκων, που έως τότε θεωρούνταν ανίκητοι, ειδικά σε θαλάσσιο πόλεμο. Η ναυμαχία έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου του 1571 και από την μία πλευρά έλαβαν μέρος οι ενωμένοι στόλοι της Ισπανίας, της Βενετίας, των Ιπποτών της Μάλτας, του Δουκάτου της Σαβοΐας, του Δουκάτου της Τοσκάνης, της Γένουας, του Δουκάτου του Ουρμπίνο και του Πάπα και από την άλλη πλευρά ήταν ο στόλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που αποτελείτο κυρίως από Αιγύπτιους και Αλγερινούς. Η συμμαχία μεταξύ των Χριστιανικών κρατών ονομάστηκε Lega Santa, Ιερή Συμμαχία δηλαδή και ανάμεσα στους συμμάχους ήταν αρκετές γαλέρες Ελλήνων, κυρίως Επτανήσιων και Κρητικών, που εκείνη την εποχή ανήκαν στις ενετοκρατούμενες αποικίες της Βενετίας. Oι γαλέρες αυτές πολέμησαν με τον υπόλοιπο βενετικό στόλο. Γενικά υπολογίζεται ότι στη ναυμαχία πήραν μέρος περί τους οκτώ χιλιάδες Έλληνες. Ο συμμαχικός στόλος είχε 285 πλοία, τα περισσότερα και καλύτερα εξ αυτών ήταν βενετικά. Ο Οθωμανικός στρατός διέθετε 273 πλοία, οι δυνάμεις οπότε ήταν σχεδόν ισάξιες. Η ναυμαχία ονομάστηκε έτσι από την τοποθεσία που έλαβε χώρα, συγκεκριμένα έγινε στις Εχινάδες νήσους, στις εκβολές του Αχελώου και όχι στη Ναύπακτο, αλλά οι Βενετοί εκείνα τα χρόνια ονόμαζαν όλον τον κόλπο «Κόλπο της Ναυπάκτου». Έτσι η περίφημη ναυμαχία, έμεινε γνωστή ως ναυμαχία της Ναυπάκτου. Οι δυτικοί την ονομάζουν ναυμαχία του Λέμπαντο, από την λατινική μετάφραση της περιοχής.

Η νίκη του συμμαχικού στόλου ήταν συντριπτική, αφού οι ίδιοι έχασαν μόνο δεκαπέντε από τα πλοία τους και είχαν και 8.000 θανάτους στρατιωτών. Από τον Οθωμανικό στόλο όμως μόλις 40 πλοία από τα 273 κατάφεραν να ξεφύγουν την βύθιση, την καταστροφή και την αιχμαλωσία. Επίσης οι Οθωμανοί είχαν περί τους 30.000 νεκρούς και 15.000 αιχμαλώτους. Από αυτούς τους τελευταίους περίπου 1.500 ήταν Έλληνες των τουρκοκρατούμενων περιοχών της Ελλάδας, οι οποίοι και ελευθερώθηκαν αμέσως από τους συμμάχους. Ακόμα και ο καιρός δεν βοήθησε τους Οθωμανούς. Αμέσως μετά τη ναυμαχία ξέσπασε καταιγίδα που βούλιαξε ακόμα και τα πλοία που είχαν διασωθεί από τη μάχη, με αποτέλεσμα να σωθεί τελικά μόνο η Αλγερινή ναυαρχίδα.

Στη ναυμαχία αυτή έλαβε μέρος ως στρατιώτης και ο Ισπανός συγγραφέας Μιγκέλ Ντε Θερβάντες. Μάλιστα τραυματίστηκε τρεις φορές: δύο στο στήθος και μια στο αριστερό του χέρι, το οποίο και αχρηστεύτηκε για πάντα. Ο ίδιος όμως, παρ’ όλους τους τραυματισμούς του, ήταν ευτυχισμένος και θεωρούσε την ανάμειξή του στη ναυμαχία ως την πιο σημαντική στιγμή της ζωής του. Συνήθιζε μάλιστα να λέει πως το αριστερό του χέρι αχρηστεύτηκε προς χάριν του δεξιού, εννοώντας τη συγγραφική του κατοπινή επιτυχία με τον «Δον Κιχώτη» του. Θεωρούσε επίσης ότι είχε λάβει μέρος στην ενδοξότερη μάχη των αιώνων. Αποδείχτηκε σωστός.

Η ναυμαχία της Ναυπάκτου σηματοδότησε και την έναρξη των ιστιοφόρων στις ναυμαχίες καθώς και την κατάργηση των κωπήλατων πολεμικών πλοίων. Τα ιστιοφόρα θα αρμένιζαν στις θάλασσες για περίπου άλλους πέντε αιώνες και με τη σειρά τους θα έδιναν την σκυτάλη στα ατμόπλοια!

Οι Επτανήσιοι ναυτικοί μας με τις γαλέρες τους διακρίθηκαν ιδιαίτερα ανάμεσα στα άλλα πλοία του ενετικού στόλου και έλαβαν διακρίσεις και τίτλους τιμής από τη Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας.

Η ναυμαχία της Ναυπάκτου εμπόδισε για πάντα τους Οθωμανούς να επιδιώξουν έξοδο στον Ατλαντικό όπως αυτοί επιθυμούσαν και απέδειξε ότι κανείς δεν είναι ανίκητος. Απέδειξε ακόμα ότι όταν οι λαοί και τα δόγματα βάζουν στην άκρη τις διαφορές τους και ενώνονται, αποκτούν τεράστια δύναμη και νικάνε τους εχθρούς τους. Η Ισπανία και η Βενετία είχαν αντιπαλότητα αφού ανταγωνίζονταν στο εμπόριο και τις κατακτήσεις τους, αλλά έβαλαν πέρα τις διαφορές τους όταν συνειδητοποίησαν την Οθωμανική βαρβαρότητα. Η ισχύς εν τη ενώσει λοιπόν!

Εύη Ρούτουλα