Ο Δρ. Βολιώτης για το Αλφαβητάρι

Α Λ Φ Α Β Η Τ Α Ρ Ι

Ελληνικοί Βδομαδιάτικοι Αναβαθμοί

Πρωτοπρεσβυτέρου Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα

Με τον τίτλο αυτό εκδόθηκε και κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του Πρωτοπρεσβυτέρου Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα από τις εκδόσεις Ακακία με χρονολογία και τόπο έκδοσης London 2015.

O π. Αναστάσιος είναι ένας ακούραστος κληρικός που δεν περιορίζεται μόνο στην εκτέλεση των ιερατικών του καθηκόντων (τελετουργία και ποιμαντική), τα οποία επιτελεί με πολλή αφοσίωση και πληρότητα, αλλά παράλληλα ασχολείται με την ελληνοχριστιανική εκπαίδευση ως Διευθυντής του Ελληνικού Παροικιακού Σχολείου (Ελληνικού Κολεγίου) Αγίου Παντελεήμονος Harrow. Και παρόλο που έχει ένα υπερφορτωμένο πρόγραμμα εργασιών, βρίσκει χρόνο να ασχοληθεί και με τη συγγραφή άρθρων και βιβλίων όχι μόνο θρησκευτικού αλλά και ευρύτερου ιστορικού και πολιτιστικού περιεχομένου, στον πεζό αλλά και στον έμμετρο λόγο, όπως είναι οι δύο Ποιητικές Συλλογές με τίτλο Φαεσφόρος αίνος, η πρώτη και Όπου γής η δεύτερη, που κυκλοφόρησαν πριν λίγα χρόνια.

Τώρα μάς εξέπληξε με το νέο του βιβλίο που αναφέραμε πιο πάνω. Και γράφω μάς εξέπληξε, γιατί κατά την τελευταία εξαετία ο π. Αναστάσιος ήταν υπεραπασχολημένος με την ανέγερση Νέου Ιερού Ναού της Ενορίας του. Με ακατάβλητη θέληση, πολλή φροντίδα και σκληρό αγώνα κατόρθωσε σε συνεργασία με τον Πρόεδρο και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας Αγίου Παντελεήμονος Harrow και τη συνδρομή όλων των ενοριτών της Κοινότητας, αλλά και πολλών δωρητών εκτός αυτής, να φέρει εις πέρας αυτό το πολύ δύσκολο έργο. Πέτυχε δηλαδή πρωτιά. Και με τη λέξη αυτή θέλω να τονίσω ότι πρώτη φορά μετά από εκατόν τριάντα χρόνια, αν ενθυμούμαι καλά, δηλαδή μετά την ανέγερση του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας του Λονδίνου η περιοχή του Harrow του ΒΔ Λονδίνου απέκτησε ένα περικαλλή Ορθόδοξο ναό προς τιμήν του Αγίου Παντελεήμονος και της Αγίας Παρασκευής.

Σήμερα η Ελληνορθόδοξη Κοινότητα του Harrow του Λονδίνου μπορεί να σεμνύνεται ότι με τη βοήθεια του Θεού και των αγίων Παντελεήμονος και Παρασκευής κατόρθωσε με πρωτοστάτη τον π. Αναστάσιο και συνεργάτες τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και όλους τους ενορίτες και συνδρομητές και δωρητές εντός και εκτός της Κοινότητας και με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μ. Βρετανίας κ. Γρηγορίου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών που υπήρχαν, να έχει αποπερατώσει ένα περικαλλή Ορθόδοξο Ναό στο ΒΔ Λονδίνο για να λατρεύεται ο Πανάγαθος Θεός δια των Αγίων του και να δοξάζεται η Ορθοδοξία.

Μετά από την παρένθεση αυτή, που θεώρησα απαραίτητη, επανερχόμεθα στο θέμα του νέου βιβλίου του π. Αναστασίου. Παρά τον φόρτο εργασίας και τα πολλαπλά καθήκοντά του ο π. Αναστάσιος δεν αμέλησε και την άλλη του ασχολία, τη συγγραφή.

Στο νέο βιβλίο του ο π. Αναστάσιος ασχολείται με λέξεις / έννοιες που δεν είναι τυχαίες, αλλά σκόπιμα επιλεγμένες. Πολλές από αυτές έχουν βαθιά σημασία και ένα εύρος που καλύπτουν με το βάθος και το πλάτος τους σημαντικές περιοχές της πολιτιστικής δημιουργίας στο χώρο της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας, της θρησκείας και του πολιτισμού.

Μερικές λέξεις επελέγησαν από τον συγγραφέα, γιατί έχουν ένα συνδετικό στοιχείο με την προσωπική του ζωή, όπως: βύσσινο, γραφομηχανή, καμπάνα, Λέχοβα (τόπος στην ορεινή Κορινθία, όπου βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγίας της «Λεχοβίτισσας» κ.λπ.) ή δείχνουν ότι ο συγγραφέας έχει σχέση και με τον ρεαλισμό, γιατί επιλέγει και έννοιες της καθημερινής ζωής, όπως: ώρα, ψωμί, ταξίδι, ρολόι, ξημέρωμα, νεότητα, κέντημα κ. λπ.

Ο τίτλος του βιβλίου ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ, με υπότιτλο Ελληνικοί Βδομαδιάτικοι Αναβαθμοί, οφείλεται στο γεγονός ότι οι 168 συνολικά λέξεις/έννοιες κατανέμονται σε 24 ενότητες όσα είναι τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, γιατί σε κάθε γράμμα αντιστοιχούν 7 λέξεις που όλες αρχίζουν από το ίδιο γράμμα. Για παράδειγμα στο άλφα περιλαμβάνονται οι λέξεις: ανάσταση, ανατολή, αίνος, αγάπη, άνθρωπος, αλήθεια, αρετή, κ. ο. κ.

Πριν από την έναρξη των λέξεων της κάθε επτάδας προηγείται μια σύντομη εισαγωγή που αναφέρεται στο οικείο γράμμα που αποτελεί την αρχή των λέξεων αυτών. Κατόπιν ακολουθεί μια σύντομη ανάπτυξη του νοήματος της κάθε λέξης/έννοιας που περιλαμβάνονται στην επτάδα. Στην εισαγωγή του πρώτου γράμματος (του α) ο συγγραφέας γράφει ότι εμπνεύστηκε να γράψει το βιβλίο από το Facebook να ασχοληθεί με το ελληνικό αλφάβητο ξεκινώντας σε συνεργασία κάνοντας ένα διάλογο με φίλους «και συνοδοιπόρους του Facebook με σημείο αναφοράς σημαντικές λέξεις/έννοιες που το πρώτο γράμμα τους να συμπίπτει με ένα από τα 24 γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου από το α ως το ω».

Όπως είναι φυσικό οι πιο σημαντικές έννοιες καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου των 168 λέξεων. Δειγματικά αναφέρουμε μερικές από αυτές, όπως: άνθρωπος, γλώσσα, δικαιοσύνη, δημοκρατία, Ελλάδα, ελευθερία, ζωή, Θεός, θάνατος, ιστορία, καθήκον, λόγος, μητέρα, μοναξιά, νόμος, Ορθοδοξία, οικογένεια, ποίηση, πίστη, πατρίδα, ρομαντισμός, σχολείο, συνείδηση, τέχνη, ύπαρξη, υπερρεαλισμός, φιλία, χρόνος, χρέος, ψυχή, ωραιότητα.

Η προσέγγιση των εννοιών αυτών γίνεται πρακτικά, χωρίς φιλοσοφικές ενατενίσεις και θεωρίες και χωρίς ανοίγματα σε περιοχές που θα δημιουργούσαν ένα κυκεώνα για τον αναγνώστη. Γιατί προσεγγίζοντας τις λέξεις / έννοιες του βιβλίου ο συγγραφέας με την ευρυμάθεια που τον διακρίνει, κάνει αναφορές σε Πατέρες της Εκκλησίας, εκκλησια-στικούς συγγραφείς, ποιητές, στοχαστές, φιλοσόφους και ανθρώπους της τέχνης και της επιστήμης Έλληνες, Αρχαίους και Νεοέλληνες και σε ξένους. Αναφέρουμε μερικά ενδεικτικά ονόματα: Μ. Βασίλειος,, Ι. Χρυσόστομος, Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, Αρχιεπίσκοπος της Αλβανίας Αναστάσιος, Σωκράτης, Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Αισχύλος, Ευριπίδης, Πυθαγόρας, Πλούταρχος, Καβάφης, Ρίτσος, Γκάτσος, Βρεττάκος, Σολωμός, Σικελιανός, Ελύτης, Σεφέρης, Πολέμης, Καρυωτάκης, Παπανούτσος, Κοραής, Μακρυγιάννης, Νίτσε, Σαρτρ, Έριχ Φρομ, Φρόυντ, Βίκτωρ Ουγκώ, Ντοστογιέφσκι, Σίλλερ, Μπερδιάγιεφ, Κιρκεγκάαρντ, Τολστόι, Σαίξπηρ, Λεονάρντο ντα Βίντσι, Βίσεντ Βαν Γκογκ.

Η αναφορά σε ποιητές, φιλοσόφους, και επιστήμονες και λοιπούς ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, γίνεται απλά και επαγωγικά, για να γίνονται κατονοητά τα λεγόμενά τους και να προσεγγίζεται έτσι το κυριότερο μέρος της έννοιας που αποτελεί τον κεντρικό άξονα του νοήματός της.

Εικόνες σχετικές με αρκετές αναλυόμενες έννοιες παρεμβάλλονται ανάμεσα στις 168 έννοιες και ανακουφίζουν τον αναγνώστη, ιδίως όταν το βαθύτερο νόημα των εννοιών έχει κάποια δυσκολία στην κατανόησή του. Εξ άλλου οι σχετικές με τις αναπτυσσόμενες έννοιες εικόνες αποτελούν και ένα μέσο εποπτείας για να εμβαθύνει η ψυχή του αναγνώστη στο νόημά τους. Με τον τρόπο αυτό της επαγωγικής και λιτής σκέψης παράλληλα και με τις παρεμβαλλόμενες εικόνες κατόρθωσε ο συγγραφέας να κάνει κατανοητή τη σημασία και τη σπουδαιότητα της αναπτυσσόμενης κάθε φορά λέξης έννοιας, ιδίως όταν αυτή δεν αποτελούσε ένα συγκεκριμένο ουσιαστικό, (π.χ. βύσσινο, καμπάνα, ναός, νερό, κ.λπ.), αλλά μια έννοια αφηρημένη (π.χ. ειρήνη, ελευθερία, ελπίδα, μοναξιά κ.λπ.) και να γίνει καταληπτός και ελκυστικός στο αναγνώστικό κοινό στο οποίο απευθύνεται το βιβλίο.

Συγχαίρουμε τον π. Αναστάσιο για το νέο πόνημά του και του ευχόμαστε καλή επιτυχία. Είμαστε βέβαιοι ότι θα γίνει ευπρόσδεκτο από το αναγνωστικό κοινό, το οποίο όχι μόνο θα ωφεληθεί από το περιεχόμενό του, γιατί θα ενημερωθεί για πολλά θέματα που δεν ήξερε ή ήξερε πολύ ελάχιστα, αλλά και θα πάρει απαραίτητα μηνύματα τόσο κατατοπιστικά όσο και καθοδηγητικά και ελπιδοφόρα για τον αγώνα της ζωής.

Δρ. Νικόλαος Βολιώτης

Φιλόλογος

τ. Σύμβουλος Εκπαίδευσης Ελληνικής Πρεσβείας Λονδίνου

ΠΗΓΗ: Ιδιωτική Οδός