Ουφίτσι, ο θρίαμβος της Αναγέννησης

Στην τελευταία μου επίσκεψη στη Φλωρεντία είχα την χαρά να επισκεφτώ ξανά την Ουφίτσι, την μεγαλύτερη πινακοθήκη αναγεννησιακών πινάκων του κόσμου. Η Ουφίτσι δημιουργήθηκε το 1559 από τον Κόζιμο Α των Μεδίκων, ο οποίος ανέθεσε στον πιστό του αρχιτέκτονα, τον Τζόρτζιο Βασάρι να του χτίσει ένα νέο κτήριο στο οποίο θα στεγάζονταν τα γραφεία (Ουφίτσι) των διοικητικών υπηρεσιών του καθώς και τα δικαστήρια.

Τέσσερα χρόνια αργότερα ο ίδιος αρχιτέκτονας έπειτα από εντολή του Κόζιμο έφτιαξε έναν μακρύ, υπόγειο διάδρομο που ένωνε τα καινούρια γραφεία, την Ουφίτσι δηλαδή με το Νέο Παλάτι, το Παλάτσο Πίτι. Ο υπόγειος διάδρομος περνά πάνω από την Πόντε Βέκε, διασχίζει τον ποταμό Άρνο και καταλήγει στο Παλάτσο Πίτι.

Είκοσι χρόνια αργότερα ο Κόζιμο πέθανε και τον διαδέχτηκε ο Φραγκίσκος των Μεδίκων, ο οποίος άνοιξε τις πύλες του Ουφίτσι στον κόσμο προκειμένου να απολαύσει τα έργα τέχνης, δημιουργώντας έτσι το πρώτο μουσείο του κόσμου.

Οι Μέδικοι ήταν εραστές της τέχνης και σε όλα τα χρόνια της κυριαρχίας τους στη Φλωρεντία συνέλλεγαν πίνακες σπουδαίων ζωγράφων και άλλα έργα τέχνης. Ο τελευταίος των Μεδίκων, ο Τζαν Γκαστόνε πέθανε άτεκνος και η αδελφή του, η Άννα Μαρία Λουίζα φρόντισε να προφυλάξει όλον αυτόν τον πλούτο: λίγο πριν τον θάνατό της υπέγραψε διαθήκη, σύμφωνα με την οποία όλη η συλλογή των πινάκων και των αγαλμάτων απαγορευόταν να εξαχθεί από τη Φλωρεντία και χαρακτηριζόταν «δημόσιο αγαθό».

Τα πρώτα χρόνια ενοποίησης της Ιταλίας τα διάφορα έργα τέχνης χωρίστηκαν θεματικά: πίνακες, αγάλματα, πανοπλίες, ασημικά και διαμοιράστηκαν σε ανάλογα μουσεία. Χάρη στην Άννα Μαρία Λουίζα λοιπόν σήμερα όλοι εμείς έχουμε το προνόμιο να ξεναγούμαστε στις σαράντα πέντε αίθουσες του διώροφου μουσείου Ουφίτσι, της μεγαλύτερης αναγεννησιακής πινακοθήκης του κόσμου.

Στην Ουφίτσι θα μπορέσετε να θαυμάσετε τα δύο αριστουργήματα του Μποτιτσέλι (το πραγματικό όνομα του μεγάλου ζωγράφου ήταν Μαριάνο Φιλιπέπι αλλά όλοι τον φώναζαν Μποτιτσέλι επειδή ήταν χοντρούλης σαν μπουκαλίτσα!): την Άνοιξη καθώς και την Γέννηση της Αφροδίτης, το κατεξοχήν έργο της Αναγέννησης του 15ου αιώνα. Ο Μποτιτσέλι είναι ο πρώτος ζωγράφος που δοκίμασε να ζωγραφίσει θέματα μη θρησκευτικά και μαθήτευσε δίπλα στον Φίλιππο Λίππι. Και μια που μιλάμε για τον Λίππι, στο μουσείο βρίσκεται ένα από τα ωραιότερα πορτρέτα της Παναγίας, η Παρθένος με το παιδί και τους δύο αγγέλους. Ο Φίλιππο Λίππι υπήρξε μοναχός, ερωτεύτηκε όμως μια δόκιμη μοναχή, εγκατέλειψε το μοναστήρι και αφοσιώθηκε στη ζωγραφική.

Ένα άλλο έργο που θα δείτε στην Ουφίτσι είναι η Αγία Οικογένεια του Μιχαήλ Αγγέλου: Ο Ιωσήφ, η Παναγία και ο μικρός Χριστός μαζί με την Καπέλα Σιξτίνα θεωρούνται από τα καλύτερα έργα του ζωγράφου, παρόλο που ο ίδιος θεωρούσε πιο πολύ τον εαυτό του γλύπτη.

Ένα από τα πιο σημαντικά εκθέματα της πινακοθήκης είναι και το πορτρέτο του Δούκα και της Δούκισσας του Ούρμπινο του Πιέρο ντε λα Φραντσέσκα, ο οποίος αφιέρωσε επτά ολόκληρα χρόνια στην πραγματοποίησή του. Δίπλα σε όλα αυτά θα απολαύσετε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου του Ντα Βίντσι, έργα του Καραβάτζιο, του Βερόκιο, του Τζόττο, του πρόδρομου της Αναγέννησης, μην ξεχάσετε να παρατηρήσετε το έργο του «Η παναγία με το βρέφος». Είναι χαρακτηριστικά της ζωγραφικής του η πλαστικότητα των μορφών, η προοπτική ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου, η απομάκρυνση από την βυζαντινή τέχνη.

Για οποίον σκοπεύει να επισκεφτεί την Φλωρεντία, η πινακοθήκη Ουφίτσι θα είναι μια πραγματική αποκάλυψη. Αλλά ακόμα και αν δεν είχατε σκοπό να πάτε στην πρωτεύουσα της Τοσκάνης, η Ουφίτσι είναι η καλύτερη αφορμή για μια επίσκεψη στην πόλη των Μεδίκων.

Εύη Ρούτουλα