Σκύρος, το νησί του Αχιλλέα...

...των αλόγων και του Άγγλου ποιητή Μπρουκ

Πρόσφατα επισκέφτηκα το μεγαλύτερο σε μέγεθος νησί των Σποράδων, την ορεινή, καταπράσινη, γραφική και τόσο ιδιαίτερη Σκύρο. Παρόλο το μεγάλο μέγεθός της, η Σκύρος είναι αραιοκατοικημένη με αποτέλεσμα να έχει ένα και μοναδικό μεγάλο χωριό: την πόλη της, η οποία εν αντιθέσει με άλλα νησιά, δεν ονομάζεται Χώρα αλλά Χωριό. Υπάρχουν ακόμα λίγοι οικισμοί κυρίως παραλιακοί όπως τα Μαγαζιά, το κεντρικό λιμάνι του νησιού, η Λιναριά, τα Γυρίσματα κλπ.

Σύμφωνα με την μυθολογία εδώ σκοτώθηκε ο Θησέας και σε αυτό το νησί κρύφτηκε ο Αχιλλέας για να γλιτώσει την στράτευση του Τρωϊκού Πολέμου. Ο γενναίος πολεμιστής κρύφτηκε μαζί με τις κοπέλες και έλαβε το γυναικείο όνομα Πύρρα, από το κοκκινόξανθο χρώμα των μαλλιών του. Ο πολυμήχανος Οδυσσέας που είχε υποψιαστεί την αλήθεια, κατέφτασε στην Σκύρο ως πραγματευτής. Το μοναδικό κορίτσι που δεν συγκινήθηκε από τα όμορφα υφάσματα και τα μπιχλιμπίδια, ήταν η Πύρρα, η οποία έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα όπλα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Οδυσσέας ξεσκέπασε τον Αχιλλέα και τον πήρε μαζί του στον Τρωϊκό πόλεμο. Πριν γίνει όμως αυτό ο Αχιλλέας είχε προφτάσει να ζευγαρώσει με την πριγκίπισσα, την κόρη του βασιλιά του νησιού, Λυκομήδη. Από την ένωση αυτή γεννήθηκε ο γιος του Αχιλλέα, Νεοπτόλεμος.

Η παράδοση επίσης μας λέει πως ο Αχιλλέας πήρε μαζί του στην Τροία τα περίφημα σκυριανά αλογάκια. Τα σκυριανά αλογάκια είναι μια ξεχωριστή ράτσα ελληνικών αλόγων, που διακρίνεται για το ιδιαίτερα μικρόσωμο σώμα τους. Τα σκυριανά άλογα συνήθως δεν ξεπερνούν το ένα μέτρο και δέκα εκατοστά, κατατάσσονται στην κατηγορία των πόνι. Μυθολογικά έχουν συνδεθεί επίσης με τον Μέγα Αλέξανδρο, καθώς λέγεται ότι ο Βουκεφάλας ανήκε σε αυτήν τη ράτσα.  Πολλοί ακόμα λένε ότι τα άλογα που απεικονίζονται στην ζωοφόρο του Παρθενώνα είναι σκυριανά. Τα άλογα αυτά χρησιμοποιούνται για γεωργικές εργασίες και αυτήν τη στιγμή προστατεύονται ως σπάνιο είδος αφού έχουν μείνει μόνο περίπου 200 σε όλη την Ελλάδα, τα 120 από αυτά βρίσκονται στην Σκύρο. Αρκετές προσπάθειες γίνονται για την προστασία και διατήρηση του είδους, π.χ. απαγορεύεται η πώληση θηλυκών αλόγων εκτός του νησιού. Στην Σκύρο υπάρχουν φἀρμες με τα σκυριανά αλογάκια και όποιος επιθυμεί μπορεί να πάει να εργαστεί εθελοντικά βοηθώντας τους ντόπιους στην συντήρηση της σπάνιας ράτσας.

Η Σκύρος είναι γνωστή και ως τόπος ταφής του γνωστού Άγγλου ποιητή Ρούπερτ Μπρουκ. Ο Μπρουκ γεννήθηκε το 1887 στην κεντρική Αγγλία, γόνος εύπορης και αριστοκρατικής οικογένειας, διακρίθηκε τόσο στα γράμματα όσο και στον αθλητισμό. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ και εντάχθηκε στην καλλιτεχνική ομάδα του Μπλούμσμπερι. Έκανε πολλά ταξίδια στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στον Καναδά και στην Πολυνησία. Κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό. Δυστυχώς έπαθε σηψαιμία από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού και εξέπνευσε το 1915 σε ένα πλωτό γαλλικό νοσοκομείο που είχε αγκυροβολήσει στις Τρεις Μπούκες στην Σκύρο. Τάφηκε στην Σκύρο κάτω από την σκιά μιας ελιάς. Το 1931 ο γλύπτης Μιχάλης Τόμπρος φιλοτέχνησε το άγαλμά του στην κεντρική πλατεία του χωριού, κάτω από τα τείχη του Καστρομονάστηρου. Στα αποκαλυπτήρια παρέστη ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ελευθέριος Βενιζέλος, και λόγο εκφώνησε ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός. Έκτοτε η πλατεία αυτή ονομάζεται Πλατεία Μπρουκ.

Δεν ξέρω αν μπορεί να θεωρηθεί σύμπτωση ή απλή ειρωνία, λίγο πριν πεθάνει, ο Άγγλος ποιητής είχε γράψει έναν στίχο που έλεγε: Κι αν πεθάνω, μόνο αυτό σκέψου για μένα: πως υπάρχει κάποια γωνιά σε ξένη γη που είναι Αγγλία για πάντα.

Η Σκύρος είναι πολλά περισσότερα πράγματα από τον Αχιλλέα, τα αλογάκια και τον Ρούπερτ Μπρουκ φυσικά. Η Σκύρος είναι το Καστρομονάστηρο που βρίσκεται σκαρφαλωμένο στο ψηλότερο σημείο του νησιού, είναι η μεσαιωνική πόλη με τα τείχη, το Μουσείο λαογραφικής τέχνης Φαλτάιτς (παλιά βυζαντική οικογένεια που λόγω του εμπορίου με την Οδησσό το επίθετο έλαβε μια πιο ρωσική κατάληξη!), είναι τα ξυλόγλυπτα καρεκλάκια και έπιπλα, είναι τα περίφημα και παράξενα γλυκά του κουταλιού, είναι ο ερασιτεχνικός θεατρικός σύλλογος και η λέσχη ανάγνωσης, είναι οι υπέροχες αστακομακαρονάδες, τα εκλεκτά κατσίκια και τα φρέσκα ψάρια. Αλλά για μένα η Σκύρος, η μεγαλύτερη σε μέγεθος και η πιο ξεχωριστή των Σποράδων, παραμένει το νησί του Αχιλλέα, το καταφύγιο της σπάνιας ράτσας των αλόγων καθώς και της τελευταίας κατοικίας  του άτυχου, ρομαντικού ποιητή.

Εύη Ρούτουλα