Εφραιμέσθω τα Ουράνια!

 

Εις μνήμην Αγίου Γέροντος Εφραίμ Σεραγιώτη

 

Αχ αυτή η φωτογραφία των δυο Εφραίμ! Εδώ, απέναντι από τούτον τον δίαυλο των ουρανίων ραδιοκυμάτων… Χαμογελαστοί και μαζί, σε μια προεικόνιση, αιώνιας δοξολογίας… Η πνευματική σπορά του Αγίου Ιωσήφ! Εφραίμ θα πει γόνιμος, εύφορος, καρπερός! Γέμισαν οι αποθήκες του Ουρανού, με τα καρπίσματα αυτών των εμψύχων χωραφιών! Να τρέφονται οι αχόρταστοι για Θεό επιστρέφοντες! Να γεύονται την γλυκιά νοστιμάδα της πατρικής τράπεζας! Να εξαφανίζεται εκείνο το στυφό των ξυλοκεράτων,  που στεγνώνει στόματα και ψυχές!
 
Πανηγύρι στον Ουρανό στήθηκε ξανά! Πυλωρός τούτη τη φορά μαζί με τον Άγιο Ιωσήφ και ο Αριζονίτης Άγγελος! Περιμένουν το παιδί τους, να φτάσει με το εξπρές του Παραδείσου! Όλη του η Αγγελική πολιτεία τούτο το ταξίδι! Αυτό το Πάσχα! Το πέρασμα εκ του θανάτου εις Την Ζωήν! Έτσι γνωριστήκαμε μαζί του! Μέσα από μια κασέτα! Άλλαξαν όλα στο άκουσμά της! Το μεγάλο ταξίδι της αθάνατης ψυχής! Πόσες πένθιμες καμπάνες ήχησαν τότε μέσα μου στο πρώτο άκουσμα! Πόσο θλιβερή ξεπρόβαλλε η αγνωσία μου! Πόσο μακρόθυμος όμως ο Κύριος! Ιδίως μόλις από το στόμα του βγήκαν οι παρακάτω λόγοι… «…Οι εξομολογημένοι περνούν τα τελώνια... σφήνα, με το εξπρές! Δεν σταματούν δηλαδή πουθενά, δεν εμποδίζονται… Θα σταματήσουν κάπου, μόνο στην περίπτωση, που ακόμα υπάρχει ανεξομολόγητο αμάρτημα. Αν είναι κάτω από το θανάσιμο, ζυγίζεται, υπερνικούν τα τυχόν καλά και συνεχίζουν στο επόμενο τελώνιο, έως ότου φτάσουν μπροστά στον Χριστό μας! Εάν όμως κανείς σταματήσει για κάποιο θανάσιμο ανεξομολόγητο αμάρτημα, επιτόπου γκρεμίζεται και κολάζεται…
 
Έχουμε περιπτώσεις κυρίως γυναικών που μοίχευσαν ή επόρνευσαν, εξομολογήθηκαν βαρύτερα, χειρότερα αμαρτήματα, και αυτά επειδή τους έδιναν ντροπή, λόγω του σαρκικού και επειδή έτσι τις παρακίνησε ο εχθρός, με κίνδυνο να χάσουν την ψυχή τους, δεν τα εξομολογήθηκαν. Στους κληρικούς αυτό είναι ακόμα πιο φριχτό! Αυτό λοιπόν πρέπει να προσεχθεί ιδιαιτέρως. Γιατί όταν κανείς είναι εξομολογημένος, δεν τελωνίζεται… Περνάει μεν απ’ τα Τελώνια, αλλά δίχως να εμποδιστεί και να σταματήσει από κανένα. Τα χειρότερα Τελώνια τα οποία σήμερα κρεμνίζουν και κολάζουν τους ανθρώπους είναι: Πρώτον της μαγείας, δεύτερον της ομοφυλοφιλίας  και της ανηθικότητας, του εγωισμού, ακολούθως της φιλαργυρίας, της βλασφημίας... Κυρίως τα δυο πρώτα που ανέφερα. Ο σατανισμός και η ανηθικότητα στην πιο ακραία μορφή τους παγκοσμίως...»
 
Είπε κι άλλα τότε πολλά και συνταρακτικά! Να έχει την ευχή του και ο ακούραστος κυρ-Μανώλης ο Μελλινός, που τα κατέγραψε! Τα απομαγνητοφωνήσαμε! Μετά από λίγο καιρό, εξομολογούμενοι μπροστά στο κατεβασμένο μα τόσο φωτεινό πρόσωπό του παπά-Εφραίμ, ζητήσαμε την ευλογία του, να τα κοινολογήσουμε στον έξω κόσμο, να τα κοινολογήσουμε σε κάθε νεκροζώντανο, της ανεξομολόγητης αμαρτίας υπόδουλο, της ολέθριας αγνοίας δεσμώτη… Ταπεινά, χωρίς να μας κοιτά είπε: -Αν πιστεύετε ότι θα ωφεληθούν ψυχές να το κάνετε! Τα μεταφέραμε στο ραδιόφωνο! Θεία  γνώση που συνάρμοζε τον Ευαγγελικό λόγο με την γνήσια και απαρασάλευτη Ορθόδοξη πατερική παράδοση! Η πνευματική κληρονομιά του Αγίου Ησυχαστή, που διασπείρεται με την χάρη του Αγίου Τριαδικού Θεού παντού και αφυπνίζει και ανασταίνει ζωντανά πτώματα… Όλο το κείμενο εκείνης της αποκάλυψης, το δημοσιεύσαμε στο διαδίκτυο!
 
Έπειτα από λίγα χρόνια, ένα πρωινό Κυριακής θυμήθηκα την ευλογία του Γέροντα: …-Αν πιστεύετε ότι θα ωφεληθούν ψυχές να το κάνετε! Απολείτουργα ξεκινήσαμε στο αρχονταρίκι της Κατακεκρυμμένης να συζητάμε με έναν αδελφό άγνωστο μέχρι πριν λίγο …Τα έφερε έτσι ο Κύριος να αναφερθούμε στην εκπομπή… -Περίμενε μου λέει να πάρω κάποιον στο τηλέφωνο να μιλήσετε! Ένας ταξιτζής στην Αθήνα! Είχε φωτοτυπήσει σε αντίγραφα τους λόγους του παππούλη για το ταξίδι της αποχωρισμένης από το σώμα ψυχής! Σε όποιον έμπαινε μέσα στο ταξί του έδινε να… φάει πνευματική πρωτεΐνη… Χιλιάδες αντίγραφα, από ότι μου είπε, είχαν δοθεί σε έκπληκτους επιβάτες! Κάποιοι αδιαφόρησαν… Κάποιοι έσπευσαν για… εισιτήριο με το εξπρές…
 
Θεία χάριτι αποκαλυπτικός πάντοτε ο λόγος του πατρός Εφραίμ! Αλησμόνητα τα ομιλήματά του στο αρχονταρίκι του Σεραγιού! Αμέτρητες οι οδοιπορίες του, όπου τον καλούσαν να κατηχήσει! Ποιος μπορεί να μην θυμηθεί την παρουσία του σε έναν αθλητικό ραδιοφωνικό σταθμό, επί ώρες πολλές να μιλά, να απαντά, να φωτίζει, να σαγηνεύει… Ακούραστος και τω όντι ταπεινός! Στις εύλογες ευχαριστίες όσων ευεργετούσε απαντούσε πάντα: Όλα τα ευχαριστώ στον Χριστό μας! Ποτέ το… Χριστός, χωρίς εκείνο το κτητικό Του Κτίσαντος…! Ένα …μας όλη η Ορθοδοξία! Δίχως την έπαρση των εν επιγνώσει «εναρέτων»! Το …μας των ταπεινών δούλων και εργατών του Κυρίου! Αχώριστο με την καιομένη τους καρδιά! Ως την τελευταία πνοή! Λευκότερη τότε η ψυχή και από αυτό το χιόνι! Η κολυμβήθρα της υπομονής τοπαζένια, σαν τις κάρες των Αγίων, από του βαπτισμένου τους πόνου  το στίλπνωμα!   Ο Νυμφίος Χριστός καταδικός τους  και αυτοί  καταδικοί Του! Ένωση Θεανθρώπου και ανθρώπου! Εικόνα αρρήτου δόξης! Κάλλος αρχέτυπο! Σε αγαπώ Χριστέ μου! Άλλο ένα νυν απολύεις στο συναξάρι…
 

Όλη του η επίγεια Χριστομίμητη βιωτή αυτό το ταξίδι και αυτή η φράση από το Ευαγγέλιο του ηγαπημένου: Εκ του θανάτου εις την Ζωήν! Γεννήθηκε για να πεθάνει! Πέθανε για να ζήσει! Διακονία ως το στερνό ξεφύσημα! Να διδάξει με το βίωμα! Ευλογία ο καρκίνος! Ατίμητο δώρο εκ της απείρου αγάπης του Χριστού μας! Σ’ αγαπώ Χριστέ μου! Το έγραψε με της καρδιάς του την γραφίδα! Δεν το ψέλλισαν μόνο τα στεγνωμένα του χείλη! Καιρός του ποιήσαι τω Κυρίω! Ζήτησε να προσευχηθούμε για εκείνον, μην και πάψει έστω και ελάχιστα να ζέει η αγάπη του για Εκείνον! Ήθελε να μας παρηγορήσει! Να μας κραυγάσει το πάντοτε χαίρετε, το αδιαλείπτως προσεύχεσθε, το εν παντί ευχαριστείτε! Έτσι μόνο, μπορεί κανείς να εκλάβει τον καρκίνο ως δώρημα Θείο και να χαρεί αληθινά για αυτό. Χάρισμα του Αγίου Πνεύματος αυτή η απερίγραπτη με λέξεις ανέκπτωτη χαρά, για εκείνους που το κρατούν μέσα τους ενεργό και θερμουργό! Είναι η προσευχή, που δεν σταματά ποτέ να θερμαίνει τη χαρά, στο ανηφόρι του Γολγοθά! Εκεί θα ακουστεί το σ’ ευχαριστώ και το σ’ αγαπώ στον Εσταυρωμένο μας!
 
-Ιώβ παιδί μου… έτσι δεν είναι;
 
Αχ αυτή η φωτογραφία εδώ απέναντί μας… Ο πατέρας και το παιδί! Εφραίμ και Εφραίμ! Παύλος και Τιμόθεος! Ναι, δεν είναι αμάρτυρη Χριστού η εποχή μας! Έτσι σαν Παύλος θα έστειλε ο Αριζονίτης τις τελευταίες του παρακαταθήκες στο τέκνο του λίγο πριν φύγει, για να προετοιμάσει τον τόπο της ατελεύτητης ζωής. Εγώ τελείωσα τον αγώνα τον καλόν παιδί μου! Εσύ, στα λίγα χρόνια που απομένουν ως το αντάμωμά μας, νήφε και να κακοπαθείς! Μην κουραστείς να μεταδίδεις Την Ελπίδα! Να ευαγγελίζεσαι πάντοτε Την Αλήθεια!  Το διακόνημά σου μέστωσε ως την τελευταία ρανίδα, με δάκρυα μετανοίας αδελφών σου,  σταλμένα όλα στον θρόνο του Δεσπότη Χριστού μας! Εκεί σε περιμένει να σου νεύσει προς Το Φως!
 
Οι τελευταίοι του μήνες μαρτυρικοί! Δώρο και αυτό το ολοκληρωτικό άλγος! Οδυνηρή προσομοίωση των Παθών του Κυρίου μας!  Έκαστον μέλος και της δικής του σάρκας, φριχτά δοκιμάστηκε και υπέμεινε! Στάδια αλλεπάλληλα!  Στον τράχηλό του το πετραχήλι, στο χέρι του λογχισμοί του ευεργέτη πόνου! Τα λείψανα του παππού Ιωσήφ αναλγητικά ευώδιασαν ξανά! Τον επισκέφθηκαν όλοι, ουρανοπολίτες και ουρανοδρόμοι σταλμένοι δίπλα του σαν Άγγελοι Γεθσημανής!
 
Αχ αυτή η φωτογραφία του λίγες μέρες πριν ταξιδέψει! Εκεί στο σπίτι των πνευματικών του τέκνων!  Από μόνη της μια βιβλιοθήκη ολόκληρη, με διδαχές αγαθών!
 
-Μην αποκάμνετε!
 
Μην φοβάστε τον θάνατο!
 
 Ένα πέρασμα είναι…
 
Ένα Πάσχα αιώνιο!
 
Νυν απολύεις!
 
Σ’ αγαπώ Χριστέ μου!
 
Κοιμήθηκε ο Σεραγιώτης Άγγελος!
 
Άνθρωπος του Θεού κι αυτός, σαν τον Άγιο της κοινής πλέον  μνήμης!
 
Στο Άγιο Όρος ξημέρωνε του Αγίου Αλεξίου…
 
Πανηγυρίζει και πάλι ο Ουρανός!
 
Εφραιμέσθω τα Ουράνια!
 
Ομοηχία Αναστάσιμη!
 
Χριστός Ανέστη Άγιε Γέροντα!
 
Έχει παγώσει η αγάπη πάτερ! Μεσίτευε… Μεσίτευε!
 
Πρέσβευε στον Ελεήμονα και απέραντα Μακρόθυμο Χριστό μας, οι καρδιές μας καιόμενες  πριν σταματήσουν να χτυπούν, να αξιωθούν να προφέρουν εκείνο το Σ’ ΑΓΑΠΩ, πριν το δικό μας πέρασμα εις Ανάστασιν Ζωής!
 
Νώντας Σκοπετέας
 
30-03-2023

Η Εθνοσυνέλευση του Άστρους και το σήμερα

 
Διακόσια χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την έναρξη της Β΄ Εθνοσυνέλευσης στο Άστρος της Κυνουρίας. Διήρκεσε 21 ημέρες, έως  τις 18 Απριλίου 1823, ημέρα Μεγάλη Τετάρτη. Προφανώς κοινή θέληση των συμμετασχόντων ήταν να κάνουν Πάσχα στα σπίτια τους. Όπως κάθε ιστορικό γεγονός, έτσι και η Β΄ Εθνοσυνέλευση διδάσκει και το σήμερα, έστω και αν οι σύγχρονοι Έλληνες είμαστε σε μερικά θέματα ανεπίδεκτοι μαθήσεως...
 

Στην Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου η Επανάσταση ήταν στο ξεκίνημά της και είχαν επιτευχθεί οι πρώτες σημαντικές και στρατηγικής σημασίας νίκες, χάρη κυρίως στον Κολοκοτρώνη. Έτσι η Διακήρυξη και το Σύνταγμα της Επιδαύρου ήσαν αποτέλεσμα του ενθουσιασμού που είχαν δημιουργήσει αυτές και της κηρύξεως της «Πολιτικής Ύπαρξης και Ανεξαρτησίας του Ελληνικού Έθνους».
 
Στη Β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους, με αναπτυσσόμενη σε κάποιο βαθμό την κρατική οντότητα της Ελλαδας, εκδηλώθηκαν από τη μερίδα των ολιγαρχικών (Μαυροκορδάτου, Κωλέττη, Κουντουριώτη κ.α.) οι αδυναμίες, που μας κατατρύχουν έως και σήμερα. Μικροσυμφέροντα, μικροψυχίες, φθόνος, οικογενειοκρατία, αναποδογύρισμα αξιών, εμπάθεια και με κάθε τρόπο αρπαγή της εξουσίας ήσαν τα ζιζάνια που σπάρθηκαν τότε και προκάλεσαν στη συνέχεια την εμφύλια διαμάχη. Η σοφία, η μετριοπάθεια, η ευστροφία και προ πάντων η φιλοπατρία  του  Κολοκοτρώνη συνετέλεσαν να μην αρχίσει ο εμφύλιος στο Άστρος. Σημειώνεται ότι λόγω των επιτυχιών του ο Γέρος του Μοριά ήταν ο κύριος στόχος της φατρίας των ολιγαρχικών...
 
Είναι λυπηρό που διακόσια χρόνια μετά το Άστρος η ξεπερασμένη νοοτροπία και η απαράδεκτη πολιτική συμπεριφορά δεν έχουν εκλείψει. Τα ελαττώματα που φάνηκαν στη δεκαετία του 1820 έφεραν τους Έλληνες κοντά στην αποτυχία του παγκόσμιας απήχησης εγχειρήματος τους για ελευθερία και ανεξαρτησία και οδήγησαν στην εξάρτησή μας από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Τα ίδια ελαττώματα σήμερα δυσχεραίνουν την ανάπτυξή μας και οδηγούν σε εθνικό μαρασμό.
 
Βεβαίως υπήρξε στο Άστρος και υπάρχει και σήμερα μία εκλεκτή μερίδα Ελλήνων, που δίδαξαν και διδάσκουν τις σταθερές αξίες και τα αιώνια ιδανικά του Έθνους μας, εκείνων που δεν τους αγγίζουν οι μικρότητες και τα συμφέροντα. Ο Κολοκοτρώνης συνετέλεσε στο τέλος της Εθνοσυνέλευσης του Άστρους να υπάρξει συμφωνία και να εγκριθεί ομόφωνα Διακήρυξη, την οποία πιθανότατα συνέταξαν ο Επίσκοπος Βρεσθένης Θεοδώρητος και ο εκπρόσωπος στη Εθνοσυνέλευση των κατοίκων της Άνδρου κληρικός Θεόφιλος Καΐρης, ο οποίος και την ανέγνωσε. Γράφεται μεταξύ άλλων:
 
«...Έχομεν αμετάθετον απόφασιν όλοι, όλοι οι Έλληνες ή να αποκτήσωμεν την ανεξαρτησίαν μας εντελώς, έθνος χωριστόν, αυτόνομον και ανεξάρτητον αναγνωριζόμενοι, δια την δόξαν της αγίας ημών πίστεως και την ευτυχίαν των ανθρώπων, ή με τα όπλα εις τας χείρας όλοι, όλοι οι Έλληνες να καταβώμεν εις τους τάφους, αλλά χριστιανοί και ελεύθεροι...».
 
Η εν λόγω Διακήρυξη αποτελεί έξοχο κείμενο φιλοπατρίας, που δείχνει ότι η πλειονοψηφία των συμμετασχόντων κατά την κρίσιμη ώρα μπορούσε να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. Μακάρι αυτό να ισχύει και σήμερα.
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ιπτάμενες Φιγούρες

 
Ένα περίφημο γλυπτό, με την επωνυμία «Ιπτάμενες Φιγούρες», βρίσκεται τοποθετημένο στην είσοδο της πόλης Swansea (Quay Parade, SA1 1SR), στη Δυτική Ουαλία.
 

Είναι έργο του καλλιτέχνη David Backhouse και δημιουργήθηκε στα 1988. Τοποθετήθηκε δε την ερχόμενη χρονιά στη θέση που βρίσκεται σήμερα από τη Δήμαρχο κα L.J. Aldron.
 

Η εν λόγω γλυπτή σύνθεση παρουσιάζει έναν άνδρα και μια γυναίκα, που συγχωνεύονται για να δημιουργήσουν μια εικόνα ενός ιπτάμενου μανδύα.
 

Το όμορφο αυτό έργο τέχνης έχει σκοπό να περιγράψει με εικονικό και δυναμικό τρόπο την αίσθηση της κίνησης. Υποδηλώνει δε και την πλώρη του σκάφους.
 

Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η σύνθεση αυτή είναι συγκεκριμένα τοποθετημένη σε μια όχθη του ποταμού Tawe και παραπέμπει φυσικά και στην ορμητική κίνηση του ύδατος.

Γ. Σεφέρης: 60 χρόνια από το Νόμπελ

 
Συμπληρώνονται φέτος 60 χρόνια από τη βράβευσή του ΝεοΈλληνα Ποιητή μας Γιώργου Σεφέρη με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
 

Στην μακρόχρονη ιστορία των βραβείων Νόμπελ, μόνο δύο Έλληνες κατόρθωσαν να κατακτήσουν την ύψιστη τιμή για το έργο τους, και ήταν και οι δύο Ποιητές, της Γενιάς του ’30: ο Γιώργος Σεφέρης (1963) και ο Οδυσσέας Ελύτης (1979).
 
Ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ήταν ο Γιώργος Σεφέρης, στις 24 Οκτωβρίου 1963.
 
Ο Σεφέρης επελέγη «για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες», ανάμεσα σε 80 υποψήφιους – όπως ο Μπέκετ, ο Νερούδα, ο Ανούιγ, ο Αραγκόν, ο Μπόρχες, ο Μπρετόν, ο Κοκτώ, ο Φροστ, ο Χάξλεϋ, ο Μαλρώ, ο Ναμπόκοφ, ο Μισίμα και ο Σαρτρ.
 
Η ομιλία του κατά την τελετή απονομής του βραβείου στις 10 Δεκεμβρίου του 1963 στη Στοκχόλμη, έμεινε στην ιστορία. Μεταξύ άλλων ανέφερε:
 
«Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα. Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά· κανόνας της είναι η δικαιοσύνη...
 
...πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την Ποίηση. Η Ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα - και τι θα γινόμασταν, αν η πνοή μας λιγόστευε;»

Ιεραποστολή στην Αφρική (Ομιλία)

Talk - "The Holy Mission in Africa" - Mrs Ourania Tzimouli

Χθες Κυριακή, 26 Μαρτίου τ.έ., πραγματοποιήθηκε στην Ελληνορθόδοξη Κοινότητα Απ. Πέτρου και Παύλου στο Bristol της Δυτικής Αγγλίας Πνευματική Σύναξη, κατά την οποία έγινε παρουσίαση της Ελληνορθόδοξης Εξωτερικής Ιεραποστολής στην Αφρική. Συγκεκριμένα δόθηκε ομιλία, η οποία διανθιζόταν από βίντεο και φωτογραφίες, συνοδευόμενα από πολύ όμορφη οργανική μουσική.

Την ομιλία, καθώς και όλα τα υπόλοιπα συνοδευτικά, προσέφερε -με αυθεντική γλαφυρότητα και γνήσια επιστημοσύνη- το διακεκριμένο μέλος και Κατηχήτρια της εν λόγω Κοινότητας κα. Ουρανία Τζιμούλη, η οποία ομίλησε με εμπειρικό λόγο, αφού έχει μετάσχει σε Ιεραποστολή στην Ουγκάντα και έχει βιώσει προσωπικά το όλο ευλογημένο πλαίσιο της Ιεραποστολής, η οποία αποτελεί κυριολεκτικά τον δεξιό βραχίονα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
 

Η ομιλία και η γενική παρουσίαση του εξαιρετικά ενδιαφέροντος θέματος καθήλωσε, για μία ολόκληρη ώρα, τους θεατές και ακροατές, δεδομένης της πείρας και της αφοσίωσης της ομιλήτριας στο κεντρικό αυτό θέμα της ιδιοπροσωπίας της Εκκλησίας μας. Στο τέλος οι ακροατές απηύθυναν αρκετές ερωτήσεις και έλαβαν άριστες απαντήσεις από την άξια ομιλήτρια.

Το λουλούδι

 
Έτσι ξεχώριζα την γιορτή Της Σταυροπροσκυνήσεως από την γιορτή Της Ύψωσης, που ήταν, ο βασιλικός. Η μιά γιορτή την άνοιξη και η άλλη στις αρχές του Σεπτέμβρη. Ούτε κρύο, ούτε ζέστη, για τον καιρό λέω. Στην δεύτερη κάναμε ακόμη μπάνιο στην θάλασσα, στην πρώτη δεν είχαμε αρχίσει ακόμα. Ήταν περίεργο, για μένα, παιδί μια σταλιά πράγμα, και οι δυό εορταζόμενοι Σταυροί, να έχουν νηστεία.
 

Τώρα που μόλις πέρασε η γιορτή του πρώτου, με την όμορφη τελετή με τα ολόδροσα άνθη της γης πανω στον δίσκο, με τον Σταυρό στην μέση και  τα τρία κεριά, βρέθηκα, νοερά φυσικά - που αλλού; - στα Θεραπειά μου. Τότε που η γιαγιά μου μας μάλλωνε, "Αντε χτύπησε η καμπάνα και εσείς ακόμα στον καθρέπτη, θα Τον χάσετε..." έφευγε πριν από μας, μόνη της, έτρεχα να την προφθάσω για να μην Τον χάσω όπως έλεγε. Η θεία Λεμονίτσα τις πιό πολλές φορές μας είχε προλάβει και κοιτούσε με ανησυχία την είσοδο του Νάρθηκα να μην "βγει" ο Σταυρός και εμείς, Τον χάσουμε. Έβγαινε, λοιπόν στα γερά χέρια του Παπά Αχιλλέα, ψηλά πάνω από το κεφάλι του από την Βυμόθυρα της Αγίας Πρόθεσης, μπροστά τα Εξαπτέρυγα και ο καντηλανάπτης με το θυμιατό περπατώντας βήμα-βήμα, πίσω-πίσω, περνούσε την καρδιά του Ζαρίφη[1] -οι Θεραπειανοί ξέρουν-, την πίσω πλευρά του Παραθρονίου, το στασίδι της μαμάς μου, της κυρίας Ζωγράφου που στεκόταν εκεί η γιαγιά της Αλέκας, τα σκαλιά που ανέβαιναν στον Άμβωνα, έκανε στροφή στα αριστερά του για να φτάσει στο κέντρο του Σολέα, να γυρίσει τρείς φορές γύρω από το τρισκέλι με το "Σώωσον Κύυριε τον λαοόν σου..." και το "Τον Σταυρόοοον σου προσκυνούμεν...". Κάθε χρόνο το ίδιο, η ίδια ιεροτελεστία και κάθε χρόνο να περιμένω να βλέπω τα γνωστά και να μην θέλω να χάσω ούτε στιγμή. 
 
Ο Δεσπότης παρών, πήγαινε και στο Μακροχώρι και στον Άγιο Στέφανο, στο Μπουγιουκντερέ ή στο Γενιμαχαλέ πότε-πότε (στραβομουτσουνιάζαμε τότε), συχνότερα σε μας αφού "σε μας" ήταν η έδρα της Μητρόπολης Δέρκων και φυσικά, μαζί του και ο Διάκος που, και πάλι φυσικά, θα έκανε κήρυγμα, θα έβγαζε λόγο ας πούμε. Η γιαγιά έλεγε, πως ο Δεσπότης πάει πάντα με τον Διάκο του και άλλα τέτοια πολλά που αφού έτσι έλεγε, έτσι ήταν και μέσα σε αυτά ήταν, πως αυτή η γιορτή είναι πάντα στα μισά του Σαρανταημέρου.  Κοιτάζοντας το τρισκέλι στην μέση της Εκκλησίας και με τον δίσκο με τον Σταυρό στην μέση του, ήταν πολύ εύκολο να καταλάβω πως όλα αυτά είχαν σχέση με τα μισά του δρόμου για το Πάσχα. Αχ γιαγιά! Αχ γιαγιά!  
 
Με το λουλούδι στο χέρι από το χέρι του Παπά που θα έμπαινε στα Εικονίσματα λοιπόν, και λουλούδια πολλά όχι μόνο στον δίσκο με τα τρία κεριά, αλλά και πολλά άλλα σε ένα μακρόστενο τραπέζι με κεντητό κάλυμμα στον νάρθηκα, βαλμένα με γούστο το ένα κοντά στο άλλο σύμφωνα με το ύψος του μίσχου του καθενός,  για να τα προσφέρουν οι κοπελιές στους πιστούς μόλις έμπαιναν στην Εκκλησία. Τα πρόσφεραν, τρόπος του λέγειν, αφού, με το "βοήθειά σας"  και το κανί  (το πιτσιλάϊ, όπως εγώ το είχα βαφτίσει για ευκολία) στο χέρι μιάς δεσποινίδας να ραντίζει με ροδόσταμο τους εισερχόμενους, έριχναν τον οβολό τους στο καλαθάκι, έπαιρναν το ανθάκι τους, άσχετο με αυτό που θα τους έδινε ο παπάς. Και δεν ήταν μόνο σε αυτήν την γιορτή αυτό το συνήθειο, ήταν και σε άλλες γιορτές.  Ακόμα και την Μεγάλη Πέμπτη και την Μεγάλη Παρασκευή και Των Βαΐων (στην έξοδο μοιράζονταν μικρά Σταυρουδάκια από βάγια). Ήθελα και εγώ να είμαι εκεί μαζί με τις δεποινίδες με τις στενές φουστίτσες τους, τα τακουνάκια τους, κοπελιές,  μεγαλύτερες εξαδέλφες μου και τις φιληνάδες τους, να μοίραζα και εγώ λουλούδια και να ραντιζο-πιτσιλούσα αυτούς που έμπαιναν.  Κάποτε ήρθε και η δική μου σειρά, κάπως αργά, ο κόσμος,  ο δικός μας κόσμος, άρχισε να αραιώνει. Τα γνωστά, τα πάθη της Πόλης.
 
Στο διάστημα της Θ. Λειτουργίας, αποκλείεται να ήταν νωρίτερα,  αφού σπάνια ήμουν εκεί πριν την δεύτερη καμπάνα και ως εκ τούτου έχανα το Εωθινό, -τι ήταν αυτό το Εωθινό πάλι; Όλο το άκουγα, το άκουγα και ιδέα δεν είχα για πιό πράγμα μιλούσαν, μέχρι που κοίταξα στο λεξικό Ευστασιάδη και κάτι κατάλαβα-, ένας σοβαρά χαμογελαστός, καλοντυμένος, κοστουμαρισμένος και γραβατωμένος Επίτροπος,  με καλογυαλισμένα παπούτσια, έβγαζε δίσκο. Ο δίσκος (να πάλι επιπρόσθετες θύμισες), αν δεν κάνω λάθος, ήταν ασημένιος, με ένα μαλακό πράσινο καλυμματάκι για να μην κάνουν θόρυβο τα κέρματα που ρίχναμε.
 
Πότε-πότε έβγαινε και δεύτερος για κάποιο από τα Ευαγή μας Ιδρύματα ή το συσσίτιο του Σχολείου μας από κάποια κυρία από ένα από τα αδελφάτα. Εντύπωση με είχε αφήσει η παρουσία μιάς γυναίκας, να πηγαίνει πίσω από έναν από τους κοστουμαρισμένους Επιτρόπους που μας πάντιζε με ροδόνερο,  περιέφερε δίσκο φορώντας άσπρη μπροστέλα και κολλαρισμένη άσπρη πετσέτα στο κεφάλι της, που φυσικά δεν ήταν πετσέτα, έτσι την έβλεπα εγώ. Μερικά αα και λίγα ου ακουγόταν μαζί με τα κλικ-κλικ από ανοιγοκλεισίματα της τσάντας των κυριών, μερικοί ψίθυροι, "νοσοκόμα, εθελόντρια, Μπαλουκλί" ακουγόταν και εγώ ονειρευόμουν τα ψαράκια της Μπαλουκλιώτισσας. 
 
Με "Το Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον", αν δεν είχε περάσει κι όλας, δηλαδή  η γιορτή της γιαγιάς μου, της φιληναδίτσας μου Λίτσας και της δικής της γιαγιάς - στο σπίτι τους είχαν φωλιά τα αποδημητικά χελιδόνια τα οποία μόλις κατεύθαναν- και της εξαδέλφης μου. Νηστίσιμα τα κεράσματα, αλλά "μπορείτε να τρώτε Sana" [2] μας είπαν. Ποιοί ήταν αυτοί που μας το είπαν; Να πω την αλήθεια, δεν ρώτησα. Βέβαια, τρώγαμε ψάρι. Και τι ψάρι! Μπακαλιάρο με σκορδαλιά. Ερχόταν από την Αθήνα, ξαλμυριζόταν με τις ώρες,  γινόταν μαλακός από το πολύ μούσκεμα και κατέληγε σε μπουκιές πριν ο ταλαίπωρος μπει σε κουρκούτι νηστίσιμο για να καταλήξει σε καυτό λάδι, τσιρτσιρίζοντας και πασαλείβοντας τοίχους και τα τριγυρινά της κουζίνας, μέχρι την τελευταία κάλυση,  στην πιατέλα. Και αμάν, να τον σκεπάσουμε με πετσέτα και όχι με καπάκι για να κρατηθεί ζεστός αλλά να μείνει και τραγανός... Στο τραπέζι η σκορδαλιά, έτοιμη από την παραμονή,  άσπρη, "σκόρδο, ψωμί, λάδι, ξύδι και αλάτι, α, και καλό δούλεμα". "Ούτε κουκουνάρι, ούτε τίποτα. Πατάτα; Θεός φυλάξη"  έλεγε και πάλι η γιαγιά μου. Αντίρρηση; Ουδεμία.
 
Με το ένα και το άλλο κυλούσε για τα καλά ή καλούτσικα η ζωή μας. Έφευγε το Λουλούδι, έφευγε ο Ευαγγελισμός, τέλειωναν οι Χαιρετισμοί και συνεχίζαμε την καθημερινότητά μας, σπίτι, δουλειά, σχολείο, κρυολογήματα, λίγο γκαχ και λίγο γκουχ, προβλήματα υγείας μικρά και μεγάλα. Σε λίγο θα έφτανε η Πασχαλιά. Την περιμέναμε. Την περιμέναμε πως και πως.
 
Καί του χρόνου.   
 
[1] Η ταριχευμένη καρδιά του Ευεργέτη Γεωργίου Ζαρίφη
[2] Φυτική μαργαρίνη
 
Νίκη Beales
Μάρτιος- που δεν λείπει από την Σαρακοστή, 2023
Buckingham, Αγγλία  

Φιλική Εταιρεία

 

Λήθη και εγκατάλειψη η αμοιβή των Φιλικών

 

Η εκ μέρους των μετά τον Καποδίστρια κυβερνήσεων ανταμοιβή προς τους δημιουργούς της Φιλικής Εταιρείας ήταν η λήθη και η εγκατάλειψη. Όχι ότι οι Ξάνθος, Τσακάλωφ, Σκουφάς και οι άλλοι πρώτοι χρονικά Φιλικοί αγωνίστηκαν με πάθος για να αποκτήσουν κάποια προνόμια. Από την αρχή ξεκαθάρισαν με όρκο ότι δεν θα χρησιμοποιήσουν τη θέση τους για δικό τους όφελος. Αντίθετα για την Επανάσταση θυσίασαν τη ζωή τους και προσέφεραν υπέρ αυτής μόχθο πολύν και άφθονα χρήματα, πολλοί από το υστέρημά τους.
 
Οι πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρείας πέρασαν στο περιθώριο, όταν φούντωσε η Επανάσταση. Επικεφαλής των επαναστατημένων Ελλήνων ετέθησαν στρατιωτικοί και πολιτικοί. Οι σεμνοί Φιλικοί έμειναν στο περιθώριο των εξελίξεων και ουδείς φρόντισε να περάσουν με κάποια άνεση τα έσχατα της ζωής τους. Οι περισσότεροι απεβίωσαν λησμονημένοι και πένητες. Πιο συγκεκριμένα:
 
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης γεννήθηκε το 1792 και ήταν γιός του Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Κωνσταντίνου Υψηλάντη. Με πνεύμα πατριωτικό και αυτοθυσίας δέχθηκε να αναλάβει την αρχηγία της Φιλικής Εταιρίας. Συγκρότησε τον Ιερό Λόχο, αποτελούμενο από 500 σπουδαστές και ξεκίνησε τον ένοπλο αγώνα για την ελευθερία της Ελλάδος. Αφιέρωσε στον Αγώνα αξιώματα, περιουσία, τη ζωή του.
 
Ο Νικόλαος Σκουφάς γεννήθηκε στο Κομπότι της Άρτας το 1779. Το 1813 μετανάστευσε στην Οδησσό, όπου άσκησε  το πατρικό επάγγελμα της παραγωγής σκουφιών. Εκεί γνωρίστηκε με τους Ξάνθο και Τσακάλωφ και στις 14 Σεπτεμβρίου 1814 ίδρυσαν την Φιλική Εταιρεία. Μύησε με επιτυχία αξιόλογες προσωπικότητες. Λόγω της επίπονης ψυχικά και σωματικά δράσης απώλεσε την υγεία του και στις 31 Ιουλίου 1818 απεβίωσε στην Κωνσταντινούπολη.
 
Ο Εμμανουήλ Ξάνθος γεννήθηκε το 1772 στην Πάτμο. Ήταν φιλομαθής και έμαθε καλά γράμματα και αρκετές ξένες γλώσσες. Στην Οδησσό δημιούργησε δική του εμπορική εταιρεία και ήταν εκ των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας. Τον Ιανουάριο του 1820 συνάντησε τον Καποδίστρια στην Αγία Πετρούπολη. Του προσέφερε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας, την οποία εκείνος δεν αποδέχθηκε. Το 1826 πήγε στην Αυστρία και οργάνωσε ανεπιτυχώς την απόδραση από τις φυλακές του Αλ. Υψηλάντη. Ο Ξάνθος κατήλθε στη συνέχεια στην Πελοπόννησο, αλλά ο ρόλος του στην εξέλιξη της Επανάστασης ήταν περιορισμένος και αναχώρησε για Βουκουρέστι. Το 1837 επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου και ανασκεύασε τα όσα σε βάρος του έλεγε ο  Φιλικός Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος και κατέγραψε ο Φιλήμων.
 
Ακλόνητο ντοκουμέντο των υπηρεσιών του Ξάνθου είναι το πιστοποιητικό που εδόθη το 1837 πριν έρθει στην Ελλάδα στη σύζυγό του  Σεβαστή από τους Πέτρο Μαυρομιχάλη, Αναγνώστη Δεληγιάννη, Σμαλτς και Χριστόφορο Περραιβό: «Οι κάτωθεν υπογεγραμμένοι πιστοποιούμεν ότι η επιφέρουσα το παρόν Κυρία Σεβαστή Ξάνθου έχουσα δύο υιούς και μίαν θυγατέρα, είναι γυνή και αυτά τα τέκνα του Εμμανουήλ Ξάνθου, Πατμίου και ενός των Αρχηγών της Φιλικής Εταιρίας, σκοπός της οποίας ήτον η ελληνική ανεξαρτησία. Ο ρηθείς Εμμανουήλ Ξάνθος είναι βέβαιον ότι ηγωνίσθη δια την ελευθερίαν της Πατρίδος, θυσιάσας δια αυτήν υπάρχοντα και υγείαν και αφήσας την οικογένειάν του εις την εσχάτην της δυστυχίας κατάστασιν...». Την ίδια χρονιά ο Φιλήμων έγραψε: «Ποίον δεν θέλει καταλάβει η δεινοτέρα λύπη, όταν ακούση ότι ο Ξάνθος ζη εις την Ελλάδα δι’ ελέους;». Παρά το ότι αποζήτησε μια τιμητική σύνταξη δεν του εδόθη και σε πλήρη ανέχεια απεβίωσε στην Αθήνα στις 28 Νοεμβρίου του 1852.
 
Ο Αθανάσιος Τσακάλωφ γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1788. Γόνος πλούσιας οικογένειας έζησε στο Παρίσι και στη Βιέννη κάποια χρόνια και κατέληξε στη Ρωσία, όπου κατέστη συνιδρυτής της Φιλικής Εταιρείας. Εμύησε  πολλούς και ανέλαβε τον άχαρο ρόλο να λάβει μέρος στην εκτέλεση του Φιλικού Νικολάου Γαλάτη, ο οποίος έδειξε προδοτική στάση, λόγω των φιλοδοξιών που είχε. Μέσω Μάνης διέφυγε στην Ιταλία, από την οποία ήρθε στην Ελλάδα το 1821. Επί Καποδίστρια έλαβε κρατική θέση και ήταν πληρεξούσιος Ηπείρου στην Εθνοσυνέλευση του Άργους. Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια έφυγε για τη Ρωσία, όπου έζησε στην αφάνεια το υπόλοιπο της ζωής του. Απεβίωσε στη Μόσχα το 1851.
 
Ο Παναγιώτης Σέκερης γεννήθηκε το 1783 στην Τρίπολη της Αρκαδίας. Φοίτησε στην σχολή της Δημητσάνας και όταν οι Τούρκοι δολοφόνησαν τον πατέρα του διέφυγε στις Σπέτσες και μετά εις Κωνσταντινούπολη, Μόσχα και Οδησσό. Στην Φιλική Εταιρεία μυήθηκε από τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο. Ήταν πετυχημένος έμπορος και δημιούργησε μεγάλη περιουσία, είχε δε γνωριμίες μεγαλεμπόρων της Κωνσταντινούπολης, γεγονός ευνοϊκό για τα σχέδια της Εταιρείας. Στην Οδησσό έζησε έως το 1830, όταν ήρθε οικογενειακώς στην Ελλάδα. Σεμνός δεν ζήτησε ούτε του δόθηκε οποιοδήποτε αξίωμα. Από μεγαλέμπορος και κάτοχος μεγάλης περιουσίας κατάντησε τελώνης στην Ύδρα και ύστερα στο Ναύπλιο, όπου απεβίωσε το 1847 πάμπτωχος.
 
Ο Αθανάσιος Σέκερης, αδελφός του Παναγιώτη, εργάστηκε για την έκρηξη της Επανάστασης. Το 1821 αποφάσισε να επιστρέψει από την Οδησσό στην Ελλάδα. Έλαβε μέρος σε μάχες. Στο ελεύθερο κράτος από το 1835 έως το 1843 κατείχε τη θέση του προέδρου πρωτοδικών, από την οποία παύθηκε το 1844 και για να ζήσει δέχθηκε τη θέση του  αποθηκάριου στον Δήμο του Άργους.
 
Ο Γεώργιος Σέκερης, μικρότερος αδελφός των Παναγιώτη και Αθανασίου, στη Φιλική Εταιρεία μυήθηκε από τον Τσακάλωφ στη Μόσχα. Με την έκρηξη της Επανάστασης ήρθε στην Ελλάδα και έλαβε μέρος στις μάχες Δερβενακίων και Αγιονορίου. Από τις ταλαιπωρίες κλονίστηκε η υγεία του και απεβίωσε στις 12 Νοεμβρίου 1822.
 
Ο Νικηφόρος Μπαμπούκης ήταν παπάς και δάσκαλος. Γεννήθηκε στα Χαλκιάνικα των Καλαβρύτων το 1784. Μυήθηκε το 1818 στην Φιλική Εταιρεία και διέδωσε την ιδέα της Επανάστασης σε προύχοντες και κληρικούς της Πελοποννήσου. Όταν προδόθηκε η δράση του και κυνηγήθηκε, διέφυγε στην Ιταλία. Όταν ξεκίνησε η Επανάσταση επέστρεψε στην Ελλάδα και έλαβε ενεργό μέρος στον Αγώνα, ως απλός στρατιώτης. Στον πόλεμο έχασε την πλούσια βιβλιοθήκη του και την πατρική του περιουσία. Μετά την Επανάσταση ίδρυσε σχολείο και δίδασκε στην Ακράτα. Απεβίωσε πάμπτωχος.
 
Ο Ιωάννης Φαρμάκης γεννήθηκε στη Βλάστη Κοζάνης το 1772. Το 1817 μυήθηκε από τον Εμμ. Ξάνθο στην Φιλική Εταιρεία, στην Οδησσό. Μετά την ήττα στο Δραγατσάνι μαζί με τον Γεωργάκη Ολύμπιο και 350 παλληκάρια αμύνθηκε στη Μονή Σέκου. Ο Ολύμπιος ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη της Μονής. Φονεύθηκαν ο ίδιος, παλληκάρια του και πολλοί Τούρκοι. Ο Φαρμάκης παραδόθηκε αφού πίστεψε ότι ο Σελίχ Πασάς θα σεβόταν τη ζωή του. Αυτός έσφαξε τους συντρόφους του Φαρμάκη, και έστειλε τον ίδιο σιδηροδέσμιο στην Κωνσταντινούπολη, όπου οι Οθωμανοί, αφού τον βασάνισαν, τον καρατόμησαν, το 1821.
 
(Σημ. Τα στοιχεία προέρχονται κυρίως από τα πονήματα: Ιωάννου Φιλήμονος «Φιλική Εταιρεία – Εν Ναυπλία 1834, Επανεκδ. «Κουλτούρα», «Απομνημονεύματα Εμμανουήλ Ξάνθου», Εκδ. «Καθημερινής», Ι.Κ. Μαζαράκη – Αινιάν «Η Φιλική Εταιρεία», Αθήνα 2007, Γιώργου Καραμπελιά «Φιλική Εταιρεία – Ήταν ώριμη η Επανασταση;», β΄ έκδ. συμπλ., Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2019)
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ο Μάρκος Μπότσαρης και το σήμερα

 
Στις φετινές σημαντικές επετείους περιλαμβάνονται τα 200 χρόνια από τον ηρωικό θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη, του επιλεγομένου Λεωνίδα του 1821, και επίσης τα 200 χρόνια από τη σύγκληση της Β΄ στο Άστρος της Κυνουρίας Εθνικής Συνέλευσης των επαναστατημένων Ελλήνων.
 

Η κάθε ανάμνηση, η κάθε μνήμη δεν πρέπει να μας ενώνει μόνο με τα γεγονότα. Συνδεδεμένα με αυτά είναι υψηλά ιδανικά, είναι και διδάγματα για κάθε γενιά Ελλήνων. Όπως λέμε «μνήμη Αγίου μίμηση Αγίου», το ίδιο ισχύει και για τους ήρωες, που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα. Το να θυμόμαστε έναν ήρωα και να μην εκτιμάμε στην πράξη τις αρετές του είναι κάτι το στείρο, κάτι το τυπικό. Γι’ αυτό και οι Έλληνες που θυμόμαστε τον Μπότσαρη οφείλουμε να του δείχνουμε έμπρακτα την προς αυτόν ευγνωμοσύνη μας.
 
Ο Σουλιώτης Μάρκος Μπότσαρης (1790-1823) είναι ένας από τους πιο αγαπητούς αγωνιστές της Εθνεγερσίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η καίρια αρετή του, από την οποία πήγαζαν οι άλλες, ήταν η Πίστη του. Το πρώτο που έκανε ο γόνος της πολυμελούς οικογένειας των γενναίων Μποτσαραίων ήταν με την έναρξη της Επανάστασης, νεότατος, να συγκροτήσει ομάδα, να καθιερώσει σημαία - λάβαρο με τον Άγιο Γεώργιο στο μέσον και με γύρω από την εικόνα γραμμένα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - ΠΑΤΡΙΣ - ΘΡΗΣΚΕΙΑ και να ξεκινήσει τον ένοπλο αγώνα κατά των Τούρκων, με πολλές επιτυχίες.
 
Γράφτηκε πως όταν πήγαινε στη μάχη του Καρπενησίου, όπου και φονεύθηκε, πέρασε από το μοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας. Μπήκε στο Καθολικό της Μονής, προσκύνησε την θαυματουργή εικόνα της και βγαίνοντας τράβηξε το πουγγί του, το έδωσε σε έναν καλόγερο και του είπε: «Πάρ’ το να μοιράσεις τα γρόσια που έχει μέσα για την ψυχή του Μάρκου Μπότσαρη». Ο καλόγερος, που ποτέ δεν είχε δει τον ήρωα και δεν τον γνώρισε, τον ρώτησε παραξενεμένος: «Τί; Πέθανε ο Μάρκος;» και ο Μπότσαρης προχώρησε προς το άλογό του λέγοντάς του: «Όχι, αλλά πηγαίνει για να πεθάνει» (Από το βιβλίο του Γ.Ν. Παπαθανασόπουλου «Κιβωτός Πατριδογνωσίας», Έκδ. «Τήνος»).
 
Αρετή του ήταν επίσης η αποφασιστικότητά του. Όταν η διοίκηση, από φθόνο προς αυτόν, για να τον ταπεινώσει ονόμασε μαζί του άλλους είκοσι «στρατηγούς» ο Μπότσαρης δεν αποχώρησε θιγμένος από την επικείμενη μάχη με τους τούρκους. Εκείνο που έκανε ήταν μπροστά σε όλους τους αποκληθέντας «στρατηγούς» να σκίσει το δίπλωμα, που του είχε αποστείλει η διοίκηση, όπως και σε αυτούς, και να τους πει πως ο επικεφαλής των εχθρών Τούρκος πασάς Σκόντρα δίνει τα διπλώματα και όποιος είναι ικανός θα το πάρει κατά τη μάχη από εκείνον.
 
Τρίτη αρετή του Μάρκου Μπότσαρη ήταν το πνεύμα της υπέρ Πατρίδας θυσίας του. Την παραμονή της μάχης, στο συμβούλιο που έγινε, ο Μπότσαρης και οι άλλοι οπλαρχηγοί συμφώνησαν τις πρώτες πρωϊνές ώρες να επιτεθούν στο στρατόπεδο του εχθρού και κανόνισαν τις θέσεις, που θα είχε ο καθένας τους. Ο Μπότσαρης στις 5 το πρωί με τους 350 στρατιώτες του ήταν έτοιμος για τη μάχη, αλλά δεν είδε κανέναν άλλον να κινείται… Τότε δεν είπε να αποφύγει κι εκείνος τη μάχη, αλλά επιτέθηκε κατά των Τούρκων, που τους βρήκε κοιμώμενους. Ο ίδιος σκότωσε πολλούς, αλλά στην άνιση μάχη πληγώθηκε. Για να μην προξενήσει δειλία στους συντρόφους του πολεμούσε και πληγωμένος, έως ότου ένα βόλι εχθρικό τον βρήκε στο μέτωπο…
 
Του Μπότσαρη η φιλοπατρία, η γενναιότητα, η αυτοθυσία, η  αγνότητα των προθέσεων, η εντιμότητα και η αποφασιστικότητα του χαρακτήρα, μαζί με το νεαρό της ηλικίας του ενέπνευσαν σπουδαίους λογοτέχνες και καλλιτέχνες, Έλληνες και ξένους.
 
Παραθέτω εις μνημόσυνο του ήρωα και εθνομάρτυρα Μάρκου Μπότσαρη δύο επίκαιρους και σήμερα στίχους του μεγάλου μας ποιητή Ανδρέα Κάλβου από το ποίημά του «Εις Σούλι»:
 
             ...Ω άγγελοι, οπού ετάχθητε
          Φύλακες των δικαίων,
          Της Σελλαιΐδος* σώσατε
          Τα τέκνα και τον Μπότσαρην δια την Ελλάδα...
 
          Ψυχαί μαρτύρων χαίρετε.
          Την αρετήν σας άμποτε
          ΄Να μιμηθώ εις τον κόσμον,
          Και να φέρω την λύραν μου
                     Με σας ΄να ψάλλω.
 
*Η Σελλαιΐς είναι η χώρα των Σελλών, κατοίκων της Δωδώνης της Ηπείρου
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ομιλία στο Bristol για την Ιεραποστολή

 
H ιστορική Ελληνορθόδοξη Κοινότητα Απ. Πέτρου και Παύλου στο Bristol οργανώνει την προσεχή Κυριακή 26^η Μαρτίου τ.έ., σύμφωνα με το εικονίδιο της παρούσας ανάρτησης, ειδική εκδήλωση αφιερωμένη στο εξαιρετικής σπουδαιότητας θέμα: «Ιεραποστολή στην Αφρική»!
 

Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας έχει ως ένα βασικό συστατικό της ιδιοπροσωπίας και της ταυτότητάς της το αγιογραφικό «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη» (Ματθ. 28, 19), το οποίο είναι η κινητήρια δύναμη, η κατηχητική ορμή και ο κύριος μηχανισμός διάδοσης του μηνύματός της.
 
Αυτή τη δυναμική δραστηριότητα της Ορθοδοξίας και την εξωστρεφή έκφρασή της θα παρουσιάσει η αφοσιωμένη Κατηχήτρια της εν λόγω Κοινότητας κα. Ουρανία Τζιμούλη, η οποία γνωρίζει εμπειρικά και έχει προσεγγίσει βιωματικά το εν λόγω θέμα, αφού έχει συμμετάσχει προσωπικά σε ειδικό ταξίδι Ιεραποστολής. Η ομιλία θα διανθιστεί από το σπουδαίο υλικό φωτογραφιών και βίντεο, που η ίδια η ομιλήτρια έχει συλλέξει από την επίσκεψή της στην αφρικανική ήπειρο.
 
Είναι σίγουρο πως η όλη εκδήλωση θα δώσει την ευκαιρία σε όσες και όσους την παρακολουθήσουν να κάνουν, με την αρωγή της εμπνευσμένης παρουσίασης από την διακεκριμένη ομιλήτρια, ένα νοερό ταξίδι στον εύφορο αμπελώνα των έγχρωμων αγγέλων, το οποίο θα ανοίξει σίγουρα τους ορίζοντες της θρησκευτικής κοσμοθεωρίας όλων των συμμετεχόντων.
 

ΟΛΟΙ ΕΥΠΡΟΣΔΕΚΤΟΙ !!!

A homily on Peace - Ομιλία για την Ειρήνη

 

Pan-Orthodox Vespers 2023

 

Στον πρόσφατο Πανορθόδοξο Εσπερινό, στην ρουμανική εκκλησία του Bristol, ο παρών ιστολόγος έδωσε την παρακάτω ομιλία, στην αγγλική γλώσσα:
 

Romanian Orthodox Church Bristol

 

1^st Sunday in Great Lent, Bristol, 5^th March 2023

 
In the Name of the Father and of the Son and of the Holy Spirit. Amen.
 
Reverend Fathers, My dearest Brethren,
 
It is such an important and even more of a sacred opportunity for all of us to gather this evening together and pray in a united Pan-Orthodox Service, where we enjoy the richness of our Holy Orthodox Tradition and we are blessed with the fellowship of our Orthodox brothers and sisters in Christ.
 
For me personally it signifies a great privilege to have been invited to address you at this special occasion, at the beginning of Great Lent, a period of repentance and intensive prayer, having especially in mind that many of our fellow Orthodox Christians, instead of praying together this evening, they are fighting each other, with such a hatred and rivalry.
 

I wish that there was an ordinary and regular kind of way of life, where everything was normal and quiet, and our only concern was how to deal with our spiritual advancement during this sacred Lenten period. In that case, I would have spoken to you tonight about the fasting rule of the Lent, or about the importance of Saturdays and Sundays during Lent, or about the distinctive Liturgical Services of the current period, or even about the women of Lent -a really interesting subject.
 
But, in the present climate I regard such themes to be really a luxury. With the whole past year spent in a distractive war of one Orthodox nation -namely the Russian- attacking another -the Ukrainian-, which is regrettably still on, I thing we need to look into this with our eyes open and try to understand what is actually happening and why this unacceptable state of affairs is still continuing.
 
At the beginning of almost each one of our Orthodox Services we chant what we call The Litany of Peace or Great Litany. The words are quite powerful and put our minds and hearts in the correct place right at the start of our prayer.
 
The Deacon or (in his absence) the Priest chants:
 
In peace, let us pray to the Lord.
 
For the peace from above and for the salvation of our souls, let us pray to the Lord.
 
For the peace of the whole world, for the stability of the holy churches of God, and for the unity of all, let us pray to the Lord.
 
The people respond with “Lord, have mercy”, after each petition.
 

This prayer shows clearly that the Holy Fathers of our Church have given much emphasis and underlined the importance of peace, which they regard as the basis of our prayer endeavours. Without peace we cannot progress in our spiritual life and above all we cannot pray in a way that will be beneficial to us, as well as to those that we share our prayer with.
 
St. Nicholas Kavasilas, commenting on this Litany of Peace, states evidently that:
 
“In this instance the term peace has some kind of a catholic meaning; because the peace is the fruit of all virtues and of all spiritual wisdom. It is not possible for a man to gain perfect peace, if he lacks even a single virtue; but it is necessary that he who would like to possess peace to get to it through all of the other virtues. Peace is a gift of God. Talking about this peace we do not only refer to the peace among us, but also to our inner peace. The benefit that we gain from peace is great, as it is needed in everything. For the troubled mind is quite impossible to come into relationship with God... We are also called to pray for others with kindness. This is why the Priest says: “For the peace of the whole world”. This happens basically because the Christians know that their God is God for all and that as Creator He cares about all”.
 
Unfortunately, for the last year, although we curried on praying with the above verses, we have experienced a terrible war, happening between two Orthodox nations. This hostility and the bitterness that it brings into the lives of our fellow Orthodox brethren that are suffering because of this aggression it is like a sword that pierces the soul of our Church and of every individual member, especially in the areas that the warfare continues without any hope of an immediate end.
 

St. Ignatius of Antioch, teaches us that we should:
 
“Take heed often to come together to give thanks to God and show forth His praise. For when you assemble frequently in the same place, the powers of Satan are destroyed, and the destruction at which he aims is prevented by the unity of your faith. Nothing is more precious than peace, by which all war, in heaven and earth, is brought to an end.”
 
And I repeat:
 
“Nothing is more precious than peace, by which all war, in heaven and earth, is brought to an end.”
 
One may say that we are probably not qualified ourselves to analyse and explain in a more detailed, in a geopolitical, in an historical, or in a military strategic way the current conflict, between the two spiritually and culturally brother nations; but we are certainly allowed and even obliged to pray for them, to call for a PanOrthodox chain of prayer and even to call them, the two nations, to stop immediately all fighting and to try and solve their differences, by means of prayer and of certain spiritual ways, like fasting, like being charitable to each other and by keeping for a while the spiritually productive measure of ascetic silence. 
 

If and when silence prevails there will be inner peace and thus they will allow the Spirit of God to speak to them, to enlighten them and to guide them, in a way that their only way forward with be the Sunrise, the fair Sunrise, the Sunrise which is the essence and a quality of our Risen Lord, the Sun of Righteousness.
 
Thus, their peace will be based on the fixed and immovable cornerstone, which is our Lord Jesus Christ Himself.
 
St. Anatoly of Optina, has clearly stated that:
 
“Wherever God is - there is peace. And the opposite is self-evident: where there is envy, enmity, impatience, self-love - there is the devil. Wherever the devil is - there, everything is ruinous, proud and hostile.”
 
I really think that this quote explains perfectly and in just a few words what is the important elements that we should take care about in this present moment. But we should first of all pause, be silent and listen… listen to the Spirit of God, listen to our own conscience and act accordingly.
 
Let us also remind ourselves of the Beatitudes, which are sayings of Jesus and in actual fact constitute part of the Sermon on the Mount, as it is found in the Gospel of St. Matthew. These are actually eight blessings and the seventh of them is dedicated to peace. It reads:
 

“Blessed are the peacemakers, for they shall be called the children of God” (Mt 5, 9).
 
«The blessed peacemaker is the one who bears witness to Christ and takes up his cross and loses his life for the Lord without fear or anxiety. He is the one who enters every human conflict until the end of time, fortified by the peace of God. He is the one who does not deny the Lord or compromise His truth by the exercise of violence, but bears witness by his own peace in the midst of conflict, the peace which is “not as the world gives” (Jn 14.27). Thus, the peacemaker does not provoke others to irritation or violence, except by the truth and love of his life, and leaves all vengeance to the Lord. He is the one who follows Jesus in overcoming evil only by good» (https://www.oca.org/orthodoxy/the-orthodox-faith/spirituality/the-beatitudes/peacemakers).
 
Our Lord Jesus Christ is named by Prophet Isaiah as the “prince of peace”, (Is 9, 6), who offers generously the peace of God to those who believe in Him.
 
In the Gospel of His beloved disciple, the Word of God declares:
 
“Peace I leave with you; my peace I give to you; not as the world gives do I give to you” (John 14, 27).
 
Reverend Fathers, Dear Brothers and Sisters,
 
Let us make peace a priority theme in our Lenten prayer this year and let us pray to our Holy God to grand to us His sacred peace, pacify the spirits and calm the hearts of all our brethren who are at this time under the influence of the demonic forces of violence and war.
 

I would like to finish my humble words by quoting His Beatitude Archbishop Anastasios of Tirana, Durrës and All Albania, one of my eminent Professors at the University of Athens, who has eloquently and movingly declared that:
 
"Ultimately I am convinced that the opposite of peace is not war but self-centeredness - the individual, the collective, the national, the tribal."
 
And the Archbishop continues:
 
"Egocentrism enlists the various forms of violence, which kill peaceful coexistence in various ways. This is the instigator and fueler of major or minor conflicts and it ceaselessly renews hatred".
 
Then he concludes by boldly stating that:
 
"The antidote to self-centeredness is not general advice, nor the various laws and state mechanisms of repression, but the strengthening of love, which is not limited by borders, prejudices or other discriminations and in this matter a healthy religious conscience is called upon to contribute".
 
My Brethren,
 
“May the peace of God which transcends all understanding, guard our hearts and our minds in Christ Jesus” (Philippians 4:7).
 
Amen.