Friday, 28 February 2025

Τέμπη 28-2-2023

 
Ταξιδιώτες Άγγελοι, πουλιά φευγάτα, ζωντανές αγκαλιές από πάντα και για πάντα. Οι φωνές τους θα ακούγονται αηδόνια στο ξημέρωμα, θα σβήνουν στα σκοτάδια.
 

"Η δικαιοσύνη δεν έρχεται μόνη της, δεν έχει πόδια. Εμείς θα τη σηκώσουμε στους ώμους μας και θα τη φέρουμε."
- Νίκος Καζαντζάκης

 
«Είμαι μια μάνα που θρηνώ. Θρηνώ και ας μην έχω χάσει το δικό μου παιδί στα Τέμπη. Έχασα όμως τους συμμαθητές της κόρης μου, τους αυριανούς της συναδέλφους, τους ανθρώπους που έκαναν και το δικό μου παιδί καλύτερο άνθρωπο.


Εικοσάρηδες γεμάτους όνειρα, γεμάτους σεβασμό, ήθος, αξιοπρέπεια και μεγαλείο ψυχής. Παιδιά που ποτέ δεν είδαν τον διπλανό τους ως μετανάστη, ως γκει, ως πλούσιο, ως φτωχό, αλλά μόνο σαν άνθρωπο. Παιδιά που σπουδάζουν με λίγα ή που δουλεύουν για να σπουδάσουν “γιατί η μαμά και ο μπαμπάς τα βγάζουν δύσκολα πέρα”.

 
Αυτό σου λένε οι σημερινοί 20αρηδες και σε πονάνε. Άνθρωποι! Αυτή η γενιά των σημερινών 20αριδων είναι άνθρωποι. Πολύ καλύτεροι από εμάς που δυστυχώς δε τους κρατήσαμε ασφαλείς και δεν τους επιτρέψαμε να έχουν αυτό που τους αξίζει. Γιατί; Ποιοι είμαστε εμείς; Ποιοι είναι αυτοί που προκαλούν τόσο πόνο;”

Thursday, 27 February 2025

Η Δύση και η Ορθόδοξη Ευρώπη - 4

 
Μέρος Δ΄ - Εκτός Δύσης η Ελλάδα, κατά Χάντινγκτον
 

Για την Ελλάδα, που όταν γραφόταν το βιβλίο του για τη σύγκρουση των Πολιτισμών από χρόνια ήταν μέλος της Ε.Ε., ο Χάντινγκτον, κάνει ιδιαίτερα αρνητική έως και εχθρική μνεία. Σημειώνει:
 
«Η Ελλάδα δεν αποτελεί μέρος του δυτικού πολιτισμού, αλλά υπήρξε η πατρίδα του κλασικού πολιτισμού, ο οποίος υπήρξε, με τη σειρά του, σημαντική πηγή του δυτικού πολιτισμού… Σε αντίθεση με τους Σέρβους, τους Ρουμάνους ή τους Βουλγάρους, η ιστορία τους εκτυλίσσεται μαζί με την ιστορία της Δύσης. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα αποτελεί εξαίρεση ως ορθόδοξος ξένος στους δυτικούς οργανισμούς. Δεν υπήρξε ποτέ ένα εύκολο μέλος ούτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά ούτε και για το ΝΑΤΟ και δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στις αρχές και τα ήθη και των δύο… Η συμπεριφορά της Ελλάδας ως προεδρεύουσας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 1994, εξόργισε τα άλλα μέλη και οι αξιωματούχοι της Δυτικής Ευρώπης χαρακτήρισαν λάθος το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μέλος της.
 
Στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο, η πολιτική που ακολουθούσε η Ελλάδα απέκλινε σημαντικά από αυτή της Δύσης. Το εμπάργκο κατά της Μακεδονίας (Σημ. γρ. Έτσι αποκαλεί την ΠΓΔΜ) αποδοκιμάστηκε δυναμικά από τις δυτικές κυβερνήσεις και είχε αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ζητήσει παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Όσον αφορά τη σύγκρουση στην πρώην Γιουγκοσλαβία, η Ελλάδα διαχώρισε τη θέση της από τις πολιτικές των σημαντικότερων δυτικών δυνάμεων, υποστήριξε ενεργά τους Σέρβους και παραβίασε κραυγαλέα τις κυρώσεις που είχαν επιβάλει τα Ηνωμένα Έθνη εναντίον των Σέρβων… Επίσης η Ελλάδα μελετούσε με τη Ρωσία την πιθανότητα να φέρει πετρέλαιο από τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία στη Μεσόγειο μέσω ενός ελληνοβουλγαρικού αγωγού, παρακάμπτοντας την Τουρκία και άλλες μουσουλμανικές χώρες» (Αυτ. σελ. 223-224).
 
Η πολιτική μας ηγεσία, με πρωθυπουργό των Κώστα Καραμανλή, αντιμετώπισε με αξιοπρέπεια και σταθερότητα, στη Διάσκεψη Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι και στο Μακεδονικό ζήτημα, την εκ μέρους του Προέδρου των ΗΠΑ Τζ. Μπους επίθεση σε βάρος της εθνικής μας οντότητας, του δικαίου  και της ιστορικής αλήθειας και προστάτευσε με επιτυχία τα καλώς εννοούμενα συμφέροντά μας. Πρόβαλε βέτο στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και συνέχισε τη διαδικασία για την προμήθεια της χώρας με φθηνό φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Αντίθετα ο Χάντινγκτον έδειξε την ολοκληρωτική νοοτροπία της Δύσης και έτσι ακουσίως εξήγησε τη μεθόδευσή Της για την απομάκρυνση  του Κ. Καραμανλή από την πολιτική ηγεσία της χώρας  και την άνοδο στην εξουσία ηγεσιών που με μεθόδους ήκιστα δημοκρατικές ικανοποίησαν τις βουλήσεις Της (Βλ. σχ. βιβλίο Μαν. Κοττάκη «Οι απόρρητοι φάκελοι Καραμανλή» Εκδ. Οργαν. Λιβάνη, Αθήνα, 2021). Έπειτα χάθηκαν και θα   χαθούν οι ηγεσίες αυτές, αλλά οι μεθοδεύσεις τους μένουν ως χαίνουσες πληγές στον Ελληνισμό και στην περιοχή…  
 
Ως προς τη Σερβία, η χώρα ανηλεώς επλήγη από το ΝΑΤΟ, το οποίο δια της βίας και θυσιάζοντας αθώους ανθρώπους προώθησε προβληματικές λύσεις σε αυτήν. Τότε οι Έλληνες εδείξαμε ότι είμαστε απέναντι από την αδικία και τη βία και βοηθήσαμε, όσο μπορούσαμε τον Σερβικό λαό που υπέφερε. Και στη Σερβία η Δύση υποστήριξε το Ισλάμ και την Τουρκία σε βάρος των Χριστιανών. Όχι φυσικά χάριν του δικαίου, αλλά χάριν των γεωπολιτικών συμφερόντων της.
 
Είναι παράλογο που ο Χάντινγκτον και όσοι έχουν ή εκφράζουν τις ιδέες του, ταυτίζουν τον Ελληνισμό με το Ισλάμ, το οποίο (Άραβες, Οθωμανοί και Τούρκοι) αντιμετώπισε επί 800 περίπου χρόνια, το υπέφερε για 400 χρόνια και το αποτίναξε πριν από 200 χρόνια και που πάντα μας απειλεί. Βεβαίως η αντιπάθεια της Δύσης προς τον Ορθόδοξο Ελληνισμό δεν είναι κάτι το νέο. Μία από τις αποδείξεις είναι η 4η Σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από τους Φράγκους. Γράφει στην εισαγωγή του βιβλίου του Μίλερ ο Άγγελος Φουριώτης: «Αυτό που λεγόταν Σταυροφορία εναντίον των απίστων ήταν προγραμματισμένη ενέργεια για πλιάτσικο, το πλέον άγριο που γνώρισε ο κόσμος, το πλέον ευλογημένο από τον Πάπα. Φυσικά η επίσημη Ευρώπη αλλιώς δείχνει τα πράγματα…» (William Miller «Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα (1204-1566), Εκδ. «Ελληνικά Γράμματα», Β΄ Εκδ. Αθήνα, 1990, σελ. 25).
 
Επίσης στον 13ο αιώνα ο Πάπας εκμεταλλευόμενος τη δυσχερή θέση της Αυτοκρατορίας εκβιάζει τον Μιχαήλ Παλαιολόγο να επιβάλλει την υποταγή των Ορθοδόξων σε αυτόν. Ο Μιχαήλ συνέταξε προσωπική «Ομολογία πίστεως» επί τη βάσει των προβαλλομένων παπικών αξιώσεων, αλλά ο πάπας Κλήμης Δ΄ δεν δέχθηκε την Ομολογία του Αυτοκράτορος και απέστειλε λατινική ομολογία πίστεως, την οποία απαίτησε να υπογράψει ο αυτοκράτορας και να δεχθούν οι Ορθόδοξοι Επίσκοποι. Η απαίτηση του Πάπα δεν έγινε δεκτή. Αυτός συνέχισε να πιέζει τον Αυτοκράτορα και αυτός τους Ορθοδόξους Επισκόπους, εκ των οποίων οι περισσότεροι έμεναν σταθεροί στην άρνηση τους προς τα αιρετικά που επιδίωκε να τους επιβάλει ο Πάπας, ο οποίος συνεκάλεσε Σύνοδο, το 1274, στη Λιόν. Σε αυτήν οι κληρικοί και λαϊκοί απεσταλμένοι του Μιχαήλ Παλαιολόγου, για λόγους πολιτικής σκοπιμότητος, όπως είπε ο ίδιος, αποδέχθηκαν την υποταγή στον Πάπα και στα όσα εκείνος πρέσβευε. Η αντίδραση ήταν γενική στην Αυτοκρατορία. Οι προσπάθειες και οι διωγμοί κατά των Ορθοδόξων από τον Αυτοκράτορα και τον ενωτικό Ιωάννη Βέκκο, που επέβαλε ως Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, δεν πέτυχαν. Οι αξιώσεις του Πάπα να αποδεχθούν οι Ορθόδοξοι κληρικοί να ορκιστούν πίστη σε αυτόν απορρίφθηκε.
 
Η νέα ενωτική παπική επίθεση συνέβη στο λυκόφως της Αυτοκρατορίας, με τη Σύνοδο Φεράρας - Φλωρεντίας (1438 - 1439). Και αυτή απέτυχε, παρά τις αφόρητες πιέσεις του Βατικανού και των ηγεμόνων της Δυτικής Ευρώπης από τη μία πλευρά και την προ των θυρών της Βασιλεύουσας απειλή των Οσμανιδών από την άλλη. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, στη δυσχερέστατη θέση που βρισκόταν η αυτοκρατορία στην εσχάτη του απελπισία πίστεψε  ότι η Ένωση θα έφερνε τη βοήθεια από τη Δύση και την απόκρουση των Οθωμανών… Στις 12 Δεκεμβρίου 1452 ο απεσταλμένος του Πάπα καρδινάλιος Ισίδωρος τέλεσε λειτουργία στην Αγία Σοφία παρουσία του αυτοκράτορος και άλλων αξιωματούχων και αναγνώσθηκε ο «Όρος» ενώσεως της Φλωρεντίας, με την προσθήκη ότι «είναι προσωρινή λύση μέχρι να απωθηθεί ο τουρκικός κίνδυνος, οπότε το όλο ζήτημα της ενώσεως θα αναθεωρείτο». Την 29η Μαΐου 1453 η Βασιλεύουσα έπεσε χωρίς βοήθεια από τη Δύση και η άνοδος στον Πατριαρχικό θρόνο του Γενναδίου Σχολαρίου έκλεισε οριστικά κάθε συζήτηση για υποταγή των Ορθοδόξων στον Πάπα (Σημ. Τα στοιχεία για τις εκ μέρους του Παπισμού προσπάθειες να υποταγεί η Ορθόδοξη Εκκλησία σε αυτόν κατά την περίοδο 1054-1453 προέρχονται από το πόνημα του καθηγητού Βλ. Φειδά «Θεολογικός διάλογος Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από του σχίσματος μέχρι της Αλώσεως», Αθήναι, 1977).
 
Όμως η επιδίωξη του Πάπα για υποταγή των Ορθοδόξων δεν σταμάτησε έως και τις ημέρες μας. Για τον σκοπό αυτό από τον 16ο αιώνα οργάνωσε την Ουνία στην Ανατολική Ευρώπη, ως δούρειο ίππο στην Ορθοδοξία.  Αν ο Ελληνισμός είχε υποταγεί στον Πάπα, όπως οι Πολωνοί, οι περί το Λβοφ Ουκρανοί, οι Κροάτες, οι Σλοβένοι, οι Λιθουανοί και άλλοι, και είχε απεμπολήσει την Αλήθεια και την πολιτιστική του κληρονομιά θα ανήκε στη Δύση και θα ακολουθούσε τις επιταγές των ηγετών της, θεωρώντας τες ως σωστές και δίκαιες…  
 
Το ζήτημα της επιχείρησης ξεριζώματος της ταυτότητάς μας περιγράφει με ενάργεια ο Λευκάδιος ιστοριοδίφης Σπυρίδων Ζαμπέλιος (1815-1881) στο εξαιρετικό πόνημά του «Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος, εκδοθέντα μετά μελέτης ιστορικής περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού» (Κέρκυρα, τυπογραφείο Ερμής, 1852, σελ. 503 - 504. Ανατύπωση υπό Βιβλιοπ. Διονυσίου Νότη Καραβία, Αθήνα 1986):
 
«Τα εθνικά στοιχεία συνεβουλεύθησαν:
 
Οφείλει το γένος των Ελλήνων, παραιτούμενον των περί ορθοδοξίας αξιώσεών του και επί σκοπώ να διαφυλαχθή από τους άκρους κινδύνους, να στρέψη όμμα συνδιαλλακτικόν προς την Δύσιν, να παραδεχθή τον Παπισμόν, να συγχωνευθή μετά των εσπερίων εθνών, να απολέση την αρχαιόγονον φύσιν του, να εξουθενηθή εις τον ωκεανόν των δυτικών εθνικοτήτων, να αποταχθή τη αυθεντία του παρελθόντος, να απεκδυθή της ιστορικής ηγεμονίας του και ταύτα πάντα χωρίς της βεβαιότητος ότι θέλει σωθή από της ημέραν παρ΄ ημέραν αναβαινούσης βαρβαρικής πλημμύρας; Ή μάλλον, ρέπον προς τούτον τον βάρβαρον, επειδή ταχέως ή βραδέως ο βάρβαρος μέλλει να νικήσει, οφείλει προς τούτον μεν να παραχωρήσει την αυτονομίαν, τον βυζαντινόν θρόνον, την πολιτείαν, εις εαυτό δε να φυλάξη την κατοχήν του θρησκεύματος, ως παλλάδιον εντός του οποίου ήθελε καταφύγει και κρυφθή ο σπόρος της πολιτικής ελευθερίας; - Εις άλλας λέξεις, τί μέλλει να δώση βοράν εις τον της Ανάγκης αδυσώπητον δράκοντα; Την ύλην ή το πνεύμα; Να δώση το θρήσκευμα και την εν τω θρησκεύματι περιεχομένην μέλλουσαν αναγέννησιν προς τους Δυτικούς, ή να παραδώσει το μεσαιωνικόν ατελέστατον πολίτευμα προς τους διαδόχους του Οτμάνου;… Δεν εννόησαν και δεν εξετίμησαν εισέτι οι Ευρωπαίοι την αληθινήν φύσιν του περί Ενώσεως ζητήματος, διότι δεν εγνώρισαν εισέτι καλώς την φύσιν και την αποστολήν της Ορθοδοξίας. Διότι δεν εννόησαν ότι δόγμα θρησκευτικόν, οίον το Ελληνικόν, είναι όρος της του έθνους ατελευτησίας, είναι αυτό εκείνο το έθνος».
 
Του Χάντινγκτον προηγήθηκε στον ανθελληνισμό ο Άγγλος ιστορικός και οπαδός του διαφωτισμού Έντουαρντ Γκίμπον (1737-1794). Γράφει ο Ζαμπέλιος στο άλλο πολύ σημαντικό βιβλίο του «Βυζαντιναί μελέται», (Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1857, σελ. 36 - Ανατύπωση Βιβλ. Νότη Καραβία, 1976):
 
«Ο Γίββων, εκ του οποίου ακόμη και σήμερον η Ευρώπη αντλεί τας περί μεσαιώνος μας γνώσεις και κρίσεις της, ο υπέρτατος ούτος δικαστής 22 αιώνων εθνικής ημών υπάρξεως, κέντρον της μεσαιωνικής Ελλάδος έθεσε την αυτοκρατορικήν αυλήν… Τίς ο μη θαυμάζων εν τω βιβλίω του την πολυμάθειαν, τον ακούραστον ζήλον, την λατρείαν της ελευθερίας και της αρχαίας αρετής! Και όμως η συγγραφή αυτή όζει κάτι το γαιώδες και επιτύμβιον, αναμιμνήσκον την πένθιμον μούσαν του Τακίτου… Την ολοσχέρειαν του απεικονίσματος, την ψυχολογίαν της πολιτείας, το αίσθημα, την πίστιν, τας απορρήτους του αιώνος ροπάς, τον μύχιον, ενί λόγω, της Νεοελληνικής υπάρξεως οργανισμόν, ταύτα ούτε καν υπώπτευσεν ο διαμαρτυρόμενος λόγιος της ΙΗ΄εκατονταετηρίδος».
 
Απάντηση στις αντιλήψεις του Χάντινγκτον για τον Ελληνισμό δίνει και ο γνωστός λογοτέχνης Γιώργος Θεοτοκάς (1906-1966):
 
«Σήμερα μπορεί να πει κανείς ότι το νέο ελληνικό έθνος έχει ενηλικιωθεί. Δυό παγκόσμιοι πόλεμοι, που το στροβίλισαν και το έφεραν στο κέντρο των μεγάλων γεγονότων της ευρωπαϊκής Ιστορίας, του έδωσαν εμπειρία της ζωής του καιρού μας και ψυχική ωριμότητα. Αισθάνεται ότι ανήκει στην Ευρώπη, ότι ζυμώθηκε μαζί της με τρόπο που δεν μπορεί πια να χωρίσει από αυτήν. Δεν δέχεται όμως να απαρνηθεί τους θησαυρούς των παραδόσεων που του χάρισαν οι αιώνες. Ζητάει να ισορροπήσει εντός του το παρελθόν και το παρόν. Μέσα στην κοινότητα και την ενότητα της ευρωπαϊκής ζωής, θέλει να διατηρήσει την ξεχωριστή φυσιογνωμία που του χάρισαν οι αιώνες, την εθνική του ιδιοτυπία, το πνεύμα του τόπου του, αυτή την ιδιαίτερη γεύση του κόσμου, αυτή την αίσθηση της ζωής και της ελευθερίας που νιώθει κανείς στα ελληνικά ακρογιάλια και στα ελληνικά βουνά» (Γιώργου Θεοτοκά «Πολιτικά κείμενα», Εκδ. Ίκαρος, Αθήνα, 1976, σελ. 34 - από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα).
 
Ο Ελληνισμός  στη σύγχρονη ιστορία του, από το 1827 και μετά, έχει υποστεί πολλά και εξακολουθεί να υφίσταται από τους Δυτικούς «φίλους» και «συμμάχους» του. Ελάχιστοι ήσαν οι πολιτικοί ηγέτες που κράτησαν την αξιοπρέπεια της χώρας έναντι των απαιτήσεων των ισχυρών της Δύσης. Γενικά μας θεωρούν άθυρμα τους. Το ζήσαμε  στα σημαντικά γεγονότα της ιστορίας μας: όταν καθορίστηκαν τα σύνορα της χώρας μας, όταν συνέβαλαν στη δολοφονία του Κυβερνήτη Καποδίστρια, όταν μας επέβαλαν αλλογενή και ετερόδοξο ηγεμόνα, όταν, κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου, για να επιβάλλουν τη θέλησή τους, Άγγλοι και Γάλλοι έθεσαν επί τρία χρόνια (1854-1857) υπό τον έλεγχό τους  την Αθήνα, όταν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μας συμπεριφέρθηκαν με αγνωμοσύνη, μας  εγκατέλειψαν στη Μικρά Ασία και συνεργάστηκαν με τον Κεμάλ, που τους πολέμησε, όταν μας επέβαλαν να εγκαταλείψουμε την Βόρειο Ήπειρο, όταν, παρά τις θυσίες μας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν έδωσαν την αυτοδιάθεση στους Κυπρίους αδελφούς μας, όταν επέβαλαν τη δικτατορία των συνταγματαρχών, όταν ανέχθηκαν ή και συνετέλεσαν στην εισβολή του Αττίλα στην πολύπαθη Μεγαλόνησο, όταν μας επέβαλαν το ψευδεπίγραφο κράτος των Σκοπίων, όταν ανέχονται τις προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο…  
 
Η υποτιμητική για την Ελλάδα στάση των συμμάχων και εταίρων μας, καθώς και η συμβιβαστικότητα των ηγητόρων μας  έχει αποθρασύνει τους  γείτονες μας Τούρκους, αλλά και τους Σκοπιανούς! Ο πρωθυπουργός τους Χρίστιαν Μίτσκοσκι ευρεθείς πρόσφατα στο Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ και απευθυνόμενος στο εκεί  φανατισμένο πλήθος, που εδώ και δεκαετίες προπαγανδίζει το ψέμα για τη Μακεδονία, είπε ότι «το μακεδονικό ζήτημα είναι άλυτο και υπαρκτό» (Βλ. «Καθημερινή», 24/1/2025, σελ. 6). Το ελληνικό Υπουργείο των Εξωτερικών απάντησε ότι η δήλωση του πρωθυπουργού της γειτονικής χώρας αποτελεί πρόκληση για την Ελλάδα, «επιχειρώντας να επαναφέρει στο προσκήνιο ένα ζήτημα το οποίο έχει επιλυθεί, ως γνωστόν, οριστικά και αμετάκλητα». Η απάντηση δείχνει ότι η σημερινή Κυβέρνηση, παρά τα όσα ως αντιπολίτευση υποστήριζε, έχει αποδεχθεί το επιβληθέν από τους ισχυρούς συμμάχους μας ψέμα για τη Μακεδονία και δείχνει πως βρίσκεται σε θέση άμυνας έναντι της επιθετικότητας του κ. Μίτσκοσκι και της κυβέρνησής του! Το σωστό, με βάση το δίκαιο, την αλήθεια και το καλώς εννοούμενο συμφέρον του Ελληνισμού, θα ήταν η Κυβέρνηση να σηκώσει το γάντι στον κ. Μίτσκοσκι και να δηλώσει ότι ούτε η Ελλάδα αποδέχεται τη Συμφωνία των Πρεσπών και, ότι δέχεται να επιστρέψει  στο status quo ante και να αρχίσουν από την αρχή συνομιλίες.
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Wednesday, 26 February 2025

Όπου Χριστός εκεί και ο Παράδεισος


Άμα ο άνθρωπος αισθάνεται εντός του τον Θεό, είναι ήδη στον         
                παράδεισο, γιατί όπου είναι ο Θεός εκεί είναι και η Βασιλεία
                                    του Θεού, εκεί και ο παράδεισος.
(Αγ. Ιουστίνος Πόποβιτς)


Ξενύχτησα στην πόρτα σου και σιγοτραγουδώ
Εδώ είναι ο παράδεισος κι η κόλαση εδώ…
 
Ωραίο άσμα, με την φωνή της αξέχαστης Βασιλικής… Η γνωστή Θεολογία των τραγουδιών… Πόσα πνευματικά μηνύματα δεν περνούν (ανάλογα με την προαίρεση κάθε ακροατή) οι στίχοι των τραγουδιών. Είτε θετικά, είτε αρνητικά! Ανάλογα με τι αυτιά το ακούει κανείς, έτσι και το εισπράττει. Γιατί αν το ακούσει με απονεκρωμένη την πνευματική ακοή, θα ηχήσει τότε ένα διαφορετικό… Φάγωµεν και πίωµεν αύριον γαρ αποθνήσκοµεν… και θα συνεχίσει ξέφρενα να γλεντάει τη ζωή αφού όλοι δυο μέτρα παίρνουν γη… Άλλος όμως μπορεί να  ακούσει και κυρίως να βιώσει, εκείνο που έλεγε ο Άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος,  πως αν δε δεις τον Χριστό από αυτήν τη ζωή δεν θα τον δεις και στην άλλη… Από εδώ αρχίζουμε να ζούμε την κόλαση ή τον Παράδεισο. Και είμαστε εμείς, ως αυτοκατάκριτοι, που κοινοποιούμε στην ψυχή μας την έξωσή της, αφού πριν και πάλι εμείς αποκλειστικά, με το δικό μας χέρι έχουμε συντάξει την ετυμηγορία για την καταδίκη μας… Αυτοί που βιώνουν από εδώ τον Παράδεισο, θα μας διαβεβαιώσουν ότι τώρα θα αποφασίσουμε για το τι θα ζήσουμε και στο εδώ και στο επέκεινα…
 
Πολλοί στις μέρες μας συμφωνούν (έτσι νομίζουν τουλάχιστον) με αυτό που έγραψε ο Άγιος Ιουστίνος και λεν ότι εγώ αισθάνομαι εντός μου τον Θεό και μάλιστα τον κοινωνώ τακτικά… Και αν τους πεις ότι η έκτρωση είναι φόνος, θα σε πουν επικίνδυνο αναχρονιστή, που δεν σέβεται το δικαίωμα του συνανθρώπου του. Αν τους πεις ότι η αφαίρεση οργάνων από άνθρωπο που ο Κυριεύων σε ζωή και θάνατο Θεός κρατά ακόμα στη ζωή, είναι επίσης έγκλημα θα σε πουν άσπλαχνο και ανοικτίρμονα, που δεν σκέφτεσαι όσους θα σωθούν… Και πάλι ο Θεός που πιστεύουν και κοινωνούν, μπαίνει στο περιθώριο,  στην άκρη, παρατηρητής και αμέτοχος, δίχως δύναμη να πράξει το υπέρλογο.
 
Τελικά, μάλλον εντός δεν είναι ο Θεός, αλλά κάποιος που αρέσκεται στο να Τον αντιποιείται... Και μάλλον ένθεος και πιστός, είναι εκείνος που με φιλότιμο προσπαθεί να εφαρμόσει στο ακέραιο την Αλήθεια του Ευαγγελικού λόγου. Δεν είμαστε σίγουρα όλοι ΕΜΕΙΣ (με πρώτο τον γράφοντα) που έχουμε έναν Θεό στα μέτρα μας, όλοι ΕΜΕΙΣ που προσπαθούμε να βολευτούμε και καθησυχάζοντας τη συνείδησή μας, επιδεικνυόμαστε ως πιστεύοντες αλλά με μέτρο, λογική και κυρίως ανθρωπαρέσκεια… Κάθε άνθρωπος έλεγε ο Τερτυλλιανός, (αλιευμένο από ομίλημα του π. Αθανασίου Μυτιληναίου) έχει φύσει Χριστιανική ψυχή! Και είναι προορισμένη αυτή η ψυχή να ζήσει από εδώ τον ετοιμασμένο και για εκείνην Παράδεισο… Και ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, έλεγε σε μια από τις χιλιάδες επιστολές του, κάτι αληθινά συνταρακτικό και συναφές. Ότι δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να αμαρτάνεις και να μην το αισθάνεσαι… Απονεκρωμένη η ψυχή σου ζει από εδώ την απουσία του Φωτός. Στο εκεί το Φως που άλλους θα καταυγάζει εσένα  θα σε καίει… Μη γένοιτο!
 
Νώντας Σκοπετέας

Tuesday, 25 February 2025

Η Δύση και η Ορθόδοξη Ευρώπη - 3

 
Μέρος Γ΄- Από την περίοδο του ψυχρού πολέμου στο σήμερα
 

Τα χρόνια 1945 - 1990 ήσαν τυραννικά για τους κατοίκους της Σοβιετικής Ένωσης και των χωρών δορυφόρων της, στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Η όποια αντίδραση στο κομμουνιστικό ολοκληρωτικό καθεστώς καταστελλόταν με την βία, με διώξεις, με εγκλεισμούς σε ψυχιατρεία και σε γκουλάγκ, με φόνους. Νέφος οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι νεομάρτυρες, που διώχθηκαν για την πίστη τους και μόνο. Το 1990 ήρθε η κατάρρευση του απάνθρωπου συστήματος χωρίς να ανοίξει μύτη. Είναι ένα τεράστιου μεγέθους ιστορικό γεγονός να καταρρεύσει σε ελάχιστο χρόνο και να εξατμιστεί ένα σιδερόφρακτο ολοκληρωτικό σύστημα, του οποίου οι ηγέτες διέθεταν οπλικά συστήματα τρομακτικών δυνατοτήτων.
 
Η διάλυση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη ήταν μια νίκη της φιλελεύθερης ιδεολογίας και έφερε ικανοποίηση σε όσους πίστευαν και αγωνίστηκαν γι’ αυτήν. Ο τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ τιμήθηκε το 1990 με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης και είχε σχέσεις θερμές με όλους τους ηγέτες της Δύσης, από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ρέιγκαν έως τους Γερμανούς πολιτικούς, που του πίστωναν την ενοποίηση της Γερμανίας. Στις 25 Δεκεμβρίου 1991 παραιτήθηκε από Πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ και της Σοβιετικής Ένωσης και την επόμενη ημέρα το Ανώτατο Σοβιέτ κήρυξε επίσημα τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την κατάλυση του κομμουνιστικού καθεστώτος.
 
Το γεγονός έφερε ευφορία σε όλους τους λαούς, των, έστω με ατελές δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης, χωρών και ανάσα ελευθερίας και ελπίδα στους λαούς των πρώην κομμουνιστικών χωρών. Εκλείψαντος του αντίπαλου δέους εξέλιπε και ο ψυχρός πόλεμος νόμιζε η διεθνής κοινή γνώμη. Την απόφαση αυτή εξέφρασε ο Φράνσις Φουκουγιάμα στο βιβλίο του «Το τέλος της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος», που κυκλοφορήθηκε στα αγγλικά το 1992, και ήταν ανάπτυξη του άρθρου που είχε γράψει με τον ίδιο τίτλο στο περιοδικό “The national interest”, το καλοκαίρι του 1989. Στο βιβλίο του υποστηρίζει ότι σε εκείνα τα χρόνια είχε αναδυθεί σε παγκόσμια κλίμακα μια σημαντική καθολική ομολογία περί της ορθότητας της φιλελεύθερης δημοκρατίας ως συστήματος διακυβέρνησης, καθώς αυτή υπέταξε τις αντίπαλες ιδεολογίες, όπως είναι η κληρονομική μοναρχία, ο φασισμός και ο κομμουνισμός. Και, ακόμη παραπέρα, υποστήριξε ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία μπορεί να αποτελεί το ακροτελεύτιο σημείο  της ιδεολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας και επομένως την τελική μορφή της ανθρώπινης διακυβέρνησης, έτσι ώστε να συνιστά «το τέλος της ιστορίας» (Σημ. Στην Ελλάδα το βιβλίο κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις Νέα Σύνορα - Α.Α. Λιβάνη το 1993. Το αναγραφόμενο απόσπασμα βρίσκεται στη σελ. 13).
 
Επί πλέον ευοίωνο στοιχείο ήταν ότι μετά την τρομοκρατική επίθεση ισλαμιστών στους διδύμους πύργους, την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους ευχαρίστησε τον Πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν για την στήριξή του και δεσμεύθηκαν για την ανάληψη κοινής προσπάθειας  πάταξης της τρομοκρατίας… Οι ΗΠΑ, παρά το κτύπημα, ήταν παντοδύναμη και η Ρωσία συνεργάσιμη. Τί άλλο θα μπορούσε να θέλει ο κόσμος; Και όμως από την ιστορία αποδεικνύεται το ακόρεστο στις βουλήσεις των ισχυρών δυνάμεων. Το επισημαίνει ο Νικολό Μακιαβέλι στον «Ηγεμόνα» του, στις αρχές του 16ου αιώνα: «Η επιθυμία της κατάκτησης είναι, πράγματι, ένα φαινόμενο πολύ φυσικό και σύνηθες, και πάντα, όταν οι άνθρωποι μπορούν να το κάνουν επαινούνται ή δεν κατακρίνονται…» (Νικολό Μακκιαβέλι «Ο ηγεμόνας», Εκδ. Πατάκη, 19η έκδ., 2007, Μεταφρ. Μαρίας Κασωτάκη, σελ. 28).  
 
Στο βιβλίο του «Ποιοι είμαστε;» (Σημ. Εκδόθηκε στις ΗΠΑ το 2004 με τον τίτλο «Who are we?» και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις «Λιβάνη», με τον προαναφερθέντα τίτλο, το 2005) ο γνωστός Αμερικανός καθηγητής γεωπολιτικής των πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Κολούμπια Σάμιουελ Χάντινγκτον (1927-2008) σημείωσε:
 
«Η ανάδυση της Αμερικής ως της μόνης υπερδύναμης στον κόσμο είχε παράλληλο αντίκτυπο και στους συντηρητικούς… Στην αρχή της νέας χιλιετίας οι συντηρητικοί αποδέχθηκαν και υιοθέτησαν την ιδέα μιας αμερικάνικης αυτοκρατορίας και τη χρήση της αμερικανικής ισχύος  για την αναδιαμόρφωση του κόσμου με βάση τις αμερικανικές αξίες.
 
Έτσι η ιμπεριαλιστική παρόρμηση τροφοδοτήθηκε από την πίστη στην υπεροχή της αμερικανικής δύναμης και στην οικουμενική εφαρμογή των αμερικανικών αξιών. Υποστηρίχθηκε ότι η ισχύς της Αμερικής υπερέβαινε κατά πολύ των άλλων μεμονωμένων εθνών και ομάδων εθνών και άρα η Αμερική είχε την ευθύνη να επιβάλει την τάξη και να αντιμετωπίσει το κακό σε όλον τον κόσμο. Σύμφωνα με την (Σημ. γρ.  Κατά τις ΗΠΑ) οικουμενική αντίληψη, οι άνθρωποι των άλλων κοινωνιών κατά βάση έχουν τις ίδιες αξίες με τους Αμερικανούς, ή, εάν δεν τις έχουν, θέλουν να τις ασπαστούν, ή εάν δεν θέλουν να τις ασπαστούν κρίνουν λανθασμένα για το τί ωφελεί την κοινωνία τους και οι Αμερικανοί έχουν την ευθύνη να τους πείσουν ή να τους πειθαναγκάσουν να ενστερνιστούν τις οικουμενικές αξίες που εγκολπώνεται η Αμερική. Σε έναν τέτοιο κόσμο η Αμερική χάνει την ταυτότητά της ως έθνος και γίνεται η κυρίαρχη συνιστώσα μιας υπερεθνικής αυτοκρατορίας» (Σελ. 499-500).
 
Πριν από το βιβλίο αυτό ο εν λόγω Αμερικανός καθηγητής είχε εκδώσει το βιβλίο «Η σύγκρουση των πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης» (Σημ. Στις ΗΠΑ κυκλοφορήθηκε το 1996 και η πρώτη έκδοση στην Ελλάδα το 1998, από τις εκδόσεις Terzo Books- Άρης Τερζόπουλος). Το βιβλίο προκάλεσε εντύπωση παγκοσμίως, γιατί έλεγε ότι η Δύση και η Ευρώπη τελειώνουν εκεί που τελειώνει η δυτική Χριστιανοσύνη και αρχίζει η Ορθοδοξία και το Ισλάμ. Στον χάρτη που παρουσιάζει στο βιβλίο του, περιγράφει τα σύνορα της Ευρώπης και της Δύσης με την Ορθοδοξία, που την ταυτίζει με το Ισλάμ, ως εξής:
 
«Ξεκινάνε από τα σύνορα Φινλανδίας και Ρωσίας και μεταξύ των Βαλτικών χωρών (Εσθονίας, Λετονίας, Λιθουανίας) και της Ρωσίας, περνάνε μέσα από την Ουκρανία διαχωρίζοντας την ουνιτική δύση από την ορθόδοξη ανατολή, συνεχίζουν την πορεία τους μέσα από τη Ρουμανία χωρίζοντας την Τρανσυλβανία με τον ουγγρικής καταγωγής ρωμαιοκαθολικό πληθυσμό της… Από την υπόλοιπη Ευρώπη, προχωρούν μέσα από την πρώην Γιουγκοσλαβία, διαχωρίζοντας τη Σλοβενία και την Κροατία από τις άλλες (Ορθόδοξες δημοκρατίες)… Αυτή η συνοριακή γραμμή αντιπροσωπεύει τα πολιτιστικά σύνορα της Ευρώπης και στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο τα πολιτικά και οικονομικά σύνορα».
 
Ο Χάντινγκτον αναφέρει την άποψη του Μάϊκλ Χάουαρντ, ηγέτου άλλοτε των Συντηρητικών στη Βρετανία, ότι «πρώτος στόχος, που πρέπει να θέσει η Δυτική Ευρώπη, είναι να απορροφηθούν ξανά οι λαοί της Κεντρικής Ευρώπης στη δική μας πολιτιστική και οικονομική κοινότητα, εκεί δηλαδή που κανονικά ανήκουν» (Βλ. από το βιβλίο του για τη σύγκρουση των πολιτισμών τις σελ. 216-220).
 
Η λογική των Χάντινγκτον και Χάουαρντ, καθώς και του Pierre Behar, Γάλλου καθηγητού της ιστορίας των πολιτισμών, τον οποίο ο Χάντινγκτον επίσης αναφέρει, είναι πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «είναι η πρωταρχική οντότητα της Δύσης στην Ευρώπη» και επομένως θα έπρεπε μέλη της να είναι μόνον οι χώρες, που έχουν ασπασθεί τη Δυτική Χριστιανοσύνη, συμπεριλαμβανομένων και των Ουνιτών. Τότε ο Χάντινγκτον έβλεπε τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) μόνο σε αυτές τις χώρες, τις οποίες θεωρεί «δυτικές» και «κάπως πιο ανεπτυγμένες οικονομικά». Και προσθέτει: «Με βάση αυτό το κριτήριο η Πολωνία, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, οι Βαλτικές δημοκρατίες, η Σλοβενία, η Κροατία και η Μάλτα θα γίνουν τελικά  μέλη της Ε.Ε. και έτσι η Ένωση θα μπορούσε να συμπέσει με το δυτικό πολιτισμό, όπως αυτός υπήρξε ιστορικά στον ευρωπαϊκό χώρο». (Σημ. Από το βιβλίο του «Η σύγκρουση των πολιτισμών», σελ. 220).
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Monday, 24 February 2025

Παρουσίαση Βιβλίου Δουμά

 
Η Βασιλική Β. Παππά προτείνει...
 

Αλέξανδρος Δουμάς, Οι Κορσικανοί αδελφοί
Σελίδες: 272, ISBN: 978-960-229-384-3, Εκδόσεις Ερατώ
 
Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ερατώ το βιβλίο του σημαντικού Γάλλου συγγραφέα Αλέξανδρου Δουμά «Οι Κορσικανοί αδελφοί». Αν και δίδυμοι οι Κορσικανοί αδελφοί, Λυσιέν και Λουί, με μια εκπληκτική ομοιότητα στην εμφάνισή τους, διαφέρουν στον τρόπο ζωής τους. Ο σκληροτράχηλος Λυσιέν ζει με βάση την παράδοση και τις ηθικές αξίες της κλειστής κοινωνίας της Κορσικής, ζει στον τόπο όπου γεννήθηκε μαζί με την μητέρα του, ενώ ο Λουί συνεπαρμένος από τη διανόηση, τη λάμψη που εκπέμπει μια καριέρα νομικού και την κοινωνική ζωή της πρωτεύουσας, ζει στο Παρίσι, προσπαθώντας να διατηρήσει όμως στην ψυχή του τις αξίες του τόπου του.
 
Εν τούτοις, παρά τις διαφορές στα ενδιαφέροντά τους, οι δύο αδελφοί μένουν ενωμένοι με ισχυρούς δεσμούς τηλεπάθειας, ένα στοιχείο που, κατά μυστηριώδη τρόπο υπάρχει στην οικογένεια τους, εδώ και πολλές γενιές. Αναθρεμμένοι με τα ιδανικά της Κορσικής, οι δύο δίδυμοι αδελφοί νοσταλγούν τις υψηλές ιπποτικές αρετές του παρελθόντος και τους κανόνες της ανδρικής τιμής.
 
Το μυθιστόρημα «Οι Κορσικανοί αδελφοί», έχοντας γίνει το θέμα πολλών κινηματογραφικών ταινιών, αρχίζει με την ήρεμη περιγραφή ταξιδιωτικών εντυπώσεων για να καταλήξει σε μια μεγάλη τραγωδία.
 
Ο Αλέξανδρος Δουμάς, γάλλος μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας γεννήθηκε στο Παρίσι το 1824. Ήταν νόθος γιος του Αλέξανδρου Δουμά (πατέρα), γεγονός που επέδρασε σημαντικά στην προσωπικότητα και στο συγγραφικό του έργο. Τα έργα του διακήρυτταν την αντίθεσή του απέναντι στη ρομαντική ηθική, στις συνήθειες των πλουσίων και στον αστικό συντηρητισμό. Έγινε γνωστός από το πρώτο του μυθιστόρημα, Η κυρία με τις καμέλιες (1848), που είχε αυτοβιογραφική αφετηρία. Το μυθιστόρημα αυτό διασκεύασε ο ίδιος σε θεατρικό έργο (1852), το οποίο θριάμβευσε στις θεατρικές σκηνές. Το έργο διακρίνεται από μία αναλογία ρομαντικών και ρεαλιστικών στοιχείων, που συντείνουν σε ένα υψηλό δραματικό αποτέλεσμα. Στην Κυρία με τις καμέλιες βασίστηκε αργότερα η όπερα του Βέρντι Λα Τραβιάτα. Ακολούθησαν τα βιβλία του, Ο ημίκοσμος (1855), Ο νόθος (1858), Ο άσωτος πατέρας (1859)  και ο Φίλος των γυναικών (1864), όπου εμβαθύνει περισσότερο στην ψυχολογική διερεύνηση των προσώπων, κυρίως των γυναικών. Από τα μεταγενέστερα έργα του αξιόλογα είναι Η ξένη (1676) και Φρανσιγιόν (1887).

Sunday, 23 February 2025

Cavafy in Oxford

 
"A Greek gentleman in a straw hat, standing absolutely motionless at a slight angle to the universe.”
EM Forster
 

On 21 February, AE Stallings, the Oxford University Professor of Poetry, delivered a lecture with the title ‘What These Ithakas Mean: Cavafy, Translation, Influence and Imitation’. She explored each of these aspects with great insight and understanding. In time, the lecture will become available on the Oxford English Faculty website. Alicia Stallings is a fine American poet who has lived in Athens for the last 25 years with her Greek husband and family.
 
She started reading, in both Greek and English, Cavafy’s poem Ιθάκη - Ithaka.
 
Ithaka
 
As you set out for Ithaka
hope your road is a long one,
full of adventure, full of discovery.
Laistrygonians, Cyclops,
angry Poseidon—don’t be afraid of them:
you’ll never find things like that on your way
as long as you keep your thoughts raised high,
as long as a rare excitement
stirs your spirit and your body.
Laistrygonians, Cyclops,
wild Poseidon—you won’t encounter them
unless you bring them along inside your soul,
unless your soul sets them up in front of you.
 
Hope your road is a long one.
May there be many summer mornings when,
with what pleasure, what joy,
you enter harbors you’re seeing for the first time;
may you stop at Phoenician trading stations
to buy fine things,
mother of pearl and coral, amber and ebony,
sensual perfume of every kind—
as many sensual perfumes as you can;
and may you visit many Egyptian cities
to learn and go on learning from their scholars.
 
Keep Ithaka always in your mind.
Arriving there is what you’re destined for.
But don’t hurry the journey at all.
Better if it lasts for years,
so you’re old by the time you reach the island,
wealthy with all you’ve gained on the way,
not expecting Ithaka to make you rich.
 
Ithaka gave you the marvelous journey.
Without her you wouldn't have set out.
She has nothing left to give you now.
 
And if you find her poor, Ithaka won’t have fooled you.
Wise as you will have become, so full of experience,
you’ll have understood by then what these Ithakas mean.
 
This is the translation by Edmund Keeley and Philip Sherrard; the writer has read several translations and does not think this one has ever been bettered.
 
It is well known that Cavafy did not publish, commercially, any poetry in his lifetime; he printed small pamphlets of his poems which he circulated among his circle. He was nonetheless acclaimed as an outstanding poetic talent. The first translation was that of John Mavrogordato in 1951; another notable early translation was by Rae Dalven in 1961. What brought the works of Cavafy to a much wider audience was when the poem Ithaka was read at the funeral of Jacquleine Kennedy Onassis in 1994.
 
Alicia Stallings touched on other interesting aspects of Cavafy’s life: that he was born on 29 April 1863 (old calendar) and died on 29 April 1933 (new calendar). His 70th birthday. His name: Constantine - resonant of Byzantium; Cavafy – perhaps from the Turkish word for ‘a shoe-maker’. 154: both, the number of poems in the body of Cavafy’s work; and, the number of sonnets written by Shakespeare. The poet’s gross [144]? she speculated.
 
In Stallings’ view, the only poet to match Cavafy’s influence across the whole poetry world is Emily Dickinson. In looking to explain the particular quality of Cavafy’s poetic voice, she thought an important element of it was a ‘flatness’. Seferis had found something similar and felt it matched the flatness of the Alexandrian landscape. Stallings noted the factual basis of many of his poems and the presence of a prose quality as a building block of the poetry. This was refreshing: usually there is no greater insult a poet can deliver to the poetry of another than to say ‘it is prose’, not poetry at all.
 
It is beyond the scope of this report to consider in detail the specific poems of Cavafy referred to in the lecture. These included:
 
·        Walls (that illustrates the scope for rhyming in Greek poetry)
·        In a Large Greek Colony
·        In the Year 200 BC
·        Days of 1908 (written in 1932, shortly before Cavafy’s death)
 
Stallings described the ‘Days of …’ poems, of which Cavafy wrote several, as ‘a new genre of the lyric poem in the aorist’. She noted that there persisted in Greece some reluctance to acknowledge Cavafy on account of the homoerotic content of several of his poems. Many gay poets have found him a particularly relevant inspiration.
 
The lecture considered poems by other poets that were also inspired by, or at least owe some debt to, Cavafy. Notably Auden’s poem Atlantis written in 1940, shortly after he re-located to live in America and the poem To go to Lvov written by Adam Zagajewski.
 
AE Stallings (the name in which she is published and the one she uses in her social media accounts – Bluesky and X) has posted several times in the last five weeks referring to Cavafy’s poetic enquiry ‘why are the Senate not legislating?’
 
Which observation helped bring her to the conclusion ‘Ithakas are everywhere’.
 
Richard Devereux

Saturday, 22 February 2025

Ψυχοσάββατον - πρό τῆς Ἀποκρέω

 
Συναξριον το Τριδου.
Τ ατ μρ, μνεαν πντων τν πʼ αἰῶνος κοιμηθντων εσεβς, πʼ λπδι ναστσεως ζως αωνου, ο θειτατοι Πατρες θσπισαν.
 

Τς τν προαναπαυσαμνων ψυχς κατταξον, Δσποτα Χριστ, ν τας τν Δικαων σου σκηνας, κα λησον μς, ς μνος θνατος. μν.

Friday, 21 February 2025

Χειροτονητήριος Λόγος

 
Του Ιερολογιωτάτου π. Γρηγορίου Φλωρίδη εις Πρεσβύτερον 2/2/2025
 
Σεβασμιώτατε Αρχιεπίσκοπε Θυατείρων και Μεγάλης Βρεταννίας,
Σεβασμία των Αγίων αρχιερέων χορεία,
Εντιμότατοι Άρχοντες του τόπου,
Εξοχώτατοι Πρόξενοι της Ελλάδος και της Κύπρου
Άγιε Πρωτοσύγκελλε της Ιεράς Αρχιεπισκοπής μας,
Τίμιον Πρεσβυτέριον,
Αγαπητοί μου αδελφοί Χριστιανοί,
Λαέ του Θεού ηγιασμένε,
 

'Πνεμα Θεός, καί τούς προσκυνοντας ατόν ν πνεύματι καί ληθεί δε προσκυνεν.
 
Όμως, ο Θεός, Θεός του "λεεν καί σώζειν" ενσαρκώνεται στις εικόνες Του, στους ανθρώπους, δηλαδή σε όλους εμάς που αποτελούμε την Εκκλησία Του.
 
Πριν λίγες εβδομάδες μόνο, εορτάσαμε αυτό ακριβώς δηλ. το μέγα μυστήριο της ενσάρκου επιφανείας του Υιού και Λόγου του Θεού.
 
Και στη δική μου προσωπική ιστορία διαπιστώνω την άρρητη αγάπη Του, όπως ενσαρκώνεται, πρωτίστως, στο πρόσωπο του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου, προσκυνητού, αυθέντη και δεσπότη όλων ημών κυρίου μοι κυρίου Βαρθολομαίου, ως γνήσια εικόνα και έκφραση της Ορθοδόξου θεολογίας και πίστεως.
 

Ενσαρκώνεται σε Σας Σεβασμιώτατε, τον προεστώτα της θείας ευχαριστίας της τοπικής Εκκλησίας, που ως φιλεύσπλαχνος πατέρας πάντοτε έχετε τα χέρια Σας ανοικτά για να δίνετε και να προσφέρετε το είναι Σας προς την διακονία της Βιβλικής και ιστορικής κατα Θυάτειρα Εκκλησίας. Είστε για μένα καθημερινό παράδειγμα εργατικότητας και φιλανθρωπίας. Ιδιαίτερα η έμφαση που δίνετε σε θέματα λειτουργικής και κανονικής τάξεως, αλλά και η αγωνία σας για την πανορθόδοξη ενότητα εδώ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Χωρίς υπερβολή Σας οφείλω το ζήν και το ευ ζήν Θεοτίμητε Πάτερ και Δέσποτα.
 
Υποστασιάζεται και στον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Κλαυδιουπόλεως κ. Ιάκωβο, τον και ευεργέτη μου για την εμπιστοσύνη Του στην αναξιότητά μου, για την ενθάρρυνσή του και την έμπνευσή του στους δρόμους της ποιμαντικής διακονίας. Ως Αρχιερατικώς προϊστάμενος της κοινότητος του Απόστολου Βαρνάβα, καταφέρνει πάντα να μεταμορφώνει το μέτριο σε άριστο, και καθημερινώς να μας εμπνέει σε αγώνες επιτυχούς διαποίμανσης ασφαλούς πορείας σε εύδιους λιμένες.
 

Αυτά ισχύουν και για τον Πνευματικό μου Πατέρα, που με αναγέννησε πνευματικά τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Ιλίου κ. Ραφαήλ, ο οποίος με την πρόνοια του Θεού και το κατα πάντα ευλογημένο και χαρισματικό παράδειγμά του, εκφράζω την απέραντη ευγνωμοσύνη μου διότι με τις συμβουλές αλλά κυρίως με την προσευχητική του παρουσία στη ζωή μου με καθοδήγησε στην ιερωσύνη, στην διακονία της Εκκλησίας, και μου ενέπνευσε την ζωή της ολοκληρωτικής αφιερώσεως. Με παρέλαβε σκεύος ανομίας και με κατέστησε σκεύος εκλογής. Το φωτεινό του πρόσωπο θα παραμένει για μένα πάντα κοινοποίηση εμπειρίας, προσφορά αγάπης, και πρότυπο ποιμαντικής μαρτυρίας.
 
Όχι λιγότερα οφείλω στον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Αμορίου κ. Νικηφόρο για την πραγματικά άξια θαυμασμού φιλοξενία του, που μου προσέφερε τόσο απλόχερα. Θέλω να τον διαβεβαιώσω με μεγάλη συγκίνηση και αισθήματα υπερηφανείας ότι η φαινομενική μας απόσταση είναι μόνον τοπική και όχι τροπική. Και πάντοτε τον αισθάνομαι πλησίον ως έγγιστα! Είναι για μένα υπόδειγμα αρχοντιάς, ήθους και στοργικής έγνοιας. Η Ιερά Βασιλική Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή των Βλατάδων, αυτός ο Παλαμικός και Βυζαντινός θησαυρός της Συμβασιλεύουσας, εκπέμπει το φώς του Φαναρίου, το οποίο ζει και φαίνει πάσι ως τηλαυγής φάρος, μαζί με την ησυχαστική παράδοση του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά. Επιζητώ, Σεβασμιώτατε, τις πρεσβείες του Μεγάλου αυτού φωστήρος της Οικουμένης, αλλά και του Αγίου Σωφρονίου του Έσσεξ, και όλων των συγχρόνων ασκητών και Αγίων, οι οποίοι παραδίδουν την αγιοπνευματική εμπειρία της προσευχής, της εν Χριστώ αρετής και της ασκήσεως σε κάθε εποχή. Για τον λόγο αυτό η Ιερά Πατριαρχική Μονή του Τιμίου Προδρόμου εδώ στην Αγγλία παραμένει μια πνευματική όαση χρηστομίμητης πολιτείας του αγγελικού βίου στην ένσαρκη βιωτή. Όπως και η Αθωνική πολιτεία που στο πρόσωπο του πατρός Παλαμά σήμερα δείχνει πάντοτε την ουράνια πορεία και στοχοθεσία του απολύτου ιδεώδους της ενσαρκώσεως του Ευαγγελικού Λόγου.
 

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω στην Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στον καθηγητή και σύμβουλο των διδακτορικών μου σπουδών π. Χρήστο Φιλιώτη για την ακαδημαϊκή του προσφορά και ιδιαιτέρως ιερατική του διακονία και οικουμενική μαρτυρία στο Στρασβούργο. Επίσης, στον σεβαστό Κοσμήτορα π. Αθανάσιο Γκίκα, σύμβουλο καθηγητή μου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών, για την θεωρητική κατάρτιση και την έμπρακτη μεταστοιχείωση στο θέμα της ενοριακής ζωής στο πλαίσιο μιας τοπικής Εκκλησίας. Στους προκοσμήτορες της Σχολής, καθηγητές κυρίους κυρίους Χρυσόστομο Σταμούλη για την πολυδιάστατη ανθρωποκεντρική του δημιουργικότητα και θεολογική σκέψη και Θεόδωρο Γιάγκου, Καθηγητή του Κανονικού Δικαίου, για την ακριβή βίωση της κανονολογικής παραδόσεως.
 
Στους εφημερίους της κοινότητός μας, πατέρες Παναγιώτη Ντίκ και Πέτρο Γεωργίου για την λευιτική τους παρουσία και συνοδοιπορία στον αμπελώνα της τοπικής Εκκλησίας. Ο πρώτος με διδάσκει την εμπράγματη διακονία και ο δεύτερος την υμνολογία της, συναρπαγή για το αρτιότερο βίωμα. Τους ευγνωμονώ γιατί με συμπληρώνουν στις ελλείψεις μου.
 

Στο σημείο αυτό θα ήταν παράλειψη να μην ευχαριστήσω τον πρόεδρο της Κοινότητας, εντιμότατο Άρχοντα του Οικουμενικού Θρόνου κ. Μάριο Μηναΐδη, και τα μέλη του εκκλησιαστικού συμβουλίου του Αποστόλου Βαρνάβα, ιδιαιτέρως την ερίτιμο κα Μερόπη Λιβέρα γιατί στα πρόσωπά τους αναπληρώνεται η οικογένεια μου. Στους εξοχωτάτους Προξένους τον κ. Γενικό της Κύπρου Οδυσσέα Οδυσσέως, και της Ελλάδος κ. Χρήστο Γούλα για την δυναμική και ενωτική παρουσία τους και μαρτυρία της μεγάλης και της μικρής πατρίδος. Στον κύριο Άρη Χαραλαμπίδη, πρόεδρο της Κυπριακής Αδελφότητος, στο πρόσωπο του οποίου καθρεφτίζεται για μένα το πρόσωπο του μακαριστού πατρός μου, που από το Σεπτέμβριο του 2022 αναπαύεται στην θριαμβεύουσα Εκκλησία. Είμαι σίγουρος ότι σήμερα παρίσταται αοράτως και χαίρει το πνεύμα του.
 
Με τα ταπεινά αυτά λόγια, ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης, Σεβασμιώτατε και Θειότατε Πάτερ και Δέσποτα, επιτρέψτε μου να κλείσω την ομιλία μου και παρακαλώ όλους εσάς αγαπητοί μου Αδελφοί να με έχετε στην προσευχή Σας ώστε να με ανέχεται ο άγιος Θεός και να με αξιώνει η θεία Χάρις Του να μη μολύνω το Θυσιαστήριο Του και να μη φανώ ανάξιος των προσδοκιών Σας. Αμήν.
 

Your Eminence Archbishop Nikitas of Thyateira and Great Britain,
Holy Hierarchs,
Esteemed Archons of the Holy and Great Church of Christ,
Your Excellencies Consuls of the Hellenic Republic and the Republic of Cyprus,
Worshipful mayors of Haringey and Barnet, Sue Jameson and Tony Vourou,
Very Reverend Archimandrite Nephon, Chancellor of our Archdiocese,
Reverend Presbyters, Diaconate in Christ,
Dear brothers and Sisters,
 
I stand before the Lord’s holy altar in awe, with gratitude to God, and with appreciation to His Holy Church. Firstly, and foremost, I express my gratitude to Your Eminence, as You embody the fullness of Christ’s body here in the United Kingdom, enabling all of us - your clergy and the faithful - to live out the magnificent joy of the foretaste of His kingdom, particularly here within the eucharistic synaxis. On February 19th 2023 Your Eminence ordained me to the diaconate, on the Sunday of the Last Judgement. I humbly pray, that with God’s transfiguring grace which forever moulds, heals and completes, along with Your Eminence’s prayers, example and guidance, I may live, now as a presbyter and priest of the ark of salvation, by the words ‘Truly, I say to you, as you did it to one of the least of these my brethren, you did it to me.(Matt 25:40) I pray that through the intercessions of St Gregory Palamas and with the example of my spiritual father, His Grace Bishop Raphael of Ilion, I may serve the Church faithfully, sincerely, and in simple terms, practice what I preach, live out what I advise, placing my own trust and my very being in the hands of God’s providence and His Fatherly embrace and care. Elder Aimilianos of Simonopetra reminds us that only when we come to the realisation of our own unworthiness and sinfulness can we draw closer to God, as he writes, so we then ‘become acquainted, love each other and finally be united.’ The Orthodox Church in this country, under the guidance of Your Eminence Archbishop Nikitas, has truly opened her arms to all peoples, making our rich liturgical, spiritual, pastoral and ascetic tradition passed down from the very day of Pentecost, accessible to all backgrounds and all peoples; for God ‘wants all people to be saved and to come to the knowledge of truth.’ (1 Tim 2:4) I pray I am able to reflect this calling and this responsibility stemming from the grace of the holy priesthood, in each and every element of my ministry. I can only express my heartfelt appreciation to all who are prayerfully present here, particularly my mother who brought me into this world, unconditionally and endlessly cares for me and has shown so much sacrificial love. I have learnt a lot from my mother; forbearance, contentment and sacrificial love. It brings me great joy that recently she has, in a sense, re-affirmed and further expressed her Christian faith, by commencing catechism with Fr Mark in Glasgow, a clergyman who has had an impact on my own journey within the life of the Church. 
 

Your Eminence, allow me to recall two very simple yet powerful and meaningful phrases of yours, which you shared in wisdom and with fatherly love. Firstly, I recall dropping you off at Thessaloniki airport following my ordination to the diaconate. As I greeted Your Eminence and bid you farewell as you entered the airport terminal I wholeheartedly said θα σας τιμήσω με την διακονία μου.I will try honouring you with my ministry. To which you replied, I know. These two words were all that I needed to be assured of your support, your care - not only for me but for all your clergy who you have chosen to serve your church, under your omophorion. 
 

I also thank Your Eminence for offering me perhaps the wisest pieces of advice a celibate clergyman may hear. You told me an unmarried clergyman must have, not only experience of administration, but of parish life. Though I may not have realised its utmost significance back then, I certainly do now. I am grateful for being appointed here in this community consisting of the historical churches of the Dormition of the Mother of God and St Barnabas. A community served by the beloved Archbishop Gregorios of blessed memory, Metropolitan Athanasios of Kolonia and now by His Grace Bishop Iakovos, who has patiently and graciously looked after me, supports me, and guides me, as I try to assist Him in his administrative and pastoral ministry here in North London. 
 

Allow me to thank the holy hierarchs and clergy, particularly those who have travelled afar, including His Grace Bishop Maximus of Melitene, to whom I am truly grateful for His prayerful presence and gracious support, as well as Fr Athanasios Melissaris, Protopresbyter of the Ecumenical Throne and president of the faculty of Social Theology of the Νational and Kapodistrian University of Athens. I thank the Archdeacons George and Andronikos for their brotherly love and cooperation. The monastics who remember me in their prayers, all the blessed families who have embraced me and encouraged me in our new initiatives and ministries, to our community and school committee members, leaders and office staff with whom I work on a daily basis with such harmony, ethos and collaboration. 
 

Finally, a humble thought to the young people who are here today. My own albeit limited experience tells me that the Church truly is a family, we are a family in Christ. Beyond our biological hypostasis, or way of being, or to put it simply beyond our own family unit at home, we are also continuously invited into an ecclesial mode of being, a wider family called the Church of Christ. Within this family, the Risen Lord transforms, heals and renews each of us and moulds us into heirs of His kingdom. Your Eminence, beloved in the Lord, please pray I am able to be and remain a vessel of this sanctifying work, in our broken and unfair world which forever seeks the sun of righteousness and the lover of humankind, Amen.