Ποιοι οι Γραικύλοι

Το τριμηνιαίο περιοδικό "Νέα Εστία", στο τεύχος του Δεκεμβρίου 2012 (αριθμ. 1856), έχει ένα μεγάλο αφιέρωμα στον ευπατρίδη διπλωμάτη και συγγραφέα Ρόδη Ρούφο. Το τελευταίο μυθιστόρημα του, πριν από τον πρόωρο θάνατό του, γραμμένο στα 1967, είναι "Οι Γραικύλοι". Αναφέρεται στην ήττα των Αθηναίων από τους Ρωμαίους το 86 π.Χ. και την πυρπόληση του κλεινού άστεως από τον Σύλλα. Τότε ο Αθηναίος Δίων, ο πρωταγωνιστής στο μυθιστόρημα του Ρόδη Ρούφου, ελπίζει οι Αθηναίοι να μην γίνουν "γραικύλοι" και να πορευθούν στην  υπό τους Ρωμαίους αιχμαλωσία με βάση το λόγο του Σωκράτη στον "Φαίδωνα": "Αδεώς (σ.σ. αφόβως) και γενναίως".

Για το τι σημαίνει αυτός ο λόγος ο ίδιος ο Δίων εξηγεί: "Μη λυγίσεις νου, στον ύστατο τούτο πειρασμό. Μείνε ελληνικός, μην παραιτηθείς από την καθαρή σου θέαση… Αδεώς και γενναίως. Αυτό θα μείνει από τον Ελληνισμό, αυτό δεν θα το καταστρέψουν οι λεγεώνες. Αν ποτέ σκοτεινιάσει ο κόσμος από καινούριους βαρβάρους και δεισιδαιμονίες η λέξη «Έλληνας» ας εξακολουθήσει να σημαίνει εκείνον που κρατάει τη σκέψη του άφοβη και αδέκαστη… Εμείς πρέπει τάχα να γίνουμε μια ξεπεσμένη ράτσα κολάκων, ταπεινοί και περιφρονημένοι Γραικύλοι;". Και απαντά ο ίδιος: "Όχι. Δεν θα σβήσει ο ελληνισμός, γιατί είναι μια έννοια που ξεπερνάει τις εφήμερες τύχες των φυλών…". 

Δεν ξέρω γιατί το μυθιστόρημα του Ρόδη Ρούφου  "Οι Γραικύλοι" μένει άγνωστο στους πολλούς. Περιθωριοποιημένο. Ακόμη και στο αφιέρωμα της "Νέας Εστίας" μια φορά και παρεμπιπτόντως αναφέρεται...

Είναι γεγονός ότι ο όρος "γραικύλος - γραικυλισμός" είναι υποτιμητικός και επομένως ενοχλητικός για τους Έλληνες. Όμως είναι ένα  φαινόμενο υπαρκτό. Ο Βασ. Μουστάκης γράφει σχετικά: "Ο γραικυλισμός στιγματίζει την εθνική μας Ιστορία κατά περιόδους ιδίως κατοχής ή μεγάλης υλικής επιρροής ξένων λαών... Το φαινόμενον τούτο παρατηρείται μεταξύ των λαϊκών στρωμάτων, όπου εξηγείται τόσον από το κίνητρον της ιδιοτελείας, όσον και από την άγνοιαν και τον εντυπωσιασμόν προ της ξένης υλικής δυνάμεως, υπολανθάνει όμως ή και εκδηλώνεται φοράδην υπό όλως απεχθείς συνθήκας και εις τα ανώτερα στρώματα (διανοούμενοι, πολιτικοί)… Η αναξιοπρεπής εθνικώς στάσις έναντι των επιδιώξεων εκμεταλλεύσεως της πατρίδος μας υπό των ξένων μεγάλων χωρών, εκ μέρους πολιτικών ανδρών και τα πρώτα εν γένει φερόντων… ως και η ανυποψία εκπροσώπων του πνεύματος προ της ουσίας των εθνικών πνευματικών παραδόσεων μας και ο θαυμασμός των προ των οθνείων (σ.σ. ξένων) πολιτιστικών κ.λ.π. αξιών, τας οποίας εισάγουν ακρίτως και ενοφθαλμίζουν (σ.σ. μπολιάζουν) εις τον εθνικόν μας βίον, είναι γραικυλισμός της αισχίστης και βαρυτάτης μορφής, εμφανιζόμενος κατά τας ημέρας μας εις μεγάλην κλίμακα και κατά τρόπον απτότατον". (Θρ. και Ηθ. Εγκ/δεία, τ. 4^ος, σ. 636).

Ο Χάρης Ανδρέου στο προσφάτως δημοσιευθέν πόνημά του "Στ' άρματα με το Σταυρό - Η προσφορά της Εκκλησίας στους αγώνες του έθνους και οι ήρωες με τα ματωμένα ράσα" επισημαίνει: "Πάρα πολλά κέντρα και υπόκεντρα εργάζονται για να διαγράψουν από τη μνήμη των Ελλήνων όλα όσα συγκροτούν τη συνείδηση του έθνους. Αποσιωπούνται γεγονότα και διαστρέφονται στοιχεία, έτσι ώστε να μην έχει ανταπόκριση στη συνείδηση του Έλληνα η πραγματικότητα του έθνους και της ιστορικής συνέχειας της φυλής".

Ο Βασ. Μουστάκης στο προαναφερθέν κείμενό του πάλι τονίζει: "Η Ελληνική Εκκλησία, καλλιεργούσα το εθνικόν φρόνημα, του οποίου κυριώτατος φορεύς είναι η ορθόδοξος παράδοσις, είναι η μεγαλυτέρα δύναμις αντιστάσεως του Έθνους εις ό,τι ηθικώς και πνευματικώς είναι κακοποιός εξωτερική επίδρασις εις την ουσίαν και τας μορφάς του ελληνικού βιώματος, δια της Εκκλησίας μας δε κατά πρώτον και κύριον λόγον είναι δυνατόν να διαγνωσθή καθαρώς και να αντιμετωπισθή αποτελεσματικώς πάσα εκδήλωσις γραικυλισμού".  Αυτός είναι ο λόγος που επιδιώκεται η εξουδετέρωση της Εκκλησίας και η εξόντωση των ενοχλητικών ποιμένων της. Γράφει σχετικά πάλι ο Χάρης Ανδρέου: "Για να επιτύχει η εκστρατεία να ξεχάσουν οι Έλληνες την ταυτότητά τους  πρέπει να χτυπηθεί κατακέφαλα αυτός που καλλιεργεί την ελληνικότητα, αυτός που διατηρεί άσβεστη τη φλόγα της ενότητας και της αυτοσυνειδησίας του λαού: η Εκκλησία".

Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος δέχθηκε οξύτατη κριτική γιατί σε ομιλία του τόνισε αυτή την αλήθεια, του γραικυλισμού στις ημέρες μας, λέγοντας: "Εσείς εδώ και χιλιάδες άλλοι είσθε οι γνήσιοι αληθινοί Έλληνες πατριώτες, όχι απλώς αιθεροβάμονες του παρελθόντος. Υπάρχουν όμως και κάποιοι γραικύλοι που θέλουν τη συρρίκνωση της Εκκλησίας, γιατί ξέρουν ότι το έθνος οφείλει την επιβίωσή του σε Αυτήν". Και άλλοτε κάλεσε το λαό σε αντίσταση στον γραικυλισμό και σε ηθική ανάκαμψη: "Σταθείτε όρθιοι στις επάλξεις σας και μην ξεπουλήσετε τα πρωτοτόκια μας. Διδάξτε στα παιδιά σας την αλήθεια, όπως την βίωσαν οι αείμνηστοι Πατέρες μας. Ο λαός μας ξέρει να υπερασπίζεται τα ιερά και τα όσιά του. Το έχει κατ' επανάληψιν αποδείξει. Και θα το αποδείξει και πάλιν. Αντίσταση και Ανάκαμψη. Για να ξαναβρούμε ό,τι έχουμε χάσει, για να υπερασπισθούμε ό,τι κινδυνεύει".

Η αντίσταση του Ελληνισμού στο φαινόμενο του γραικυλισμού, υπό τις διάφορες μορφές του, και η δια των πολιτισμικών του εφοδίων επιτυχής αντιμετώπιση των δύσκολων σημερινών συνθηκών, όπως συνέβη κατά τις  μακροχρόνιες περιόδους της κατάκτησης του από αλλοεθνείς και αλλοθρήσκους τυράννους (Ρωμαιοκρατία, Οθωμανοκρατία και Φραγκοκρατία), είναι το κλειδί για την ηθική και κοινωνική ανάκαμψη του λαού μας.

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου