Η εβδομάδα του «Δ»

Αυτή την εβδομάδα, που είχα να επιλέξω λέξεις οι οποίες αρχίζουν από το γράμμα «Δ», χρειάστηκε να χρησιμοποιήσω πολλή «Διάκριση» για να αποφασίσω ποιές θα κρατήσω και ποιές θα αφήσω εκτός. Πραγματικά, δεν περίμενα στο «Δ» να βρω τόσες πολλές και εξαιρετικά εντυπωσιακές λέξεις, από τις οποίες θα έπρεπε να διαλέξω τελικά μόνο τις επτά.

ΔΕΗΣΗ! Μια Κυριακάτικη λέξη όντως! Μια λέξη, μια παράκληση, μια προσευχή! Επίσης, με τον ίδιο όρο επισημαίνεται κι ένας εικονογραφικός τύπος, με το Χριστό μας στη μέση, ενώ ένθεν και ένθεν ιστορούνται η Παναγία μας και ο Αϊ-Γιάννης ο Πρόδρομος.

Στην παρούσα συνθήκη πως θα μπορούσαμε να μην θυμηθούμε και τον Άρχοντα της Αλεξάνδρειας Κωνσταντίνο Καβάφη, που έγραψε ένα σύντομο ποίημα με τον τίτλο «Δέησις»:

Η θάλασσα στα βάθη της πήρ’ έναν ναύτη.

Η μάνα του, ανήξερη, πηαίνει κι ανάφτει

στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό κερί

για να επιστρέψει γρήγορα και νάν’ καλοί καιροί

και όλο προς τον άνεμο στήνει τ’ αυτί.

Aλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή,

η εικών ακούει, σοβαρή και λυπημένη,

ξεύροντας πως δεν θάλθει πια ο υιός που περιμένει.

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ! Έχει πραγματικά χυθεί πάρα πολύ μελάνι, όπως συνηθίζουμε να λέμε, για τη Δικαιοσύνη. Κι ενώ είναι μια βασική κοινωνική αρχή, απολύτως αναγκαία για την καλή λειτουργία της κοινωνίας, πολλοί -άτομα και οργανισμοί- ενώ μεν την αναγνωρίζουν, την θεωρούν όμως σχετική και όχι απόλυτη. Κι αυτό βέβαια δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στις διανθρώπινες και στις κοινωνικές σχέσεις.

Συγκλονιστική και η σκέψη του μεγάλου Ελύτη: «Ένα φίδι κι ας μην έφταιξε θα το εξοντώσεις. Τέτοια η Δικαιοσύνη μας»!

Ονειρεύομαι μια κοινωνία όπου θα βασιλεύει η Δικαιοσύνη, αφού, μαζί με τον σπουδαίο ηγέτη της Αλληλεγγύης, τον Λεχ Βαλέσα, «πεινώ και διψώ τη Δικαιοσύνη»!

ΔΑΣΚΑΛΟΣ! Αναμφισβήτητα μια από τις ομορφότερες και γλυκύτερες λέξεις της ελληνικής γλώσσας, όχι τόσο για τον ήχο της, όσο για ό,τι κουβαλάει και φέρνει μαζί της...

Για όλους τους Δασκάλους και Δασκάλες μου έχω πάντα κάτι καλό να θυμάμαι. Με γέμισαν με γνώσεις, με ιδέες, με σκέψεις θετικές, με γράμματα καλά! Η διδασκαλία αλλά και το προσωπικό τους παράδειγμα αποτελούν για εμένα μέχρι σήμερα οδόσημο και οδοδείκτη στην πορεία της ζωής!

Ο μέγας εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς, αφιέρωσε λίγους στίχους «Στον Δάσκαλο», όπου μεταξύ άλλων λέγει:

«Σμίλεψε πάλι, Δάσκαλε, ψυχές!

Κι ότι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,

Μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!

Χτίσ’ το παλάτι, Δάσκαλε σοφέ!»

ΔΙΑΚΡΙΣΗ! Μια δυσκολομετάφραστη σε άλλες γλώσσες έννοια. Ένα χάρισμα πνευματικό, που λειτουργεί με γνώμονα την ορθή κρίση. Θα έλεγε κανείς πως είναι οπωσδήποτε ένα στοιχείο υποκειμενικό αλλά και μοναδικό συνάμα, με τεράστια σημασία και αξία για τις διανθρώπινες σχέσεις.

Νομίζω με καλύπτει απόλυτα ο π. Μωϋσής ο Αγιορείτης, ένας διακεκριμένος λογοτέχνης στον χώρο του Ορθόδοξου Μοναχισμού, ο οποίος αναφέρει για τη Διάκριση:

«Η Διάκριση ξεχωρίζει το ορθό, επιλέγει το αγαθό, κρίνει το καλύτερο, αποφεύγει τα άκρα, βαδίζει τη μέση οδό. Ψάχνει για την καλύτερη απάντηση σε ένα ερώτημα που τίθεται, την πρέπουσα λύση. Η Διάκριση είναι απαραίτητη για όλους, ιδιαίτερα όμως για τους διδάσκοντες, τους καθοδηγούντες και συμβουλεύοντες... Η Διάκριση προέρχεται από γνώση, εμπειρία, πνευματική καλλιέργεια και ωριμότητα».

ΔΑΚΡΥ! Η έννοια αυτή είναι περισσότερο γνωστή στους ανθρώπους στον πληθυντικό αριθμό: Δάκρυα. Αυτό έχει βέβαια τη θετική αλλά έχει οπωσδήποτε και την αρνητική του διάσταση. Μιλάμε για Δάκρυα χαράς, αλλά αναφερόμαστε και σε Δάκρυα λύπης, όπως επίσης και σε Δάκρυα μετανοίας.

Οποιοσδήποτε πάντως και να είναι ο λόγος των Δακρύων, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την ευεργετική τους επίδραση, καθώς και τη λυτρωτική τους δύναμη στην υπόθεση της κάθαρσης του εσωτερικού μας εαυτού. Ο πολύς Νίκος Καρούζος έγραψε για τα Δάκρυα τους παρακάτω στίχους:

«Ποτίζω με Δάκρυα τη γη

μετά τόσους καιρούς

ολοήμερα κ΄ εγώ.

Σήμερα το να είσαι άνθρωπος

ζυγίζεται με τα Δάκρυα».

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ! Εμείς οι Έλληνες κομπάζουμε ότι «γεννήσαμε τη Δημοκρατία» και την προτείναμε σε όλο τον κόσμο. Αυτό βέβαια είναι κατ’ αρχάς καλό, αν έχει γίνει έτσι όπως ακούγεται.

Η έννοια της Δημοκρατίας πάντως φαίνεται πως στην πρακτική της εφαρμογή δεν έχει πλήρη αντικειμενικότητα, και η κάθε εποχή την αντιλαμβάνεται με τα δικά της ιστορικά κριτήρια και κοινωνικά δεδομένα.

Αξίζει φυσικά να θυμηθούμε και τον σοφό λόγο του Τσώρτσιλ, ο οποίος έλεγε ότι «Όταν ξέρεις πως ο γαλατάς χτυπάει την πόρτα σου στις 6 το πρωί, υπάρχει στον τόπο σου Δημοκρατία»!

ΔΙΑΣΠΟΡΑ! Τελικά εν προκειμένω μίλησε το συναίσθημα, καθότι Έλληνας της Διασποράς. Είχα πολλές υποψήφιες λέξεις για την τελευταία του «Δ»! Όμως με νίκησε η ξενιτειά, που πιο εκλεπτυσμένα την ονομάζουμε σήμερα Διασπορά.

Είναι γνωστή έννοια που χρησιμοποιήθηκε πρώτα για τους Εβραίους, αλλά και για άλλους λαούς μεταγενέστερα, όπως οι Έλληνες, που βρέθηκαν μακριά από τον τόπο τους, από την αγαπημένη τους Πατρίδα. Ο Απόδημος ποιητής βέβαια υμνεί - πάντα κατά βούληση:

«Το δεντρολίβανο μοσχοβολάει

στο ηλιοβασίλεμα της Αυγουστιάτικης

νεροποντής...

Φιλότιμοι πρόσκοποι στήνουν τις σκηνές τους

στην καταπράσινη αυλής της Διασποράς...».