Περί μετανάστευσης

Άνθρωποι: τα αποδημητικά πουλιά, τα μεταναστευτικά ψάρια και διάφορα συμπεράσματα

Στα προϊστορικά χρόνια όταν οι άνθρωποι δεν έβρισκαν καρπούς και φαγητό στα ορεινά μετανάστευαν στα πεδινά. Στα σύγχρονα χρόνια, και ειδικά μετά τους δυο παγκόσμιους πολέμους, οι λεγόμενες πιο αδύναμες χώρες ή αυτές που επλήγησαν περισσότερο από τους πολέμους στέλνουν τους κατοίκους τους στις πιο προηγμένες.

Το κράτος που διώχνει τον κόσμο λύνει το πρόβλημα της ανεργίας έστω και προσωρινά, το κράτος που δέχεται τον κόσμο ελέγχει τον πληθωρισμό και κρατάει χαμηλά τους μισθούς. Και τα δύο κράτη επιτυγχάνουν τον απώτερο σκοπό τους και μένουν ευχαριστημένα. Φαινόμενα ρατσισμού εμφανίζονται μόνο στα κράτη όταν δεν υπάρχει η ανάγκη πλέον φτηνού εργατικού δυναμικού, ή όταν αυτή η ανάγκη έχει υπερκαλυφθεί, ή όταν το κράτος δεν μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά στο πλεονάζον εργατικό δυναμικό. Σε όλες τις άλλες περιόδους οι πολίτες είναι εξαιρετικά δημοκρατικοί και κανείς δεν ασχολείται ιδιαίτερα με τους οικονομικούς μετανάστες! Πρώτο συμπέρασμα: η δημοκρατία για να ευδοκιμήσει τελικά χρειάζεται πλούτο και ευημερία, ανεξαρτήτως της ονομασίας του πολιτεύματος.  

Η μετανάστευση όμως στους ανθρώπους δεν σημαίνει αναγκαστικά και μόνο οικονομική ανέχεια, μπορεί να κρύβει αγάπη για το άγνωστο, φιλοδοξία, εμπορικές ανταλλαγές, αγάπη για την περιπέτεια, ανήσυχο πνεύμα.

Κάποιοι μένουν για πάντα στην «ξένη χώρα» και σιγά σιγά αφομοιώνονται, ξεχνούν τις ρίζες τους, ξεχνούν την γλώσσα τους, αποκτούν καινούρια ταυτότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι Έλληνες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής της δεύτερης και της τρίτης γενιάς, που μιλάνε ελάχιστα ελληνικά και έρχονται στην Ελλάδα ως τουρίστες. Τριγυρίζουν στα στενά της Πλάκας βγάζοντας φωτογραφίες, επιδεικνύουν τις ακριβές ηλεκτρονικές τους συσκευές και ρωτάνε με απορία αν υπάρχει κινητή τηλεφωνία, χάμπουργκερ και ίντερνετ.

Ο τρόπος επίσης που αντιμετωπίζουν οι ντόπιοι τους μετανάστες διαφέρει από τον τόπο προέλευσης των μεταναστών και το επάγγελμά τους: ο φτωχός οικοδόμος που προέρχεται από «τριτοκοσμική χώρα» ειδικά μουσουλμανική είναι επικίνδυνος για τα πατροπαράδοτα ήθη και πιστεύω, ο πλούσιος διευθυντής της πολυεθνικής, φαρμακευτικής εταιρείας που μοιράζει επικίνδυνα φάρμακα που έχουν δοκιμαστεί στους πεινασμένους της Αφρικής είναι καλός και αξιοσέβαστος. Δεύτερο συμπέρασμα: η αγάπη προς τον συνάνθρωπο που μας διδάσκει ο χριστιανισμός και οι ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες που μας διδάσκει η δημοκρατία έχουν άμεση συνάφεια με το επάγγελμα, την υπηκοότητα και πάνω από όλα το θρήσκευμα.

Στην Αθήνα υπάρχει μια μετανάστρια: Ρωσίδα μουσικός που τριγυρνάει με το βιολί της και παίζει κλασσική μουσική στους δρόμους, στην κυριολεξία ζητιανεύει. Αυτή η γυναίκα έχει σπουδάσει σε ωδείο κλασσική μουσική. Αναγκάστηκε να μεταναστεύσει λόγω άσχημων οικονομικών συνθηκών στην χώρα της. Όταν παίζει στα καφενεία και στις ταβέρνες σταματάνε ακόμα και οι άγγελοι για να την ακούσουν. Οι «μεγαλοαστοί» Αθηναίοι πληρώνουν τουλάχιστον πενήντα ευρώ για ένα εισιτήριο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για να ακούσουν μια συναυλία κλασσικής μουσικής (είναι σικ!), την Ρωσίδα πλανόδιο μουσικό δεν γυρίζουν καν να την κοιτάξουν. Στο Λονδίνο συνηθίζεται στις στάσεις του μετρό να δίνουν χώρο σε πλανόδιους, άγνωστους μουσικούς να παίξουν την μουσική τους, να πουλήσουν τα δισκάκια τους, να βγάλουν κάποια χρήματα. Πριν μερικούς μήνες έγινε ένα πείραμα: ένας πασίγνωστος μουσικός κάθισε στο μετρό και έπαιξε επί οκτώ ώρες μουσική. Στο διάστημα αυτών των οκτώ ωρών τον αναγνώρισαν μόνο δυο περαστικοί, άλλοι πέντε περαστικοί θαύμασαν την καλλιτεχνία του και στάθηκαν για περίπου τρία λεπτά ο καθένας να τον ακούσουν, γύρω στα εκατό άτομα του έριξαν από λίγα κέρματα για φιλανθρωπικούς λόγους προφανώς ή από συνήθεια, οι υπόλοιποι χίλιοι άνθρωποι που πέρασαν δεν σταμάτησαν ούτε για να τον κοιτάξουν από περιέργεια. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που θα πάνε στην Όπερα του Λονδίνου να δούνε τον ίδιο καλλιτέχνη και να δώσουν τουλάχιστον εκατό λίρες το εισιτήριο. Τρίτο συμπέρασμα: οι άνθρωποι έχουμε την καλλιτεχνία μέσα μας και την ξεχωρίζουμε και την εκτιμάμε αμέσως. Την εκτιμάμε περισσότερο όμως όταν παρουσιάζεται από ένα βαρύγδουπο, πολυδιαφημισμένο όνομα σε έναν πολυτελή χώρο. 

Τα ψάρια μεταναστεύουν: οι σολωμοί και οι πέστροφες φεύγουν από τα νερά των θαλασσών και των ποταμών για να πάνε στις πιο ήρεμες λίμνες να αφήσουν τα αυγά τους. Τα πουλιά, τα ζώα και οι άνθρωποι αποδημούν: φεύγουν για να βρουν καλύτερο κλίμα και καλύτερες συνθήκες επιβίωσης. Ο κόσμος όλος αυτήν την στιγμή και ειδικότερα η Ευρώπη  αντιμετωπίζει αποδημία και όχι μετανάστευση. Μεταναστεύω: μετακινούμαι από την πατρώα γη σε άλλον τόπο με σκοπό την εργασία. Αποδημώ: φεύγω από την πατρώα γη και εγκαθίσταμαι σε άλλη.  Η μετανάστευση ελέγχεται, η αποδημία είναι ιστορικό συμβάν. Συμπέρασμα τέταρτο και τελευταίο: μήπως οι πρώτες μορφές ζωής είναι πιο καλές και πιο συμβατικές για την δημοκρατία αφού είναι πιο ελεγχόμενες;  

Εύη Ρούτουλα