Η εβδομάδα του «Σ»

Το γράμμα «Σ» είναι ένα από τα δημοφιλέστερα γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου. Συγκεκριμένα είναι το τέταρτο πιο δημοφιλές γράμμα, από το οποίο ξεκινούν πάρα πολλές λέξεις της εύηχης γλώσσας μας. Με αυτό τελειώνει, επίσης, ένας μεγάλος αριθμός ελληνικών λέξεων. Για τούτο στη μορφή «ς» έχει την ονομασία «σίγμα τελικό»! Ένα γράμμα, κυριολεκτικά μια ολόκληρη ιστορία!

ΣΟΦΙΑ! Η έννοια αυτή είναι μάλλον κάπως δύσκολο να ορισθεί με ακρίβεια. Για τούτο πρέπει να ανατρέξουμε σε θεσμούς και πρόσωπα που παραμένουν σταθερά και αμετάβλητα, για να δούμε πως αυτά αντιλαμβάνονται τη Σοφία.

Η Εκκλησία μας βλέπει τη Σοφία ως φόβο Κυρίου, ενώ ο Πλάτωνας την θεωρεί ως την ύψιστη αρετή! Ενδιαφέρουσα σκέψη μας παρέχει και ο Ρώσος συγγραφέας Λέων Τολστόι, ο οποίος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Τρία πράγματα χαρακτηρίζουν το σοφό άνθρωπο: Πρώτο, κάνει ο ίδιος αυτά που συμβουλεύει τους άλλους να κάνουν. Δεύτερο, δεν κάνει τίποτα που να αντιβαίνει στην αλήθεια. Τρίτον, είναι υπομονετικός με τις αδυναμίες των άλλων».

Πάντως αξίζει να θυμόμαστε πάντα πως, κατά Αισχύλο, «Χρήσιμ’ ειδώς ουχ ο πολλά ειδώς σοφός», δηλαδή, σοφός είναι εκείνος που ξέρει χρήσιμα, όχι πολλά!

ΣΚΟΤΑΔΙ! Έχει πραγματικά χυθεί πολύ μελάνι για το Σκοτάδι, την προέλευση, την ερμηνεία, τη σύσταση και την ουσία του. Γενικά πάντως θα λέγαμε πως ο όρος αυτός έχει κυρίως δύο σημασίες, τη φυσική και την πνευματική.

Αναφορικά με τη φυσική του σημασία, αξίζει να τονισθεί πως το Σκοτάδι όντως δεν έχει υπόσταση, δεν είναι ένα πραγματικό ον και ένα αληθινό φαινόμενο, το οποίο μπορεί κανείς να το αναλύσει και να το μελετήσει. Το Σκοτάδι θα πρέπει να ορισθεί απλά ως απουσία φωτός. Μια και μόνη αχτίδα φωτός αρκεί για να εξαφανίσει το Σκότος και να φέρει τη νέα ζωή.

Σε πνευματικό επίπεδο το Σκοτάδι επισημαίνει την απουσία του Θεού, και ως εκ τούτου ταυτίζεται με τον θάνατο. Συμβολίζει, επίσης, τον σατανά και την πλάνη, αλλά και τον τρόπο της τελικής πνευματικής τιμωρίας των αμαρτωλών, αφού σύμφωνα με το ιερό Ευαγγέλιο: «...ἐκβληθήσονται εἰς τὸ Σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων»!

ΣΙΩΠΗ! Ο πάντα σοφός λαός μας γνωματεύει με ακρίβεια και εγκυρότητα πως, «η Σιωπή είναι χρυσός»! Και όντως!

Πόσες φορές μιλήσαμε και μετανιώσαμε. Ποτέ όμως δεν μετανιώσαμε που σιωπήσαμε, γιατί η Σιωπή είναι θυγατέρα της σοφίας! Για τούτο ο μέγας Ρίτσος αποφαίνεται πως, «Ίσως μόνο η Σιωπή να λέει όλη την αλήθεια»!

Ο γνωστός Γάλλος ποιητής Remy de Gourmont, ομίλησε με αυθεντία για το θέμα αυτό, λέγοντας, «Δεν έχουμε κανένα σίγουρο μέσο, εκτός ίσως από τη Σιωπή, για να εκφράσουμε τις σκέψεις μας». Στην ίδια γραμμή πλεύσης ο δικός μας π. Ευάγγελος Παχυγιαννάκης ανέφερε χαρακτηριστικά: «Όποιος γνωρίζει τη γλώσσα της Σιωπής, συνομιλεί άνετα με όλα τα πλάσματα του κόσμου»!

ΣΚΕΨΗ! Δεν θα μπορούσε βέβαια να δημιουργηθεί οποιοδήποτε λεξικό χωρίς να συμπεριλαμβάνει τον όρο Σκέψη! Αφού αυτή η εμπειρία, αυτό το βίωμα, είναι βασικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης, σύμφωνα με το γνωμικό: «σκέπτομαι άρα υπάρχω»!

Ρώτησαν κάποτε το Νεύτωνα για το πως βρήκε το νόμο της έλξης, κι εκείνος απάντησε πως σκεπτόταν διαρκώς την έλξη! Και πως αλλιώς βέβαια θα μπορούσε να γίνει!

Είναι ιδιαίτερα κολακευτικό για το Γένος μας αυτό που αναφέρει ο Κώστας Αξελός, πως «Η καθαυτό Σκέψη -ως λόγος και νους- εμφανίζεται και ξετυλίγεται στην Ελλάδα»! Ενώ ο Νίτσε επισημαίνει την ευεργετική για τον άνθρωπο χρήση της σκέψης, λέγοντας πως, «Η σκέψη μας πρέπει να ευωδιάζει ισχυρά, όπως ένα σιταροχώραφο το καλοκαιρινό βράδυ»!

ΣΧΟΛΕΙΟ! Έχει σωστά ειπωθεί πως «ανοίγοντας ένα Σχολείο, κλείνει μια φυλακή»! Κι αυτό αποδεικνύει την ευεργετική δύναμη και τη θεραπευτική επίδραση που ασκεί το Σχολείο στην ανθρώπινη κοινωνία.

Ο όρος Σχολείο είναι ελληνικός, κι επισημαίνει το ίδρυμα εκείνο μέσα στο πλαίσιο του οποίου οι μαθητές μαθαίνουν «γράμματα σπουδάγματα», υπό την καθοδήγηση δασκάλων. Η ομαδοποίηση των μαθητών σε συγκεκριμένους χώρους (στα Σχολεία), για να μάθουν γράμματα, υφίσταται από την εποχή των κλασσικών χρόνων της ελληνικής αρχαιότητας.

Εμείς οι Απόδημοι Έλληνες έχουμε την ανεπανάληπτη βιωματική εμπειρία του Ελληνικού Σχολείου της Ομογένειας, το οποίο διασώζει αλλά και καλλιεργεί την ελληνική γλώσσα και τον αθάνατο πολιτισμό μας! Η διδασκαλική έδρα, παράλληλα με την Αγία Τράπεζα του Ιερού Ναού, αποτελούν τους δύο πόλους μεταξύ των οποίων ζει, αναπνέει, κινείται και προοδεύει ο Ελληνισμός της Διασποράς!

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ! Έχουν επιχειρηθεί και δοθεί πολλές ερμηνείες και εξηγήσεις του όρου Συνείδηση! Αρκετές από αυτές είναι ιδιαίτερα ελκυστικές. Θα πρέπει πάντως να θεωρηθεί αδιαμφισβήτητο ότι η συνείδηση προέρχεται από τον ουρανό και είναι σαφώς η φωνή του Θεού στην ψυχή του ανθρώπου.

«Η Συνείδηση είναι χίλια σπαθιά» αναφέρει ο Σαίξπηρ. Με αφετηρία αυτό το γνωμικό, αλλά και με βοηθό την αθρώπινη και κοινωνική εμπειρία, αξίζει οπωσδήποτε να αναφερθεί πως η παρουσία της Συνείδησης είναι αυτή που δημιουργεί ενοχές, από τις οποίες ξεκινά η ευεργετική μετάνοια και η θεραπευτική αλλαγή νοοτροπίας του ανθρώπου που σφάλλει και αμαρτάνει.

Έχει σωστά ειπωθεί πως η Συνείδηση του Ανθρώπου μοιάζει με πηγή, που όσο βαθύτερα την σκάβεις τόσο περισσότερο  καθαρίζει. Αν όμως την σκεπάσεις με χώματα, σε λίγο καιρό θα χαθεί...

ΣΕΒΑΣΜΟΣ! Ο όρος αυτός επισημαίνει ένα έμφυτο συναίσθημα με πανανθρώπινη αξία κι εμβέλεια. Μιλάμε για τον Σεβασμό, που -όπως σωστά έχει ειπωθεί- κερδίζεται, και δεν επιβάλλεται.

Ο Σεβασμός θεωρείται βασικός παράγοντας στην αγωγή του ανθρώπου και περικλείει τεράστια προωθητική και λυτρωτική δύναμη. Για τούτο κι ο Διογένης ο Λαέρτιος διδάσκει: «Οι νέοι να σέβεστε τους γονείς σας στο σπίτι, τους πολίτες στην αγορά, τους εαυτούς σας στην ερημιά».

Ως βασικό συναίσθημα της ανθρώπινης φύσης πιστεύεται πως είναι συγγενές με την αγάπη. Κατά κανόνα, σεβόμαστε και αγαπούμε κάποιον. Κι αυτό έχει εφαρμογή και σε οριζόντιο αλλά οπωσδήποτε και σε κάθετο επίπεδο. Ας θυμηθούμε και τον σπουδαίο διανοούμενο Pascal, ο οποίος λέγει χαρακτηριστικά: «Το πρώτο αποτέλεσμα της αγάπης, είναι η έμπνευση ενός μεγάλου σεβασμού»!