Μονή Βλατάδων

Η Ιερά Βασιλική Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων

Η Μονή χτίστηκε και ιδρύθηκε κατά τον 14ο αιώνα (αμέσως μετά την ενθρόνιση του Αγ. Γρηγορίου Παλαμά, απο τους κτήτορες Δωρόθεο και Μάρκο, δυο ιερομονάχους και μαθητές του Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης) στο βορειοανατολικό άκρο των Βυζαντινών τειχών της Θεσσαλονίκης, όπου ο Απόστολος Πάυλος κήρυξε προς τους Θεσσαλονικείς κατά τη δεύτερη περιοδεία του το 51μ.Χ. Είναι το μόνο βυζαντινό μοναστήρι της Συμβασιλεύουσας το οποίο λειτουργεί αδιάκοπα μέχρι σήμερα, ακόμα και καθ’όλη τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου.

Το Καθολικό της Μονής (αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού) είναι το μόνο κτήριο απο τη βυζαντινή εποχή, με ορισμένες μεταγενέστερες αλλαγές. Το σημερινό Ηγουμενείο κατασκευάστηκε δίπλα στη νότια πύλη (η παλαιά κεντρική πύλη της Μονής) υπό τον Ηγούμενο Ιωακείμ Ιβηρίτη το 1926, πιθανώς όπου υπήρχε το παλαιό ηγουμενείο. Το παρεκκλήσιο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (νοτιοδυτικά του Καθολικού) χτίστηκε το 1937, με δωρεά του Αναστ. Μυσιρλόγλου και βρίσκεται σήμερα μεταξύ του Καθολικού, του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών και το οικοτροφείο της Μονής. Απέναντι απο την είσοδο του Καθολικού, βρίσκεται το Σκευοφυλάκιο, το οποίο χτίστηκε επίσης με δωρεά του Αναστ. Μυσιρλόγλου, άρχοντος Ακτουαρίου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Στο σκευοφυλάκιο υπάρχουν αποθησαυρισμένα ιερά λείψανα αγίων, τεμάχια του Αγίου Ποτηρίου του Μυστικού Δείπνου, εικόνες και σκεύη μεγάλης ιστορικής αξίας.

Το Θεολογικό Οικοτροφείο (στο οποίο φιλοξενούνται φοιτητές Θεολογίας απο το εξωτερικό και ερευνητές του Π. Ιδρύματος) χτίστηκε το 1971 επί Οικ. Πατριαρχών Αθηναγόρου και Δημητρίου, και ηγουμένου του Αρχιμ. Στυλιανού Χαρκιανάκι, νύν Αρχιεπ. Αυστραλίας.

Το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Σπουδών συστήθηκε το 1965, και συνεχίζει μέχρι σήμερα την έρευνα της πατερικής σκέψης κατά την εποχή της Αρχαϊκής Εκκλησίας και του Βυζαντίου. Στο χώρο του Ιδρύματος εντός του μοναστηριού υπάρχει αρχείο φωτοστατικών χειρογράφων (το μεγαλύτερο του είδους στην Ελλάδα), βιβλιοθήκη (που περιλαμβάνει σύγχρονα βιβλία ως και 500 παλαίτυπα) και διοργανώνονται συνέδρια, σχετικά με την Ορθόδοξη Πατερική Θεολογία και παράδοση.

Ο σημερινός Ηγούμενος της Μονής είναι ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Αμορίου κ. Νικηφόρος Ψυχλούδης, απόφοιτος των τμημάτων Παιδαγωγικού, Ψυχολογίας και Θεολογίας (του οποίου είναι και διδάκτωρ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το Ιερό Θυσιαστήριο της Μονής διακονούν οι Αρχιμανδρίτες π. Κωνσταντίνος, π. Δωρόθεος, π. Σπυρίδωνος, οι Πρωτοπρεσβύτεροι π. Γεώργιος, π. Πέτρος, π. Γαβριήλ (υπεύθυνος του Θεολογικού Οικοτροφείου) και ο Ιεροδιάκονος Παντελεήμων. Η ευρύτερη αδελφότητα της Ιεράς Μονής σήμερα αποτελείται απο δεκάδες ιερομονάχους και ιεροδιακόνους οι οποίοι εξυπηρετούν ενορίες της Μητρός Εκκλησίας σε διάφορες χώρες της οικουμένης.

Αλέξης Φλωρίδης

Θεολόγος