Εγκύκλιος Οικουμ. Πατριάρχου

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ εὐλογημένα,

Ἡ κοινή Μήτηρ πάντων τῶν Ὀρθοδόξων, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, τό Σῶμα τοῦ αἰωνίου Κυρίου, τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἱερουργεῖ φιλοστόργως διά πασῶν τῶν ἐνεργειῶν αὐτῆς, μάλιστα δέ διά τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί τῆς προσφορᾶς τῶν δώρων Αὐτοῦ πρός τόν Δημιουργόν αὐτῶν, τό μυστήριον τῆς σωτηρίας τῶν τέκνων αὐτῆς. Καί πράττει τοῦτο, ἔχουσα καί ἀποδεικνύουσα τήν ἀπέραντον καί ἀδιάκριτον ἀγάπην πρός πᾶν μέλος αὐτῆς, εἰς τόν βαθμόν κατά τόν ὁποῖον τήν ἐπιδεικνύει καί ὁ ἐπουράνιος Πατήρ ἡμῶν.

Τήν παρουσίαν πάντων τῶν τέκνων της ἔχουσα πάντοτε ἐν τῇ προσευχητικῇ μνήμῃ αὐτῆς ἡ Ἐκκλησία, διατηρεῖ ζωηρόν ἐνδιαφέρον καί μέριμναν διά πᾶν ὅ,τι ἔχει σχέσιν καί ἐπηρεάζει τήν ζωήν αὐτῶν. Διό καί δέν μένει ἀσυγκίνητος καί ἀδιάφορος ἐκ τῆς συνεχιζομένης καταστροφῆς τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, ἡ ὁποία καθ᾿ ἡμέραν συντελουμένη, ἕνεκα τῆς ἀπληστίας τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς ματαίας φιλαργύρου σπουδῆς καί κερδοφορίας, συνιστᾷ ἐν τῇ οὐσίᾳ ἀποστροφήν τοῦ προσώπου τοῦ Κυρίου καί ὡς ἐκ ταύτης ταραχήν τῆς κτίσεως καί διάσπασιν τῆς κορωνίδος τῆς δημιουργίας, τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως καί ἀπειλήν αὐτῆς ταύτης τῆς συνεχίσεως τῆς ζωῆς.

Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ἡ ἡμετέρα Μετριότης ἤδη ἀπό πολλῶν ἐτῶν ἀξιολογοῦντες τά σημεῖα τῶν καιρῶν, ἀλλά καί ἐν πιστότητι εἰς τό εὐχαριστιακόν χρέος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀνεκηρύξαμεν καί ἀφιερώσαμεν τήν 1^ην Σεπτεμβρίου ἑκάστου ἔτους, ἀρχήν τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, εἰς ἱκετηρίους καί ἱλαστηρίους δεήσεις ὑπέρ τῆς διαφυλάξεως τῆς κληροδοτηθείσης ἡμῖν δημιουργίας τοῦ Θεοῦ, τοῦ περιβάλλοντος. Κατά τήν ἡμέραν ταύτην, κλίνομεν γόνυ ψυχῆς καί καρδίας καί ἐξαιτούμεθα παρά τοῦ Θεοῦ Λόγου νά ἐπιβλέψῃ φιλανθρώπως ἐπί τήν δημιουργίαν Αὐτοῦ καί, παραβλέπων τάς ἁμαρτίας καί τήν ἀπληστίαν ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων, νά «ἀνοίξῃ τήν χεῖρα Αὐτοῦ καί νά πληρώσῃ χρηστότητος τά σύμπαντα» καί νά ἀνασχέσῃ τήν καταστροφικήν πορείαν τοῦ κόσμου.

Εἶναι βεβαίως ἀληθές, ὅτι κατά τάς τελευταίας δεκαετίας ἐπετεύχθη σημαντική πρόοδος, οὐχί βεβαίως ἐπαρκής, εἰς τόν τομέα τῆς προστασίας τοῦ περιβάλλοντος, μέ τήν διαρκῆ εὐαισθητοποίησιν τῆς κοινῆς γνώμης, τήν λῆψιν προληπτικῶν καί ἀνασταλτικῶν μέτρων, τήν λειτουργίαν προγραμμάτων ἀειφορίας, τήν στροφήν πρός ἠπίας μορφῆς πηγάς ἐνεργείας καί πολλά εἰσέτι καρποφόρα καί ἀξιόλογα μέτρα καί δράσεις, εἰς ἅς συνέβαλον καί αἱ προσπάθειαι καί ἡ μέριμνα τῆς Μητρός Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐν συνεργασίᾳ καί μετά διεθνῶν οἰκολογικῶν ἱδρυμάτων καί ὀργανισμῶν.

Ἑορτάζοντες καί ἐφέτος τήν ἑορτήν τῆς Βυζαντινῆς Ἰνδικτιῶνος καί εἰσερχόμενοι εἰς ἕνα νέον ἐνιαυτόν τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου, ἀπευθυνόμεθα πρός τό εὐλογημένον Ὀρθόδοξον πλήρωμα καί πρός τόν κόσμον ὅλον καί καλοῦμεν πάντας εἰς συνεχῆ ἐπαγρύπνησιν, εὐαισθητοποίησιν καί συστράτευσιν τῶν δυνάμεων πρός ἐπιστροφήν εἰς μίαν κατάστασιν, ἄν ὄχι εἰς τήν πρωτόπλαστον ἀπολύτως εὐχαριστιακήν καί δοξολογικήν, ἀλλά τοὐλάχιστον εἰς ἀποπνέουσαν τήν χάριν καί τό ἔλεος τοῦ Κυρίου.

Ἡ ἄνευ φραγμῶν ληστρική ἐκμετάλλευσις τῶν φυσικῶν πόρων τῆς δημιουργίας, ἀποτελοῦσα τήν κυρίαν αἰτίαν καταστροφῆς τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, εἶναι κατά τήν μαρτυρίαν τῆς θεολογίας, τῆς τέχνης καί τῆς λογοτεχνίας ἀποτέλεσμα πτώσεως τοῦ ἀνθρώπου, παρακοῆς πρός τήν ἐντολήν τοῦ Κυρίου καί μή συμμορφώσεως πρός τό Θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Ἡ Ἐκκλησία παρέχει τό ἀντίδοτον διά τήν θεραπείαν τῶν οἰκολογικῶν προβλημάτων, καλοῦσα τούς πάντας εἰς ἀποκατάστασιν τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ εἰς τό ἀρχαῖον, τό πρωτότυπον κάλλος. Ἡ ἀνόρθωσις τῆς πεπτωκυΐας φύσεως τοῦ ἀνθρώπου, τῇ ἐπιπνοίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τῇ μετοχῇ εἰς τάς δωρεάς αὐτοῦ, ἀποκαθιστᾷ καί τήν ἁρμονικήν σχέσιν τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν κτίσιν καί τήν δημιουργίαν, τήν ὁποίαν ἐποίησεν ὁ Θεός πρός χαράν, τέρψιν καί ἀπόλαυσιν αὐτοῦ, ἀλλά καί ἀναγωγήν αὐτοῦ εἰς τόν Ἴδιον, τόν Πλάστην.

Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία καλεῖ ἡμᾶς «ἐπεξεργάσασθαι ἐν Λόγῳ Θεοῦ καί Πνεύματι ζωοποιῷ τόν ξύμπαντα κόσμον», ὡς ὁ σήμερον ἑορταζόμενος Ἅγιος Συμεών ἐν τῷ στύλῳ, καί ἀπό τῶν αἰσθητῶν καί φυσικῶν νά ἀναβαίνωμεν εἰς τά «μετά τά φυσικά» καί νά κύπτωμεν εἰς «τά τῆς θεολογίας ἁπλᾶ καί ἀπόλυτα μυστικά θεάματα», ὥστε ἀπό τῆς κτίσεως νά ἀναγώμεθα εἰς τόν Κτίστην.

Ἡ ἐνοικοῦσα ἐπίπνοια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι αὐτή ἡ ὁποία θεοῖ τόν μέτοχον αὐτῆς καί ἑνοποιεῖ συγχρόνως τόν ἄνθρωπον μέ τό περιβάλλον αὐτοῦ, ὥστε νά αἰσθάνεται αὐτό ὡς μέρος τοῦ ἑαυτοῦ του καί νά σέβεται αὐτό ὡς κάτι τό ἱερόν, χωρίς νά παρασύρεται εἰς καταχρήσεις καί ὑπερβολάς.

Ὁ σεβασμός καί ἡ τροφή τοῦ ἀνθρώπου ἐκ τοῦ φυσικοῦ κόσμου ἀσφαλῶς καί δέν ἐπιτυγχάνεται διά τῆς ἀπλήστου χρήσεως αὐτοῦ, ἀλλά διά τοῦ σεβασμοῦ αὐτοῦ, δηλαδή τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν συνάνθρωπον, τοῦ ἀνθρώπου πρός τά ἔμβια ὄντα, ἀλλά καί τά ἔχοντα ἰκμάδα καί προσφοράν ζωῆς «καλά λίαν» καί ἐν σοφίᾳ καί ἁρμονίᾳ πλασθέντα μόνῳ τῷ λόγῳ τοῦ Κυρίου ὁρατά τε καί ἀόρατα στοιχεῖα τῆς φύσεως. Τοιουτοτρόπως θά δυνηθῶμεν νά πίωμεν ὕδωρ ἐκ τῆς ζωοποιοῦ πέτρας, νά βλέπωμεν τόν αἰσθητόν ἥλιον καί ἀναγώμεθα εἰς τόν νοητόν ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, νά ἀτενίζωμεν τόν ὑλικόν στῦλον τοῦ Ὁσίου Συμεών καί νά βλέπωμεν τόν ἀληθινόν στῦλον τοῦ φωτός, νά βλέπωμεν τάς νεφέλας τῶν ὑδάτων μέ στόχον νά εἰσέλθωμεν εἰς τήν νεφέλην τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἰς τήν κατάπαυσιν, ὅπου πρόδρομος ὑπέρ ἡμῶν εἰσῆλθε Χριστός, νά σπουδάσωμεν ἀπογραφῆναι μετά τῶν πρωτοτόκων εἰς τήν ἐν οὐρανοῖς Ἐκκλησίαν. Μόνον ὑπό τοιοῦτον φρόνημα κινούμενοι, ἐν σεβασμῷ τῆς προσφορᾶς ἑκάστου ἐμβίου ὄντος καί φυτοῦ εἰς τήν παγκόσμιον λειτουργίαν τῆς ζωῆς, θά ἐπιλύσωμεν αὐτομάτως διά τῆς Θείας Χάριτος καί ὄχι διά τῆς ἀνθρωπίνης ἀδυνάμου βίας πάντα τά περιβαλλοντικά μας προβλήματα. Τό μήνυμα τοῦτο ζωῆς, εἶναι μήνυμα ὑποχρεώσεως νά συνεχίσωμεν τόν πνευματικόν ἀγῶνα καί τήν προσπάθειαν, προσευχόμενοι, προτρεπόμενοι, παρακαλοῦντες, ἱκετεύοντες, ἐφιστῶντες τήν προσοχήν πάντων εἰς τήν ἀναγκαιότητα προστασίας ἡμῶν αὐτῶν ἀπό τῆς ἐπερχομένης ὀργῆς ἐπί τήν κτίσιν λόγῳ τῆς ἀλλοιώσεως αὐτῆς.

Ἡ συνεχής προσήλωσις τοῦ ἀνθρώπου εἰς τά γήϊνα καί φθαρτά εἶναι ἡ προκαλοῦσα καί τά προβλήματα εἰς τήν δημιουργίαν, καθότι, ὅσον περισσότερον στρεφόμεθα εἰς τήν γῆν, τόσον περισσότερον ἀπομακρυνόμεθα τοῦ οὐρανοῦ καί τοῦ Θεοῦ.

Τήν ὀφειλετικήν καί σωτηριώδη δέσμευσιν αὐτῆς ὑπέρ τῆς προστασίας τοῦ περιβάλλοντος καί τῆς συνεχίσεως ἐν πνευματικῇ καί ὑλικῇ ἀκμῇ τῆς ἐπί τοῦ πλανήτου ἡμῶν ζωῆς, τοῦ κόσμου τοῦ Θεοῦ, ἀναλαβοῦσα ἐν φόβῳ Θεοῦ ἡ Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία καί καλλιεργοῦσα ἀδιαλείπτως, μελετᾷ τήν πραγματοποίησιν Οἰκολογικοῦ Συνεδρίου κατά τόν προσεχῆ Ἰούνιον ἐν τῇ ἕδρᾳ αὐτῆς ἐπί τοῦ θέματος «Θεολογία, Οἰκολογία καί Λόγος: διάλογος διά τό περιβάλλον, τήν λογοτεχνίαν καί τάς τέχνας». Στόχος αὐτοῦ ἡ ἀφύπνησις τῆς παγκοσμίου συνειδήσεως ἐπί τῆς εἰδικῆς καί ἰδιαιτέρας σημασίας πτυχῆς τῆς ἠθικῆς καί πνευματικῆς διαστάσεως τῆς οἰκολογικῆς κρίσεως καί τῆς ἐπαναφορᾶς τοῦ περιβάλλοντος εἰς τό «ἀρχαῖον κάλλος», τό φυσικόν, τό ἱερόν, τό ἅγιον, τό τέλειον, ὡς ἐξῆλθεν ἐκ τῶν χειρῶν τοῦ τεχνουργήσαντος αὐτό Θεοῦ Λόγου, εἰς ἀπόλαυσιν καί τροφήν ἡμετέραν, μετά ἰδιαιτέρων ἀναφορῶν εἰς τήν σχέσιν αὐτοῦ πρός τήν τέχνην καί τήν λογοτεχνίαν.

Ἔχοντες «ἐν ἑαυτοῖς ἀπαράθραυστον τήν μνήμην τῶν κριμάτων» τοῦ Κυρίου, μαρτυροῦμεν ἀπό τοῦ Ἱεροῦ τούτου Κέντρου τῶν πανορθοδόξων τοῦ λόγου τό ἀληθές καί ἐφιστῶμεν τήν προσοχήν πάντων ἐπί τῶν ἐπαπειλουμένων δεινῶν, τά ὁποῖα ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἐκ φιλανθρώπου προνοίας ἀσφαλῶς δέν θά ἐπιτρέψῃ, καλοῦντες τούς πάντας εἰς ἐπιστράτευσιν πρός καί διά τῆς προστασίας τοῦ περιβάλλοντος ἡμᾶς κόσμου ἐπιστροφήν εἰς τήν Πηγήν τῆς Ζωῆς, ταῖς πρεσβείαις τῆς Ὑπεραγίας ἡμῶν Θεοτόκου τῆς Παμμακαρίστου, τοῦ Ὁσίου Συμεών τοῦ Στυλίτου καί πάντων τῶν Ἁγίων. Ἀμήν.

͵βιδ΄ Σεπτεμβρίου α΄

+ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος

Ελληνική Κοινότητα Kingston

Στην όμορφη περιοχή του Kingston, που βρίσκεται λίγο πιο έξω από το Νότιο Λονδίνο, βρίσκεται η έδρα της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας Αγίου Γεωργίου, η οποία ιδρύθηκε το 1964 και συμπληρώνει φέτος 50 συναπτά έτη ζωής, λειτουργίας, δραστηριότητας και προσφοράς.

Ο Ιερός Ναός της Κοινότητας, ο οποίος τιμάται επ’ ονόματι του Αγίου Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και Θαυματουργού, εγκαινιάσθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2004.

Η άριστα οργανωμένη Κοινότητα του Kingston έχει πολλές και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, όπως Φιλανθρωπικές και Πολιτιστικές Εκδηλώσεις, Ελληνικό και Κατηχητικό Σχολείο, Κατηχητική Συντροφιά Νέων, Σύνδεσμο Νεολαίας, Κύκλο Μελέτης Αγίας Γραφής, Ομάδα Επισκέψεως Ασθενών, και πολλές άλλες.

Την εν λόγω Κοινότητα κοσμούν με την παρουσία, τη διακονία και την τεράστια πολυποίκιλη και πολυδιάστατη προσφορά τους και δύο εξέχουσες προσωπικότητες της Ομογένειας Μεγάλης Βρετανίας, ο Ιερ. Προϊστάμενος Αρχιμ. Αιμιλιανός Παπαδάκης, μια κορυφαία εκκλησιαστική και θεολογική προσωπικότητα στο χώρο της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και του σεπτού Οικουμενικού μας Πατριαρχείου και ο τ. Πρόεδρος της Κοινότητας κ. Σάββας Καραγιάννης, Ομότιμος Εκπαιδευτικός.

Ενάντια στον καρκίνο

Προχθές είχαμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε σε μια ωραία φιλανθρωπική εκδήλωση, που οργανώθηκε στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Κοινότητάς μας στο ΒΔ Λονδίνο. Ήταν μια εκδήλωση με σκοπό τη συλλογή χρημάτων για την υποστήριξη των Νοσοκόμων Macmillan, oι οποίες διακονούν με αφοσίωση αλλά και επιστημοσύνη εκείνους που πάσχουν από καρκίνο στην Αγγλία.

Την εκδήλωση επιμελήθηκε το μέλος της Κοινότητας κα. Ανδρούλλα Σεργίου με την οικογένεια και φίλες της. Ετοίμασαν δε έναν πλουσιότατο μπουφέ με φαγητά, γλυκά και ποτά, από τον οποίο απήλαυσαν όλοι οι πολυπληθείς επισκέπτες και υποστηρικτές.

Ο παρόν ιστολόγος είχε την ευκαιρία να παρευρεθεί, να συγχαρεί τις διοργανώτριες κυρίες και να ομιλήσει για λίγο προς τους συνδαιτυμόνες, λαμβάνοντας αφορμή από τον ιερό σκοπό για τον οποίο οργανώθηκε η εκδήλωση.

Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στα συνθήματα που χρησιμοποιούνται από τις Νοσοκόμες Macmillan, για να βοηθηθούν και να ανακουφισθούν οι καρκινοπαθείς.

Παλαιότερα είχε χρησιμοποιηθεί το σύνθημα «Γιατί όχι κι εγώ» (Why not me), το οποίο ερχόταν σε αντίθεση με την αυτόματη αντίδραση των περισσοτέρων ανθρώπων που πληροφορούνται ότι πάσχουν από καρκίνο, και είναι «Γιατί εγώ;», ή «Γιατί σε εμένα;». Σήμερα ένα νέο σύνθημα είναι το «Κανένας να μην αντιμετωπίσει τον καρκίνο μόνος του» (Νο one should face cancer alone).

Εκείνο πάντως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η πίστη του ασθενούς και η εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού, ο οποίος μας δοκιμάζει κάποτε «ως χρυσόν εν χωνευτηρίω», δηλαδή μας λειώνει κυριολεκτικά για να μας διαμορφώσει σε μια νέα προσωπικότητα, καλύτερη, ανθρωπινότερη και βέβαια αγιότερη...

π. Α.Δ.Σ.

Φωτογραφίες από την Ελλάδα

Από την Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου μέχρι την Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2014 θα παρουσιασθεί στο Hellenic Centre (Friends Room, 16-18 Paddington Street, London W1U 5AS), μια ενδιαφέρουσα έκθεση, με θέμα και τίτλο: «Φωτογραφίες από την Ελλάδα»! Οι ίδιες φωτογραφίες έχουν παρουσιασθεί και στην Πρεσβεία της Λετονίας στις Βρυξέλες.

Τις φωτογραφίες επιμελήθηκε ο Ivars Pundurs.

The exhibition reflects the artist’s inspiration by the unique character of Greece and his internal dialogue about things seen and lived. Ivars Pundurs, presently Latvian Ambassador to Greece, has been a diplomat since 1991 and a keen photographer from his teens. Collections of his work have been widely exhibited in Latvia.

Private view on Monday 15 September, 6.30-8.30pm.

Πύλος

...το βασίλειο του Νέστορος που διεκδίκησαν Φράγκοι, Βενετοί και Τούρκοι

Μόλις χθες επέστρεψα από ένα ονειρικό ταξίδι στην Μεσσηνία. Είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ την Φοινικούντα, την Πύλο, την Μεθώνη και τις όμορφες παραλίες της Γιάλοβας, του Ρωμανού και της φημισμένης Βοϊδοκοιλιάς. Η περιοχή αυτή της Πελοποννήσου έχει μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς υπάρχουν ίχνη ζωής από την νεολιθική περίοδο: περίπου το 5.000 π.Χ., ίσως το καλύτερα διατηρημένο μινωικό παλάτι: αυτό του βασιλέα Νηλέα και του βασιλέα Νέστορα, ο μινωικός τάφος του Θρασυμήδη- γιου του Νέστορα και παλαιοχριστιανικές εκκλησίες της ρωμαιοκρατίας. Η Πύλος και ο κόλπος του Ναβαρίνου αποτέλεσαν την θεατρική σκηνή μιας από τις κρισιμότερες στιγμές του ελληνικού αγώνα για την απελευθέρωση από την τουρκοκρατία: την περίφημη ναυμαχία του Ναβαρίνου όταν οι ενωμένες δυνάμεις της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας αντιμετώπισαν τον Τουρκο-Αιγυπτιακό στρατό. Ίσως ακούγεται ειρωνικό το γεγονός ότι μόλις το 1815 οι χώρες αυτές είχαν προσχωρήσει στην Ιερή Συμμαχία του Μέτερνιχ σύμφωνα με την οποία έπρεπε να πατάξουν κάθε φιλελεύθερη προσπάθεια των λαών και δώδεκα χρόνια μετά ήρθαν να βοηθήσουν τον ελληνικό αγώνα. Παράλληλα είναι ένα τρανό παράδειγμα της αλλαγής των συνθηκών, των συμφερόντων και ακολούθως της ανάλογης πολιτικής γραμμής. Σήμερα η κεντρική πλατεία της Πύλου ονομάζεται Πλατεία των Τριών Ναυαρχών και είναι αφιερωμένη στους τρεις ναυάρχους που έλαβαν μέρος στην σημαντική στιγμή της Ελλάδας: του Βρετανού λόρδου Κόδριγκτων, του Ολλανδικής καταγωγής Ρώσου Χέυδεν και του Γάλλου Δεριγνύ. Στην Πύλο επίσης βρίσκεται το σπίτι του Ολυμπιονίκη Κωνσταντίνου Τσικλητήρα, το οποίο χρησιμοποιείται ως μουσείο και χώρος εκδηλώσεων.

Στην περιοχή της Πύλου δεσπόζουν δύο κάστρα: το καλοδιατηρημένο κάστρο Νιόκαστρο, το οποίο ονομάστηκε έτσι για να ξεχωρίζει από το ήδη υπάρχον Παλαιόκαστρο ή αλλιώς κάστρο της Γιάλοβας ή κάστρο του Ναβαρίνου, το κάστρο που είχαν χτίσει οι Φράγκοι στα 1200. Το Παλαιόκαστρο κατασκευάστηκε το 1278 από τον Φλαμανδό Νικόλαο Σαιντ Ομέρ, που ήταν βάιλος του Πριγκιπάτου της Αχαίας, πάνω στα ερείπια της Ακρόπολης της αρχαίας Πύλου. Το Παλαιόκαστρο χτίστηκε με τις πέτρες της αρχαίας ακρόπολης της Πύλου που κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα ονομαζόταν Ναβαρίνο, ονομασία που προήλθε από την επίθεση των Αβάρων τον 6ο αιώνα. Το Παλαιόκαστρο είναι σκαρφαλωμένο στο ακρωτήριο Κορυφάσιο, στον κόλπο της πανέμορφης Βοϊδοκοιλιάς. Σύμφωνα με τον Όμηρο ο Τηλέμαχος έφτασε στην παραλία της Βοϊδοκοιλιάς για να ρωτήσει τον Νέστορα για την τύχη του πατέρα του. Το Παλαιόκαστρο επίσης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα καστέλια της Φραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο.

Το Νιόκαστρο χτίστηκε μέσα στον οικισμό της Πύλου από τους Τούρκους το 1573 για να ελέγχουν τον κόλπο του Ναβαρίνου. Δύο σημαντικές ναυμαχίες για την χώρα μας έμελλε να συνδέσουν τις τύχες τους με το Νιόκαστρο. Η ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 μεταξύ των ενωμένων δυνάμεων της Ισπανίας, της Βενετίας, του Πάπα και της Γένουας έναντι του Οθωμανικού στρατού οδήγησε στην καταστροφή του τουρκικού στόλου (στην ναυμαχία αυτή έχασε το αριστερό του χέρι ο ρομαντικός συγγραφέας Μιγκέλ Ντε Θερβάντες). Μετά την συντριπτική τους ήττα οι Τούρκοι αποφάσισαν να κατασκευάσουν το Νιόκαστρο προκειμένου να αποφύγουν στο μέλλον παρόμοιες ήττες. Η δεύτερη ναυμαχία που συνδέεται με το Νιόκαστρο είναι αυτή του Ναβαρίνου, η οποία έδιωξε για πάντα τις δυνάμεις του Ιμπραήμ από το κάστρο και από όλη την Πελοπόννησο. Ένα άλλο συμπτωματικό γεγονός που συνδέεται με τις δύο σημαντικές ναυμαχίες είναι το εξής: η ναυμαχία της Ναυπάκτου σημείωσε το τέλος των κωπήλατων πλοίων και η ναυμαχία του Ναβαρίνου το τέλος των ιστιοφόρων πλοίων. Το Παλαιόκαστρο είναι λαμπρό παράδειγμα αρχιτεκτονικής των νέων κάστρων, δηλαδή της στρατηγικής των πυροβόλων όπλων. Τα παλαιότερα κάστρα προστατεύονταν από ένα ψηλό τείχος και από μια απόκρημνη πλαγιά. Χτίζονταν σε υψώματα για να έχουν καλή θέαση και δύσκολη ανάβαση. Με την εφεύρεση αρχικά της πυρίτιδας και κατόπιν των κανονιών τα νέα κάστρα έπρεπε να είχαν χοντρά και ισχυρά τείχη, οι απόκρημνες πλευρές και οι γκρεμοί δεν ήταν από μόνες τους ικανές να προστατεύσουν την οχύρωση.

Μετά την αποχώρηση του Ιμπραήμ και των δυνάμεών του, στο Παλαιόκαστρο -σύμφωνα με την συνθήκη των μεγάλων δυνάμεων- έμεινε για μικρό χρονικό διάστημα ο Γάλλος Μαίζων με τα στρατεύματά του. Το κάστρο παραδόθηκε στην ελεύθερη Ελλάδα το 1832 και μετατράπηκε αρχικά σε στρατώνα και κατόπιν σε φυλακή βαρυποινιτών. Οι συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων ήταν άθλιες, δεν διέφεραν βέβαια και πάρα πολύ από τις συνθήκες διαβίωσης όλων των Ελλήνων της εποχής. Οι φυλακές παρέμειναν στο Νιόκαστρο έως και την δεκαετία του 1930. Σήμερα το Νιόκαστρο είναι ένας όμορφος μουσειακός χώρος, ιδιαίτερα καλοδιατηρημένος. Από τους παλιούς προμαχώνες του ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την πόλη της Πύλου, τον κόλπο του Ναβαρίνου, το νησί της Σφακτηρίας και τις μικρές βραχονησίδες.               

Εύη Ρούτουλα