Οἱ λησμονημένες «λιάστρες»

Δέν εἶναι τυχαῖο πού οἱ παλιοί λέγανε τήν σοφή τήν παροιμία: «Αὔγουστε καλέ μου μήνα, νἄσουν δυό φορές τό χρόνο», γιατί ὁ μήνας αὐτός, ὁ πλέον εὐλογημένος, ἦταν φορτωμένος μέ πλῆθος καλά καί καλούδια: φροῦτα, λαχανικά, καρπούς. Πού τούς σύναζαν οἱ νοικοκυραῖοι καὶ περνοῦσαν τό χειμώνα τους.

Ἀμύγδαλα, καρύδια, δαμάσκηνα, ροδάκινα, σταφύλια, σύκα κ.ἄ. ἀγαθά ἦταν φορτωμένος ὁ Αὔγουστος καί χαροποιοῦσε τούς ἁπλοϊκούς χωρικούς πού εἶχαν νά γευτοῦν τίς ἡμέρες τίς νηστεῖες φροῦτα, ὅπως τά δαμάσκηνα, τά σταφύλια ἤ τά σῦκα.

Πήγαιναν, λοιπόν, τίς αὐγές καί μάζευαν τόν ὤριμο καρπό τῆς συκιᾶς σέ μικρά καλαθάκια, πού τά σκέπαζαν μέ ἀμπελόφυλα κυρίως. Ἄσπρα, μαῦρα, «κρεμίζα» (αὐτά εἶχαν ἕνα σκοῦρο ρόζ χρῶμα καί ἔσταζαν μέλι!) σῦκα, γλυκύτατα καί πάντα εὔγευστα... Τά ἀδειάζανε στούς ταβάδες καί τά γεύονταν ὅλη ἡ οίκογένεια, ἀλλά κι ἡ γειτονιά.

Ὅμως στίς συκιές ἀπόμεναν πάντα κι ἄλλα, γινομένα σῦκα, τά ὁποῖα σιγά-σιγά σούφρωναν. Ἦταν τά λεγόμενα «παστάλια», τά ὁποῖα μάζευαν ξεχωριστά καί τά ἅπλωναν πάνω σέ λιάστρες, γιά νά ξεραθοῦν λίγο, νά στραγγίξουν τά ὑγρά καί νά εἶναι ἕτοιμα νά μποῦν στίς «φτύνες» γιά τό χειμώνα.

Οἱ λιάστρες τώρα ἦταν μεγάλα τελάρα, πού στέκονταν σέ τέσσερα πόδια καί πάνω τους τοποθετοῦνταν ξερές σπαρτίνες, πού προηγουμένως εἶχαν πλακωθεῖ μέ πέτρες καί εἶχαν ἰσιωθεῖ. Τοποθετοῦσαν δέ τίς λιάστρες σέ προσήλια  ἰσιώματα στά χτήματά τους καί πάνω τους ἔβαζαν μέ προσοχή καί σειρά τά ἄσπρα καί τά μαῦρα σῦκα. Τά ἄφηναν δυό τρεῖς μέρες τά πατοῦσαν λίγο μέ τόν ἀντίχειρα καί τόν δείκτη καί τά γύριζαν μέχρι νά στεγνώσουν καλά. Γιά νά μή πλησιάζουν τά πουλιά καί τά τρῶνε τοποθετοῦσαν «σκιάζαρα», δηλ. σκιάχτρα.

Ὅταν ἦταν ἕτοιμα, λιασμένα τά σῦκα τά συγκέντρωναν καί τά ζεματοῦσαν. Ἀφοῦ στέγνωναν καλά τά βάζανε μέσα σέ φτύνες μέ φύλλα δάφνης (βάγια), γιά νά εἶναι εὐωδιαστά.

Τά τσιμπιμένα ἀπό τά πουλιά καί πεσμένα κάτω παστάλια δέν τά πετοῦσαν, ἀλλά τά λιάζανε κι αὐτά καί τά εἶχαν γιά τροφή τῶν ζώων.

Τό χειμώνα, ὅταν δέχονταν κάποια ἐπίσκεψη στό σπίτι, οἱ νοικοκυρές σερβίρανε τό ρακί μέ δυό-τρία σῦκα... Ἀλλά καί τά παιδιά στό Σχολεῖο τά εἶχαν γιά κολατσιό μαζί μέ λίγο ψωμί, ὅπως ἐπίσης κι οἱ ἀργάτες τά εἶχαν πάντοτε στόν τροβᾶ τους...

Μόνο πού κάποτε οἱ λίστρε σάπισαν, ἐξαφανίστηκαν, τά ξερά σῦκα ἔπαψαν νά συγκινοῦν τά παιδιά καί τό μόνο πού ἀπόμεινε εἶναι κάποια μοναχική συκιά νά δίνει δειλά-δειλά λίγο καρπό, γιά τούς ἐραστές τοῦ εἴδους αὐτοῦ.

π. Κ.Ν. Καλλιανός