Στο παλιό Ουαλικό παρεκκλήσι

Το κεντρικό Κοιμητήριο της πόλης Newport στο Πριγκιπάτο της Ουαλίας είναι εκείνο που ονομάζεται St. Woolos Cemetery και ιδρύθηκε το 1854. Σε αυτό βρίσκονται τέσσερα παρεκκλήσια και πολλά περίτεχνα μνημεία της πρώϊμης Βικτωριανής περιόδου.

Ένα από εκείνα είναι κι αυτό που παρουσιάζεται στην παρούσα ανάρτηση, το οποίο ονομάζεται Non-conformist (προτεσταντικό) παρεκκλήσι, κι είναι δομημένο σε Ρωμανικό αρχιτεκτονικό στυλ.

Σε επίσκεψή μας στο εν λόγω Κοιμητήριο θαυμάσαμε αυτό το εξαιρετικό οικοδόμημα, με την υπέροχη εξωτερική όψη και τα θαυμαστά σημεία του στο εσωτερικό, κάποια από τα οποία αποτυπώνονται στις εδώ δημοσιευόμενες φωτογραφίες μας.

Καθώς παρατηρήσαμε οι ίδιοι κι όπως μας διαβεβαίωσε υπάλληλος του Κοιμητηρίου, το παρεκκλήσι αυτό δεν αξιοποιείται δυστυχώς για τη λατρεία, αλλά χρησιμοποιείται σήμερα ως αποθήκη.

Πάντως, πολλά σημεία και στοιχεία του, όπως το εγγεγραμμένο σταυροειδές σχήμα, ο κωνικός του τρούλος, το κίτρινο και το μπλε χρώμα, τα όμορφα κιονόκρανα, μας θύμισαν πολύ ελληνικά και Ορθόδοξα χαρακτηριστικά.

Αυτό φυσικά μας χαροποίησε ιδιαίτερα και μας προσέφερε διαβεβαίωση για το γεγονός ότι το ελληνικό και το Ορθόδοξο πνεύμα έχουν εμπνεύσει και επηρεάσει πολύ σύνολη τη χριστιανική ιστορία και ιδιαίτερα τη χριστιανική αρχιτεκτονική.

Νοσταλγική ἔκθεση φωτογραφίας

Στὸ ἀρχοντικὸ χωριὸ τοῦ νησοῦ μας, τὴ Γλώσσα, παρουσιάζεται αὐτὸν τὸν καιρὸ μιὰ πολὺ ἐνδιαφέρουσα ἔκθεση φωτογραφίας. Ὄχι τῆς φωτογραφίας ποὺ ὅλοι ξέρουμε καὶ μὲ μεγάλη εὐκολία ἀπαθανατίζουμε: πρόσωπα, γεγονότα, τοπία κι ἄλλες δραστηριότητες τοῦ βίου μας. Γιατὶ στὶς μέρες μας,  ὅπου ἡ τεχνολογία μᾶς προσφέρει χίλια δυὸ μέσα, ὥστε νὰ φωτογραφίζουμε -εἴτε μὲ σύγχρονες ψηφιακὲς φωτογραφικὲς μηχανές, εἴτε μέσω τοῦ φορητοῦ μας τηλεφώνου- ἔχουν λείψει πιὰ τὰ φιλμ ἤ τὰ «γυαλιὰ» παλαιότερα, ποὺ ἀπαιτοῦσαν γνώσεις καὶ προπάντων ὑπομονὴ καὶ καλλιτεχνία, ὤστε νὰ παρουσιαστεῖ ἕνα ἀποτέλεσμα τέλειο ἤ σχεδὸν τέλειο, ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ κειμήλιο μὲ τὰ χρόνα ποὺ θὰ περνοῦσαν.

Τέτοιες, λοιπόν, παλιὲς καὶ καλλιτεχνικὲς φωτογραφίες,  ἀσπρόμαυρες ἤ καὶ χλωμὲς πιὰ ἀπὸ τὰ χρόνια ποὺ πέρασαν, εἶχε τὴν εὐγένεια καὶ τὴν εὐαισθησία νὰ παρουσιάσει ὁ Πολιτιστικὸς Σύλλογος τῆς Γλώσσας στοὺς συγχωριανούς του κι ὄχι μόνο. Καὶ τὶς παρουσίασε ἀπὸ τὴ Δευτέρα 22 Ἰουνίου, ὥστε νὰ τὶς ἐπισκεφτοῦν οἱ Γλωσσιῶτες καὶ οἱ φίλοι ἤ καὶ οἱ ἐπισκέπτες τοῦ χωριοῦ αὐτοῦ, γιὰ νὰ ξαναζήσουν παλιές, ὄμορφες καὶ πασπαλισμένες μὲ ἱερὴ νοσταλγία στιγμές. Νὰ ξανεπισκεφτοῦν, δηλαδή,  πρόσωπα καὶ γεγονότα ποὺ μπορεῖ νὰ πέρασαν, ὅμως ὁ κρυσταλλωμένος Χρόνος, ποὺ διασώζει ἡ φωτογραφία, τοὺς χαρίζει τὴ δυνατότητα νὰ τὰ ἀνακαλέσουν μὲ συγκίνηση στὴν ψυχή τους. Κι εἶναι ὄντως ἕνα ἁγιασμένο, φωτεινὸ ἀνάκλημα τῆς Μνήμης αὐτὴ ἡ προσπάθεια τοῦ Συλλόγου, ὥστε νὰ δώσουν τὴ δυνατότητα στοὺς συγχωριανούς του, νὰ «ξαναεπισκεφτοῦν» -ἔστω καὶ γιὰ λίγες στιγμὲς, ὅλους ἐκείνους ποὺ εἴτε ἀναχώρησαν ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτόν, εἴτε τὰ γερατειὰ χάραξαν πάνω στὰ νεανικὰ τους πρόσωπα τὶς στοιβάδες τῶν χρόνων ποὺ διάβηκαν.

Καθὼς κλείνω αὐτὸ τὸ βιαστικὸ γραφτό μου θέλω ἀπὸ καρδιᾶς νὰ συγχαρῶ τὸν Πολιτιστικὸ Σύλλογο τοῦ γειτονικοῦ μου χωριοῦ, τὴν δραστήρια Πρόεδρό του, τὴν κ. Βιργινία Σιδέρη καὶ ὅλους ὄσους μόχθησαν νὰ παρουσιάσουν αὐτὴν τὴν ἔντιμη ἔκθεση, ποὺ καλὸ θὰ εἶναι νὰ τὴν ἐπαναλάβουν καὶ τοῦ χρόνου, ἀφοῦ θὰ ὑπάρχουν ἀσφαλῶς κι ἄλλες ἀκόμα φωτογραφίες, ποὺ περιμένουν νὰ βγοῦν στὸ φῶς. Λὲς καὶ θέλουν μιὰν ἀκόμα ἐπικοινωνία μὲ τοὺς συγχωριανούς τους.

π. Κ.Ν. Καλλιανός

Υ.Γ. Γιὰ περισσότερες πληροφορίες παραπέμπω τὸν ἀναγνώστη μου στὴν ἐκλεκτὴ σελίδα: https://www.dromenatoutopoumas.gr/2020/06/e.html

Κυριακή Γ’ Ματθαίου 2020

Κοντάκιον Ἀναστάσιµον.

Ἀνέστης Σωτήρ, ἐκ τάφου Παντοδύναµε καὶ ᾍδης ἰδών, τὸ θαῦµα ἐξεπλήττετο, καὶ νεκροὶ ἀνίσταντο, καὶ ἡ κτίσις ἰδοῦσα συγχαίρει σοι, καὶ ὁ Ἀδάµ συναγάλλεται, καὶ κόσµος Σωτήρ µου ἀνυµνεῖ σε ἀεί.

Ὁ Οἶκος.

Σὺ εἶ τὸ φῶς τῶν ἐσκοτισµένων, σὺ εἶ ἡ ἀνάστασις πάντων καὶ ἡ ζωὴ τῶν βροτῶν καὶ πάντας συνανέστησας, τοῦ θανάτου τὸ κράτος Σωτὴρ σκυλεύσας, καὶ τοῦ ᾍδου τὰς πύλας συντρίψας Λόγε, καὶ οἱ θνητοὶ κατιδόντες τὸ θαῦµα ἐθαύµαζον, καὶ πᾶσα κτίσις συγχαίρει ἐν τῇ σῇ Ἀναστάσει, Φιλάνθρωπε. Διὸ καὶ πάντες δοξάζοµεν, καὶ ὑµνοῦµεν τὴν σὴν συγκατάβασιν, καὶ κόσµος Σωτήρ µου ἀνυµνεῖ σε ἀεί.

Συναξάριον. Τοῦ Μηναίου.

Τῇ ΚΗʹ τοῦ αὐτοῦ µηνός, µνήµη τῆς εὑρέσεως τῶν τιµίων Λειψάνων τῶν Ἁγίων καὶ θαυµατουργῶν Ἀναργύρων, Κύρου καὶ Ἰωάννου.

Ποίηση Φάνη Λελεμψή - 20

Εκεί που η ιστορία συναντάται με τον λόγο, εκεί που το μυστήριο της ζωής στεφανώνει την Παιδεία, εκεί που η Πίστη διαλέγεται με την Ποίηση, εκεί βρίσκεται η λύση του γόρδιου δεσμού και η διέξοδος του είναι...

Στο σημείο εκείνο βρίσκεται ως μάρτυρας ο Άρχοντας Ποιητής του Αναπλιού, ο άξιος Δημιουργός και φίλος Φάνης Λελεμψής, για να αποτυπώσει στο λευκό χαρτί ομολογία και παράδειγμα ζωής, με στόχο την αποκάλυψη του κρυφού, γιατί «οὐ γάρ ἐστι κρυπτὸν ὃ οὐ φανερὸν γενήσεται, οὐδὲ ἀπόκρυφον ὃ οὐ γνωσθήσεται καὶ εἰς φανερὸν ἔλθῃ» (Λουκ. 8, 17).

ΚΑΘΕ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Κάθε κρυφό σχολειό

Έχει

τη μαγεία της Ποίησης

και το μυστήριο

της Πίστης.

Λύκε, λύκε...

Ναι, είναι οξυγόνο η Θεία Μεταλαβιά! Χωρίς οξυγόνο επέρχεται ασφυξία και νέκρωση. Ιδού οι νεκροζώντανοι που περιέγραψε ο Χριστός μας στο Ευαγγέλιό Του. Όταν το οξυγόνο του Ζωντανού Θεού αφαιρείται απ’ την ψυχή μας, τότε όπως λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σε μια από τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως, θα γίνουμε βορρά στα δόντια του νοητού λύκου, δηλαδή του διαβόλου, όταν απέχουμε πολύ καιρό από την Θεία Κοινωνία …καὶ ἵνα μή, ἐπὶ πολὺ ἀφιστάμενος τῆς κοινωνίας σου, θηριάλωτος ὑπὸ τοῦ νοητοῦ λύκου γένωμαι.

Έλεγε ο Άγιος Αμβρόσιος Μεδιολάνων αυτός ο μεγάλος και ανυποχώρητος Πατέρας της Ορθοδοξίας ότι η Θείας Κοινωνία δωρήθηκε από τον Θεό στον άνθρωπο για καθημερινή συμμετοχή και κατήντησε ενιαύσιος… Δόθηκε για κάθε μέρα! Τον Άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον! Να ο Άρτος της αιωνίου Ζωής που φτάσαμε στο σημείο να λαμβάνουμε για το καλό δυο, τρείς φορές τον χρόνο… Υπό αυτήν την συχνότητα διόλου δεν ενοχλεί κάποιους αυτό το… δια νόμου αφιστάμενοι. Μα από την άλλη πως είναι δυνατόν να κηρύττεται και να διδάσκεται ότι προορισμός του ανθρώπου είναι ο αγιασμός χωρίς την αδιάλειπτη μετοχή στο μυστήριο που αγιάζει και Θεοποιεί; Και φυσικά δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε ως παράδειγμα κορυφαίους στις χορείες των Αγίων που μετέλαβαν μια φορά στην ζωή τους. Επειδή χρησιμοποιήθηκε πλειστάκις το παράδειγμα της άπαξ Θείας Μεταλήψεως της Αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας, ας αναρωτηθούμε όλοι, εμείς αφενός αν έχουμε βιώσει έργω έστω και ένα δευτερόλεπτο απ τα 47 αδιάλειπτα χρόνια μετανοίας της Αγίας Μαρίας και αφετέρου όπως επισημαίνει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, αν η Αγία είχε ανεμπόδιστη πρόσβαση σε Άρτο Ζωής αιωνιζούσης φυσικά και δεν θα στερείτο ούτε μια μέρα των αχράντων μυστηρίων. Μια διαρκής προτροπή με την χάρη του Αγίου Θεού τούτη η εκπομπή, να σπεύδουμε στο πετραχήλι του πνευματικού και με την ευχή του να μεταλαμβάνουμε όσο πιο συχνά, θαρρούντες τω ελέει Του Φιλανθρώπου Χριστού μας.

Μόνο που σε τούτους τους καιρούς αποκτά μια αλλιώτικη διάσταση αυτή η σειρά των εκπομπών. Καθημερινά πληροφορούμαστε ότι προστίθενται ολοένα και άλλες χώρες στην «παγκόσμια γειτονιά» μας που νομοθετούν την καθολική απαγόρευση του μυστηρίου της Θείας Κοινωνίας. Γερμανία, Λουξεμβούργο… Μικρό κράτος θα πουν κάποιοι, ελάχιστοι εκεί οι Ορθόδοξοι… Κατ’ αρχάς έστω και ένας να στερείται το οξυγόνο αυτό της ψυχής, εμείς οι υπόλοιποι πρέπει να κλαίμε και να πονάμε όπως όταν διαβάζουμε τον βίο ενός και μόνο μάρτυρος, στο ευλογημένο συναξάρι. Για εκείνους όμως που κάπως γνωρίζουν τα της Ε.Ε., το Λουξεμβούργο δεν είναι διόλου αμελητέα μονάδα μέσα στο Ευρωπαϊκό Ενωσιακό γίγνεσθαι… Το αντίθετο μάλιστα! Είναι ακρογωνιαίος λίθος… Οπότε Γερμανία, Λουξεμβούργο… βγάλτε συμπέρασμα για που οδηγείται το πράγμα… Ένας δεσμευτικός κανονισμός αρκεί… Μη γένοιτο!

Νώντας Σκοπετέας

«Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστιν»

Το Ινστιτούτο Ορθόδοξων Χριστιανικών Σπουδών του Κέϊμπριτζ οργανώνει προσεχώς ενδιαφέρουσα εκδήλωση  στο πλαίσιο των Ημερών Διαλόγου. Η σχετική ανακοίνωση έχει ως εξής:

We are pleased to announce a special Conversation Day organized jointly with our friends from the University of Saint Katherine (USK), California, on 7 July 2020, from 6.30 pm BST / 10.30 am PST. The title of the event is ‘The Kingdom of God is in our midst. Rediscovering sacred spaces past and present.’ The two speakers in conversation are Father Dragos Herescu (Principal IOCS) and Dc David-John Williams (Assistant Professor of History, USK).

This event also marks the beginning of our Institute's formal co-operation with the University of Saint Katherine - which is a nationally recognized American university founded and rooted in the life of the Orthodox Christian tradition. We very much hope to further materialize this co-operation through a jointly taught MA course and similar events in the near future.

To join the Zoom Meeting please follow this link: https://zoom.us/j/91711480845 (Meeting ID: 917 1148 0845).

Ο Ηλίας Μηνιάτης και οι Έλληνες

Ο Κεφαλλήν Επίσκοπος Κερνίκης και Καλαβρύτων Ηλίας Μηνιάτης (1669-1714) είναι ζωντανή απόδειξη της θελήσεως των Ελλήνων του 17^ου και των αρχών του 18^ου αιώνα να απελευθερωθούν από τον τουρκικό βάρβαρο ζυγό και τα βάσανα που υπέστησαν για να διατηρήσουν την ταυτότητά τους.

Το ευχάριστο για την Ιστορία είναι πως διασώθηκαν ομιλίες του, τις περισσότερες από τις οποίες εκφώνησε ως Αρχιμανδρίτης στο Ναό του Αγίου Γεωργίου Βενετίας, στον οποία υπηρέτησε, πιθανόν το 1698. Σε λόγο του πανηγυρικό εις τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου είπε, μεταξύ άλλων: «Έως πότε, πανακήρατε Κόρη, το τρισάθλιον γένος των Ελλήνων έχει να ευρίσκεται εις τα δεσμά μιας ανυποφέρτου δουλείας; Έως πότε να του πατή τον ευγενικόν λαιμόν ο Βάρβαρος Θραξ; (Σημ. Έτσι αλληγορικά ονομάζει τον Τούρκο)... Αχ! Παρθένε! Ενθυμήσου πως εις την Ελλάδα πρότερον, παρά εις άλλον τόπον, έλαμψε το ζωηφόρον φως της αληθινής πίστεως. Το ελληνικόν γένος εστάθη το πρώτον οπού άνοιξε τας αγκάλας και εδέχθη το θείον Ευαγγέλιον,... το πρώτον οπού αντεστάθη των τυράννων, οπού με μύρια βάσανα εγύρευαν να εξερριζώσωσιν από τας καρδίας των πιστών το σεβάσμιόν σου όνομα. Τούτο έδωσε εις τον κόσμον Διδασκάλους, οι οποίοι, με το φως της διδασκαλίας των εφώτισαν τας ημαυρωμένας διανοίας των ανθρώπων... Και αν ετούται μας αι φωναί δεν σε παρακινούσι εις σπλάγχνος, ας σε παρακινήσωσι τα πικρά δακρυα, οπού μας πέφτουσιν από τα ομμάτια. Αλλά ανίσως και ετούτα δεν φθάνουσιν, ας σε παρακινήσωσιν αι φωναί και αι παρακλήσεις των αγίων σου... από όλα τα μέρη της τρισαθλίου Ελλάδος. Φωνάζουν ο Ανδρέας από την Κρήτη, ο Σπυρίδων από την Κύπρον, ο Ιγνάτιος από την Αντιόχειαν, ο Διονύσιος από τας Αθήνας, ο Πολύκαρπος από την Σμύρνην, η Αικατερίνα από την Αλεξάνδρειαν, ο Ι. Χρυσόστομος από την βασιλεύουσαν πόλιν...» (Ηλία Μηνιάτη «Διδαχαί και λόγοι», Εκδ. «Φως», 17^η Εκδοση, Αθήναι 1960).

Ο Επίσκοπος Ηλίας Μηνιάτης έζησε και έγραψε για την ελευθερία των Ελλήνων πριν από τον Διαφωτισμό, του οποίου οι περισσότεροι εκφραστές έζησαν ή/και έγραψαν μετά από αυτόν, πλην του Τζον Λοκ (1632-1704). Ενδεικτικά αναφέρονται οι Ρουσώ (1712-1778), Βολταίρος (1694-1778), Καντ (1724-1804). Ο Χομπς γράφει τον «Λεβιάθαν» το 1651. Η εποχή ήταν δύσκολη μετά τον 30ετή πόλεμο (1618-1648) και την μοναρχία - απόλυτη εξουσία που κυριαρχούσε στη Γαλλία υπό τον Λουδοβίκο ΙΔ΄ (1639-1715).

Επομένως ΟΥΔΕΙΣ διαφωτισμός επηρέασε τη σκέψη του Μηνιάτη για να ζητήσει από την Παναγία ελευθερία στους Έλληνες. Η σκέψη του προερχόταν από την δική του Ελληνική  Παράδοση. Όταν μελέτησε τα έργα και τις ημέρες των αρχαίων και  μεσαιωνικών Ελλήνων δεν του χρειαζόταν τίποτε άλλο. Είναι λυπηρό ότι ξένοι ιστορικοί, μας παρατηρούν ως ανωτέρας  φυλής ανθρωπολόγοι, που έχουν να κάνουν με εμάς, τους «συμπαθείς  ιθαγενείς». Κάποιοι συμμετέχουν στην κρατική Επιτροπή για τον εορτασμό των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821. Να τους χαίρονται όσοι τους διόρισαν και όσοι τους έδωσαν παράσημα για την «προσφορά τους στον Ελληνισμό».

Ένας από αυτούς εξύβρισε τους Έλληνες, ότι επί τουρκοκρατίας ήσαν «εθελόδουλοι» και τους ξύπνησαν οι Άγγλοι, οι Γάλλοι και οι άλλοι «πολιτισμένοι» και όταν ρωτήθηκε πού μπορεί ένας Έλληνας να βρει τα όσα υποστηρίζει απάντησε αόριστα «διαβάζοντας...». Ο ίδιος όμως αποδεικνύεται ότι δεν έχει διαβάσει τον Σεφέρη, πόσο μάλλον τους Μηνιάτη, Σάθα, Δέφνερ, Ζαμπέλιο, Μακρυγιάννη, Νικόδημο τον Αγιορείτη, Κοσμά τον Αιτωλό, Νεκτάριο Τέρπο...

Ο Σεφέρης στη διάλεξη που έδωσε στη Σουηδική Ακαδημία, στις 11 Δεκεμβρίου 1963, με την ευκαιρία της απονομής του βραβείου Νόμπελ λογοτεχνίας σε αυτόν, τονίζει ότι οι Έλληνες διατήρησαν τα δημοτικά τραγούδια μαζί με τους θρύλους τους, που «μας κάνουν να δούμε πως σε όλους αυτούς τους αιώνες οι ίδιες στάσεις απέναντι στον μόχθο και στον πόνο, στη χαρά στον έρωτα και στον θάνατο επαναλαμβάνονταν αδιάκοπα. Όμως συνάμα έχουν εκφράσεις τόσο φρέσκες, τόσο οριστικές, τόσο ελεύθερες και ένα μέτρο τόσο ανθρώπινο, ώστε μας δείχνουν χειροπιαστά πόσο το πνεύμα του Έλληνα μένει πάντοτε “όμοιον εαυτώ”». Το ατύχημα για τον Έλληνα είναι πως το εποικοδόμημα της χώρας  έχει δύναμη πολιτική και κοινωνική, ενώ έχει συμπλέγματα κατωτερότητας έναντι των ξένων «διανοούμενων» και έπαρση έναντι των συμπολιτών του, που πηγάζει από την ιδεολογική του τύφλωση και την γνωστική του ημιμάθεια.

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Οἱ ψυχαναλυτικές διαστάσεις τῆς κηπουρικῆς

(Προσωπικὲς διαπιστώσεις)

Μνήμη  ἱερὴ προγόνων, Παναγιώτου καὶ Οὐρανίας Γιακείμ

Ἄν καὶ σὲ ἄλλο κείμενό μου ἀναφερόμουν στὴν ὀμορφιὰ ποὺ χαρίζει στὴν ψυχὴ ἡ καλλιέργεια ἑνὸς κήπου, ἐδῶ θὰ προσπαθήσω, μὲ ὅσο γίνεται λιτὸ τρόπο, νὰ ἐκφράσω τὰ βιώματά μου. Βιώματα, ποὺ ἐξάπαντος ἀποτελοῦν καὶ εἶναι ἀποτέλεσματα μιᾶς μακρᾶς ἐνασχόλησής μου μὲ τὴ καλλιέργεια τῆς γῆς. Γιατὶ στὸ περιθώριο τῶν ποιμαντικῶν καθηκόντων τὸ διακόνημα αὐτὸ τῆς καλλιέργειας τοῦ κήπου γίνεται αὐτόματα γιὰ τὸν ποιμένα ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ τὸ διακονήσει,  ἕνα ἄλλο σχολεῖο, ὅπου μαθητεύει: τὶ ἄλλο ἀπὸ τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ, καθὼς παρατηρεῖ μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερία, ἐργασία καὶ κόπο νὰ μεταποιεῖται τὸ χέρσο ἔδαφος σὲ μιὰ σιωπηλὴ κοινωνία φυτῶν ποὺ μέρα τὴ μέρα, στιγμὴ τὴ στιγμὴ αὐξάνονται, ἀνθοφοροῦν, καρποφοροῦν, ἀλλὰ καὶ φθίνουν, χλομιάζουν, μαραίνονται καὶ στὸ τέλος ξηραίνονται. Ἕνα μεγαλεῖο εἶναι ἡ ὅλη αὐτὴ διαδικασία ποὺ δὲν περιγράφεται μὲ λόγια, ὡστόσο ὁμολογεῖται, γιατὶ καταννοεῖ ὁ κάθε πιστός -πόσο μᾶλλον ὁ ποιμένας- τὸ χέρι τοῦ Δημιουργοῦ νὰ στεφανώνει τὶς πράξεις αὐτὲς καὶ ἀσχολίες του. Ὅντως, «ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα Σου, Κύριε...» (Ψαλμ. 103, 24).

Ὡστόσο, δὲν θὰ πρέπει νὰ λησμονηθεῖ καὶ ἡ ἄλλη παράμετρος τῆς κηπουρικῆς ἐνασχόλησης. Αὐτῆς δηλαδὴ ποὺ σχετίζεται μὲ τὴν θεραπεία τῆς ψυχῆς, τὴν ἀποφόρτωσή της καί, κυρίως, τὴν εἰρήνευσή της. Γιατὶ ἡ καλλιέργεια ὅταν συνοδεύεται ἀπὸ τὴν προσευχή, τότε γίνεται δοξολογία φωτεινή, ποὺ διανοίγει τοὺς κλειστοὺς τοὺς πόρους τῆς ψυχῆς καὶ τῆς χαρίζεται ἀφειδώλευτα τὸ ὀξυγόνο τῆς θείας εὐλογίας.

Θυμᾶμαι ἐδῶ μὲ συγκίνηση τὸν Γέροντα Μωυσῆ ποὺ μᾶς διηγεῖτο κάποτε γιὰ ἕνα ἐνάρετο ἀγιορείτη μοναχό, ποὺ ζοῦσε στὴ Σκήτη τους κι ὁ ὁποῖος, ὅταν καλλιεργοῦσε τὴν κῆπο του,  φοροῦσε πάντα τὸ κουκούλι του, γιὰ νὰ αύτοσυγκεντρώνεται καὶ νὰ μὴν περισπᾶται.

Αὐτὴ τὴν αὐτοσυγκέντρωση βιώνει κι ὁ κάθε πιστὸς καλλιεργητής - κηπουρὸς μέσα στὴ σιωπηλὴ κοινωνία τοῦ κήπου του. Γιατὶ ἀφοσιώνεται στὸ ἀντικείμενό του καὶ μὲ σπουδή, φιλοτιμία κι έργατικότητα προσπαθεῖ νὰ καλλιεργήσει καὶ φροντίσει τὰ φυτά του. Κι εἶναι ἀναμφίβολα ἐτούτη ἡ διακονία μάθημα θεοδίδακτο, ἀφοῦ μέσα ἀπὸ αὐτὴν τὴ διαδικασία πληροφορεῖται καὶ διδάσκεται ἕνα πλῆθος ποιμαντικῶν θεμάτων, ποὺ τὸν ψυχωφελοῦν καὶ συνάμα τὸν συνδράμουν. Μὲ λίγα λόγια, δὲν εἶναι καὶ μικρὸ τὸ παράδειγμα τοῦ εὐπρεπισμοῦ ἀρχικὰ τοῦ χωραφιοῦ, πρὶν σκαφτεῖ καὶ στὴ συνέχεια φυτευτεῖ. Γιατὶ κάπως ἔτσι συμβαίνει καὶ στὴν ἴδια τὴν ψυχὴ τοῦ ποιμένα καὶ κατ᾿ ἐπέκταση τοῦ κάθε πιστοῦ μέλους τῆς ἐνοριακῆς του κοινότητας. Ἄν, δηλαδή,  τὸ χωράφι δὲν καθαριστεῖ ἀπὸ τὰ ξεράδια, τὶς πέτρες καὶ ἄγρια τὰ χόρτα, τότε δὲν εἶναι δυαντὸ νὰ γίνει τὸ πρῶτο τὸ βῆμα: τὸ προσεχτικὸ τὸ σκάψιμο, μὲ φροντίδα ὤστε τὸ χῶμα νὰ γίνει πιὸ εὔφορο, γιὰ νὰ δεχτεῖ τὰ σπόρια ἤ καὶ τὰ φυτά. Καὶ γιὰ νὰ καταστεῖ εὔφορη ἡ γῆ, θὰ πρέπει νὰ ἀπομακρυνθοῦν τυχὸν ρίζες ποὺ ἀπόμειναν στὸ χῶμα, κρυμμένα λιθαράκια, ἀκόμα καὶ ἄλειωτοι σβόλοι ἀπὸ χῶμα. (Κάπως ἔτσι δὲν τὰ δίδαξε κι ὁ Χριστὸς στὴν ὑποδειγματική Του παραβολὴ τοῦ σπορέως; [βλ. Λκ. 8, 5-15] Ἤ, γιὰ λέμε τὰ πράγματα μὲ τ᾿ ὄνομά τους, ἄν δὲν ἀρχίσει σωστὰ ἡ καλλιέργεια τῆς ψυχῆς, τότε εἶναι ἀδύνατο νὰ καταστεῖ δεκτικὴ τῆς ἁγιοπνευματικῆς χάριτος).

Στὴ συνέχεια, ἀφοῦ λιπανθεῖ ὁ κῆπος κι αὐλακιαστεῖ, ἀρχίζει τὸ φύτεμα, ποὺ δὲν εἶναι καὶ εὔκολη ἐργασία, ἀφοῦ ἀπαιτεῖται μεγάλη προσοχή, ἐπιμέλεια καὶ ὑπομονή. Τὸ φύτεμα ἀκολουθεῖ τὸ πότισμα, ποὺ κι αὐτὸ χρειάζεται νὰ γίνει μὲ φροντίδα κι ὄχι βιασύνη. Γιατὶ τὸ μέτρο πρέπει νὰ πρυτανεύει καὶ στὴν περίπτωση αὐτή, ἐπειδὴ τὸ ἀπότομο νερὸ μπορεῖ νὰ καταστρέψει τὰ νεόφυτα. (Γι᾿ αὐτὸ καὶ στὴν πνευματικὴ ζωὴ ἀπαιτεῖται μὲ προσεχτικὸ καὶ ἐπιμελημμένο τρόπο νὰ προσλαμβάνουμε τὰ ὄσα διδασκόμαστε καὶ νὰ τὰ φροντίζουμε, ὥστε νὰ αὐξάνεται μέσα μας ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ θεοσέβεια. Μόνο ποὺ ἀπαιτεῖται ὑπομονὴ  κι ὄχι ἀπότομες κινήσεις. Κινήσεις, δηλαδή, ἐπιζήμιες, ὅπως ἡ βιασύνη καὶ ἡ ἀγωνία, συνοδευμένες ἐξάπαντος ἀπὸ τὸ ἄγχος νὰ φανοῦμε «τοῖς ἀνθρώποις» ὅτι τάχα προκόψαμε στὰ πνευματικά. Γιατὶ τότε ὅλα καταστρέφονται). 

Ὅμως ἡ διαδικασία τῆς καλλιέργειας δὲ σταματᾶ μὲ τὸ φύτεμα καὶ τὴν ἀναμονὴ γιὰ λήψη τῶν καρπῶν. Ἀπαιτεῖται συνεχὴς ἐπίβλεψη, ὥστε νὰ φροντίζονται τὰ φυτά. Ἔτσι ἔχουμε τὸ σκάλισμα, τὸ ξεφύλλισμα, τὴν τοποθέτηση στηριγμάτων, ὥστε τὸ φυτό, καθὼς μεγαλώνει καὶ ὑψώνεται, νὰ προφυλάσσεται ἀπὸ τοὺς βιαίους ἀνέμους καὶ νὰ εἶναι, κατὰ τὸ δυνατὸ στερεωμένο καὶ δεμένο προσεχτικά.

Γιὰ τὴν ἀνάπτυξή του τώρα ἀπαιτεῖται τὸ πότισμα κατὰ τὸ θέρος,  ἡ τροφή του μὲ ζωϊκὴ λίπανση (κοπριά), ἀλλὰ καὶ ἡ προφύλαξή του ἀπὸ τυχὸν ἀσθένειες. Ἔτσι, κατὰ τακτὰ διαστήματα θειαφίζεται, γιὰ νὰ ἀπομακρύνονται τὰ μικρόβια. Φυσικὰ κάθε τόσο θὰ πρέπει νὰ «βοτανίζεται» ὁ κῆπος, δηλαδή, νὰ ἀποβάλλονται τὰ ζιζάνια, τὰ ἁγριοχόρταρα, τὰ ὁποῖα αὐξάνονται μὲ ἐπιθετικὸ τρόπο, ὥστε νὰ κινδυνεύουν τὰ φυτὰ νὰ ἀσθενήσουν καὶ νὰ ἀτονήσουν μὴ δίδοντας καρπὸ στὸ μέλλον. Κι ἐδῶ ἔρχεται στὸ νοῦ, γι᾿ ἄλλη μιὰ φορά, ἡ ὑπέροχη παραβολὴ τοῦ σπορέως, στὴν ὁποία ὑπάρχουν ὅλες οἱ παραπάνω ὑποδείξεις. Ὑποδείξεις ποὺ χρειάζεται νὰ τὶς ἀναγνώσει ὁ κάθε πιστὸς μὲ λεπτομερῆ τρόπο, ὥστε νὰ καταστεῖ ὁ κῆπος τῆς ψυχῆς του καρποφόρος κι ὠποροφόρος.

Ὅταν, τώρα, τὰ φυτὰ ἀρχίζουν νὰ μεγαλώνουν χρειάζονται καὶ στήριγμα, γιὰ νὰ μὴν κινδυνέψουν νὰ ξερριζωθοῦν σὲ περίπτωση ποὺ θὰ ξεσπάσει κάποια θύελλα ἤ ραγάνι, γι᾿ αὐτὸ καὶ φροντίζει ὁ κηπουρὸς νὰ τὰ προφυλάξει μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ καὶ νὰ τὰ στηρίξει. Γι’ αὐτὸ διαλέγει γερὰ γύλα ἤ χοντρὰ καλάμια, ὥστε νὰ δεθεῖ τὸ φυτὸ καὶ ν’ ἀναρριχηθεῖ καὶ νὰ «δέσουν» πιὸ καλύτερα οἱ καρποί του. Κυρίως στὶς ἀγγουριές, στὶς ντοματιές, στὶς φασολιές.

Εἶναι ὄντως ἔνα μεγαλεῖο ἡ κηπουρική, ποὺ σὲ ἀποτοξινώνει ἀπὸ περιττοὺς λογισμούς, ἀπὸ ἀγχωτικὲς καταστάσεις καὶ ἀπὸ κάθε εἴδους «δαιμονίων», ποὺ σωρηδὸν εἰσέρχονται στὸ νοῦ νὰ σὲ πειράξουν... Καὶ τὰ καταφέρνουν τόσο, ὅταν ἔχεις πνεῦμα ἀργίας...

π. Κ.Ν. Καλλιανός