Πελοποννήσιοι στον Τιτανικό

Η σημερινή ανάρτηση αφιερώνεται εγκάρδια
στον Άξιο Πρύτανη των Ελλήνων Λογοτεχνών
κ. Κώστα Καρακάση
σύμφωνα με τα από χθες υποσχεθέντα

Οι μεγάλες τραγωδίες, και μάλιστα εκείνες που μετά το πέρασμά τους αφήνουν και πολλά θύματα, δημιουργούν πάντοτε ιδιαίτερη «αίσθηση» στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Τέτοιες τραγωδίες έχει καταγράψει πολλές και διάφορες η ανθρώπινη ιστορία. Σεισμοί, πλημμύρες, πόλεμοι, πείνες, οικονομικές καταστροφές και πολλών άλλων ειδών καταστροφές ήλθαν και σημάδεψαν το ανθρώπινο γένος.

Στην ελληνική ιστορία βρίσκουμε πολλές φορές μεγάλες τραγωδίες, εθνικές (π.χ. Άλωση της Πόλης), θρησκευτικές (π.χ. Εικονομαχία), κοινωνικές (π.χ. εμφύλιοι σπαραγμοί), αλλά και άλλες που αφορούν μικρότερες ομάδες κατά τόπους. Ο σοφός λαός μας, υπομένοντας καρτερικά τις διάφορες κατά καιρούς δοκιμασίες του, παρέμεινε πάντοτε φιλικός και ανεκτικός προς όλους. Έχει μάλιστα πει κι εκείνη την ιστορική και αξιομνημόνευτη ιδιωματική φράση: «ούτε στο χειρότερο εχθρό σου». Κι αυτό σημαίνει ότι τις μεγάλες καταστροφές τις απεύχεται πάντα, και δεν επιθυμεί να δει ούτε τον εχθρό να τις βιώνει. Είναι σίγουρα μια βαθειά ανθρώπινη και υπερβατική στάση ζωής, που κάνει το λαό μας να ξεχωρίζει από πολλούς άλλους.

Μια από τις σύγχρονες καταστροφές, που τουλάχιστον τον γράφοντα τον έχει συγκινήσει προσωπικά πάρα πολύ είναι και η βύθιση του πλοίου «Τιτανικός», το οποίο στο παρθενικό του ταξίδι από την Αγγλία (Southampton) στις Ηνωμένες Πολιτείες (Νέα Υόρκη) έπεσε πάνω σε παγόβουνο και βυθίστηκε μέσα σε λίγη ώρα, παίρνοντας μαζί του στα παγωμένα νερά του Ατλαντικού ένα μεγάλο αριθμό επιβατών (περίπου 1500 άτομα). Τό τραγικό αυτό γεγονός συνέβη την νύχτα 14 προς 15 Απριλίου 1912. Τα τελευταία χρόνια η τραγωδία αυτή ήλθε και πάλι στο προσκήνιο με την ευκαιρία της παρουσίασης στις μεγάλες οθόνες του κινηματογράφου της αξιόλογης ταινίας του James Cameron.

Το δικό μας ενδιαφέρον έχει να κάνει με κάποιους συγκεκριμένους επιβάτες που κατάγονται από την Πελοπόννησο. Με αγάπη και ευλάβεια συλλέξαμε κάποια στοιχεία (κυρίως από βιβλία και ιστοσελίδες του διαδικτύου) και τα παραθέτουμε προς γνώση των νεώτερων, αλλά και προς μνημόσυνο των χαμένων συμπατριωτών μας.

Σύμφωνα με την έρευνά μας στον Τιτανικό επέβαιναν 4 Έλληνες επιβάτες. Και οι 4 χάθηκαν στην αφιλόξενη θάλασσα. Τα ονόματά τους και τα στοιχεία που γνωρίζουμε γι’ αυτούς έχουν ως εξής:

1. Παναγιώτης Κ. Λυμπερόπουλος. Ήταν 30 χρονών. Είχε γεννηθεί στη Μασσαλία, αλλά είχε καταφέρει να πάρει την αμερικανική υπηκοότητα, αφού είχε εργασθεί για ένα διάστημα στις Η.Π.Α. (1906-1907), ενώ η καταγωγή του ήταν από το χωριό Άγιος Σώστης της Μεσσηνίας. Ήταν παντρεμένος με την Αγγελική και είχε ένα γιο, τον Κωνσταντίνο. Είχε μαύρα μαλλιά και μουστάκι. Επιβιβάσθηκε στον Τιτανικό, ως επιβάτης της 3ης θέσης, την Τετάρτη 10 Απριλίου 1912 στο Cherbourg της Γαλλίας, με αριθμό εισιτηρίου 2683. Ταξίδευε με προορισμό το Stamford των Η.Π.Α., ελπίζοντας ότι θα μπορέσει να μείνει μόνιμα εκεί και να αρχίσει μια καινούρια ζωή, φέρνοντας αργότερα και την οικογένειά του, που είχε αφήσει στην Πελοπόννησο. Το άψυχο σώμα του ανασύρθηκε από τους ναύτες του πλοίου Mackay-Bennett και αναγνωρίστηκε, λαμβάνοντας τον κωδικό αριθμό 196. Στις 10 Μαϊου 1912 ενταφιάστηκε στο Ρωμαιοκαθολικό Κοιμητήριο Mount Olivet στο Halifax, στον Καναδά. Πάνω του είχαν βρεθεί $15.45, καθώς επίσης κι ένα χρυσό ρολόϊ, τα οποία επεστράφησαν τελικά στη σύζυγό του. Η Ασφαλιστική Εταιρεία χορήγησε στη σύζυγο και το παιδί του το ποσό των 110 στερλινών.

2. Βασίλειος Καταβέλης. Ήταν 19 χρονών. Απ’ ότι γνωρίζουμε ήταν αγρότης και κατάγονταν κι αυτός από το ίδιο χωριό με τον προηγούμενο. Επιβιβάστηκε κι αυτός στον Τιτανικό, ως επιβάτης της 3ης θέσης, την Τετάρτη 10 Απριλίου 1912 στο Cherbourg της Γαλλίας, με αριθμό εισιτηρίου 2682. Ο προορισμός του ήταν: 428 Wells Street, Milkaukee, Wisconsin. Το πτώμα του αναγνωρίστηκε, λαμβάνοντας τον κωδικό αριθμό 58, «τάφηκε στη θάλασσα», στις 22 Απριλίου 1912, όπως συνέβη και με πολλά άλλα πρώματα. Δεν γνωρίζουμε -δυστυχώς- περισσότερες πληροφορίες για την οικογένειά του. Πάνω του βρέθηκε πορτοφόλι με 10 λεπτά, όπως επίσης και μικρό καθρεφτάκι, χτένα, 2 σημειωματάρια, ένα εισιτήριο τρένου για το ταξίδι Νέα Υόρκη - Milwaukee κι ένα κλειδί. Τα προσωπικά του αντικείμενα παραδόθηκαν στα δύο αδέλφια του Πέτρο και Παναγιώτη και στην αδελφή του Λαμπρινή στις 12 Σεπτεμβρίου 1912 στον Πειραιά. Γι αυτόν και τον προηγούμενο ανηγέρθη στις 3 Ιουνίου 2001 ειδικό μνημείο στο Κοιμητήριο του Αγ. Ιωάννη στο χωριό Άγιος Σώστης της Μεσσηνίας.

3. Απόστολος Μ. Χρονόπουλος. Ήταν 26 χρονών. Το επάγγελμά του ήταν εργάτης. Δεν γνωρίζουμε τίποτα γι’ αυτόν. Υποψιαζόμαστε (κυρίως λόγω του επιθέτου, αλλά και λόγω του κοινού τόπου επιβίβασης στον Τιτανικό με τους παραπάνω) ότι θα πρέπει να κατάγονταν από την Πελοπόννησο. Δεν γνωρίζουμε ούτε και τον προορισμό του. Εκείνο που γνωρίζουμε είναι πως επιβιβάσθηκε στον Τιτανικό, ως επιβάτης της 3ης θέσης, στις 10 Απριλίου 1912 στο Cherbourg της Γαλλίας. Το πτώμα του είτε δεν βρέθηκε ποτέ, είτε αν βρέθηκε δεν αναγνωρίσθηκε.

4. Δημήτριος Μ. Χρονόπουλος. Ήταν 18 ετών και προφανώς ήταν αδελφός του προηγούμενου. Ισχύει γι αυτόν ό,τι ακριβώς και για τον προηγούμενο, όσον αφορά το επάγγελμα, την καταγωγή, τον τόπο και την ημερομηνία επιβίβασης, τον προορισμό και τα της ανεύρεσης του πτώματος.

Οι συντοπίτες μας αυτοί είχαν στο μυαλό τους αυτό που ονομάζεται «αμερικανικό όνειρο». Προσέβλεπαν σε καλύτερες συνθήκες ζωής, σε άνεση οικονομική, σε περισσότερες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, στην εργασία και στην κοινωνική πρόοδο, για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Τελικά δεν δικαιώθηκαν. Έφυγαν ενωρίς από την σκηνή του βίου τούτου, πριν καν τους δοθεί η ευκαιρία να αγωνιστούν λίγο και να προσεγγίσουν έστω κι από μακρυά το όνειρό τους.

Είναι αλήθεια βέβαια πως άλλοι συμπατριώτες μας τα κατάφεραν. Ξενιτεύτηκαν, εργάστηκαν σκληρά, συμβιβάστηκαν σε πολλά, όμως τελικά αξιώθηκαν να δουν προκοπή, κάποιοι μάλιστα έκαναν μεγάλη πρόοδο. Μερικοί δεν ξέχασαν τον τόπο τους. Γύρισαν πίσω και βοήθησαν όσο μπόρεσαν, ιδρύοντας Σχολεία, Γηροκομεία και άλλα ευαγή ιδρύματα.

Πάντως η αρχισυντάκτρια του περιοδικού «Έπαθλο» Ελένη Παπαδοπούλου έχει την δική της εκπεφρασμένη άποψη: «Μην ξενιτεύεστε άδικα... Αυτή η γη τα έχει ΟΛΑ!» (τεύχ. 37, 2004). Μακάρι να έχει δίκιο. Κι ο δρόμος της επιστροφής για τους ξενιτεμένους νάναι ευθύς και γρήγορος.