Κυριακή της Ορθοδοξίας

Η σημερινή Κυριακή είναι η πρώτη Κυριακή των Νηστειών στη φετινή Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ονομάζεται επίσης και Κυριακής της Ορθοδοξίας. Ο λόγος που δίνεται το μεγαλοπρεπές αυτό όνομα στην ημέρα αυτή είναι, σύμφωνα με τον π. Αλέξανδρο Σμέμαν, ότι «η Εκκλησία γιορτάζει το θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Θυμόμαστε δηλαδή τις νίκες εναντίον των εικονοκλαστών και την αναστήλωση και προσκύνηση των εικόνων στην Κωνσταντινούπολη το 843. Η σχέση της γιορτής αυτής με τη Μεγάλη Σαρακοστή είναι καθαρά ιστορική: ο πρώτος “θρίαμβος της Ορθοδοξίας” έγινε αυτή ειδικά την Κυριακή».

Ανάμνηση, λοιπόν, ιερή και επίσημη, ποιούμεθα σήμερα, της αναστηλώσεως των αγίων και σεπτών εικόνων, σύμφωνα με το Συναξάρι της ημέρας. Οι εικόνες κατείχαν από πάντα μια ξεχωριστή θέση στη δημόσια λατρεία και την ιδιωτική χριστιανική ζωή των Ορθοδόξων. Όταν δε επέστρεψαν στους Ναούς, μετά την εικονομαχία, οι πιστοί χάρηκαν πάρα πολύ. Μάλιστα, στο στίχο του Συναξαρίου διαβάζουμε μια όμορφη ποιητική έκφραση, που λέει: «Τας ου πρεπόντως εξορίστους Εικόνας, Χαίρω πρεπόντως προσκυνουμένας βλέπων». Το κοινό αίσθημα των πιστών Ορθοδόξων Χριστιανών θεωρούσε τις εικόνες εξόριστες, κατά την διάρκεια της εκκλησιαστικής εκείνης τραγωδίας που ονομάσθηκε εικονομαχία. Μεγάλη χαρά δε αισθάνθηκαν όλοι οι πιστοί με την επιστροφή των αγίων εικόνων και με την επανέναρξη της πρέπουσας προσκύνησής τους.

Είναι πάντως ενδιαφέρον ότι ενώ η Αγία Εκκλησία μας τιμά κατά την σημερινή Κυριακή κυρίως την αναστήλωση των ιερών εικόνων, δίνει στην ημέρα το γενικώτερο ορισμό «Κυριακή της Ορθοδοξίας». Αυτό μας δίνει το έναυσμα να θεωρήσουμε πως εορτάζουμε σήμερα συνολικά την Ορθόδοξη πίστη μας, την διδασκαλία των Αγίων και Θεοφόρων Πατέρων, καθώς και την Ιερά Παράδοση και τα ήθη και έθιμα, γενικώτερα δε την εν Χριστώ ζωή της «Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας» μας.

Σύμφωνα με την σοφή διδασκαλία της Εκκλησίας μας η Ορθόδοξη πίστη συνοδεύεται πάντα και από Ορθόδοξη πράξη. Συνηθίζουμε να αναφερόμαστε στο ιερό δίδυμο Ορθοδοξία και Ορθοπραξία. Στην Πατρίδα μας η πίστη και η πράξη κατέχουν κεντρική θέση στη ζωή των ανθρώπων. Εκεί μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι τα στοιχεία αυτά είναι ίσως εμφανέστερα, αφού οι εκκλησιαστικές τελετές έχουν κι ένα δημόσιο χαρακτήρα. Υπενθυμίζουμε τις μεγάλες λιτανείες, τους αγιασμούς των υδάτων σε λιμάνια και αλλού, τις κωδωνοκρουσίες και πολλές άλλες σχετικές εκφράσεις. Κατά το μέτρο του δυνατού η Ορθόδοξη αυτή πράξη έχει μεταφερθεί από τους Ομογενείς και στην Διασπορά.

Ο αγώνας όλων των Ορθοδόξων Χριστιανών βέβαια, όπου κι αν ευρίσκονται, προσωρινά ή μόνιμα (αν και η μονιμότητα στο πλαίσιο της επίγειας ζωής μας είναι ζήτημα απολύτως σχετικό), ιδιαίτερα σε αυτή την κατανυκτική περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι να ισχυροποιείται και να εμπλουτίζεται η πίστη μας, και να φανερώνεται αυτό με την ανάλογη στάση ζωής. Ο Άγιος Θεός μας βρίσκεται πάντοτε «επί την θύραν και κρούει», όπως μας επισημαίνει η Αγία Γραφή. Από εμάς αναμένει να ακούσουμε, να δεχθούμε και να ανοίξουμε τη θύρα της ψυχής μας, για να έλθει και να κατοικήσει εντός μας. Από εκείνο το κομβικό σημείο θα ξεκινήσει η προσωπική μας συμμετοχή στη ζωή της Ορθοδοξίας, στη ζωή του Χριστού.

Θα πρέπει να είμαστε εκκλησιαστικά και πνευματικά ιδιαίτερα χαρούμενοι και υπερήφανοι που γεννηθήκαμε, ανατραφήκαμε και πορευόμαστε μέσα στο πλαίσιο της Ορθόδοξης πίστης και πράξης. Κάποτε, ευρισκόμενοι μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία όλη μας τη ζωή δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε ανάλογα τον πλούτο που έχουμε και το πνευματικό μεγαλείο της Ορθοδοξίας. Μόνο όταν χάνουμε κάτι μπορούμε να αξιολογήσουμε τη μεγάλη σημασία που έχει για την ζωή μας. Αυτή την εμπειρία είχαν στη διάρκεια του προηγούμενου (20ου) αιώνα πολλοί αδελφοί μας σε διάφορα σημεία της υφηλίου. Αξίζει να δούμε τι μας λέει σχετικά ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σρετένσκυ της Μόσχας Αρχιμ. Τύχωνας Σεβκούνωφ:

«Πριν από 20 χρόνια, το 1988, στην Μόσχα ήταν περίπου 40 ναοί και ούτε ένα μοναστήρι. Σήμερα στη πρωτεύουσα λειτουργούν 700 ναοί και 10 Ιερές Μονές και όλοι μάλιστα γεμάτοι από πιστούς. Αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα της Μόσχας. Εάν αναφερθούμε σε ολόκληρη τη Ρωσική Εκκλησία, σήμερα υπάρχουν 157 επαρχίες με 29.268 ενορίες (το 1988 ήταν 76 επαρχίες με 6.893 ενορίες αντίστοιχα), τελούν τη διακονία τους 203 αρχιερείς (το 1988 ήταν 76). Συνολικός αριθμός των κληρικών της Ρωσικής Εκκλησίας (ιερείς και διάκονοι) είναι 30.670 και έχει τετραπλασιασθεί από το 1988. Ο αριθμός των Ιερών Μονών αυξήθηκε 38 φορές και τώρα έχουμε 850 ενώ πριν από 20 χρόνια 22. Οι Θεολογικές Σχολές από τρεις έγιναν 87, τα Κυριακάτικα Εκκλησιαστικά Σχολεία πριν 20 χρόνια δεν υπήρχαν καθόλου ενώ τώρα είναι πάνω από 11.000, κλπ. Βέβαια είναι απλοί αριθμοί όμως πίσω τους φαίνονται οι άνθρωποι που σκληρά εργάσθηκαν στον πνευματικό χώρο, πίσω τους οι προσευχές των Ρώσων Νεομαρτύρων, πίσω τους ο ρωσικός Ορθόδοξος λαός, ο οποίος παρά τους φοβερότατους διωγμούς δεν απώλεσε την πίστη του, δεν πρόδωσε την Ορθοδοξία του που έλαβε από το Βυζάντιο πριν 1000 χρόνια».

Να, λοιπόν, κι ένας σύγχρονος θρίαμβος της Ορθοδοξίας, τον οποίο μπορούμε να εορτάζουμε μαζί με τον άλλο, της αναστήλωσης των ιερών εικόνων.

Ορθοδοξία, με έμφαση στην ουσία της πίστης, και Ορθοπραξία, δίνοντας σημασία στην προσωπική μας συμμετοχή και πρακτική αφοσίωση στην Αγία Εκκλησία μας, θα μας οδηγήσουν στην ποθούμενη πλήρη κοινωνία με τον πορευόμενο προς το εκούσιο Πάθος Κύριο και Σωτήρα μας Ιησού Χριστό. Αμήν.