Ο Λόρδος Βύρωνας στην Κεφαλλονιά

...και η έκθεση ζωγραφικής στο Μουσείο Μπενάκη

Όλοι μας έχουμε συνδέσει το όνομα του μεγάλου φιλέλληνα και του ρομαντικού ποιητή με το Μεσολόγγι. Ο Λόρδος Βύρωνας όμως είχε επισκεφτεί και το νησί της Κεφαλλονιάς το 1823, στην διάρκεια του δεύτερου ταξιδιού του στην Ελλάδα. Στο δεύτερο ταξίδι του είχε λειτουργήσει ως σύνδεσμος της Φιλελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου κατόπιν της μεσολάβησής του για την απόκτηση του πρώτου σημαντικού δανείου που έλαβε η νεότερη Ελλάδα από την Τράπεζα της Αγγλίας. Ο Μπάιρον έμεινε για σύντομο χρονικό διάστημα στα Μεταξάτα της Κεφαλλονιάς. Έμεινε σε ένα αρχοντικό για τέσσερεις μήνες. Στο διάστημα αυτό αλληλογράφησε, οργάνωσε τις κινήσεις του για τον απελευθερωτικό αγώνα, συνάντησε προσωπικότητες της εποχής.

Εντελώς συμπτωματικά στο διπλανό σπίτι περνάει τα καλοκαίρια του την τελευταία δεκαπενταετία ο ζωγράφος Γιάννης Ψυχοπαίδης. Επί δεκαπέντε χρόνια ο ζωγράφος εμπνευσμένος από το ιστορικό τοπίο και από τον μεγάλο φιλέλληνα ζωγραφίζει πίνακες με τα υπέροχα Κεφαλλονίτικα τοπία. Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης δεν ζωγραφίζει τοπογραφίες αλλά οι ακουαρέλες αυτές αποτελούν μια εξαίρεση στο έργο του. Όπως λέει και ο ίδιος, μέσα από αυτές προσπάθησε να δει τα τοπία που ατένιζε ο Μπάιρον. Κάθε Αύγουστο ο Ψυχοπαίδης  μεταμορφωνόταν σε «έναν υπαιθριστή ζωγράφο του 19ου αιώνα».  Ο Ψυχοπαίδης μέσα από τα έργα του θέλει να απεικονίσει «την αίσθηση της τιμιότητας, του ρομαντισμού, της επαναστατικότητας, των ιδεών», όλων των αγνών στοιχείων που συμβολίζει ο ρομαντικός Άγγλος ποιητής.

Σε συνέντευξη που έδωσε ο ζωγράφος στην εφημερίδα το ΒΗΜΑ, ερωτήθηκε κατά πόσον συμφωνεί με την άποψη του ιστορικού Ρόντερικ Μπίτον ο οποίος έκανε μια «ελεύθερη» αντιστοιχία ονομάζοντας τον Λόρδο Βύρωνα τον πρώτο μνημονιακό της εποχής του. Ο Ψυχοπαίδης απάντησε ότι η αντιστοιχία είναι εσφαλμένη γιατί δεν μπορείς να συγκρίνεις την Ευρώπη του 19ου αιώνα, την Ευρώπη της Γαλλικής Επανάστασης και των ιδεών με την σημερινή κατάσταση. Ο Βύρωνας διεκδικούσε ένα κράτος δικαιοσύνης, ισονομίας και οργάνωσης, ένα κράτος περήφανο και αυτόνομο. Για αυτό το ιδεώδες ο μεγάλος ποιητής έδωσε την περιουσία του και την ζωή του.

Με αφορμή τα 190 χρόνια από τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα ο γνωστός ζωγράφος παρουσιάζει 50 ακουαρέλες με κεφαλλονίτικα τοπία, τρεις μεγάλες ξυλογραφίες πάνω στο πορτρέτο του Βύρωνα και ένα γλυπτό. Όλα αυτά προέρχονται από την προσωπική του συλλογή που είναι το δικό του αφιέρωμα στον άνθρωπο που έδωσε την ζωή του για την Ελλάδα. Όλα τα ανωτέρω έργα εκτίθενται στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα από τις 17 Σεπτεμβρίου έως και τις 26 Οκτωβρίου. Είναι μια ευκαιρία για όλους μας να γνωρίσουμε τα έργα του ζωγράφου και να αναλογιστούμε για άλλη μια φορά το έργο και την ζωή του μεγαλύτερου φιλέλληνα όλων των εποχών.     

Εύη Ρούτουλα

Ἐπιστροφές...

Πᾶνε πολλὰ χρόνια ἀπὸ τότε. Πρέπει νὰ πέρασαν τὰ σαράντα, ὅταν στὴν ἀλήστου μνήμης ἐφημερίδα «Βόρειοι Σποράδες» τοῦ ἀείμνηστου Στυλιανοῦ Παπαδημητρίου ἔγραψα τό, «Φθινόπωρο στὸ Κλῆμα». Ἕνα γραφτὸ περισσότερο ἐπίκαιρο ἀπ᾿ ὅσα ζοῦσα τότε στὴ μικρὴ κι ἀλώβητη ἀπὸ τὴ λεγόμενη «ἀξιοποίηση» κοινωνία τοῦ χωριοῦ μου Κλῆμα.

Καὶ σήμερα, ὕστερα ἀπὸ σαράντα τόσα χρόνια, ξανακοιτώντας τὸ γραφτὸ ἐκεῖνο, ἔνοιωσα ἕνα ρίγος καὶ μιὰ συγκίνηση ποὺ βούρκωσα. Γιατὶ θυμήθηκα παλιὲς κι εὐλογημένες συνήθειες ποὺ δὲν θὰ ξαναγυρίσουν, θυμήθηκα πρόσωπα καὶ γεγονότα, ποὺ τὰ κρατῶ μέσα μου μέχρι νὰ φύγω κι ἐγὼ ἀπό τὸν κόσμο αὐτὸ καὶ νὰ τὰ πάρω μαζί μου, ὅπως ἐκεῖνα πῆραν μαζί τους πρωτινὰ πρόσωπα καὶ γεγονότα.

Μοῦ θύμισε, λοιπόν, τὸ γραφτό μου ἐκεῖνο τὸν μπάρμπα-Χαράλαμπο ποὺ τρυγοῦσε καὶ ἔφερνε τὸν καρπὸ μέσα σὲ προβιές φορτωμένο πάνω στὰ μουλάρια ἀπὸ μακρυά, ἀπ᾿ τὰ «Θλικάκια» νομίζω, ὅπου εἶχε καλὸ ἀμπέλι.  Ὄπως ἐπίσης θυμήθηκα τὸν τρύγο τῆς θειᾶς Εὐανθίας, ποὺ τὸν ἔφερναν ἀπὸ τὸ «Βουνό», τὶ «Κοπρισές», μέσα σὲ καφάσια ἤ κοφίνες μεγάλες κι ὕστερα τὸν πατούσαμε στὴν Ἀποθήκα καὶ τὸν ρίχναμε στὴν κάδη τὴ μεγάλη γιὰ νὰ βράσει... Καὶ μαζὶ μ᾿ αὐτὰ ξαναεῖδα τὴ συγχωρεμένη τὴ Μάνα μου νὰ στραγγίζει μὲ τὸ ἀλέμι τὸ μοῦστο καί νὰ προσέχει νὰ γίνει ἡ «κουρκούτη», ἡ μουστελευριὰ ὅσο γινόταν πιὸ γκριζόασπρη. Θυμήθηκα, λοιπόν, καὶ τὶ δὲ θυμήθηκα...

Τὰ κιτρινάκια πάνω στὶς μυρωδᾶτες ἀπὸ τὴ βροχὴ μαραθιές, τὸ βρεγμένο καλτερίμι, τὸ Σχολεῖο καὶ τὴ βροχούλα ποὺ μᾶς ἔβαλε ἡ δασκάλα ἡ Λενίτσα νὰ πρωτογράψουμε μὲ μολύβι γιὰ ν᾿ ἀρχίσουμε νὰ μαθαίνουμε γραφή... Κι αὐτὰ πρὶν ἀπὸ ἑξήντα χρόνια, ποὺ νομίζεις ὅτι εἶναι χτεσινά.

Θεέ μου ἄς μὴ χάσει ἡ μνήμη τὴ θαλερότητά της. Εἶναι ἡ πιὸ κορυφαία μας πνευματική τροφή, Κύριε...

π. Κων. Ν. Καλλιανός

Παραθαλάσσια αρχιτεκτονική

Η τελευταία σειρά αγγλικών γραμματοσήμων είναι αφιερωμένη στην εξαίρετη και πρωτότυπη παραθαλάσσια αρχιτεκτονική της Αγγλίας. Περιέχει δέκα γραμματόσημα, τα οποία αποτυπώνουν χαρακτηριστικές εικόνες από σμαντικά θέρετρα της Γηραιάς Αλβιώνος.

Τα τέσσερα από τα δέκα γραμματόσημα είναι αφιερωμένα σε χαρακτηριστικές αγγλικές προβλήτες, των πόλεων Llandudno, Dunoon, Brighton και Worthing.

Ένα ιδιαίτερο στοιχείο των γραμματοσήμων είναι οι διαφορετικές εποχές που απεικονίζουν, από την Βικτωριανή μέχρι και τη σύγχρονη.

Ο εκπρόσωπος τύπου των Βασιλικών Ταχυδρομείων, κ. Andrew Hammond, ανέφερε χαρακτηριστικά: “This stamp issue captures the spirit of the seaside experience through the buildings and structures that are so distinctive of the UK’s resorts, which were designed for the pleasure of the visitor.”

Διάλεξη για τον Τίμιο Σταυρό

Στις 14 Σεπτεμβρίου 2014 πραγματοποιήθηκε Πνευματική Σύναξη στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Κοινότητας Αγίου Παντελεήμονος Harrow ΒΔ Λονδίνου.

Στη Σύναξη αυτή έδωσε διάλεξη ο Πρεσβ. Σάββας - Δαβίδ Βασιλειάδης, με θέμα: "Ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός". Την εκδήλωση κατέγραψε η κάμερα της Ελληνικής Τηλεόρασης Λονδίνου.

Εθελοντισμός

…ως δείκτης πολιτισμού μιας κοινωνίας

«Ποτέ δεν μπορείς να πεις πως δεν είναι ούτε ένας άνθρωπος που  να μην μπορείς εσύ να τον κάνεις λιγότερο δυστυχή, λιγότερο μόνο… δεν έχεις δικαίωμα να πας μόνος σου στο θάνατο!.. Αυτός ο ένας άνθρωπος που εσύ μπορείς να τον κάνεις λιγότερο δυστυχή, λιγότερο μόνο… αυτός ο ένας άνθρωπος σε δένει με τη ζωή… Δεν έχεις το δικαίωμα να γίνεις λιποτάκτης!...».

Αντώνης Σαμαράκης

Ορίζοντας τον εθελοντισμό και η διάκρισή του από την τυπική - κρατική παροχή υπηρεσιών

Ο εθελοντισμός είναι η οργανωμένη προσφορά υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο χωρίς την απαίτηση ανταλλάγματος. Κάποιες φορές λειτουργεί μέσα σε ένα πιο αυστηρό-τυπικό πλαίσιο κι άλλοτε σε ένα πιο ελεύθερο και ευέλικτο πνεύμα. Πρόκειται για την ομαδική ή ατομική συνεισφορά που δε σχετίζεται με κέρδος, αμοιβή ή καριέρα, αλλά στοχεύει στην ευημερία των συνανθρώπων ή του συνόλου της κοινωνίας. Προεκτείνοντας, αξίζει να τονιστεί και η αυταπάρνηση αρκετών εθελοντών σε πολύ επικίνδυνες αποστολές διάσωσης θυμάτων, σε διάφορες καταστροφές ανά τον κόσμο.

Είναι γεγονός ότι η ανάπτυξη των εθελοντικών οργανώσεων θεωρείται ως αντίβαρο στη γραφειοκρατική δυσκαμψία των προνοιακών φορέων του δημόσιου τομέα. Έτσι, οι εθελοντικές οργανώσεις δείχνοντας περισσότερη και πιο αυθόρμητη ευαισθησία στις ανάγκες των ανθρώπων, πετυχαίνουν συχνά θεαματικότερα αποτελέσματα από αυτά των κρατικών φορέων. Συμπληρωματικά, συνεπικουρούν οι μεγαλύτερες δυνατότητες ευελιξίας που μπορούν να παρακάμψουν το στυγνό και απρόσωπο πνεύμα των νόμων. Βέβαια, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι ο εθελοντισμός δεν υποκαθιστά το κράτος ούτε το απαλλάσσει από τις ευθύνες του, ούτε ανταγωνίζεται ιδιωτικές επιχειρήσεις και επαγγελματίες. Ασφαλώς, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι με την προαγωγή του εθελοντισμού θα απαλλαγούν οι κυβερνήσεις από τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις τους. Η διάκριση μεταξύ κράτους και κοινωνίας πολιτών δεν καταργείται αλλά μετασχηματίζεται. Μετατρέπεται σε μία σχέση δύο ισότιμων εταίρων που βρίσκονται σε διαρκή διάλογο και διαπραγμάτευση.

Κρίση του εθελοντισμού και ανομοιογένεια εξάπλωσής του ως προς τη μορφή και το βαθμό

Παρ' όλα αυτά, αν και ο εθελοντισμός έχει υπόσταση και επιτελεί αξιόλογο έργο τόσο στην Ελλάδα όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο δεν ανθεί με την ίδια μορφή και τον ίδιο βαθμό σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και περιβάλλοντα και διέρχεται κρίση. Δεδομένης της σκέψης ότι δυνητικά και λόγω πραγματικών αναγκών θα μπορούσε να ήταν πολύ μεγαλύτερος ο αριθμός των εθελοντών. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται, επειδή τα τελευταία χρόνια στο σύγχρονο δυτικό τρόπο ζωής υποτιμώνται ή εξαφανίζονται παραδοσιακές αξίες, συσπειρωτικές της κοινωνίας, όπως η θρησκευτική πίστη, ο αλτρουισμός, η μακροχρόνια δέσμευση και ο πατριωτισμός. Αντίθετα αρκετοί από τους σύγχρονους εθελοντές υιοθετούν περισσότερο εγωκεντρικές στάσεις και ο εθελοντισμός αποκτά μια πιο εγκόσμια, εφήμερη, εξατομικευμένη, αποκεντρωμένη μορφή που ενίοτε εξυπηρετεί και επαγγελματικούς στόχους.

Γι’ αυτό, πολλοί σήμερα, μπορεί να αμφισβητούν τις προθέσεις των εθελοντών, δεν μπορεί όμως να αμφισβητηθεί από την άλλη και η αγαθή πρόθεση ενός μεγάλου ποσοστού από αυτούς.

Αναγκαιότητα ευαισθητοποίησης των πολιτών και των φορέων κοινωνικοποίησης για συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις

Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψιν  τις παραπάνω θέσεις καταδεικνύεται ότι είναι θεμιτό και επιβεβλημένο να γίνει συνείδηση στον καθένα μας ότι για να ζήσει και να ευημερήσει ο άνθρωπος χρειάζεται τον άνθρωπο. Άλλωστε είναι αυταπόδεικτο ότι, ο βαθμός ανάπτυξης του αισθήματος κοινωνικής αλληλεγγύης και διάθεσης εθελοντικής προσφοράς, είναι ο ασφαλέστερος δείκτης πολιτισμού κάθε κοινωνίας.

Στο πνεύμα λοιπόν αυτό, καλούνται να διαδραματίσουν σημαίνοντα ρόλο όλοι οι φορείς κοινωνικοποίησης του ανθρώπου στις σύγχρονες κοινωνίες αρχής γενομένης από την  οικογένεια και του  εγγύτερου περιβάλλοντος. Αργότερα το σχολείο επιβάλλεται να συνεχίσει αυτό το σοβαρό και επίπονο έργο, διαπαιδαγωγώντας τους μαθητές και προσανατολίζοντάς τους στην αξία του εθελοντισμού. Έμφαση χρήζει να δοθεί και στον καταλυτικό ρόλο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης που αποδεδειγμένα επηρεάζουν δραματικά τους δέκτες. Παράλληλα η Εκκλησία, όπως είναι γνωστό διεκπεραιώνει αποτελεσματικά την παγκόσμια και οικουμενική αποστολή της, στην οποία υπάγονται και το πνεύμα του εθελοντισμού, της φιλαλληλίας και του εξανθρωπισμού της κοινωνίας. Πιο συγκεκριμένα, ο εθελοντισμός ενεργοποιεί το συναίσθημα και τη λογική, καλλιεργεί την ατομική και τη συλλογική ευθύνη των πολιτών και διαπαιδαγωγεί την κοινωνία σε νέα πρότυπα.

Ιδιαίτερα στις μέρες μας, όλοι οι παραπάνω φορείς απαιτείται να συνειδητοποιήσουν το ρόλο τους και, αφού ευαισθητοποιηθούν, να εργαστούν με ψυχραιμία, ελπίδα, σοφία και αγάπη για να μετακενώσουν την ιδέα του εθελοντισμού. Για παράδειγμα, φωνές έκκλησης βοήθειας ακούγονται από την Αφρική, την Ιαπωνία και από όλα τα μέρη του κόσμου. Γι’ αυτό, είναι σκόπιμο να αναλογιστούμε το ρόλο μας και τη θέση μας μέσα στην κοινωνία και να μιμηθούμε πρωταγωνιστές-φιλάνθρωπων δράσεων. Εξάλλου ο Απόστολος Παύλος μας καλεί: “μιμηταί μου γίγνεσθε”[1]. Ας μην ξεχνάμε πως η εθελούσια ευεργεσία προς τον άνθρωπο λειτουργεί εμψυχωτικά και λυτρωτικά, τόσο στον ευεργετούμενο όσο και στον ευεργέτη.  Είναι μια στάση ζωής που βοηθάει τον άνθρωπο να αναπτύξει την κοινωνικότητά του, να διαμορφώσει ήθος και να διοχετεύσει τις δημιουργικές του δυνάμεις στην ικανοποίηση κοινών αναγκών.

Μετά απ' αυτές τις σκέψεις όμως, γεννιέται  το ερώτημα: Θα μπορέσουμε άραγε ποτέ να μιμηθούμε τον Απόστολο των Εθνών και να βοηθήσουμε και εμείς τους συνανθρώπους μας χωρίς να περιμένουμε ανταλλάγματα; Πώς μπορεί να βρει εφαρμογή μια τέτοια ευχή, όταν, κατά κανόνα, επικρατεί το τυφλό πάθος του συμφέροντος, της ματαιοδοξίας και της ακόρεστης πλεονεξίας;

Είναι ανθρώπινο χρέος όλων μας να βοηθάμε αλλήλους και να εμπλεκόμαστε σε πράξεις φιλανθρωπίας έμπρακτα και όχι  με στεγνά ή βαρύγδουπα ξύλινα λόγια. Η ενεργοποίηση μας, όμως, θα πρέπει να διέπεται από τέσσερις όρους-προϋποθέσεις για την αρμονική συμβίωση ατόμων και λαών: του διαλόγου, του αμοιβαίου σεβασμού, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Ο καθένας από μας έχει χρέος να βοηθά τους συνανθρώπους του που μπορεί να αντιμετωπίζουν φτώχεια, πείνα, περιθωριοποίηση, διώξεις και γενικότερα τη στέρηση της αξιοπρέπειάς τους και του δικαιώματος να ζήσουν μια φυσιολογική και ήρεμη ζωή.

Προϋποθέσεις επίλυσης ανθρώπινων προβλημάτων

Κλείνοντας, να πούμε ότι για να επιλύσουν οι άνθρωποι τα προβλήματα που τους ταλαιπωρούν και υποβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής τους, επιβάλλεται να απαλλαχθούν από τον τυφλό εγωισμό και τις ανταγωνιστικές τους διαθέσεις και να ενεργοποιηθούν για την υπεράσπιση των οικουμενικών αξιών, της αγάπης, της δικαιοσύνης, της ειρήνης.

Ο ποιητής με τη δική του γλαφυρή γλώσσα δίνει -χωρίς δεύτερη σκέψη- την απόκριση, καθώς αναρωτιέται:

Γιάτρεψες τσακισμένη φτερούγα

                                            πουλιού;

Χάιδεψες ποτέ κεφαλάκι

                               ορφανού;

Εμπόδισες να περιπαίζουν

                                τον τρελό;

Με τον αιχμάλωτο οχτρό;

έκοψες το τσιγάρο σου στα δυό;

Ε! τότε

Είχε κάποιο νόημα

                               το πέρασμά σου

                                           απ' τη ζωή!

(Γ. Σιδέρης, Λυρικά και Ανθρώπινα, 1992)

Άραγε το δικό μας πέρασμα από τη ζωή έχει κάποιο νόημα;

Βασιλικής Β. Παππά

Msc, MA Θεολόγου - Δημοσιογράφου

---

[1]  Α΄ Κορ. Ια 1