Διπλή βράβευση στα Νομπέλ Ειρήνης

Πριν λίγες ημέρες η επιτροπή των βραβείων Νομπέλ μοίρασε το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης -το μοναδικό βραβείο που δεν απονέμεται στην Σουηδία αλλά στο Όσλο της Νορβηγίας- ανάμεσα σε μια δεκαεπτάχρονη Πακιστανή και σε έναν εξηντάχρονο Ινδό.

Το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης καθιερώθηκε το 1901 και σύμφωνα με τη διαθήκη του Σουηδού βιομήχανου και εφευρέτη Αλφρέντ Νομπέλ, το εν λόγω βραβείο πρέπει να δίνεται σε αυτόν ή αυτήν που «είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στην προώθηση των ειρηνευτικών διαδικασιών.» Διάσημοι βραβευθέντες στην συγκεκριμένη κατηγορία υπήρξαν ο Αλβέρτος Σβάιτσερ, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, η Μητέρα Τερέζα, ο Τζίμι Κάρτερ, ο Γιτζάκ Ράμπιν και ο Γιασέρ Αραφάτ.

Φέτος η επιτροπή μοίρασε το βραβείο ανάμεσα στην Πακιστανή Μαλάλα Γιουαφζάι και τον Ινδό Κάιλας Σατιάρτι. Ποιοι είναι όμως αυτοί οι άνθρωποι που μέχρι πρότινος δεν γνωρίζαμε καν την ύπαρξή τους;

Η Μαλάλα είναι μια έφηβη που έγινε γνωστή όταν το 2012 έπεσε θύμα των Ταλιμπάν: την πυροβόλησαν στο κεφάλι επειδή ήθελε να πηγαίνει στο σχολείο για να μορφωθεί. Η Μαλάλα έκανε εκστρατεία υπέρ της εκπαίδευσης των κοριτσιών από το 2009, δημιούργησε ένα ηλεκτρονικό ημερολόγιο στο οποίο κατέκρινε τα κακώς κείμενα των φανατικών ισλαμιστών της πατρίδας της. Το μόλις έντεκα ετών κοριτσάκι είχε το κουράγιο να κατακρίνει δημοσίως -έστω και κάτω από την κάλυψη ενός ψευδωνύμου- τη βαρβαρότητα και τον σκοταδισμό των Ταλιμπάν. Ευτυχώς για αυτήν, ο τραυματισμός της δεν ήταν μοιραίος. Αυτήν τη στιγμή ζει στο Μπέρμινχαμ της Αγγλίας.  

Ο Κάιλας Σατιάρτι εγκατέλειψε την καριέρα του ως μηχανικός προκειμένου να αφοσιωθεί στην απελευθέρωση παιδιών που εξαναγκάζονταν σε δουλεία, σε παιδιά που τα πούλησαν οι ίδιοι οι γονείς τους, σε παιδιά που απήχθησαν από τα σπίτια τους, σε παιδιά που βασανίζονται ποικιλοτρόπως από «εργοδότες». Ο Κάιλας έκανε εφόδους σε εργοστάσια – κυρίως ταπητουργίας και παρά την παρουσία ένοπλων φρουρών, απελευθέρωνε παιδιά- σκλάβους. Ο Κάιλας ίδρυσε ένα κίνημα, την «παγκόσμια πορεία κατά της παιδικής εργασίας», έγινε ένας νέος Κάρολος Ντίκενς. Ο κύριος αυτός επίσης ηγείται ενός κινήματος που δρα σε ινδικά χωριά, σύμφωνα με αυτό το ίδρυμα κανένα παιδί δεν θα εργάζεται, εν αντιθέσει όλα τα παιδιά θα πηγαίνουν στο σχολείο.

Γιατί είναι σημαντική η βράβευση αυτών των ανθρώπων; Ας αφήσουμε τα στοιχεία να μιλήσουν: διακόσια πενήντα εκατομμύρια παιδιά είναι αναλφάβητα παγκοσμίως. Στο Πακιστάν τρία εκατομμύρια κορίτσια δεν φοιτούν καθόλου σε σχολεία. Εξήντα εκατομμύρια παιδιά στην Ινδία εργάζονται σαν σκλάβοι και υποβάλλονται καθημερινά σε σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια.

Αυτοί είναι οι δύο φετεινοί βραβευθέντες του βραβείου Νομπέλ Ειρήνης. Δεν είναι πολιτικοί, δεν είναι διασημότητες, δεν είναι εντεταλμένοι υπερασπιστές της ειρήνης. Είναι δυο απλοί άνθρωποι που πολέμησαν -και εξακολουθούν να πολεμούν- με τα πενιχρά μέσα που διαθέτουν προκειμένου να διορθώσουν την αδικία και την παραφροσύνη.   Η Μαλάλα εμφανίζεται ως μια σύγχρονη Υπατία που διεκδικεί το αυτονόητο: να μορφωθεί για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην ζωή της. Ο Κάιλας είναι ένας σύγχρονος Ντίκενς, μετά από 150 χρόνια από τον διάσημο συγγραφέα, αυτός ο απλός μηχανικός ζητά την κατάργηση της παιδικής εργασίας.

Εύη Ρούτουλα