Μπροστά στον άδικο θάνατο ενός παιδιού

Μπροστά στο θλιβερό γεγονός του θανάτου προσπαθούμε να εξηγήσουμε το γιατί ή να δώσουμε ένα  νόημα σ’ αυτό το γεγονός με λογικές ερμηνείες. Συνθέτουμε φιλοσοφίες, κηρύττουμε θεολογίες και στη συνέχεια, για να καλύψουμε το ανεξήγητο, εξορκίζουμε τον θάνατο με φολκλορικές τελετές και θρησκευτικές ιεροπραξίες. Όταν δε κάποιος προσπαθεί να αντιμετωπίσει τον θάνατο ενός παιδιού με αυτούς τους τρόπους, όλες οι ερμηνείες και όλοι οι εξορκισμοί φαίνονται ανεπαρκείς, αν όχι ανόητοι, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται για να παρηγορήσουμε τους θλιμμένους γονείς. 

Κατά τον Ντοστογιέφσκι,  είναι επικίνδυνο έως εγκληματικό  να χρησιμοποιήσει κανείς τη λογική για να εξηγήσει ή να δικαιολογήσει τον βασανισμό ή τον θάνατο ενός παιδιού. Ο Ιβάν, στους Αδελφούς Καραμαζώφ, αντιστέκεται σε κάθε προσπάθεια να εξηγήσει κανείς τον θάνατο ορθολογιστικά. Ισχυρίζεται ότι, όπως δεν μπορείς να εξηγήσεις με τη λογική γιατί αγαπάς ένα παιδί, δεν μπορείς να  εξηγήσεις με τη λογική  τον βασανισμό και τον θάνατο ενός παιδιού. Χρησιμοποιώντας τη λογική για να δικαιολογήσεις τον θάνατο ενός παιδιού, μπορεί να καταλήξεις στο ότι είναι μια ενέργεια του Θεού, ή ακόμα μια ενέργεια του διαβόλου. Για τον Ντοστογιέφσκι, είτε υπάρχει λογική είτε μη-λογική εξήγηση για τα παθήματα του κόσμου, αυτά παραμένουν οδυνηρά, δημιουργώντας αγωνία και φόβο, θυμό και δυστυχία, μαζί με μια έντονη δοκιμασία πίστεως που δύσκολα αντιμετωπίζεται.   

Παρόλο που η  στάση του Ντοστογιέφσκι μοιάζει να είναι βλάσφημη και γεμάτη αγανάκτηση, είναι απόλυτα Ορθόδοξη και συνάμα ανθρώπινη. Ο Χριστός επαναστατεί ενάντια σ’ αυτούς που έχουν την αντίληψη ότι ο άνθρωπος πρέπει να συμβιβαστεί με τον θάνατο, σ’ αυτούς που θέλουν να καταστήσουν τον θάνατο επιθυμητό ως απελευθέρωση από την καταπίεση του σώματος, των βασάνων της ζωής, από αυτό τον αποτρόπαιο κόσμο. «Γιατί τον θάνατο δεν τον έκανε ο Θεός, ούτε ευχαριστείται με τον αφανισμό των ζωντανών. Ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν για να υπάρχει και το διατηρεί στη ζωή με τη συνεχή δημιουργία του. Στη δημιουργία του δεν υπάρχει τίποτα το οποίο να το οδηγεί στην καταστροφή˙ και πάνω στη γη δεν βασιλεύει ο θάνατος, αλλά ο Θεός. Η δικαιοσύνη [του Θεού} μένει αθάνατος» (Σοφ. Σολομώντος 1:13-15). Συνεπώς, η όποια προσπάθειά μας να δικαιολογήσουμε τον θάνατο δεν αποδέχεται αυτή την αλήθεια.

Μπροστά στον θάνατο ενός παιδιού, δεν χωράνε πολλά λόγια. Δεν πρέπει όμως να μείνουμε άφωνοι σ’ αυτή την αδικία. Αντιθέτως, στο βαθύ πένθος μας χρειάζεται να θρηνήσουμε λέγοντας «Τέκνον γλυκύτατον, πώς αδίκως θνήσκεις;», να προσευχηθούμε για την ψυχή του παιδιού που έφυγε και να πούμε με ταπείνωση: «Πιστεύω κύριε, βοήθει μοι τη απιστία»… «Μη λίπης μόνον με, Ευεργέτα πολυέλεε, τον δούλον σου δέομαι».

Πρωτοπρ. Δρ. Σταύρος Κοφινάς

ΠΗΓΗ: Ποιμαντική Διακονία στο χώρο της Υγείας